Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
Lời mở đầu
1. Lý do nghiên cứu
Con người luôn luôn là nhân tố quyết định tới sự phát triển của xã hội trên tất
cả các mặt: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội…Đồng thời cùng với sự phát triển
của nền kinh tế, con người ngày càng có nhiều nhu cầu và đòi hỏi được thỏa mãn.
Sự ra đời của thị trường bảo hiểm nhân thọ với hàng hóa là các sản phẩm bảo hiểm
nhân thọ cũng không nằm ngoài mục đích đáp ứng một cách đầy đủ và hoàn thiện
hơn nữa những nhu cầu ngày càng cao của con người. bảo hiểm nhân thọ đem lại
nhiều lợi ích cho xã hội vì bên cạnh ý nghĩa bảo hiểm, bảo hiểm nhân thọ còn được
xem là kênh huy động vốn hiệu quả để đầu tư cho nền kinh tế Việt Nam…
Bảo hiểm nhân thọ ra đời từ rất sớm và đã trở nên quen thuộc đối với người
dân của các nước phát triển trên thế giới. Tuy nhiên, ở Việt Nam loại hình bảo hiểm
này vẫn còn khá mới mẻ. Thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam chính thức ra
đời vào tháng 8/1996. Từ đó cho đến nay thị trường bảo hiểm Việt Nam đã và đang
phát triển với tốc độ tăng trưởng cao, quy mô thị trường ngày càng mở rộng, mạng
lưới hoạt động được triển khai hầu hết các tỉnh thành trong cả nước. Tuy nhiên, thị
trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam với một lượng dân số trên 90 triệu người là
một thị trường đầy tiềm năng nhưng mức độ khai thác thị trường còn rất nhỏ bé
chưa đáp ứng được nhu cầu về bảo hiểm nhân thọ của các tầng lớp dân cư trong xã
hội. Trên cơ sở đó, việc nghiên cứu phân tích và đánh giá những mặt được mất của
thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam là hết sức cần thiết có ý nghĩa cả về mặt
lý luận và thực tiễn. Do đó em chọn đề tài : “ Đánh giá thực trạng thị trường bảo
hiểm nhân thọ ở Việt Nam”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Tìm hiểu thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam trong thời gian qua.
- Nhận xét và đánh giá thực trạng thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam.
3. Phạm vi nghiên cứu
- Bài tiểu luận tập trung nghiên cứu đánh giá thực trạng thị trường bảo hiểm nhân
thọ ở Việt Nam.
4. Nội dung nghiên cứu
Bài tiểu luận ngoài phần mở đầu, phần kết luận và tài liệu tham khảo, được chia
thành 2 phần như sau:
Phần I: Lý luận chung về bảo hiểm nhân thọ.
Phần II: Thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam.
2
Phần I. Lý luận chung về Bảo hiểm nhân thọ
1.1. Sự ra đời và phát triển của bảo hiểm nhân thọ
1.1.1. Khái niệm bảo hiểm nhân thọ
Bảo hiểm nhân thọ là sự cam kết giữa người bảo hiểm và người tham gia bảo
hiểm, mà trong đó người bảo hiểm sẽ trả cho người tham gia (hay người thụ
hưởng quyền lợi bảo hiểm) một số tiền nhất định khi có những sự kiện đã định
trước xảy ra (người được bảo hiểm bị chết hay sống đến một thời điểm nhất định),
còn người tham gia phải nộp phí bảo hiểm đầy đủ, đúng hạn. Nói cách khác, bảo
hiểm nhân thọ là quá trình bảo hiểm cho các rủi ro có liên quan đến sinh mạng,
cuộc sống và tuổi thọ của con người.
Theo Luật Kinh doanh Bảo hiểm của Việt Nam thì: “Bảo hiểm nhân thọ là loại
hình bảo hiểm cho cuộc sống của người được bảo hiểm, liên quan đến sự kiện sống
và chết của người được bảo hiểm.”
1.1.2. Sự ra đời của bảo hiểm nhân thọ
Hợp đồng Bảo hiểm nhân thọ đầu tiên trên thế giới ra đời năm 1583, do công
dân Luân Đôn – Anh là ông William Gybbon tham gia. bảo hiểm nhân thọ có phôi
thai từ rất sớm, nhưng lại không có điều kiện phát triển ở một số nước do thiếu cơ
sở kỹ thuật ngẫu nhiên, nó bị nhà thờ giáo hội lên án với lý do lạm dụng cuộc sống
con người, nên bảo hiểm nhân thọ phải tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau. Tuy
nhiên sau đó do sự phát triển kinh tế mạnh mẽ, cuộc sống của con người được cải
thiện rõ rệt, thêm vào đó là sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật nên
bảo hiểm đã có điều kiện phát triển trên phạm vi rộng lớn:
Năm 1759 công ty bảo hiểm nhân thọ ra đời đầu tiên ở Philadenphia (Mỹ).
Năm 1762, công ty bảo hiểm nhân thọ Equitable ở Anh được thành lập và bán
bảo hiểm nhân thọ cho mọi người dân.
Ở Châu Á, công ty bảo hiểm nhân thọ đầu tiên ra đời ở Nhật Bản. Năm 1868
công ty bảo hiểm Meiji của Nhật ra đời và đến năm 1888 và 1889, hai công ty khác
là Kyoei và Nippon ra đời và phát triển cho đến nay.
1.2. Bảo hiểm nhân thọ mang một số đặc điểm cơ bản sau
Hai đặc diểm quan cơ bản nhất của bảo hiểm nhân thọ
- Bảo hiểm nhân thọ là loại hình bảo hiểm dài hạn: thời hạn bảo hiểm nhân
thọ thường từ 5 năm trở lên. Việc định phí phải căn cứ vào xác suất xảy ra tử vong
(thường được xác định theo giới tính).
3
- Hầu hết các loại hình bảo hiểm nhân thọ là sự kết hợp giữa bảo hiểm với
tiết kiệm hay đầu tư : Đây là một trong những đặc điểm khác nhau cơ bản giữa
bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ; bảo hiểm nhân thọ là loại hợp đồng
dài hạn, thực tế là mỗi người mua bảo hiểm nhân thọ sẽ định kỳ đóng một khoản
tiền nhỏ (gọi là phí bảo hiểm) cho công ty bảo hiểm, ngược lại công ty bảo hiểm có
trách nhiệm trả số tiền lớn (gọi là số tiền bảo hiểm) cho người hưởng quyền lợi bảo
hiểm như đã thỏa thuận từ trước khi có các sự kiện bảo hiểm xảy ra. Chính vì vậy
bảo hiểm nhân thọ vừa mang tính tiết kiệm vừa mang tính rủi ro. Và để tránh rủi ro
nhiều, các nhà hoạt động bảo hiểm luôn luôn áp dụng quy luật số lớn.
Ngoài ra ở một số nước phát triển như: Anh, Pháp, Đức , Nhà nước thường
tạo điều kiện thuận lợi cho bảo hiểm nhân thọ bằng cách có chính sách thuế ưu đãi
với mục đích là tạo ra cho các cá nhân cơ hội để tiết kiệm, tự mình lập nên quỹ hưu
trí, từ đó cho phép giảm bớt phần trợ cấp từ nhà nước; Mặt khác, còn đẩy mạnh
được quá trình tập trung vốn trong các công ty bảo hiểm để từ đó có vốn dài hạn
đầu tư cho nền kinh tế. Điều này thể hiện tính chất đầu tư trong bảo hiểm nhân thọ.
Ngoài ra bảo hiểm nhân thọ còn có thêm một số đặc trưng sau:
- Bảo hiểm nhân thọ là bảo hiểm con người: với đặc trưng cơ bản là tuổi thọ,
tính mạng, sức khỏe con người không xác định được giá trị và chỉ công ty bảo
hiểm nhân thọ mới được cung cấp.
- Bảo hiểm nhân thọ đáp ứng được nhiều mục đích rất khác nhau của người
tham gia bảo hiểm: Mỗi mục đích được thể hiện rõ trong từng loại hợp đồng bảo
hiểm; hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đôi khi còn có vai trò như một vật thế chấp để
vay vốn hay bảo hiểm nhân thọ tín dụng thường được bán cho cho các đối tượng
đi vay để họ mua xe hơi, đồ dùng gia đình hay dùng cho các mục đích cá nhân
khác,…Chính vì đáp ứng được nhiều mục đích khác nhau nên loại hình bảo hiểm
này có thị trường ngày càng rộng và được rất nhiều người quan tâm.
- Các loại hợp đồng trong bảo hiểm nhân thọ rất đa dạng và phức tạp: Mỗi
sản phẩm bảo hiểm nhân thọ cũng có nhiều loại hợp đồng khác nhau, chẳng hạn
bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp có các loại hợp đồng 5 năm, 10 năm; mỗi hợp đồng với
mỗi thời hạn khác nhau lại có sự khác nhau về số tiền bảo hiểm, cách đóng
phí, độ tuổi của người tham gia,…ngay cả trong một bản hợp đồng, mối quan hệ
giữa các bên cũng rất phức tạp, khác với các bản hợp đồng bảo hiểm phi nhân thọ,
trong mỗi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có thể có 4 bên tham gia (người bảo hiểm,
người được bảo hiểm, người tham gia bảo hiểm và người được thụ hưởng quyền lợi
bảo hiểm).
-> Bảo hiểm nhân thọ là loại hợp đồng với các điều khoản mẫu nên yêu cầu rất cao
về tính linh hoạt và tính minh bạch.
4
- Phí bảo hiểm nhân thọ chịu tác động tổng hợp của nhiều nhân tố, vì vậy
quá trình định phí khá phức tạp: Quá trình định phí rất phức tạp, đòi hỏi phải nắm
vững đặc trưng của mỗi loại sản phẩm, phân tích dòng tiền tệ, phân tích được chiều
hướng phát triển của mỗi sản phẩm trên thị trường nói chung.
- Bảo hiểm nhân thọ ra đời và phát triển trong điều kiện kinh tế - xã hội nhất
định: Ở các nước kinh tế phát triển bảo hiểm nhân thọ ra đời và phát triển hàng
trăm năm nay, tuy nhiên có một số quốc gia trên thế giới đến nay vẫn chưa triển
khai được bảo hiểm nhân thọ mặc dù người ta nhận thức rất rõ vai trò và lợi ích của
bảo hiểm nhân thọ, lý do chủ yếu là chưa đảm bảo cơ sở về điều kiện kinh tế - xã
hội như: tốc độ tăng trưởng kinh tế GDP, GDP/người, thu nhập của người dân, tỷ lệ
lạm phát, sức mua của đồng nội tệ, tỷ giá hối đoái, về quy mô dân số, tuổi thọ bình
quân, trình độ học vấn, tỷ lệ tử vong của trẻ sơ sinh…
Ngoài ra, môi trường pháp lý cũng ảnh hưởng mạnh đến sự ra đời và thúc đẩy
sự phát triển của bảo hiểm nhân thọ. Thường thì luật kinh doanh bảo hiểm, các văn
bản, quy định có tính pháp quy phải được ra đời trước khi ngành bảo hiểm phát
triển.
1.3. Các nguyên tắc của bảo hiểm nhân thọ
- Quyền lợi bảo hiểm: Nếu quyền lợi bảo hiểm không tồn tại khi đơn bảo hiểm
được phát hành, đơn bảo hiểm sẽ không có hiệu lực. Việc chi trả quyền lợi bảo
hiểm được thực hiện theo cách hóa trên cơ sở thỏa thuận giữa 2 bên.
Những mối quan hệ trong quyền lợi bảo hiểm là những người có quan hệ huyết
thống; ràng buộc hôn nhân; người cho vay và người đi vay; người sử dụng lao động
và người lao động.
- Trả tiền khoán: khi sự kiện bảo hiểm xảy ra, khoản chi trả của bảo hiểm
được xác định dựa vào số tiền bảo hiểm và sự kiện bảo hiểm.
- Quyền lợi độc lập: quyền lợi giữa các hợp đồng bảo hiểm độc lập với nhau.
Người được bảo hiểm có thể được bảo hiểm bởi nhiều hoạt động bảo hiểm khác
nhau.
1.4. Các loại hình bảo hiểm nhân thọ
Trong thực tế, có 3 loại hình bảo hiểm nhân thọ cơ bản:
- Bảo hiểm trong trường hợp tử vong;
- Bảo hiểm trong trường hợp sống;
- Bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp.
1.4.1. Bảo hiểm trong trường hợp tử vong
Đây là loại hình phổ biến nhất trong bảo hiểm nhân thọ và được chia thành 2
nhóm
a. Bảo hiểm tử kỳ (bảo hiểm tạm thời hay bảo hiểm sinh mạng có thời hạn):
- Bảo hiểm tử kỳ cung cấp sự bảo vệ trong một thời gian chỉ định.
5
- Quyền lợi bảo hiểm chỉ được trả khi người được bảo hiểm tử vong trong thời
hạn bảo hiểm và đơn bảo hiểm có hiệu lực khi người bảo hiểm tử vong.
Đặc điểm
+ Thời hạn bảo hiểm xác định.
+ Trách nhiệm và quyền lợi mang tính tạm thời.
+ Mức phí bảo hiểm thấp vì không phải lập nên quỹ tiết kiệm cho người được
bảo hiểm.
+ Bảo hiểm tử kỳ chỉ cung cấp sự bảo vệ.
Mục đích
+ Đảm bảo các chi phí mai táng chôn cất
+ Bảo trợ cho gia đình và người thân trong một thời gian ngắn.
+ Thanh toán các khoản nợ nần về những khoản vay hay thế chấp của người
được bảo hiểm.
Bảo hiểm tử kỳ còn được đa dạng hóa thành các loại hình sau:
- Bảo hiểm tử kỳ cố định: có mức phí bảo hiểm và STBH cố định, không thay
đổi trong suốt thời gian có hiệu lực của hợp đồng.
- Bảo hiểm tử kỳ có thể tái tục: cho phép chủ hợp đồng chuyển đổi sang loại
hình bảo hiểm khác mà không phải cung cấp bằng chứng về việc có thể bảo hiểm.
- Bảo hiểm tử kỳ giảm dần: số tiền bảo hiểm được điều chỉnh giảm theo thời
hạn bảo hiểm.
- Bảo hiểm tử kỳ tăng dần: số tiền bảo hiểm được điều chỉnh tăng theo thời hạn
bảo hiểm.
- Bảo hiểm thu nhập hộ gia đình: chi trả thu nhập hàng tháng cho người sống
phụ thuộc nếu người được bảo hiểm tử vong trong thời hạn bảo hiểm.
- Bảo hiểm tử kỳ có điều kiện: việc thanh toán trợ cấp chỉ được thực hiện khi
người được bảo hiểm bị chết đồng thời người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm được
chỉ định trong hợp đồng phải còn sống.
b. Bảo hiểm nhân thọ trọn đời (bảo hiểm trường sinh)
Bảo hiểm trọn đời cung cấp sự bảo vệ trọn đời cho người được bảo hiểm hay
sống đến 99 tuổi.
Các sản phẩm bảo hiểm trọn đời cung cấp sự bảo vệ đến khi người được bảo
+ Góp vốn vào các doanh nghiệp khác 392 0,38%
+ Kinh doanh bất động sản 43 0,04%
+ Cho vay 5.813 5,63%
+ Uỷ thác đầu tư 70 0,07%
+ Khác 228 0,22%
Tổng số tiền đầu tư 103.260 100%
Cơ cấu đầu tư của các công ty bảo hiểm vẫn còn khá đơn điệu, chủ yếu tập
trung vào những công cụ đầu tư có tính thanh khoản cao nhưng hiệu quả không
cao. Hình thức đầu tư phổ biến nhất hiện nay (chiếm tới gần 50%) vẫn là mua trái
phiếu chính phủ. Ngoài các lý do khách quan như hạn chế của pháp luật về mức
vốn đầu tư, tỷ lệ lập quỹ dự phòng theo pháp luật, môi trường đầu tư chưa thông
thoáng, ổn định, thiếu các dự án khả thi, thị trường chứng khoán Việt Nam chưa
phát triển các công ty bảo hiểm cũng chưa có sự quan tâm thích đáng đến việc
đẩy mạnh hoạt động đầu tư theo các kênh có lợi nhuận cao.
2.3.6. Hoạt động cạnh tranh
Sự xuất hiện của các công ty có vốn đầu tư nước ngoài đã tạo ra một môi
trường cạnh tranh đầy tính tích cực. Sự cạnh tranh quyết liệt đã khiến các công ty
phải giảm phí, mở rộng điều kiện, điều khoản bảo hiểm. Các công ty đều phải có
chiến lược cụ thể và lâu dài vì giờ đây, khách hàng đã có nhiều lựa chọn. Và như
vậy, chính khách hàng đang được hưởng lợi nhiều nhất từ những hoạt động nhằm
nâng cao tính cạnh tranh của các công ty. Nhận thức của các cá nhân, tập thể về vai
trò của bảo hiểm cũng được nâng cao thông qua các chương trình quảng cáo.
Tuy nhiên, do thị trường bảo hiểm nhân thọ vẫn còn khá non trẻ, lại phải chịu
nhiều sức ép mới, ngành bảo hiểm nước ta đã xuất hiện một số tình trạng cạnh
tranh không lành mạnh, gây ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh cũng như
đến hình ảnh của toàn ngành. Các công ty có vốn đầu tư nước ngoài hiện tỏ ra vượt
trội về nhiều mặt, đặc biệt là có ưu thế về kinh nghiệm, uy tín, công nghệ kỹ thuật,
khả năng phát triển hệ thống đại lý, mở rộng thị trường Các doanh nghiệp bảo
hiểm trong nước vốn chưa quen với việc môi trường cạnh tranh khốc liệt của cơ
chế thị trường đã sử dụng nhiều biện pháp không lành mạnh như dùng mệnh lệnh
hành chính để tác động đến thị trường, gây bất bình đẳng trong cạnh tranh và đi
ngược lại những nguyên tắc của nền kinh tế thị trường. Ngoài ra, tình trạng đưa
thông tin sai lệch gây tổn hại đến hình ảnh của đối thủ cạnh tranh nhằm lôi kéo
khách hàng cũng thường xuyên xảy ra.
19
Trong quá trình này, buộc các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, đặc biệt là các
doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ trong nước phải cơ cấu lại bộ máy hoạt động, tìm
ra các giải pháp thích hợp để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp mình.
Một số giải pháp mà các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ thường áp dụng như:
nâng cao năng lực tài chính, đa dạng hoá sản phẩm, đưa ra những sản phẩm mới
phù hợp để ngày càng đáp ứng được nhu cầu đa dạng của khách hàng, cải tiến công
nghệ quản lý, ứng dụng thương mại điện tử trong giao dịch với khách hàng, chú
trọng phát triển thương hiệu, chú trọng phát triển nguồn nhân lực, các chuyên gia
và đa dạng hoá kênh phân phối, trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ.
2.3.7. Những mặt còn tồn tại của thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam
Những biến động khó lường của nền kinh tế (như mặt bằng lãi suất dài hạn
thấp, thị trường vốn đầy biến động…) khiến việc hoạch định và triển khai các chiến
lược dài hạn của doanh nghiệp bảo hiểm trở nên khó khăn. Đây được coi là thách
thức lớn nhất của các doanh nghiệp bảo hiểm trong việc tạo ra lợi nhuận trong
mảng đầu tư. Kinh tế vĩ mô nếu còn biến động cũng sẽ khiến không ít khách hàng
cân nhắc việc mua bảo hiểm.
Bên cạnh đó, sự phụ thuộc quá nhiều vào lực lượng đại lý bảo hiểm (hơn 90%
doanh thu khai thác hợp đồng của tất cả các công ty bảo hiểm nhân thọ trên thị
trường Việt Nam đều do lực lượng đại lý mang lại) đặt ra nhiều vấn đề cho các
công ty bảo hiểm.
Hiện tượng chiếm dụng đại lý của doanh nghiệp khác đã từng là vấn đề rất
căng thẳng và vẫn có thể xảy ra trên thị trường. Một số công ty bảo hiểm cũng đã
lên kế hoạch chuyển hướng mở rộng các kênh khai thác khác. Tuy nhiên, với thị
trường bảo hiểm Việt Nam cũng sẽ phải mất một thời gian khá lâu để các kênh
phân phối bảo hiểm khác thực sự hòa nhập với thị trường và khách hàng.
Ngoài ra, sự biến động về nhân sự cấp cao cũng sẽ khiến một vài doanh
nghiệp bảo hiểm gặp khó khăn khi kế hoạch phát triển bị gián đoạn và những biến
đổi về nhân sự cũng có thể dẫn đến những thay đổi không nhỏ về thị phần doanh
thu phí bảo hiểm của các công ty ngay trong năm 2014 này.
Theo ông Stephen Clark - Tổng giám đốc AIA Việt Nam nhận xét: “ Một
thách thức đã và đang tồn tại trong những năm qua là hiện vẫn chỉ có một tỷ lệ rất ít
người dân Việt Nam tham gia bảo hiểm nhân thọ. Ngoài thực tế về khả năng chi trả
thì tui nghĩ lý do chính của vấn đề là người dân chưa ý thức được tầm quan trọng
và sự cần thiết của việc sở hữu một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Càng sớm tiếp
cận và tìm hiểu kiến thức về cách lập kế hoạch tài chính phù hợp, những người trẻ
sẽ có thêm nhiều cơ hội thực hiện các kế hoạch hoàn hảo hơn cho tương lai “.
20
KẾT LUẬN
Thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam đang từng bước hội nhập với thị
trường bảo hiểm nhân thọ khu vực và thế giới. Sự hình thành và phát triển của bảo
hiểm nhân thọ cũng đánh dấu những bước phát triển vượt bậc của nền kinh tế Việt
Nam, góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng đất nước, cải thiện đời sống nhân
dân, có vai trò to lớn đối với kinh tế, xã hội và con người; và với dân số trên 90
triệu người, văn hóa tiết kiệm và hướng tới gia đình của người dân, tiềm năng của
thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam vẫn còn rộng lớn. Tuy nhiên, bên cạnh
những thuận lợi đó, Việt Nam còn gặp không ít khó khăn buộc các doanh nghiệp và
chính phủ nhà nước cùng chung tay giải quyết. Để đảm bảo phát triển thị trường
bảo hiểm nhân thọ Việt Nam ổn định, bền vững và theo đúng định hướng mà Chính
phủ đã đề ra trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đòi hỏi phải thực hiện nhiều
giải pháp đồng bộ. Bên cạnh nỗ lực của chính các công ty bảo hiểm, Chính phủ cần
tạo điều kiện thuận lợi để các công ty bảo hiểm nhân thọ phát huy được những lợi
thế của mình bằng các giải pháp như hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động kinh
doanh bảo hiểm nhân thọ, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các công ty,
sắp xếp củng cố lại các công ty hiện có, thành lập thêm một số công ty bảo hiểm
nhân thọ khác để hình thành các tập đoàn tài chính bảo hiểm hùng mạnh…
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Lời mở đầu
1. Lý do nghiên cứu
Con người luôn luôn là nhân tố quyết định tới sự phát triển của xã hội trên tất
cả các mặt: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội…Đồng thời cùng với sự phát triển
của nền kinh tế, con người ngày càng có nhiều nhu cầu và đòi hỏi được thỏa mãn.
Sự ra đời của thị trường bảo hiểm nhân thọ với hàng hóa là các sản phẩm bảo hiểm
nhân thọ cũng không nằm ngoài mục đích đáp ứng một cách đầy đủ và hoàn thiện
hơn nữa những nhu cầu ngày càng cao của con người. bảo hiểm nhân thọ đem lại
nhiều lợi ích cho xã hội vì bên cạnh ý nghĩa bảo hiểm, bảo hiểm nhân thọ còn được
xem là kênh huy động vốn hiệu quả để đầu tư cho nền kinh tế Việt Nam…
Bảo hiểm nhân thọ ra đời từ rất sớm và đã trở nên quen thuộc đối với người
dân của các nước phát triển trên thế giới. Tuy nhiên, ở Việt Nam loại hình bảo hiểm
này vẫn còn khá mới mẻ. Thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam chính thức ra
đời vào tháng 8/1996. Từ đó cho đến nay thị trường bảo hiểm Việt Nam đã và đang
phát triển với tốc độ tăng trưởng cao, quy mô thị trường ngày càng mở rộng, mạng
lưới hoạt động được triển khai hầu hết các tỉnh thành trong cả nước. Tuy nhiên, thị
trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam với một lượng dân số trên 90 triệu người là
một thị trường đầy tiềm năng nhưng mức độ khai thác thị trường còn rất nhỏ bé
chưa đáp ứng được nhu cầu về bảo hiểm nhân thọ của các tầng lớp dân cư trong xã
hội. Trên cơ sở đó, việc nghiên cứu phân tích và đánh giá những mặt được mất của
thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam là hết sức cần thiết có ý nghĩa cả về mặt
lý luận và thực tiễn. Do đó em chọn đề tài : “ Đánh giá thực trạng thị trường bảo
hiểm nhân thọ ở Việt Nam”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Tìm hiểu thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam trong thời gian qua.
- Nhận xét và đánh giá thực trạng thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam.
3. Phạm vi nghiên cứu
- Bài tiểu luận tập trung nghiên cứu đánh giá thực trạng thị trường bảo hiểm nhân
thọ ở Việt Nam.
4. Nội dung nghiên cứu
Bài tiểu luận ngoài phần mở đầu, phần kết luận và tài liệu tham khảo, được chia
thành 2 phần như sau:
Phần I: Lý luận chung về bảo hiểm nhân thọ.
Phần II: Thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam.
2
Phần I. Lý luận chung về Bảo hiểm nhân thọ
1.1. Sự ra đời và phát triển của bảo hiểm nhân thọ
1.1.1. Khái niệm bảo hiểm nhân thọ
Bảo hiểm nhân thọ là sự cam kết giữa người bảo hiểm và người tham gia bảo
hiểm, mà trong đó người bảo hiểm sẽ trả cho người tham gia (hay người thụ
hưởng quyền lợi bảo hiểm) một số tiền nhất định khi có những sự kiện đã định
trước xảy ra (người được bảo hiểm bị chết hay sống đến một thời điểm nhất định),
còn người tham gia phải nộp phí bảo hiểm đầy đủ, đúng hạn. Nói cách khác, bảo
hiểm nhân thọ là quá trình bảo hiểm cho các rủi ro có liên quan đến sinh mạng,
cuộc sống và tuổi thọ của con người.
Theo Luật Kinh doanh Bảo hiểm của Việt Nam thì: “Bảo hiểm nhân thọ là loại
hình bảo hiểm cho cuộc sống của người được bảo hiểm, liên quan đến sự kiện sống
và chết của người được bảo hiểm.”
1.1.2. Sự ra đời của bảo hiểm nhân thọ
Hợp đồng Bảo hiểm nhân thọ đầu tiên trên thế giới ra đời năm 1583, do công
dân Luân Đôn – Anh là ông William Gybbon tham gia. bảo hiểm nhân thọ có phôi
thai từ rất sớm, nhưng lại không có điều kiện phát triển ở một số nước do thiếu cơ
sở kỹ thuật ngẫu nhiên, nó bị nhà thờ giáo hội lên án với lý do lạm dụng cuộc sống
con người, nên bảo hiểm nhân thọ phải tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau. Tuy
nhiên sau đó do sự phát triển kinh tế mạnh mẽ, cuộc sống của con người được cải
thiện rõ rệt, thêm vào đó là sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật nên
bảo hiểm đã có điều kiện phát triển trên phạm vi rộng lớn:
Năm 1759 công ty bảo hiểm nhân thọ ra đời đầu tiên ở Philadenphia (Mỹ).
Năm 1762, công ty bảo hiểm nhân thọ Equitable ở Anh được thành lập và bán
bảo hiểm nhân thọ cho mọi người dân.
Ở Châu Á, công ty bảo hiểm nhân thọ đầu tiên ra đời ở Nhật Bản. Năm 1868
công ty bảo hiểm Meiji của Nhật ra đời và đến năm 1888 và 1889, hai công ty khác
là Kyoei và Nippon ra đời và phát triển cho đến nay.
1.2. Bảo hiểm nhân thọ mang một số đặc điểm cơ bản sau
Hai đặc diểm quan cơ bản nhất của bảo hiểm nhân thọ
- Bảo hiểm nhân thọ là loại hình bảo hiểm dài hạn: thời hạn bảo hiểm nhân
thọ thường từ 5 năm trở lên. Việc định phí phải căn cứ vào xác suất xảy ra tử vong
(thường được xác định theo giới tính).
3
- Hầu hết các loại hình bảo hiểm nhân thọ là sự kết hợp giữa bảo hiểm với
tiết kiệm hay đầu tư : Đây là một trong những đặc điểm khác nhau cơ bản giữa
bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ; bảo hiểm nhân thọ là loại hợp đồng
dài hạn, thực tế là mỗi người mua bảo hiểm nhân thọ sẽ định kỳ đóng một khoản
tiền nhỏ (gọi là phí bảo hiểm) cho công ty bảo hiểm, ngược lại công ty bảo hiểm có
trách nhiệm trả số tiền lớn (gọi là số tiền bảo hiểm) cho người hưởng quyền lợi bảo
hiểm như đã thỏa thuận từ trước khi có các sự kiện bảo hiểm xảy ra. Chính vì vậy
bảo hiểm nhân thọ vừa mang tính tiết kiệm vừa mang tính rủi ro. Và để tránh rủi ro
nhiều, các nhà hoạt động bảo hiểm luôn luôn áp dụng quy luật số lớn.
Ngoài ra ở một số nước phát triển như: Anh, Pháp, Đức , Nhà nước thường
tạo điều kiện thuận lợi cho bảo hiểm nhân thọ bằng cách có chính sách thuế ưu đãi
với mục đích là tạo ra cho các cá nhân cơ hội để tiết kiệm, tự mình lập nên quỹ hưu
trí, từ đó cho phép giảm bớt phần trợ cấp từ nhà nước; Mặt khác, còn đẩy mạnh
được quá trình tập trung vốn trong các công ty bảo hiểm để từ đó có vốn dài hạn
đầu tư cho nền kinh tế. Điều này thể hiện tính chất đầu tư trong bảo hiểm nhân thọ.
Ngoài ra bảo hiểm nhân thọ còn có thêm một số đặc trưng sau:
- Bảo hiểm nhân thọ là bảo hiểm con người: với đặc trưng cơ bản là tuổi thọ,
tính mạng, sức khỏe con người không xác định được giá trị và chỉ công ty bảo
hiểm nhân thọ mới được cung cấp.
- Bảo hiểm nhân thọ đáp ứng được nhiều mục đích rất khác nhau của người
tham gia bảo hiểm: Mỗi mục đích được thể hiện rõ trong từng loại hợp đồng bảo
hiểm; hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đôi khi còn có vai trò như một vật thế chấp để
vay vốn hay bảo hiểm nhân thọ tín dụng thường được bán cho cho các đối tượng
đi vay để họ mua xe hơi, đồ dùng gia đình hay dùng cho các mục đích cá nhân
khác,…Chính vì đáp ứng được nhiều mục đích khác nhau nên loại hình bảo hiểm
này có thị trường ngày càng rộng và được rất nhiều người quan tâm.
- Các loại hợp đồng trong bảo hiểm nhân thọ rất đa dạng và phức tạp: Mỗi
sản phẩm bảo hiểm nhân thọ cũng có nhiều loại hợp đồng khác nhau, chẳng hạn
bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp có các loại hợp đồng 5 năm, 10 năm; mỗi hợp đồng với
mỗi thời hạn khác nhau lại có sự khác nhau về số tiền bảo hiểm, cách đóng
phí, độ tuổi của người tham gia,…ngay cả trong một bản hợp đồng, mối quan hệ
giữa các bên cũng rất phức tạp, khác với các bản hợp đồng bảo hiểm phi nhân thọ,
trong mỗi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có thể có 4 bên tham gia (người bảo hiểm,
người được bảo hiểm, người tham gia bảo hiểm và người được thụ hưởng quyền lợi
bảo hiểm).
-> Bảo hiểm nhân thọ là loại hợp đồng với các điều khoản mẫu nên yêu cầu rất cao
về tính linh hoạt và tính minh bạch.
4
- Phí bảo hiểm nhân thọ chịu tác động tổng hợp của nhiều nhân tố, vì vậy
quá trình định phí khá phức tạp: Quá trình định phí rất phức tạp, đòi hỏi phải nắm
vững đặc trưng của mỗi loại sản phẩm, phân tích dòng tiền tệ, phân tích được chiều
hướng phát triển của mỗi sản phẩm trên thị trường nói chung.
- Bảo hiểm nhân thọ ra đời và phát triển trong điều kiện kinh tế - xã hội nhất
định: Ở các nước kinh tế phát triển bảo hiểm nhân thọ ra đời và phát triển hàng
trăm năm nay, tuy nhiên có một số quốc gia trên thế giới đến nay vẫn chưa triển
khai được bảo hiểm nhân thọ mặc dù người ta nhận thức rất rõ vai trò và lợi ích của
bảo hiểm nhân thọ, lý do chủ yếu là chưa đảm bảo cơ sở về điều kiện kinh tế - xã
hội như: tốc độ tăng trưởng kinh tế GDP, GDP/người, thu nhập của người dân, tỷ lệ
lạm phát, sức mua của đồng nội tệ, tỷ giá hối đoái, về quy mô dân số, tuổi thọ bình
quân, trình độ học vấn, tỷ lệ tử vong của trẻ sơ sinh…
Ngoài ra, môi trường pháp lý cũng ảnh hưởng mạnh đến sự ra đời và thúc đẩy
sự phát triển của bảo hiểm nhân thọ. Thường thì luật kinh doanh bảo hiểm, các văn
bản, quy định có tính pháp quy phải được ra đời trước khi ngành bảo hiểm phát
triển.
1.3. Các nguyên tắc của bảo hiểm nhân thọ
- Quyền lợi bảo hiểm: Nếu quyền lợi bảo hiểm không tồn tại khi đơn bảo hiểm
được phát hành, đơn bảo hiểm sẽ không có hiệu lực. Việc chi trả quyền lợi bảo
hiểm được thực hiện theo cách hóa trên cơ sở thỏa thuận giữa 2 bên.
Những mối quan hệ trong quyền lợi bảo hiểm là những người có quan hệ huyết
thống; ràng buộc hôn nhân; người cho vay và người đi vay; người sử dụng lao động
và người lao động.
- Trả tiền khoán: khi sự kiện bảo hiểm xảy ra, khoản chi trả của bảo hiểm
được xác định dựa vào số tiền bảo hiểm và sự kiện bảo hiểm.
- Quyền lợi độc lập: quyền lợi giữa các hợp đồng bảo hiểm độc lập với nhau.
Người được bảo hiểm có thể được bảo hiểm bởi nhiều hoạt động bảo hiểm khác
nhau.
1.4. Các loại hình bảo hiểm nhân thọ
Trong thực tế, có 3 loại hình bảo hiểm nhân thọ cơ bản:
- Bảo hiểm trong trường hợp tử vong;
- Bảo hiểm trong trường hợp sống;
- Bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp.
1.4.1. Bảo hiểm trong trường hợp tử vong
Đây là loại hình phổ biến nhất trong bảo hiểm nhân thọ và được chia thành 2
nhóm
a. Bảo hiểm tử kỳ (bảo hiểm tạm thời hay bảo hiểm sinh mạng có thời hạn):
- Bảo hiểm tử kỳ cung cấp sự bảo vệ trong một thời gian chỉ định.
5
- Quyền lợi bảo hiểm chỉ được trả khi người được bảo hiểm tử vong trong thời
hạn bảo hiểm và đơn bảo hiểm có hiệu lực khi người bảo hiểm tử vong.
Đặc điểm
+ Thời hạn bảo hiểm xác định.
+ Trách nhiệm và quyền lợi mang tính tạm thời.
+ Mức phí bảo hiểm thấp vì không phải lập nên quỹ tiết kiệm cho người được
bảo hiểm.
+ Bảo hiểm tử kỳ chỉ cung cấp sự bảo vệ.
Mục đích
+ Đảm bảo các chi phí mai táng chôn cất
+ Bảo trợ cho gia đình và người thân trong một thời gian ngắn.
+ Thanh toán các khoản nợ nần về những khoản vay hay thế chấp của người
được bảo hiểm.
Bảo hiểm tử kỳ còn được đa dạng hóa thành các loại hình sau:
- Bảo hiểm tử kỳ cố định: có mức phí bảo hiểm và STBH cố định, không thay
đổi trong suốt thời gian có hiệu lực của hợp đồng.
- Bảo hiểm tử kỳ có thể tái tục: cho phép chủ hợp đồng chuyển đổi sang loại
hình bảo hiểm khác mà không phải cung cấp bằng chứng về việc có thể bảo hiểm.
- Bảo hiểm tử kỳ giảm dần: số tiền bảo hiểm được điều chỉnh giảm theo thời
hạn bảo hiểm.
- Bảo hiểm tử kỳ tăng dần: số tiền bảo hiểm được điều chỉnh tăng theo thời hạn
bảo hiểm.
- Bảo hiểm thu nhập hộ gia đình: chi trả thu nhập hàng tháng cho người sống
phụ thuộc nếu người được bảo hiểm tử vong trong thời hạn bảo hiểm.
- Bảo hiểm tử kỳ có điều kiện: việc thanh toán trợ cấp chỉ được thực hiện khi
người được bảo hiểm bị chết đồng thời người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm được
chỉ định trong hợp đồng phải còn sống.
b. Bảo hiểm nhân thọ trọn đời (bảo hiểm trường sinh)
Bảo hiểm trọn đời cung cấp sự bảo vệ trọn đời cho người được bảo hiểm hay
sống đến 99 tuổi.
Các sản phẩm bảo hiểm trọn đời cung cấp sự bảo vệ đến khi người được bảo
+ Góp vốn vào các doanh nghiệp khác 392 0,38%
+ Kinh doanh bất động sản 43 0,04%
+ Cho vay 5.813 5,63%
+ Uỷ thác đầu tư 70 0,07%
+ Khác 228 0,22%
Tổng số tiền đầu tư 103.260 100%
Cơ cấu đầu tư của các công ty bảo hiểm vẫn còn khá đơn điệu, chủ yếu tập
trung vào những công cụ đầu tư có tính thanh khoản cao nhưng hiệu quả không
cao. Hình thức đầu tư phổ biến nhất hiện nay (chiếm tới gần 50%) vẫn là mua trái
phiếu chính phủ. Ngoài các lý do khách quan như hạn chế của pháp luật về mức
vốn đầu tư, tỷ lệ lập quỹ dự phòng theo pháp luật, môi trường đầu tư chưa thông
thoáng, ổn định, thiếu các dự án khả thi, thị trường chứng khoán Việt Nam chưa
phát triển các công ty bảo hiểm cũng chưa có sự quan tâm thích đáng đến việc
đẩy mạnh hoạt động đầu tư theo các kênh có lợi nhuận cao.
2.3.6. Hoạt động cạnh tranh
Sự xuất hiện của các công ty có vốn đầu tư nước ngoài đã tạo ra một môi
trường cạnh tranh đầy tính tích cực. Sự cạnh tranh quyết liệt đã khiến các công ty
phải giảm phí, mở rộng điều kiện, điều khoản bảo hiểm. Các công ty đều phải có
chiến lược cụ thể và lâu dài vì giờ đây, khách hàng đã có nhiều lựa chọn. Và như
vậy, chính khách hàng đang được hưởng lợi nhiều nhất từ những hoạt động nhằm
nâng cao tính cạnh tranh của các công ty. Nhận thức của các cá nhân, tập thể về vai
trò của bảo hiểm cũng được nâng cao thông qua các chương trình quảng cáo.
Tuy nhiên, do thị trường bảo hiểm nhân thọ vẫn còn khá non trẻ, lại phải chịu
nhiều sức ép mới, ngành bảo hiểm nước ta đã xuất hiện một số tình trạng cạnh
tranh không lành mạnh, gây ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh cũng như
đến hình ảnh của toàn ngành. Các công ty có vốn đầu tư nước ngoài hiện tỏ ra vượt
trội về nhiều mặt, đặc biệt là có ưu thế về kinh nghiệm, uy tín, công nghệ kỹ thuật,
khả năng phát triển hệ thống đại lý, mở rộng thị trường Các doanh nghiệp bảo
hiểm trong nước vốn chưa quen với việc môi trường cạnh tranh khốc liệt của cơ
chế thị trường đã sử dụng nhiều biện pháp không lành mạnh như dùng mệnh lệnh
hành chính để tác động đến thị trường, gây bất bình đẳng trong cạnh tranh và đi
ngược lại những nguyên tắc của nền kinh tế thị trường. Ngoài ra, tình trạng đưa
thông tin sai lệch gây tổn hại đến hình ảnh của đối thủ cạnh tranh nhằm lôi kéo
khách hàng cũng thường xuyên xảy ra.
19
Trong quá trình này, buộc các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, đặc biệt là các
doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ trong nước phải cơ cấu lại bộ máy hoạt động, tìm
ra các giải pháp thích hợp để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp mình.
Một số giải pháp mà các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ thường áp dụng như:
nâng cao năng lực tài chính, đa dạng hoá sản phẩm, đưa ra những sản phẩm mới
phù hợp để ngày càng đáp ứng được nhu cầu đa dạng của khách hàng, cải tiến công
nghệ quản lý, ứng dụng thương mại điện tử trong giao dịch với khách hàng, chú
trọng phát triển thương hiệu, chú trọng phát triển nguồn nhân lực, các chuyên gia
và đa dạng hoá kênh phân phối, trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ.
2.3.7. Những mặt còn tồn tại của thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam
Những biến động khó lường của nền kinh tế (như mặt bằng lãi suất dài hạn
thấp, thị trường vốn đầy biến động…) khiến việc hoạch định và triển khai các chiến
lược dài hạn của doanh nghiệp bảo hiểm trở nên khó khăn. Đây được coi là thách
thức lớn nhất của các doanh nghiệp bảo hiểm trong việc tạo ra lợi nhuận trong
mảng đầu tư. Kinh tế vĩ mô nếu còn biến động cũng sẽ khiến không ít khách hàng
cân nhắc việc mua bảo hiểm.
Bên cạnh đó, sự phụ thuộc quá nhiều vào lực lượng đại lý bảo hiểm (hơn 90%
doanh thu khai thác hợp đồng của tất cả các công ty bảo hiểm nhân thọ trên thị
trường Việt Nam đều do lực lượng đại lý mang lại) đặt ra nhiều vấn đề cho các
công ty bảo hiểm.
Hiện tượng chiếm dụng đại lý của doanh nghiệp khác đã từng là vấn đề rất
căng thẳng và vẫn có thể xảy ra trên thị trường. Một số công ty bảo hiểm cũng đã
lên kế hoạch chuyển hướng mở rộng các kênh khai thác khác. Tuy nhiên, với thị
trường bảo hiểm Việt Nam cũng sẽ phải mất một thời gian khá lâu để các kênh
phân phối bảo hiểm khác thực sự hòa nhập với thị trường và khách hàng.
Ngoài ra, sự biến động về nhân sự cấp cao cũng sẽ khiến một vài doanh
nghiệp bảo hiểm gặp khó khăn khi kế hoạch phát triển bị gián đoạn và những biến
đổi về nhân sự cũng có thể dẫn đến những thay đổi không nhỏ về thị phần doanh
thu phí bảo hiểm của các công ty ngay trong năm 2014 này.
Theo ông Stephen Clark - Tổng giám đốc AIA Việt Nam nhận xét: “ Một
thách thức đã và đang tồn tại trong những năm qua là hiện vẫn chỉ có một tỷ lệ rất ít
người dân Việt Nam tham gia bảo hiểm nhân thọ. Ngoài thực tế về khả năng chi trả
thì tui nghĩ lý do chính của vấn đề là người dân chưa ý thức được tầm quan trọng
và sự cần thiết của việc sở hữu một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Càng sớm tiếp
cận và tìm hiểu kiến thức về cách lập kế hoạch tài chính phù hợp, những người trẻ
sẽ có thêm nhiều cơ hội thực hiện các kế hoạch hoàn hảo hơn cho tương lai “.
20
KẾT LUẬN
Thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam đang từng bước hội nhập với thị
trường bảo hiểm nhân thọ khu vực và thế giới. Sự hình thành và phát triển của bảo
hiểm nhân thọ cũng đánh dấu những bước phát triển vượt bậc của nền kinh tế Việt
Nam, góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng đất nước, cải thiện đời sống nhân
dân, có vai trò to lớn đối với kinh tế, xã hội và con người; và với dân số trên 90
triệu người, văn hóa tiết kiệm và hướng tới gia đình của người dân, tiềm năng của
thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam vẫn còn rộng lớn. Tuy nhiên, bên cạnh
những thuận lợi đó, Việt Nam còn gặp không ít khó khăn buộc các doanh nghiệp và
chính phủ nhà nước cùng chung tay giải quyết. Để đảm bảo phát triển thị trường
bảo hiểm nhân thọ Việt Nam ổn định, bền vững và theo đúng định hướng mà Chính
phủ đã đề ra trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đòi hỏi phải thực hiện nhiều
giải pháp đồng bộ. Bên cạnh nỗ lực của chính các công ty bảo hiểm, Chính phủ cần
tạo điều kiện thuận lợi để các công ty bảo hiểm nhân thọ phát huy được những lợi
thế của mình bằng các giải pháp như hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động kinh
doanh bảo hiểm nhân thọ, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các công ty,
sắp xếp củng cố lại các công ty hiện có, thành lập thêm một số công ty bảo hiểm
nhân thọ khác để hình thành các tập đoàn tài chính bảo hiểm hùng mạnh…
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links