Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
MỤC LỤC
Lời cảm ơn...........................................................................................................................i
Danh mục các chữ viết tắt..................................................................................................ii
Danh mục các bảng ...........................................................................................................vi
Danh mục các sơ đồ, biểu đồ .................................................................................viii
MỞ ĐẦU............................................................................................................................1
CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIẾN....................................................5
1. Khái niệm năng lực ........................................................................................................5
2. Một số năng lực cần có của học sinh ............................................................................8
2.1. Năng lực chung ...........................................................................................................8
2.2. NL chuyên biệt..........................................................................................................13
2.3. Năng lực toán học và mấu chốt của việc dạy học theo hướng phát triển năng
lực......................................................................................................................................16
2.3.1. NL toán học:...........................................................................................................16
2.3.2. Dạy học toán theo định hướng phát triển năng lực.............................................17
3. Cơ sở thực tiễnthực trạng day học nhằm phát triển NL cho HS thông qua dạy học
đa thức trong trương trình THCS của các trường THCS trên địa bàn Hà nội..............17
3.1. Mục tiêu, đối tượng điều tra.....................................................................................17
3.2. Nội dung, PP điều tra ...............................................................................................18
3.3. Kết quả điều tra........................................................................................................18.
KẾT LUẬN CHƢƠNG I ..............................................................................................21
CHƢƠNG II: PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH THÔNG QUA
DẠY HỌC PHẦN “ ĐA THỨC”.................................................................................22iv
1.Mục tiêu, phương pháp, cách thức tổ chức dạy học phần đa thức trong chương
trình Toán 8 bậc THCS....................................................................................................22
1.1. Mục tiêu: HS nắm được............................................................................................22
1.2. Phương pháp - Phương tiện dạy học - Định hướng phát triển năng lực................23
1.3. Những biện pháp dạy học để phát huy năng lực cho học sinh...............................25
2. Hệ thống bài tập về đa thức. .......................................................................................26
2.1. Bài toán phân tích đa thức thành nhân tử ở THCS. ................................................26
2.2. Dạy học nội dung phân tích đa thức thành nhân tử ở THCS .................................26
2.2.1. Vị trí, vai trò của bài toán phân tích đa thức thành nhân tử...............................26
2.2.2. Thực trạng và khó khăn trong việc dạy và học bài toán phân tích đa thức
thành nhân tử ở trường THCS........................................................................................27
2.2.3. Giải pháp tháo gỡ khó khăn cho giáo viên và học sinh trong dạy và học nội
dung bài toán phân tích đa thức thành nhân tử ở trường THCS ..................................29
2.2.4. Thực hành dạy học bài toán phân tích đa thức thành nhân tử ...........................29
3. Một số ứng dụng của bài toán phân tích đa thức thành nhân tử................................69
KẾT LUẬN CHƢƠNG II.............................................................................................77
CHƢƠNG III: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ...........................................................77
1. Mục đích thực nghiệm sư phạm..................................................................................77
2. Nội dung thực nghiệm sư phạm..................................................................................77
3.Đối tượng thực nghiệm.................................................................................................77
4. Các đề kiểm tra.............................................................................................................78
5. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm .....................................................................79
5.1. cách đánh giá kết quả TNSP.......................................................................79
5.2. Đánh giá kết quả TNSP ............................................................................................80
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiv
5.3. Xử lí số liệu thực nghiệm .........................................................................................90
5.4. Kết quả thực nghiệm.................................................................................................91
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3............................................................................................103
KẾT LUẬN CHUNG VÀ KHUYẾN NGHỊ ...........................................................104
1.Kết luận:.......................................................................................................................104
2.Khuyến nghị ................................................................................................................105
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................107
PHỤ LỤC ......................................................................................................................108vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Bảng mô tả các mức độ biểu hiện các NL chung cần có của HS THCS .... 8
Bảng 1.2. Bảng mô tả các biểu hiện các NL chuyên biệt bộ môn Toán học.............13
Bảng 1.3. Số GV và HS ở 3 trường THCS.................................................................18
Bảng 1.4. Kết quả điều tra...........................................................................................19
Bảng 3.1: Mẫu phiếu đánh giá năng lực tự học..........................................................80
Bảng 3.2: Bảng kiểm đánh giá qua quan sát quá trình học và qua sản phẩm ghi
chép của HS .................................................................................................................83
Bảng 3.3: Bảng kiểm đánh giá năng lực tự học của HS.............................................84
Bảng 3.4: Bảng kiểm đánh giá kỹ năng, thái độ qua việc HS hoàn thành phiếu
học tập ..........................................................................................................................82
Bảng 3.5: Bảng hỏi đánh giá thái độ của HS chuẩn bị nghiên cứu bài mới ..............83
Bảng 3.6: Bảng hỏi đánh giá thái độ của HS khi xây dựng bài học ..........................83
Bảng 3.7: Bảng hỏi đánh giá thái độ của HS khi học xong bài học...........................84
Bảng 3.8: Bảng tự đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của HS................................84
Bảng 3.9: Bảng kiểm quan sát đánh giá năng lực giải quyết vấn đề trong dạy
học đa thức ( dành cho GV) ........................................................................................88
Bảng 3.10: Bảng phân phối để kiểm tra đánh giá năng lực HS THCS ở các lớp
thực nghiệm..................................................................................................................87
Bảng 3.11: Kết quả đánh giá năng lực tự học của HS trường THCS Nguyễn Tất
Thành............................................................................................................................90
Bảng 3.12: Bảng % số HS đạt điểm yếu – kém, trung bình, khá, giỏi của HS
trường THCS Nguyễn Tất Thành qua bài kiểm tra....................................................92
Bảng 3.13: Bảng % các tiêu chí đạt được của HS trường THPT Nguyễn Tất
Thành bảng kiểm quan sát và phiếu hỏi......................................................................93
Bảng 3.14: Kết quả kiểm tra năng lực tự học của HS THCS Thanh Xuân và
THCS Ngôi Sao ...........................................................................................................96
Bảng 3.15: Bảng % Số học sinh đạt điểm yếu – kém, Trung bình, Khá giỏi của
HS THCS Thanh Xuân Và THCS Ngôi sao...............................................................95
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phivii
Bảng 3.16. Bảng % Các chỉ tiêu đạt được của HS Trường THCS Thanh Xuân và
THCS Ngôi sao qua bảng kiểm quan sát và phiếu hỏi...............................................98
Bảng 3.17: Kết quả xử lý số liệu thực nghiệm bài kiểm tra của 3 trường THCS....101viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Các thành phần cấu trúc năng lực............................................................6
Biểu đồ 3.1,3.2,3.3. Kết quả đánh giá năng lực tự học HS Trường Trung học cơ sở
Nguyễn Tất Thành ..................................................................................................91
Biểu đồ 3.4,3.5,3.6. Kết quả đánh giá năng lực tự học HS trường THCS Nguyễn
Tất Thành qua bảng kiểm quan sát và phiếu hỏi. ...................................................94
Biểu đồ 3.7,3.8.Kết quả đánh giá năng lực tự học của học sinh THCS Thanh Xuân
và THCS Ngôi Sao qua bài kiểm tra.......................................................................96
Biểu đồ 3.9,3.10. Kết quả đánh giá năng lực tự học của HSTHCS Thanh Xuân và
THCS Ngôi Sao qua bảng kiểm quan sát và phiếu hỏi ..........................................99
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Xuất phát từ lí luận thực tế khách quan: Đảng ta khẳng định sự nghiệp giáo dục
là sự nghiệp của quần chúng, cho nên giáo dục không phải cuả một ngành, một
tổ chức nào cả mà của toàn xã hội, chính vì thế mà Đảng và Chính phủ đặc biệt
quan tâm.
Luật Giáo dục số 38/2005/QH11, điều 28 quy định: “PP giáo dục phổ thông
phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS; phù hợp với đặc
điểm của từng lớp học, từng môn học; bồi dưỡng PP tự học, khả năng làm việc
theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS”.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện
GD&ĐT nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của
giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, NL của người
học”.
Trong chương trình giáo dục phổ thông (2006) đã đề ra mục tiêu môn toán
cấp THPTlà: “Giúp HS giải toán và vận dụng kiến thức toán học trong học tập
và đời sống”.
Trong Lý luận dạy học cũng có nguyên tắc: “Đảm bảo sự thống nhất giữa lý
luận và thực tiễn” .
Đây là những cơ sở và môi trường pháp lý cho việc đổi mới giáo dục nói
chung, đổi mới đồng bộ PPDH theo hướng phát triển NL người học.
Qua thực tế giảng dạy, việc phát triển NL là đặc biệt quan trọng và thu được
hiệu quả cao từ người học và người dạy. Định hướng này lại có vị trí đặc ưu
trong môn Toán vì môn Toán vốn dĩ là rất khó đòi hỏi người dạy cũng như
người học phải có cách nhìn, cách học mới kích thích được niềm yêu, niềm
đam mê với môn Toán.2
Trong chương trình Toán THCS thì vấn đề đa thức được xuyên suốt từ
chương trình lớp 7 lên đến lớp 9, từ các bài toán rất cơ bản đến các bài toán
nâng cao thì bài toán về đa thức cũng chiếm đa số, đa dạng, có nhiều cách giải,
nhiều PP làm. Chính vì thế phát triển NL ở HS rất hiệu quả.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tui chọn đề tài nghiên cứu “ Phát
triển NL cho HS thông qua dạy học “ Đa thức” trong chương trình THCS ”.
* CH nghiên cứu:
Để đạt được mục đích nghiên cứu, đề tài cần được trả lời được các CH sau:
- NL là gì, các quan điểm về NL và vì sao nó cần được phát triển ở HS trong bộ
môn toán.
- Xác định các NL chung, cốt lõi và chuyên biệt của môn toán.
- Chương trình giáo dục định hướng NL là gì?
- Một số năng lực (kỹ năng cốt lõi) có thể và cần luyện tập qua môn toán là
những NL nào?
- Đưa ra hệ thống bài tập và cách giải để phát triển được NLHS?
- Kết quả thực nghiệm trên thực tế có mâu thuẫn gì không?
2.Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số biện pháp thực hành giảng dạy các bài toán về đa thức –
Toán THCS theo hướng phát triển NL cho HS nhằm nâng cao chất lượng dạy
học.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của phát triển NL của HS thông qua dạy học bộ
môn Toán.
- Nghiên cứu nội dung, cấu trúc chương trình, cấu trúc SGK Toán lớp 8 và
lớp 7 để tìm hiểu nội dung liên quan đến chủ đề đã lựa chọn.
- Xây dựng, thiết kế các bài giảng, giáo án và xây dựng hệ thống bài tập theo
hướng phát triển NL của HS trong dạy học đa thức của chương trình Toán
THCS.
- Tiến hành TNSP để xác định giá trị, hiệu quả, tính khả thi của đề tài.
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi3
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
-Quá trình dạy học môn Toán ở trường THCS.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
-Dạy học phần đa thức– Toán THCS nhằm phát triển NL của HS.
5. Phạm vi nghiên cứu
Do điều kiện thời gian có hạn nên đề tài chỉ tập trung nghiên cứu việc phát triển
năng lực học sinh thông qua dạy học đa thức. Việc TNSP được tiến hành tại
trường THCS của Hà Nội năm học 2016 -2017.
6. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng được hệ thống bài tập và các bài giảng phần đa thức theo định
hướng phát triển NL với chất lượng tốt thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy
học bộ môn Toán học ở trường THCS.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1.Phương phápnghiên cứu lý luận
- Nghiên cứu dựa vào những tài liệu có sẵn, các văn kiện của Đảng và nhà nước
có liên quan đến giáo dục, đổi mới PPDH theo hướng phát triển NL.
- Nghiên cứu nội dung chương trình SGK môn toán THCS và các tài liệu tham
khảo có liên quan đi sâu vào phần đa thức.
7.2. Phương phápnghiên cứu thực tiễn
- Điều tra cơ bản: quan sát, phỏng vấn GV – HS về tình hình dạy học theo
hướng phát triển NL nói riêng ở một số trường THCS trên địa bàn thành phố Hà
Nội.
- Thực nghiệm sư phạm: TNSP nhằm đánh giá tính khả thi, hiệu quả, chất lượng
của việc dạy học đa thức theo đề xuất của đề tài.
- Phương pháp phỏng vấn: Tiến hành phỏng vấn GV- HS về những nội dung
của đề tài.
- Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến chuyên gia, tham khảo ý kiến của các
giáo viên giàu kinh nghiệm về các nội dung của đề tài.4
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng Toán học thống kê để phân tích, xử lý các kết quả TNSP.
8. Những đóng góp mới của luận văn
- Góp phần hệ thống hóa lý luận về NL.
- Đề xuất hệ thống bài tập về đa thức nhằm phát triển NL cho HS.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo, luận văn còn có 3
chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát triển NL của HS(17 trang).
Chƣơng 2: Dạy học đa thức nhằm phát triển NL cho HSTHCS(55 trang).
Chƣơng 3: Thực nghiệm sư phạm(21 trang).
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi5
CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIẾN
CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
1. Khái niệm năng lực
- Khái niệm NL có nguồn gốc tiếng La Tinh“ competenia „có nghĩa là gặp
gỡ. Ngày nay, khái niệm NL được hiểu theo nhiều nghĩa.
- NL được hiểu như sự thành thạo, khả năng thực hiện của cá nhân đối với
một công việc.
- NL là một thuộc tính tâm lý phức hợp, là điểm hội tụ của nhiều yếu tố
như tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, kinh nghiệm, sự sẵn sàng hành động và trách
nhiệm đạo đức.
- NL gồm những kĩ năng và kĩ xảo học được hay sẵn có của cá thể nhằm
giải quyết các tình huống xác định , cũng như tự sẵn sàng về động cơ, xã hội…
và khả năng vận dụng các cách GQVĐ một cách có trách nhiệm và hiệu quả
trong những tình huống linh hoạt ( Weinert 2001).
- NL là một tập hợp các kiến thức, kĩ năng và thái độ phù hợp với một
hoạt động thực tiễn ( Barnett, 1992).
- NL là biết sử dụng các kiến thức và các kĩ năng trong một tình huống có
ý nghĩa ( Rogiers, 1996).
- NL là khả năng đáp ứng thích hợp và đầy đủ các yêu cầu của một lĩnh
vực hoạt động ( Từ Điển Webster’s New 20th Century, 1965).
- NL được tri thức làm cơ sở, được sử dụng như khả năng, được quy định
bởi giá trị, được tăng cường qua kinh nghiệm và được thực hiện hóa qua chủ
định ( John Erpenbeck).
Các NL chung cùng với các NL chuyên môn tạo thành nền tảng chung
cho công việc giáo dục và dạy học;
Mức độ đối với sự phát triển NL có thể được xác định trong các tiêu
chuẩn nghề; Đến một thời điểm nhất định nào đó, HS có thể phải đạt được những
gì?6
Để hình thành và phát triển NL cần xác định các thành phần và cấu trúc
của chúng:
Mô hình cấu trúc NL
Các nhà nghiên cứu trên thế giới đã sử dụng những mô hình NL khác
nhau trong tiếp cận của mình.
(1) Mô hình dựa trên cơ sở tính cách và hành vi cá nhân của cá nhân theo
đuổi cách xác định “con người cần như thế nào để thực hiện được các vai
trò của mình”
(2) Mô hình dựa trên cơ sở các kiến thức hiểu biết và các kỹ năng được
đòi hỏi theo đuổi việc xác định “con người cần có những kiến thức và kỹ
năng gì” để thực hiện tốt vai trò của mình;
(3) Mô hình dựa trên các kết quả và tiêu chuẩn đầu ra theo đuổi việc xác
định con người “cần đạt được những gì ở nơi làm việc”.
Theo quan điểm của các nhà sư phạm nghề Đức, cấu trúc chung của NL
hành động được mô tả là sự kết hợp của 4 NL thành phần sau:
Sơ đồ 1.1. Các thành phần cấu trúc năng lực
Các thành phần cấu trúc của NL
- NL chuyên môn (Professional competency):
Là khả năng thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn cũng như khả năng đánh
giá kết quả chuyên môn một cách độc lập, có PP và chính xác về mặt chuyên
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi7
môn. Nó được tiếp nhận qua việc học nội dung – chuyên môn và chủ yếu gắn
với khả năng nhận thức và tâm lý vận động.
- NLPP (Methodical competency):
Là khả năng đối với những hành động có kế hoạch, định hướng mục đích
trong việc giải quyết các nhiệm vụ và vấn đề. NLPP bao gồm NLPP chung và
PP chuyên môn. Trung tâm của PP nhận thức là những khả năng tiếp nhận, xử
lý, đánh giá, truyền thụ và trình bày tri thức. Nó được tiếp nhận qua việc học PP
luận – GQVĐ.
- NL xã hội (Social competency):
Là khả năng đạt được mục đích trong những tình huống giao tiếp ứng xử
xã hội cũng như trong những nhiệm vụ khác nhau trong sự phối hợp chặt chẽ với
những thành viên khác. Nó được tiếp nhận qua việc học giao tiếp.
- NL cá thể (IndIvidual competency):
Là khả năng xác định, đánh giá được những cơ hội phát triển cũng như
những giới hạn của cá nhân, phát triển năng khiếu, xây dựng và thực hiện kế hoạch
phát triển cá nhân, những quan điểm, chuẩn giá trị đạo đức và động cơ chi phối các
thái độ và hành vi ứng xử. Nó được tiếp nhận qua việc học cảm xúc – đạo đức và
liên quan đến tư duy và hành động tự chịu trách nhiệm.
Mô hình cấu trúc NL trên đây có thể cụ thể hoá trong từng lĩnh vực
chuyên môn, nghề nghiệp khác nhau. Mặt khác, trong mỗi lĩnh vực nghề nghiệp
người ta cũng mô tả các loại NL khác nhau. NL của GV bao gồm những nhóm
cơ bản sau: NL dạy học, NL giáo dục, NL chẩn đoán và tư vấn, NL phát triển
nghề nghiệp và phát triển trường học.
Từ cấu trúc của khái niệm NL cho thấy giáo dục định hướng tiếp cận NL
không chỉ nhằm mục tiêu phát triển NL chuyên môn bao gồm tri thức, kỹ năng
chuyên môn mà còn phát triển NLPP, NL xã hội và NL cá thể. Những NL này
không tách rời nhau mà có mối quan hệ chặt chẽ. NL hành động được hình thành
trên cơ sở có sự kết hợp các NL này.8
Dạy học theo tiếp cận NL không chỉ giới hạn trong tri thức và kỹ năng
chuyên môn mà gồm những nhóm nội dung nhằm phát triển các lĩnh vực NL:
- Nhóm NL làm chủ bản thân: NL tự học, NLGQVĐ, NL sáng tạo, NL
quản lý.
- Nhóm NL về quan hệ xã hội: NL giao tiếp, NL hợp tác.
KẾT LUẬN CHƢƠNG II
Ở chương II chúng tui đã đưa ra biện pháp dạy học đa thức để phát huy năng
lực HS, trọng tâm là phân tích đa thức thành nhân tử. Từ đó lựa chọn, xây dựng hệ
thống câu hỏi – bài tập nhằm phát huy năng lực HSthông qua dạy bài toán phân tích
đa thức thành nhân tử trong dạy học Toán 8 – bậc THCS. Kết quả của các hoạt động
dạy – học bài toán phân tích đa thức thành nhân tử này được trình bày cụ thể ở
chương III “ Thực nghiệm sư phạm”.
CHƢƠNG III: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
1. Mục đích thực nghiệm sƣ phạm
TNSP nhằm mục đích kiểm tra khả năng thực hiện việc rèn luyện một
sốnănglực cho HS ở THCS thông qua dạy học bài toán về đa thức, trọng tâm là
phân tích đa thức thành nhân tử.
2. Nội dung thực nghiệm sƣ phạm
Tiến hành dạy bài toánCác Phương pháp phân tích đa thức thành nhân tử ở hai
nhóm HS khá giỏi khối lớp 8 có trình độ tương đương. Cuối tiết học tổ chức cho HS
kiểm tra trên cùng một đề để đánh giá kết quả;biên soạn một số đề để đánh giá năng
lực người học như: năng lực tự học, năng lực GQVĐ, phỏng vấn GV dự giờ và HS về
hiệu quả của PPDH đó.
3.Đối tƣợng thực nghiệm:
-HS lớp 8A2,8A4,8A5 trường THCS Nguyễn Tất Thành – Hà Nội.
- HS lớp 8A2 trường THCS Ngôi Sao – Hà Nội.
- HS lớp 8A2 trường THCS Thanh Xuân – Hà Nội.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
MỤC LỤC
Lời cảm ơn...........................................................................................................................i
Danh mục các chữ viết tắt..................................................................................................ii
Danh mục các bảng ...........................................................................................................vi
Danh mục các sơ đồ, biểu đồ .................................................................................viii
MỞ ĐẦU............................................................................................................................1
CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIẾN....................................................5
1. Khái niệm năng lực ........................................................................................................5
2. Một số năng lực cần có của học sinh ............................................................................8
2.1. Năng lực chung ...........................................................................................................8
2.2. NL chuyên biệt..........................................................................................................13
2.3. Năng lực toán học và mấu chốt của việc dạy học theo hướng phát triển năng
lực......................................................................................................................................16
2.3.1. NL toán học:...........................................................................................................16
2.3.2. Dạy học toán theo định hướng phát triển năng lực.............................................17
3. Cơ sở thực tiễnthực trạng day học nhằm phát triển NL cho HS thông qua dạy học
đa thức trong trương trình THCS của các trường THCS trên địa bàn Hà nội..............17
3.1. Mục tiêu, đối tượng điều tra.....................................................................................17
3.2. Nội dung, PP điều tra ...............................................................................................18
3.3. Kết quả điều tra........................................................................................................18.
KẾT LUẬN CHƢƠNG I ..............................................................................................21
CHƢƠNG II: PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH THÔNG QUA
DẠY HỌC PHẦN “ ĐA THỨC”.................................................................................22iv
1.Mục tiêu, phương pháp, cách thức tổ chức dạy học phần đa thức trong chương
trình Toán 8 bậc THCS....................................................................................................22
1.1. Mục tiêu: HS nắm được............................................................................................22
1.2. Phương pháp - Phương tiện dạy học - Định hướng phát triển năng lực................23
1.3. Những biện pháp dạy học để phát huy năng lực cho học sinh...............................25
2. Hệ thống bài tập về đa thức. .......................................................................................26
2.1. Bài toán phân tích đa thức thành nhân tử ở THCS. ................................................26
2.2. Dạy học nội dung phân tích đa thức thành nhân tử ở THCS .................................26
2.2.1. Vị trí, vai trò của bài toán phân tích đa thức thành nhân tử...............................26
2.2.2. Thực trạng và khó khăn trong việc dạy và học bài toán phân tích đa thức
thành nhân tử ở trường THCS........................................................................................27
2.2.3. Giải pháp tháo gỡ khó khăn cho giáo viên và học sinh trong dạy và học nội
dung bài toán phân tích đa thức thành nhân tử ở trường THCS ..................................29
2.2.4. Thực hành dạy học bài toán phân tích đa thức thành nhân tử ...........................29
3. Một số ứng dụng của bài toán phân tích đa thức thành nhân tử................................69
KẾT LUẬN CHƢƠNG II.............................................................................................77
CHƢƠNG III: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ...........................................................77
1. Mục đích thực nghiệm sư phạm..................................................................................77
2. Nội dung thực nghiệm sư phạm..................................................................................77
3.Đối tượng thực nghiệm.................................................................................................77
4. Các đề kiểm tra.............................................................................................................78
5. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm .....................................................................79
5.1. cách đánh giá kết quả TNSP.......................................................................79
5.2. Đánh giá kết quả TNSP ............................................................................................80
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiv
5.3. Xử lí số liệu thực nghiệm .........................................................................................90
5.4. Kết quả thực nghiệm.................................................................................................91
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3............................................................................................103
KẾT LUẬN CHUNG VÀ KHUYẾN NGHỊ ...........................................................104
1.Kết luận:.......................................................................................................................104
2.Khuyến nghị ................................................................................................................105
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................107
PHỤ LỤC ......................................................................................................................108vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Bảng mô tả các mức độ biểu hiện các NL chung cần có của HS THCS .... 8
Bảng 1.2. Bảng mô tả các biểu hiện các NL chuyên biệt bộ môn Toán học.............13
Bảng 1.3. Số GV và HS ở 3 trường THCS.................................................................18
Bảng 1.4. Kết quả điều tra...........................................................................................19
Bảng 3.1: Mẫu phiếu đánh giá năng lực tự học..........................................................80
Bảng 3.2: Bảng kiểm đánh giá qua quan sát quá trình học và qua sản phẩm ghi
chép của HS .................................................................................................................83
Bảng 3.3: Bảng kiểm đánh giá năng lực tự học của HS.............................................84
Bảng 3.4: Bảng kiểm đánh giá kỹ năng, thái độ qua việc HS hoàn thành phiếu
học tập ..........................................................................................................................82
Bảng 3.5: Bảng hỏi đánh giá thái độ của HS chuẩn bị nghiên cứu bài mới ..............83
Bảng 3.6: Bảng hỏi đánh giá thái độ của HS khi xây dựng bài học ..........................83
Bảng 3.7: Bảng hỏi đánh giá thái độ của HS khi học xong bài học...........................84
Bảng 3.8: Bảng tự đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của HS................................84
Bảng 3.9: Bảng kiểm quan sát đánh giá năng lực giải quyết vấn đề trong dạy
học đa thức ( dành cho GV) ........................................................................................88
Bảng 3.10: Bảng phân phối để kiểm tra đánh giá năng lực HS THCS ở các lớp
thực nghiệm..................................................................................................................87
Bảng 3.11: Kết quả đánh giá năng lực tự học của HS trường THCS Nguyễn Tất
Thành............................................................................................................................90
Bảng 3.12: Bảng % số HS đạt điểm yếu – kém, trung bình, khá, giỏi của HS
trường THCS Nguyễn Tất Thành qua bài kiểm tra....................................................92
Bảng 3.13: Bảng % các tiêu chí đạt được của HS trường THPT Nguyễn Tất
Thành bảng kiểm quan sát và phiếu hỏi......................................................................93
Bảng 3.14: Kết quả kiểm tra năng lực tự học của HS THCS Thanh Xuân và
THCS Ngôi Sao ...........................................................................................................96
Bảng 3.15: Bảng % Số học sinh đạt điểm yếu – kém, Trung bình, Khá giỏi của
HS THCS Thanh Xuân Và THCS Ngôi sao...............................................................95
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phivii
Bảng 3.16. Bảng % Các chỉ tiêu đạt được của HS Trường THCS Thanh Xuân và
THCS Ngôi sao qua bảng kiểm quan sát và phiếu hỏi...............................................98
Bảng 3.17: Kết quả xử lý số liệu thực nghiệm bài kiểm tra của 3 trường THCS....101viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Các thành phần cấu trúc năng lực............................................................6
Biểu đồ 3.1,3.2,3.3. Kết quả đánh giá năng lực tự học HS Trường Trung học cơ sở
Nguyễn Tất Thành ..................................................................................................91
Biểu đồ 3.4,3.5,3.6. Kết quả đánh giá năng lực tự học HS trường THCS Nguyễn
Tất Thành qua bảng kiểm quan sát và phiếu hỏi. ...................................................94
Biểu đồ 3.7,3.8.Kết quả đánh giá năng lực tự học của học sinh THCS Thanh Xuân
và THCS Ngôi Sao qua bài kiểm tra.......................................................................96
Biểu đồ 3.9,3.10. Kết quả đánh giá năng lực tự học của HSTHCS Thanh Xuân và
THCS Ngôi Sao qua bảng kiểm quan sát và phiếu hỏi ..........................................99
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Xuất phát từ lí luận thực tế khách quan: Đảng ta khẳng định sự nghiệp giáo dục
là sự nghiệp của quần chúng, cho nên giáo dục không phải cuả một ngành, một
tổ chức nào cả mà của toàn xã hội, chính vì thế mà Đảng và Chính phủ đặc biệt
quan tâm.
Luật Giáo dục số 38/2005/QH11, điều 28 quy định: “PP giáo dục phổ thông
phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS; phù hợp với đặc
điểm của từng lớp học, từng môn học; bồi dưỡng PP tự học, khả năng làm việc
theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS”.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện
GD&ĐT nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của
giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, NL của người
học”.
Trong chương trình giáo dục phổ thông (2006) đã đề ra mục tiêu môn toán
cấp THPTlà: “Giúp HS giải toán và vận dụng kiến thức toán học trong học tập
và đời sống”.
Trong Lý luận dạy học cũng có nguyên tắc: “Đảm bảo sự thống nhất giữa lý
luận và thực tiễn” .
Đây là những cơ sở và môi trường pháp lý cho việc đổi mới giáo dục nói
chung, đổi mới đồng bộ PPDH theo hướng phát triển NL người học.
Qua thực tế giảng dạy, việc phát triển NL là đặc biệt quan trọng và thu được
hiệu quả cao từ người học và người dạy. Định hướng này lại có vị trí đặc ưu
trong môn Toán vì môn Toán vốn dĩ là rất khó đòi hỏi người dạy cũng như
người học phải có cách nhìn, cách học mới kích thích được niềm yêu, niềm
đam mê với môn Toán.2
Trong chương trình Toán THCS thì vấn đề đa thức được xuyên suốt từ
chương trình lớp 7 lên đến lớp 9, từ các bài toán rất cơ bản đến các bài toán
nâng cao thì bài toán về đa thức cũng chiếm đa số, đa dạng, có nhiều cách giải,
nhiều PP làm. Chính vì thế phát triển NL ở HS rất hiệu quả.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tui chọn đề tài nghiên cứu “ Phát
triển NL cho HS thông qua dạy học “ Đa thức” trong chương trình THCS ”.
* CH nghiên cứu:
Để đạt được mục đích nghiên cứu, đề tài cần được trả lời được các CH sau:
- NL là gì, các quan điểm về NL và vì sao nó cần được phát triển ở HS trong bộ
môn toán.
- Xác định các NL chung, cốt lõi và chuyên biệt của môn toán.
- Chương trình giáo dục định hướng NL là gì?
- Một số năng lực (kỹ năng cốt lõi) có thể và cần luyện tập qua môn toán là
những NL nào?
- Đưa ra hệ thống bài tập và cách giải để phát triển được NLHS?
- Kết quả thực nghiệm trên thực tế có mâu thuẫn gì không?
2.Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số biện pháp thực hành giảng dạy các bài toán về đa thức –
Toán THCS theo hướng phát triển NL cho HS nhằm nâng cao chất lượng dạy
học.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của phát triển NL của HS thông qua dạy học bộ
môn Toán.
- Nghiên cứu nội dung, cấu trúc chương trình, cấu trúc SGK Toán lớp 8 và
lớp 7 để tìm hiểu nội dung liên quan đến chủ đề đã lựa chọn.
- Xây dựng, thiết kế các bài giảng, giáo án và xây dựng hệ thống bài tập theo
hướng phát triển NL của HS trong dạy học đa thức của chương trình Toán
THCS.
- Tiến hành TNSP để xác định giá trị, hiệu quả, tính khả thi của đề tài.
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi3
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
-Quá trình dạy học môn Toán ở trường THCS.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
-Dạy học phần đa thức– Toán THCS nhằm phát triển NL của HS.
5. Phạm vi nghiên cứu
Do điều kiện thời gian có hạn nên đề tài chỉ tập trung nghiên cứu việc phát triển
năng lực học sinh thông qua dạy học đa thức. Việc TNSP được tiến hành tại
trường THCS của Hà Nội năm học 2016 -2017.
6. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng được hệ thống bài tập và các bài giảng phần đa thức theo định
hướng phát triển NL với chất lượng tốt thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy
học bộ môn Toán học ở trường THCS.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1.Phương phápnghiên cứu lý luận
- Nghiên cứu dựa vào những tài liệu có sẵn, các văn kiện của Đảng và nhà nước
có liên quan đến giáo dục, đổi mới PPDH theo hướng phát triển NL.
- Nghiên cứu nội dung chương trình SGK môn toán THCS và các tài liệu tham
khảo có liên quan đi sâu vào phần đa thức.
7.2. Phương phápnghiên cứu thực tiễn
- Điều tra cơ bản: quan sát, phỏng vấn GV – HS về tình hình dạy học theo
hướng phát triển NL nói riêng ở một số trường THCS trên địa bàn thành phố Hà
Nội.
- Thực nghiệm sư phạm: TNSP nhằm đánh giá tính khả thi, hiệu quả, chất lượng
của việc dạy học đa thức theo đề xuất của đề tài.
- Phương pháp phỏng vấn: Tiến hành phỏng vấn GV- HS về những nội dung
của đề tài.
- Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến chuyên gia, tham khảo ý kiến của các
giáo viên giàu kinh nghiệm về các nội dung của đề tài.4
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng Toán học thống kê để phân tích, xử lý các kết quả TNSP.
8. Những đóng góp mới của luận văn
- Góp phần hệ thống hóa lý luận về NL.
- Đề xuất hệ thống bài tập về đa thức nhằm phát triển NL cho HS.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo, luận văn còn có 3
chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát triển NL của HS(17 trang).
Chƣơng 2: Dạy học đa thức nhằm phát triển NL cho HSTHCS(55 trang).
Chƣơng 3: Thực nghiệm sư phạm(21 trang).
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi5
CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIẾN
CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
1. Khái niệm năng lực
- Khái niệm NL có nguồn gốc tiếng La Tinh“ competenia „có nghĩa là gặp
gỡ. Ngày nay, khái niệm NL được hiểu theo nhiều nghĩa.
- NL được hiểu như sự thành thạo, khả năng thực hiện của cá nhân đối với
một công việc.
- NL là một thuộc tính tâm lý phức hợp, là điểm hội tụ của nhiều yếu tố
như tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, kinh nghiệm, sự sẵn sàng hành động và trách
nhiệm đạo đức.
- NL gồm những kĩ năng và kĩ xảo học được hay sẵn có của cá thể nhằm
giải quyết các tình huống xác định , cũng như tự sẵn sàng về động cơ, xã hội…
và khả năng vận dụng các cách GQVĐ một cách có trách nhiệm và hiệu quả
trong những tình huống linh hoạt ( Weinert 2001).
- NL là một tập hợp các kiến thức, kĩ năng và thái độ phù hợp với một
hoạt động thực tiễn ( Barnett, 1992).
- NL là biết sử dụng các kiến thức và các kĩ năng trong một tình huống có
ý nghĩa ( Rogiers, 1996).
- NL là khả năng đáp ứng thích hợp và đầy đủ các yêu cầu của một lĩnh
vực hoạt động ( Từ Điển Webster’s New 20th Century, 1965).
- NL được tri thức làm cơ sở, được sử dụng như khả năng, được quy định
bởi giá trị, được tăng cường qua kinh nghiệm và được thực hiện hóa qua chủ
định ( John Erpenbeck).
Các NL chung cùng với các NL chuyên môn tạo thành nền tảng chung
cho công việc giáo dục và dạy học;
Mức độ đối với sự phát triển NL có thể được xác định trong các tiêu
chuẩn nghề; Đến một thời điểm nhất định nào đó, HS có thể phải đạt được những
gì?6
Để hình thành và phát triển NL cần xác định các thành phần và cấu trúc
của chúng:
Mô hình cấu trúc NL
Các nhà nghiên cứu trên thế giới đã sử dụng những mô hình NL khác
nhau trong tiếp cận của mình.
(1) Mô hình dựa trên cơ sở tính cách và hành vi cá nhân của cá nhân theo
đuổi cách xác định “con người cần như thế nào để thực hiện được các vai
trò của mình”
(2) Mô hình dựa trên cơ sở các kiến thức hiểu biết và các kỹ năng được
đòi hỏi theo đuổi việc xác định “con người cần có những kiến thức và kỹ
năng gì” để thực hiện tốt vai trò của mình;
(3) Mô hình dựa trên các kết quả và tiêu chuẩn đầu ra theo đuổi việc xác
định con người “cần đạt được những gì ở nơi làm việc”.
Theo quan điểm của các nhà sư phạm nghề Đức, cấu trúc chung của NL
hành động được mô tả là sự kết hợp của 4 NL thành phần sau:
Sơ đồ 1.1. Các thành phần cấu trúc năng lực
Các thành phần cấu trúc của NL
- NL chuyên môn (Professional competency):
Là khả năng thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn cũng như khả năng đánh
giá kết quả chuyên môn một cách độc lập, có PP và chính xác về mặt chuyên
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi7
môn. Nó được tiếp nhận qua việc học nội dung – chuyên môn và chủ yếu gắn
với khả năng nhận thức và tâm lý vận động.
- NLPP (Methodical competency):
Là khả năng đối với những hành động có kế hoạch, định hướng mục đích
trong việc giải quyết các nhiệm vụ và vấn đề. NLPP bao gồm NLPP chung và
PP chuyên môn. Trung tâm của PP nhận thức là những khả năng tiếp nhận, xử
lý, đánh giá, truyền thụ và trình bày tri thức. Nó được tiếp nhận qua việc học PP
luận – GQVĐ.
- NL xã hội (Social competency):
Là khả năng đạt được mục đích trong những tình huống giao tiếp ứng xử
xã hội cũng như trong những nhiệm vụ khác nhau trong sự phối hợp chặt chẽ với
những thành viên khác. Nó được tiếp nhận qua việc học giao tiếp.
- NL cá thể (IndIvidual competency):
Là khả năng xác định, đánh giá được những cơ hội phát triển cũng như
những giới hạn của cá nhân, phát triển năng khiếu, xây dựng và thực hiện kế hoạch
phát triển cá nhân, những quan điểm, chuẩn giá trị đạo đức và động cơ chi phối các
thái độ và hành vi ứng xử. Nó được tiếp nhận qua việc học cảm xúc – đạo đức và
liên quan đến tư duy và hành động tự chịu trách nhiệm.
Mô hình cấu trúc NL trên đây có thể cụ thể hoá trong từng lĩnh vực
chuyên môn, nghề nghiệp khác nhau. Mặt khác, trong mỗi lĩnh vực nghề nghiệp
người ta cũng mô tả các loại NL khác nhau. NL của GV bao gồm những nhóm
cơ bản sau: NL dạy học, NL giáo dục, NL chẩn đoán và tư vấn, NL phát triển
nghề nghiệp và phát triển trường học.
Từ cấu trúc của khái niệm NL cho thấy giáo dục định hướng tiếp cận NL
không chỉ nhằm mục tiêu phát triển NL chuyên môn bao gồm tri thức, kỹ năng
chuyên môn mà còn phát triển NLPP, NL xã hội và NL cá thể. Những NL này
không tách rời nhau mà có mối quan hệ chặt chẽ. NL hành động được hình thành
trên cơ sở có sự kết hợp các NL này.8
Dạy học theo tiếp cận NL không chỉ giới hạn trong tri thức và kỹ năng
chuyên môn mà gồm những nhóm nội dung nhằm phát triển các lĩnh vực NL:
- Nhóm NL làm chủ bản thân: NL tự học, NLGQVĐ, NL sáng tạo, NL
quản lý.
- Nhóm NL về quan hệ xã hội: NL giao tiếp, NL hợp tác.
KẾT LUẬN CHƢƠNG II
Ở chương II chúng tui đã đưa ra biện pháp dạy học đa thức để phát huy năng
lực HS, trọng tâm là phân tích đa thức thành nhân tử. Từ đó lựa chọn, xây dựng hệ
thống câu hỏi – bài tập nhằm phát huy năng lực HSthông qua dạy bài toán phân tích
đa thức thành nhân tử trong dạy học Toán 8 – bậc THCS. Kết quả của các hoạt động
dạy – học bài toán phân tích đa thức thành nhân tử này được trình bày cụ thể ở
chương III “ Thực nghiệm sư phạm”.
CHƢƠNG III: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
1. Mục đích thực nghiệm sƣ phạm
TNSP nhằm mục đích kiểm tra khả năng thực hiện việc rèn luyện một
sốnănglực cho HS ở THCS thông qua dạy học bài toán về đa thức, trọng tâm là
phân tích đa thức thành nhân tử.
2. Nội dung thực nghiệm sƣ phạm
Tiến hành dạy bài toánCác Phương pháp phân tích đa thức thành nhân tử ở hai
nhóm HS khá giỏi khối lớp 8 có trình độ tương đương. Cuối tiết học tổ chức cho HS
kiểm tra trên cùng một đề để đánh giá kết quả;biên soạn một số đề để đánh giá năng
lực người học như: năng lực tự học, năng lực GQVĐ, phỏng vấn GV dự giờ và HS về
hiệu quả của PPDH đó.
3.Đối tƣợng thực nghiệm:
-HS lớp 8A2,8A4,8A5 trường THCS Nguyễn Tất Thành – Hà Nội.
- HS lớp 8A2 trường THCS Ngôi Sao – Hà Nội.
- HS lớp 8A2 trường THCS Thanh Xuân – Hà Nội.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links