anhchang_thichdua1992
New Member
Link tải luận văn miễn phí cho ae
Luận văn ThS. Luật hình sự -- Khoa Luật. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2012
Phân tích các quy định của BLHS năm 1999 về chế định tuổi chịu TNHS trong sự so sánh với quy định của một số nước trên thế giới, sự ảnh hưởng của lịch sử có dựa trên các điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và đặc điểm tâm-sinh lý của con người trong từng thời kỳ để từ đó đưa ra một số nhận xét có giá trị tham khảo cho các nhà làm luật Việt Nam. Đánh giá thực tiễn áp dụng chế định tuổi chịu Trách nhiệm hình sự (TNHS), những bất cập, vướng mắc và phân tích chúng trên cơ sở lý luận và thực tiễn. Đưa ra giải pháp khắc phục và kiến giải nhằm hoàn thiện chế định tuổi chịu TNHS trong pháp luật hình sự Việt Nam trong điều kiện kinh tế, xã hội hiện nay và những dự báo trong tương lai
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài:
Theo các kết quả nghiên cứu và thống kê mới của tội phạm học cho thấy
rằng: tình hình tội phạm ở nước ta trong những năm gần đây có gia tăng về số
lượng, số vụ với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội cao, cũng như sự xuất
hiện nhiều loại tội phạm mới trong điều kiện nền kinh tế thị trường và toàn cầu
hóa khu vực và thế giới. Tội phạm xảy ra do các chủ thể trải dài với nhiều biên độ
kéo dài từ thấp đến cao của độ tuổi, nhiều vùng miền khác nhau và ở những người
có trình độ văn hoá khác nhau. Đặc biệt, một vấn đề nóng hổi hiện nay đó là tội
phạm do lứa tuổi chưa thành viên thực hiện (nói cách khác là hiện tượng “trẻ hóa
tội phạm”) trong xã hội ngày một gia tăng, độ tuổi của người thực hiện hành vi
phạm tội ngày càng giảm và ở mức thấp trung bình từ 14 đến 18 tuổi, thậm chí
dưới độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự (TNHS) với các hành vi phạm tội manh
động, liều lĩnh, hung bạo và tàn ác, cũng như mức độ gây nguy hiểm cho xã hội
đặc biệt nghiêm trọng.
Theo thống kê trong các báo cáo tổng kết hàng năm của Tòa án nhân dân tối
cao cho thấy con số người chưa thành niên bị xét xử trong thời gian qua như sau:
năm 2000 là 3.906 bị cáo, năm 2001 là 3.441 bị cáo, năm 2002 con số này là 3.139
bị cáo, năm 2003 là 3.994 bị cáo, năm 2004 là 2.540 bị cáo, năm 2005 là 4.599 bị
cáo và càng những năm gần đây (2006-2009), con số này càng tăng nhanh hơn. Số
lượng bị cáo chưa thành niên xét xử hàng năm dao động từ 6,5% đến 6,8% trên
tổng số bị cáo. Nếu từ những năm 1990 trở về trước, hành vi phạm tội của người
chưa thành niên thường là những hành vi đơn giản, ít nghiêm trọng, phạm tội do
hoàn cảnh, không gây ảnh hưởng đến trật tự an xã hội, đến cơ cấu gia đình và
thuần phong mỹ tục của dân tộc, thì những năm 1999 trở lại đây, hành vi phạm tội
của người chưa thành niên thường là rất nghiêm trọng, cướp tài sản, hiếp dâm, giết
người... Ví dụ, năm 1998, Tòa án nhân dân xử 4.022 bị cáo chưa thành niên nhưng
có đến 114 bị cáo phạm tội cướp tài sản, 183 bị cáo phạm tội hiếp dâm... và đến
năm 2008 và những tháng đầu năm 2009 con số này tăng lên gần gấp đôi.
Cũng theo số liệu thống kê của Cục cảnh sát điều tra tội phạm hình sự (Bộ
Công an), chỉ riêng trong 5 năm (2000-2005) thực hiện Đề án Đấu tranh phòng
chống tội phạm xâm hại trẻ em và tội phạm trong lứa tuổi vị thành niên thuộc
Chương trình quốc gia phòng chống tội phạm, đã phát hiện 47.000 vụ phạm pháp
hình sự do 64.500 em vị thành niên gây ra; trung bình hàng năm chiếm 1/4 tổng số
vụ phạm pháp hình sự trên toàn quốc. Trong đó đối tượng dưới 14 tuổi chiếm
13%, từ 14 đến 16 tuổi chiếm 34,7%, từ 16 đến 18 tuổi chiếm 52%. Từ năm 2005
đến nay, tình hình phạm tội ở lứa tuổi thành niên đang có dấu hiệu ngày càng cao
hơn, cả về mức độ lẫn sự nghiêm trọng của các vụ án. Chỉ trong năm 2006, riêng
trẻ em dưới 14 tuổi có gần 8.000 vụ vi phạm pháp luật, chiếm đến 70% tội phạm
vị thành niên và năm 2007, 2008 thì trung bình cũng chiếm hơn 8.100 vụ vi phạm
pháp luật. Con số này là một lời thông báo về tình trạng trẻ em nhỏ tuổi phạm tội.
Ngoài ra, một vấn đề cũng đáng lo ngại là cùng với sự phát triển kinh tế-xã hội của
đất nước, thời gian gần đây (hầu hết là ở những thành phố lớn, nơi đô thị có điều
kiện kinh tế xã hội phát triển) đã nổi lên tình trạng một số thanh niên, học sinh,
sinh viên, độ tuổi từ 14 đến 18, tụ tập ăn chơi thác loạn hay hình thành các băng
nhóm tội phạm có tổ chức, tổ chức các vụ đánh nhau, cướp giật, giết người, sử
dụng ma tuý hết sức nghiêm trọng, gây xôn xao dư luận mà các phương tiện thông
tin đại chúng đã thường xuyên đăng tải.
Những con số trên cho thấy tội phạm chưa thành niên diễn biến khá phức
tạp, có nhiều hướng gia tăng và ngày càng nguy hiểm. Đặc biệt, cũng cần chú ý
đến hiện tượng phạm tội ở những người cao tuổi đang tăng dần. Nguyên nhân của
những hiện tượng nêu trên bắt nguồn từ tính chất và đặc biệt của sự phát triển kinh
tế - xã hội và theo đó là các điều kiện tương ứng văn hóa, giáo dục, đạo đức, lối
sống. Về vấn đề này, Đảng và Nhà nước ta xác định, nước ta là một trong những
nước cùng kiệt trên thế giới, trình độ phát triển kinh tế, năng suất lao động, hiệu quả
sản xuất kinh doanh còn thấp, cơ sở vật chất kỹ thuật lạc hậu, sự phân hoá giàu
cùng kiệt ngày càng rõ nét, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, chất lượng giáo dục, đào tạo y tế còn thấp, nhiều vấn đề xã hội bức xúc chưa được giải quyết tốt...
Tội phạm và một số tệ nạn xã hội còn có chiều hướng tăng”1.
Bên cạnh đó, Việt nam cũng là một nước đang phát triển. Do đó, ngoài tiếp
thu những tiến bộ khoa học kỹ thuật, văn hóa tinh hoa nhân loại nhiều chiều với
nhiều màu sắc, mở rộng giao lưu với các nền văn minh thế giới trong xu thế hội
nhập và toàn cầu hóa, bên cạnh đó là sự tồn tại của nền văn hóa truyền thống với
nhiều tư tưởng, tập quán đậm đà bản sắc dân tộc những cũng không thiếu những
hủ tục phong kiến, lạc hậu. Với sự thay đổi diễn ra trong các quy chuẩn lối sống,
đạo đức, giá trị trực tiếp tác động đến cơ chế hành vi, tạo ra tình thế khi mà trong
cùng một môi trường nhưng đa số thì tuân theo pháp luật, nhưng một số người đã
vi phạm pháp luật và phạm tội.
Cộng hưởng với các vấn đề này còn là sự thiếu ý thức của con người, một
số yếu kém trong giáo dục, đào tạo, sự đua đòi theo nếp sống phương Tây không
lành mạnh, sự sa sút đạo đức con người, sự thiếu vắng tình cảm gia đình, con
người chạy theo sức hút đồng tiền và đặc biệt là hệ thống pháp luật chưa hoàn chỉnh,
không đủ sức mạnh để hướng con người theo những chuẩn mực và giá trị chung.
Vấn đề trẻ hóa độ tuổi phạm tội cũng như hiện tượng phạm tội ở những
người cao tuổi đặt ra cho nhiều ngành khoa học (tâm lý-xã hội học, luật tố tụng
hình sự… ) đặc biệt là luật hình sự nên chăng có sự điều chỉnh về độ tuổi chịu
TNHS khi độ tuổi của những người thực hiện hành vi phạm tội ngày càng thấp
hay là quá cao so với trước đây. Hơn nữa, thực tiễn áp dụng Bộ luật hình sự
(BLHS) năm 1999 cho thấy việc áp dụng các quy định của pháp luật hình sự
(PLHS) về độ tuổi chịu TNHS còn nhiều bất cập, tồn tại và dẫn đến vướng mắc
trong thực tiễn áp dụng. Công việc xác định tuổi của bị can, bị cáo cũng như người
bị hại còn nhiều khó khăn. Hiện nay, chưa có văn bản cụ thể nào hướng dẫn chi tiết
về việc xác định tuổi và áp dụng các quy định về tuổi đối với người phạm tội.
Ngoài ra, trong xã hội thực trạng làm giả giấy tờ, giấy tờ không thống nhất hoặc
không có giấy tờ để xác minh tuổi của người phạm tội ngày càng phổ biến với
nhiều lý do khác nhau, làm cho công tác điều tra, truy tố và xét xử gặp nhiều khó
khăn, đặc biệt đối với những trường hợp người phạm tội là người chưa thành niên.
Đặc biệt, việc áp dụng tuổi chịu TNHS ở nhiều nơi, ở từng thời kỳ còn chưa thật
thống nhất. Ngoài ra, điều kiện kinh tế mỗi vùng miền ở mỗi thời điểm là khác
nhau, do đó không thể giống nhau. BLHS năm 1999 quy định có phần sơ sài về
tuổi chịu trách nhiệm hình sự, đồng nhất mọi cá thể ở các điều kiện kinh tế - xã hội
khác nhau trong cùng một độ tuổi, nhất là chủ thể đặc biệt với dấu hiệu độ tuổi chịu
TNHS còn thiếu quy phạm trong Phần chung của Bộ luật hay định nghĩa lập pháp
về tuổi và độ tuổi, về căn cứ xác định tuổi của người phạm tội dẫn đến việc hiểu và
áp dụng chưa thống nhất đòi hỏi cần hoàn thiện về mặt lập pháp.
Một vấn đề nữa đó là loại trừ trách nhiệm hình sự đối với người cao tuổi
chưa được đề cập đến trong Bộ luật. Khía cạnh này chỉ được đề cập đến như một
tình tiết (dấu hiệu) miễn giảm TNHS hay hình phạt. Nếu đến một độ tuổi nhất
định con người mới có khả năng nhận thức về điều khiển được hành vi của mình,
thì theo thời gian đến một độ tuổi nhất định, sự già yếu và bệnh tật, sẽ làm giảm đi
trí nhớ, sự minh mẫn, khả năng nhận thức cũng như điều khiển hành vi đó. Do đó,
nên chăng việc quy định độ tuổi tối đa phải chịu TNHS (ví dụ như BLHS của Liên
bang Nga có điều chỉnh vấn đề này, không áp dụng hình phạt tử hình đối với
người già từ 65 tuổi trở lên).
Do đó, từ những vấn đề lý luận và thực tiễn trên, tui quyết định lựa chọn đề
tài “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo
Luật Hình sự Việt Nam” làm đề tài luận văn thạc sĩ luật học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài:
Về tình hình nghiên cứu, cho tới thời điểm này, chế định tuổi chịu TNHS,
mặc dù là một trong những chế định quan trọng trong BLHS, những vẫn chưa có
một công trình nghiên cứu nào đáng kể. Đề tài này chủ yếu được đề cập đến như
một phần nhỏ trong các bài viết, khóa luận, luận văn về tội phạm và cấu thành tội
phạm, chủ thể của tội phạm hay nhân thân người phạm tội, hay trong các công
trình nghiên cứu về người chưa thành niên phạm tội. Các nghiên cứu khoa học
khác cũng rất ít đề cập đến việc nghiên cứu về tuổi hay cách xác định tuổi của con
người trong mối quan hệ với TNHS.
Tuy nhiên, cũng có thể kể đến một số công trình nghiên cứu như: 1) Sách
chuyên khảo Sau đại học: Những vấn đề cơ bản trong khoa học Luật hình sự
(Phần chung) của GS.TSKH. Lê Văn Cảm, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2005;
2)Giáo trình Luật Hình sự Việt Nam (sửa đổi và bổ sung) của GS.TS. Võ Khánh
Vinh, NXB Công an nhân dân; 3) Bình luận khoa học Bộ luật hình sự 1999 –
Phần chung, NXB Thành phố Hồ Chí Minh, 2000 của ThS. Đinh Văn Quế; 4) Tội
phạm và cấu thành tội phạm, NXB Công an nhân dân, Hà Nội, 2006 của GS.TS.
Nguyễn Ngọc Hòa; 5) Luận văn thạc sĩ luật học “Chủ thể của tội phạm theo luật
hình sự Việt Nam” của tác giả Lê Đăng Doanh, Trường đại học Luật Hà Nội,
1999; v.v…
Ngoài ra, còn rất nhiều bài viết đăng trên các tạp chí có liên quan đến tuổi
chịu TNHS, ví dụ như: Nhân thân người phạm tội với việc quyết định hình phạt
của tác giả Nguyễn Thị Thanh Thuỷ; bài về Xác định tuổi của người chưa thành
niên như thế nào cho đúng? của tác giả Lưu Đình Nghĩa; Nhân thân người phạm
tội - Một số vấn đề lý luận cơ bản của GS.TSKH. Lê Văn Cảm; Tiếp tục hoàn
thiện những quy định của BLHS trước yêu cầu mới của đất nước của tác giả Trịnh
Tiến Việt; v.v… đã được đăng trên Tạp chí Toà án nhân dân và Tạp chí Kiểm sát
(tham khảo thêm ở phần danh mục tài liệu tham khảo ở cuối đề cương này).
3. Nhiệm vụ của luận văn
Tuổi chịu TNHS là một trong những dấu hiệu quan trọng thuộc chủ thể của
tội phạm của cấu thành tội phạm và là đặc điểm thiết yếu thuộc về nhân thân
người phạm tội. Nghiên cứu tuổi chịu TNHS có ý nghĩa to lớn trong việc đấu
tranh phòng và chống tội phạm, dựa trên đặc điểm về tâm lý độ tuổi.
Tuổi của người phạm tội là dấu hiệu cho phép xác định tính chất và mức độ
nguy hiểm cho xã hội của tội phạm, ảnh hưởng của độ tuổi đến việc thực hiện tội
phạm, mà nó còn là dấu hiệu mang tính chất pháp lý có ý nghĩa quan trong việc xử
lý người chưa thành niên phạm tội. Tuổi chịu TNHS là vấn đề vô cùng quan trọng
khi người phạm tội là người chưa thành niên, nó liên quan đến vấn đề có TNHS
hay không. Vì vậy, khi nghiên cứu về chế định này, cần giải quyết được một
số vấn đề sau:
1) Phân tích các quy định của BLHS năm 1999 về chế định tuổi chịu TNHS
trong sự so sánh với quy định của một số nước trên thế giới, sự ảnh hưởng của lịch
sử có dựa trên các điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và đặc điểm tâm-sinh lý của
con người trong từng thời kỳ để từ đó đưa ra một số nhận xét có giá trị tham khảo
cho các nhà làm luật Việt Nam.
2) Đánh giá thực tiễn áp dụng chế định tuổi chịu TNHS, những bất cập,
vướng mắc và phân tích chúng trên cơ sở lý luận và thực tiễn.
3) Đưa ra giải pháp khắc phục và kiến giải nhằm hoàn thiện chế định tuổi
chịu TNHS trong pháp luật hình sự Việt Nam trong điều kiện kinh tế, xã hội hiện
nay và những dự báo trong tương lai.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn.
Đề tài này dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước với phương pháp nghiên cứu
của chủ nghĩa duy vật lịch sử và phép biện chứng duy vật.
Luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu đặc thù của khoa học
luật hình sự, luật tố tụng hình sự và tội phạm học như: phương pháp so sánh luật
học, phương pháp đối chiếu, phương pháp phân tích - tổng hợp, phương pháp lịch
sử, phương pháp thống kê hình sự để tổng hợp các tri thức khoa học luật và những
vấn đề cần nghiên cứu.
5. Ý nghĩa khoa học-thực tiễn của luận văn
Luận văn có ý nghĩa khoa học và thực tiễn quan trọng, là đề tài đề cập
tương đối đầy đủ và tương đối hệ thống đầu tiên ở cấp độ một luận văn thạc sĩ luật
học phân tích và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về tuổi chịu TNHS
trong luật hình sự Việt Nam.
Bên cạnh đó, luận văn còn phân tích chế định tuổi chịu TNHS trong sự so
sánh với quy định của một số nước trên thế giới, sự ảnh hưởng của lịch sử có dựa
trên các điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và đặc điểm tâm sinh lý của con người
qua từng thời kỳ. Đồng thời, đánh giá thực tiễn áp dụng chế định tuổi chịu TNHS,
những bất cập, vướng mắc và phân tích chúng qua các vụ án cụ thể. Từ đó, luận
văn đưa ra giải pháp khắc phục và kiến giải nhằm hoàn thiện chế định tuổi chịu
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Luận văn ThS. Luật hình sự -- Khoa Luật. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2012
Phân tích các quy định của BLHS năm 1999 về chế định tuổi chịu TNHS trong sự so sánh với quy định của một số nước trên thế giới, sự ảnh hưởng của lịch sử có dựa trên các điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và đặc điểm tâm-sinh lý của con người trong từng thời kỳ để từ đó đưa ra một số nhận xét có giá trị tham khảo cho các nhà làm luật Việt Nam. Đánh giá thực tiễn áp dụng chế định tuổi chịu Trách nhiệm hình sự (TNHS), những bất cập, vướng mắc và phân tích chúng trên cơ sở lý luận và thực tiễn. Đưa ra giải pháp khắc phục và kiến giải nhằm hoàn thiện chế định tuổi chịu TNHS trong pháp luật hình sự Việt Nam trong điều kiện kinh tế, xã hội hiện nay và những dự báo trong tương lai
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài:
Theo các kết quả nghiên cứu và thống kê mới của tội phạm học cho thấy
rằng: tình hình tội phạm ở nước ta trong những năm gần đây có gia tăng về số
lượng, số vụ với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội cao, cũng như sự xuất
hiện nhiều loại tội phạm mới trong điều kiện nền kinh tế thị trường và toàn cầu
hóa khu vực và thế giới. Tội phạm xảy ra do các chủ thể trải dài với nhiều biên độ
kéo dài từ thấp đến cao của độ tuổi, nhiều vùng miền khác nhau và ở những người
có trình độ văn hoá khác nhau. Đặc biệt, một vấn đề nóng hổi hiện nay đó là tội
phạm do lứa tuổi chưa thành viên thực hiện (nói cách khác là hiện tượng “trẻ hóa
tội phạm”) trong xã hội ngày một gia tăng, độ tuổi của người thực hiện hành vi
phạm tội ngày càng giảm và ở mức thấp trung bình từ 14 đến 18 tuổi, thậm chí
dưới độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự (TNHS) với các hành vi phạm tội manh
động, liều lĩnh, hung bạo và tàn ác, cũng như mức độ gây nguy hiểm cho xã hội
đặc biệt nghiêm trọng.
Theo thống kê trong các báo cáo tổng kết hàng năm của Tòa án nhân dân tối
cao cho thấy con số người chưa thành niên bị xét xử trong thời gian qua như sau:
năm 2000 là 3.906 bị cáo, năm 2001 là 3.441 bị cáo, năm 2002 con số này là 3.139
bị cáo, năm 2003 là 3.994 bị cáo, năm 2004 là 2.540 bị cáo, năm 2005 là 4.599 bị
cáo và càng những năm gần đây (2006-2009), con số này càng tăng nhanh hơn. Số
lượng bị cáo chưa thành niên xét xử hàng năm dao động từ 6,5% đến 6,8% trên
tổng số bị cáo. Nếu từ những năm 1990 trở về trước, hành vi phạm tội của người
chưa thành niên thường là những hành vi đơn giản, ít nghiêm trọng, phạm tội do
hoàn cảnh, không gây ảnh hưởng đến trật tự an xã hội, đến cơ cấu gia đình và
thuần phong mỹ tục của dân tộc, thì những năm 1999 trở lại đây, hành vi phạm tội
của người chưa thành niên thường là rất nghiêm trọng, cướp tài sản, hiếp dâm, giết
người... Ví dụ, năm 1998, Tòa án nhân dân xử 4.022 bị cáo chưa thành niên nhưng
có đến 114 bị cáo phạm tội cướp tài sản, 183 bị cáo phạm tội hiếp dâm... và đến
năm 2008 và những tháng đầu năm 2009 con số này tăng lên gần gấp đôi.
Cũng theo số liệu thống kê của Cục cảnh sát điều tra tội phạm hình sự (Bộ
Công an), chỉ riêng trong 5 năm (2000-2005) thực hiện Đề án Đấu tranh phòng
chống tội phạm xâm hại trẻ em và tội phạm trong lứa tuổi vị thành niên thuộc
Chương trình quốc gia phòng chống tội phạm, đã phát hiện 47.000 vụ phạm pháp
hình sự do 64.500 em vị thành niên gây ra; trung bình hàng năm chiếm 1/4 tổng số
vụ phạm pháp hình sự trên toàn quốc. Trong đó đối tượng dưới 14 tuổi chiếm
13%, từ 14 đến 16 tuổi chiếm 34,7%, từ 16 đến 18 tuổi chiếm 52%. Từ năm 2005
đến nay, tình hình phạm tội ở lứa tuổi thành niên đang có dấu hiệu ngày càng cao
hơn, cả về mức độ lẫn sự nghiêm trọng của các vụ án. Chỉ trong năm 2006, riêng
trẻ em dưới 14 tuổi có gần 8.000 vụ vi phạm pháp luật, chiếm đến 70% tội phạm
vị thành niên và năm 2007, 2008 thì trung bình cũng chiếm hơn 8.100 vụ vi phạm
pháp luật. Con số này là một lời thông báo về tình trạng trẻ em nhỏ tuổi phạm tội.
Ngoài ra, một vấn đề cũng đáng lo ngại là cùng với sự phát triển kinh tế-xã hội của
đất nước, thời gian gần đây (hầu hết là ở những thành phố lớn, nơi đô thị có điều
kiện kinh tế xã hội phát triển) đã nổi lên tình trạng một số thanh niên, học sinh,
sinh viên, độ tuổi từ 14 đến 18, tụ tập ăn chơi thác loạn hay hình thành các băng
nhóm tội phạm có tổ chức, tổ chức các vụ đánh nhau, cướp giật, giết người, sử
dụng ma tuý hết sức nghiêm trọng, gây xôn xao dư luận mà các phương tiện thông
tin đại chúng đã thường xuyên đăng tải.
Những con số trên cho thấy tội phạm chưa thành niên diễn biến khá phức
tạp, có nhiều hướng gia tăng và ngày càng nguy hiểm. Đặc biệt, cũng cần chú ý
đến hiện tượng phạm tội ở những người cao tuổi đang tăng dần. Nguyên nhân của
những hiện tượng nêu trên bắt nguồn từ tính chất và đặc biệt của sự phát triển kinh
tế - xã hội và theo đó là các điều kiện tương ứng văn hóa, giáo dục, đạo đức, lối
sống. Về vấn đề này, Đảng và Nhà nước ta xác định, nước ta là một trong những
nước cùng kiệt trên thế giới, trình độ phát triển kinh tế, năng suất lao động, hiệu quả
sản xuất kinh doanh còn thấp, cơ sở vật chất kỹ thuật lạc hậu, sự phân hoá giàu
cùng kiệt ngày càng rõ nét, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, chất lượng giáo dục, đào tạo y tế còn thấp, nhiều vấn đề xã hội bức xúc chưa được giải quyết tốt...
Tội phạm và một số tệ nạn xã hội còn có chiều hướng tăng”1.
Bên cạnh đó, Việt nam cũng là một nước đang phát triển. Do đó, ngoài tiếp
thu những tiến bộ khoa học kỹ thuật, văn hóa tinh hoa nhân loại nhiều chiều với
nhiều màu sắc, mở rộng giao lưu với các nền văn minh thế giới trong xu thế hội
nhập và toàn cầu hóa, bên cạnh đó là sự tồn tại của nền văn hóa truyền thống với
nhiều tư tưởng, tập quán đậm đà bản sắc dân tộc những cũng không thiếu những
hủ tục phong kiến, lạc hậu. Với sự thay đổi diễn ra trong các quy chuẩn lối sống,
đạo đức, giá trị trực tiếp tác động đến cơ chế hành vi, tạo ra tình thế khi mà trong
cùng một môi trường nhưng đa số thì tuân theo pháp luật, nhưng một số người đã
vi phạm pháp luật và phạm tội.
Cộng hưởng với các vấn đề này còn là sự thiếu ý thức của con người, một
số yếu kém trong giáo dục, đào tạo, sự đua đòi theo nếp sống phương Tây không
lành mạnh, sự sa sút đạo đức con người, sự thiếu vắng tình cảm gia đình, con
người chạy theo sức hút đồng tiền và đặc biệt là hệ thống pháp luật chưa hoàn chỉnh,
không đủ sức mạnh để hướng con người theo những chuẩn mực và giá trị chung.
Vấn đề trẻ hóa độ tuổi phạm tội cũng như hiện tượng phạm tội ở những
người cao tuổi đặt ra cho nhiều ngành khoa học (tâm lý-xã hội học, luật tố tụng
hình sự… ) đặc biệt là luật hình sự nên chăng có sự điều chỉnh về độ tuổi chịu
TNHS khi độ tuổi của những người thực hiện hành vi phạm tội ngày càng thấp
hay là quá cao so với trước đây. Hơn nữa, thực tiễn áp dụng Bộ luật hình sự
(BLHS) năm 1999 cho thấy việc áp dụng các quy định của pháp luật hình sự
(PLHS) về độ tuổi chịu TNHS còn nhiều bất cập, tồn tại và dẫn đến vướng mắc
trong thực tiễn áp dụng. Công việc xác định tuổi của bị can, bị cáo cũng như người
bị hại còn nhiều khó khăn. Hiện nay, chưa có văn bản cụ thể nào hướng dẫn chi tiết
về việc xác định tuổi và áp dụng các quy định về tuổi đối với người phạm tội.
Ngoài ra, trong xã hội thực trạng làm giả giấy tờ, giấy tờ không thống nhất hoặc
không có giấy tờ để xác minh tuổi của người phạm tội ngày càng phổ biến với
nhiều lý do khác nhau, làm cho công tác điều tra, truy tố và xét xử gặp nhiều khó
khăn, đặc biệt đối với những trường hợp người phạm tội là người chưa thành niên.
Đặc biệt, việc áp dụng tuổi chịu TNHS ở nhiều nơi, ở từng thời kỳ còn chưa thật
thống nhất. Ngoài ra, điều kiện kinh tế mỗi vùng miền ở mỗi thời điểm là khác
nhau, do đó không thể giống nhau. BLHS năm 1999 quy định có phần sơ sài về
tuổi chịu trách nhiệm hình sự, đồng nhất mọi cá thể ở các điều kiện kinh tế - xã hội
khác nhau trong cùng một độ tuổi, nhất là chủ thể đặc biệt với dấu hiệu độ tuổi chịu
TNHS còn thiếu quy phạm trong Phần chung của Bộ luật hay định nghĩa lập pháp
về tuổi và độ tuổi, về căn cứ xác định tuổi của người phạm tội dẫn đến việc hiểu và
áp dụng chưa thống nhất đòi hỏi cần hoàn thiện về mặt lập pháp.
Một vấn đề nữa đó là loại trừ trách nhiệm hình sự đối với người cao tuổi
chưa được đề cập đến trong Bộ luật. Khía cạnh này chỉ được đề cập đến như một
tình tiết (dấu hiệu) miễn giảm TNHS hay hình phạt. Nếu đến một độ tuổi nhất
định con người mới có khả năng nhận thức về điều khiển được hành vi của mình,
thì theo thời gian đến một độ tuổi nhất định, sự già yếu và bệnh tật, sẽ làm giảm đi
trí nhớ, sự minh mẫn, khả năng nhận thức cũng như điều khiển hành vi đó. Do đó,
nên chăng việc quy định độ tuổi tối đa phải chịu TNHS (ví dụ như BLHS của Liên
bang Nga có điều chỉnh vấn đề này, không áp dụng hình phạt tử hình đối với
người già từ 65 tuổi trở lên).
Do đó, từ những vấn đề lý luận và thực tiễn trên, tui quyết định lựa chọn đề
tài “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo
Luật Hình sự Việt Nam” làm đề tài luận văn thạc sĩ luật học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài:
Về tình hình nghiên cứu, cho tới thời điểm này, chế định tuổi chịu TNHS,
mặc dù là một trong những chế định quan trọng trong BLHS, những vẫn chưa có
một công trình nghiên cứu nào đáng kể. Đề tài này chủ yếu được đề cập đến như
một phần nhỏ trong các bài viết, khóa luận, luận văn về tội phạm và cấu thành tội
phạm, chủ thể của tội phạm hay nhân thân người phạm tội, hay trong các công
trình nghiên cứu về người chưa thành niên phạm tội. Các nghiên cứu khoa học
khác cũng rất ít đề cập đến việc nghiên cứu về tuổi hay cách xác định tuổi của con
người trong mối quan hệ với TNHS.
Tuy nhiên, cũng có thể kể đến một số công trình nghiên cứu như: 1) Sách
chuyên khảo Sau đại học: Những vấn đề cơ bản trong khoa học Luật hình sự
(Phần chung) của GS.TSKH. Lê Văn Cảm, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2005;
2)Giáo trình Luật Hình sự Việt Nam (sửa đổi và bổ sung) của GS.TS. Võ Khánh
Vinh, NXB Công an nhân dân; 3) Bình luận khoa học Bộ luật hình sự 1999 –
Phần chung, NXB Thành phố Hồ Chí Minh, 2000 của ThS. Đinh Văn Quế; 4) Tội
phạm và cấu thành tội phạm, NXB Công an nhân dân, Hà Nội, 2006 của GS.TS.
Nguyễn Ngọc Hòa; 5) Luận văn thạc sĩ luật học “Chủ thể của tội phạm theo luật
hình sự Việt Nam” của tác giả Lê Đăng Doanh, Trường đại học Luật Hà Nội,
1999; v.v…
Ngoài ra, còn rất nhiều bài viết đăng trên các tạp chí có liên quan đến tuổi
chịu TNHS, ví dụ như: Nhân thân người phạm tội với việc quyết định hình phạt
của tác giả Nguyễn Thị Thanh Thuỷ; bài về Xác định tuổi của người chưa thành
niên như thế nào cho đúng? của tác giả Lưu Đình Nghĩa; Nhân thân người phạm
tội - Một số vấn đề lý luận cơ bản của GS.TSKH. Lê Văn Cảm; Tiếp tục hoàn
thiện những quy định của BLHS trước yêu cầu mới của đất nước của tác giả Trịnh
Tiến Việt; v.v… đã được đăng trên Tạp chí Toà án nhân dân và Tạp chí Kiểm sát
(tham khảo thêm ở phần danh mục tài liệu tham khảo ở cuối đề cương này).
3. Nhiệm vụ của luận văn
Tuổi chịu TNHS là một trong những dấu hiệu quan trọng thuộc chủ thể của
tội phạm của cấu thành tội phạm và là đặc điểm thiết yếu thuộc về nhân thân
người phạm tội. Nghiên cứu tuổi chịu TNHS có ý nghĩa to lớn trong việc đấu
tranh phòng và chống tội phạm, dựa trên đặc điểm về tâm lý độ tuổi.
Tuổi của người phạm tội là dấu hiệu cho phép xác định tính chất và mức độ
nguy hiểm cho xã hội của tội phạm, ảnh hưởng của độ tuổi đến việc thực hiện tội
phạm, mà nó còn là dấu hiệu mang tính chất pháp lý có ý nghĩa quan trong việc xử
lý người chưa thành niên phạm tội. Tuổi chịu TNHS là vấn đề vô cùng quan trọng
khi người phạm tội là người chưa thành niên, nó liên quan đến vấn đề có TNHS
hay không. Vì vậy, khi nghiên cứu về chế định này, cần giải quyết được một
số vấn đề sau:
1) Phân tích các quy định của BLHS năm 1999 về chế định tuổi chịu TNHS
trong sự so sánh với quy định của một số nước trên thế giới, sự ảnh hưởng của lịch
sử có dựa trên các điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và đặc điểm tâm-sinh lý của
con người trong từng thời kỳ để từ đó đưa ra một số nhận xét có giá trị tham khảo
cho các nhà làm luật Việt Nam.
2) Đánh giá thực tiễn áp dụng chế định tuổi chịu TNHS, những bất cập,
vướng mắc và phân tích chúng trên cơ sở lý luận và thực tiễn.
3) Đưa ra giải pháp khắc phục và kiến giải nhằm hoàn thiện chế định tuổi
chịu TNHS trong pháp luật hình sự Việt Nam trong điều kiện kinh tế, xã hội hiện
nay và những dự báo trong tương lai.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn.
Đề tài này dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước với phương pháp nghiên cứu
của chủ nghĩa duy vật lịch sử và phép biện chứng duy vật.
Luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu đặc thù của khoa học
luật hình sự, luật tố tụng hình sự và tội phạm học như: phương pháp so sánh luật
học, phương pháp đối chiếu, phương pháp phân tích - tổng hợp, phương pháp lịch
sử, phương pháp thống kê hình sự để tổng hợp các tri thức khoa học luật và những
vấn đề cần nghiên cứu.
5. Ý nghĩa khoa học-thực tiễn của luận văn
Luận văn có ý nghĩa khoa học và thực tiễn quan trọng, là đề tài đề cập
tương đối đầy đủ và tương đối hệ thống đầu tiên ở cấp độ một luận văn thạc sĩ luật
học phân tích và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về tuổi chịu TNHS
trong luật hình sự Việt Nam.
Bên cạnh đó, luận văn còn phân tích chế định tuổi chịu TNHS trong sự so
sánh với quy định của một số nước trên thế giới, sự ảnh hưởng của lịch sử có dựa
trên các điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và đặc điểm tâm sinh lý của con người
qua từng thời kỳ. Đồng thời, đánh giá thực tiễn áp dụng chế định tuổi chịu TNHS,
những bất cập, vướng mắc và phân tích chúng qua các vụ án cụ thể. Từ đó, luận
văn đưa ra giải pháp khắc phục và kiến giải nhằm hoàn thiện chế định tuổi chịu
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Tags: kết quả việc thực hiện pháp luật hình sự Việt Nam về tuổi chịu trách nhiệm hình sự, những hạn chế về tuổi chịu trách nhiệm hình sự phap luật việt nam, so sánh độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự của một số nước, Phân tích tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật hình sự Việt Nam, tội phạm hình sự làm chủ đề nghiên cứu khoa học, luận văn so sánh luật hình sự việt nam và các nuóc tren thế giới, Những vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến tội phạm cướp tài sản, các phương pháp nghiên cứu khoa học chủ đề tội hiếp dâm, hướng dẫn cách phân tích tuổi chịu trách nhiệm hình sự
))))))0