Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
Vùng đất Nam Bộ với tư cách là một không gian địa lý và địa bàn hành
chính thân thuộc, thiêng liêng của người dân đất Việt đã trải qua một quá
trình hình thành, phát triển lâu dài, được bồi tụ chủ yếu bởi hai con sông lớn:
sông Đồng Nai và sông Mêkông. Nơi đây cũng đã từng tồn tại, phát tích của
nền văn hóa Óc Eo và các vương quốc Phù Nam, Chân Lạp phát triển huy
hoàng rồi suy tàn theo năm tháng.
Từ thế kỷ XVII, người Việt từ miền Bắc và miền Trung đã vào đây khai
phá, dựng làng, lập ấp cùng với người dân bản địa chinh phục vùng đất hoang
vu nhưng rất trù phú này. Đến thế kỷ XVIII, từ tầm nhìn chiến lược và công
lao to lớn của các chúa Nguyễn, sau này là vương triều Nguyễn, xác lập, sắp đặt
các đơn vị hành chính, vùng đất phương Nam giàu có chính thức thuộc chủ
quyền của dân tộc Việt Nam, đến nay đã được hơn 300 năm.
Vùng đất Nam Bộ với cương vực như hiện nay bao gồm cả Đông Nam Bộ
và Tây Nam Bộ - đồng bằng sông Cửu Long, có 17 tỉnh và hai thành phố trực
thuộc Trung ương, diện tích tự nhiên hơn 64.000 km2, dân số hơn 33 triệu
người với nhiều tộc người tụ cư sinh sống, gồm các dân tộc ít người bản địa,
các dân tộc thiểu số từ Trường Sơn - Tây Nguyên xuống, từ các tỉnh miền núi
phía Bắc vào, một số ít người từ các nước khác đến, nhưng chủ yếu là địa bàn
của người Kinh, người Hoa, người Khmer, người Chăm.
Về mặt địa lý, nhìn từ Bắc vào Nam, Đông Nam Bộ giáp cực Nam
Trung Bộ từ tỉnh Ninh Thuận, giáp Trường Sơn - Tây Nguyên từ các tỉnh
Lâm Đồng, Đắk Nông; có đường biên giới trên đất liền với Campuchia
từ Bình Phước tới Hà Tiên; có đường bờ biển trải dài từ Ninh Thuận
tới đất mũi Cà Mau (Biển Đông) và từ mũi Cà Mau đến Hà Tiên
(biển Tây - vịnh Thái Lan). Nằm ở ngã ba đường giao thông quốc tế, Nam Bộ
có vị trí địa - kinh tế, địa - chính trị cực kỳ quan trọng.6 VÙNG ĐẤT NAM BỘ VII ĐẶC TRƯNG TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO VÀ SINH HOẠT...
Với tư cách một vùng đất giàu trầm tích văn hóa, đa dạng tộc người, đa
tôn giáo, giàu tiềm năng và có vị trí chiến lược trọng yếu, từ lâu Nam Bộ đã
là đối tượng nghiên cứu của nhiều nhà khoa học trong nước và ở nước ngoài,
nhiều hội thảo khoa học về vùng đất này đã được tổ chức, nhiều công trình
khoa học trên các lĩnh vực đã được công bố, nhưng cho đến nay vẫn thiếu một
công trình có tầm vóc, quy mô lớn nghiên cứu toàn diện, liên ngành để có cái
nhìn toàn cảnh, sâu sắc, nhiều chiều cạnh về vùng đất phương Nam này.
Để đáp ứng yêu cầu đó, chương trình nghiên cứu tổng thể về vùng đất
Nam Bộ dưới dạng một đề án khoa học cấp nhà nước do GS. Phan Huy Lê làm
chủ nhiệm, gồm 11 đề tài khoa học đã được Bộ Khoa học và Công nghệ cho
phép triển khai từ năm 2008. Từ những đề tài khoa học nghiên cứu cơ bản này,
Ban Chủ nhiệm đề án đã tổ hợp lại thành báo cáo tổng quan Quá trình hình
thành và phát triển vùng đất Nam Bộ. Sau 4 năm nghiên cứu, toàn bộ đề án đã
được Bộ Khoa học và Công nghệ nghiệm thu và đánh giá đây là chương trình
khoa học - công nghệ xuất sắc năm 2011.
Mặc dù công trình được đánh giá cao, nhưng khi xuất bản thành sách, các
tác giả phải tiếp tục bổ sung, sửa chữa, chỉnh lý trong vòng hơn 3 năm - đến
giữa năm 2015 mới chuyển giao bản thảo cho Nhà xuất bản. Sau khi tiếp nhận
bản thảo, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã huy động một đội ngũ
đông đảo biên tập viên, họa sĩ, nhân viên kỹ thuật, tổ chức biên tập, đọc duyệt,
thiết kế makét, trình bày trong hơn một năm để công trình khoa học lớn này
lần đầu tiên đến tay bạn đọc vào cuối năm 2016 đầu năm 2017.
Đây là một công trình khoa học nghiên cứu công phu, nghiêm túc, được
tiến hành bởi đội ngũ các nhà khoa học trên nhiều lĩnh vực khác nhau, trong
đó Ban Chủ nhiệm đề án và chủ biên của từng đề tài là các chuyên gia hàng
đầu trong từng giai đoạn lịch sử cũng như trong các lĩnh vực nghiên cứu. Tuy
vậy, ở một vài chương trong bộ tổng quan hay từng đề tài, chất lượng nghiên
cứu và hàm lượng khoa học không giống nhau, có chương, có tập chưa được
như kỳ vọng hay yêu cầu nghiên cứu đặt ra.
Tất nhiên mỗi đề tài khoa học là công trình độc lập, nhưng khi đặt trong
một chỉnh thể thì có đề tài không tránh được sơ lược, dàn trải; có đề tài có một
số nội dung đã được trình bày ở các đề tài khác. Vì vậy, Nhà xuất bản đã thống
nhất với chủ biên đề nghị các tác giả bổ sung, nâng cấp hay cắt bỏ những
trùng lặp để bộ sách tuân thủ nghiêm ngặt sự thống nhất trong chỉnh thể.Bộ sách về vùng đất Nam Bộ gồm bộ tổng quan, rút gọn: Vùng đất Nam
Bộ - Quá trình hình thành và phát triển, 2 tập và một bộ chuyên khảo sâu gồm
10 tập, nghiên cứu khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực của vùng đất phương
Nam, từ điều kiện tự nhiên, quá trình lịch sử, dân cư, dân tộc, tôn giáo, thiết
chế quản lý xã hội, quá trình Nam Bộ hội nhập với khu vực và quốc tế.
Khi triển khai nghiên cứu, tên đề án và tên từng đề tài khoa học rất cụ thể
và thường khá dài, nhưng khi xuất bản, Nhà xuất bản đã trao đổi với chủ biên
thống nhất bộ sách có tên chung là Vùng đất Nam Bộ.
Riêng bộ tổng quan Vùng đất Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển,
ngoài Chương mở đầu và Chương kết có 10 chương nội dung, được kết cấu
hoàn chỉnh. Nhưng với dung lượng 1.500 trang sách rất khó dung nạp trong một
cuốn sách, cho nên chúng tui chia thành hai tập: tập I gồm Chương mở đầu và
sáu chương nội dung, tập II gồm bốn chương nội dung và Chương kết.
Riêng Chương kết, các tác giả dành mục cuối cùng để trình bày đề xuất,
kiến nghị của Ban Chủ nhiệm đề án với Đảng, Nhà nước và các cơ quan lãnh
đạo, quản lý, chúng tui tách ra làm phần Phụ lục đặt ở cuối sách.
Như vậy kết quả nghiên cứu của đề án được công bố thành các cuốn sách
sau đây:
- Vùng đất Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển, gồm 2 tập,
GS. Phan Huy Lê chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập I: Điều kiện tự nhiên, môi trường sinh thái,
TS. Trương Thị Kim Chuyên chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập II: Từ cội nguồn đến thế kỷ VII, GS. TSKH. Vũ
Minh Giang - Nguyễn Việt đồng tác giả.
- Vùng đất Nam Bộ, tập III: Từ thế kỷ VII đến thế kỷ XVI, GS. TS. Nguyễn
Văn Kim chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập IV: Từ đầu thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XIX,
GS. TS. Nguyễn Quang Ngọc chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập V: Từ năm 1859 đến năm 1945, PGS. TS. Đoàn
Minh Huấn - PGS. TS. Nguyễn Ngọc Hà đồng chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập VI: Từ năm 1945 đến năm 2010, PGS. TS. Trần
Đức Cường chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập VII: Đặc trưng tín ngưỡng, tôn giáo và sinh hoạt
văn hóa, GS. TS. Ngô Văn Lệ chủ biên.
LỜI NHÀ XUẤT BẢN 78 VÙNG ĐẤT NAM BỘ VII ĐẶC TRƯNG TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO VÀ SINH HOẠT...
- Vùng đất Nam Bộ, tập VIII: Thiết chế quản lý xã hội, PGS. TS. Vũ Văn
Quân chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập IX: Tộc người và quan hệ tộc người, TS. Võ Công Nguyện
chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập X: Tiến trình hội nhập khu vực và thế giới,
PGS. TS. Võ Văn Sen chủ biên.
Về mặt xuất bản, bộ sách được biên tập, thiết kế, trình bày thống nhất
trong từng tập và trong cả bộ sách, được in ấn đẹp, trang trọng.
Xuất bản bộ sách này chúng tui hy vọng cung cấp cho bạn đọc, các nhà
nghiên cứu, học viên, sinh viên các học viện, nhà trường và các nhà lãnh đạo,
quản lý, các địa phương, đơn vị một khối lượng tri thức lớn, khá đầy đủ, toàn
diện và chân xác về vùng đất Nam Bộ, phục vụ cho công tác học tập, nghiên cứu
và hoạch định chính sách ở khu vực trọng yếu, năng động này của đất nước.
Bộ sách cũng cung cấp cơ sở lịch sử - pháp lý vững chắc phục vụ cuộc
đấu tranh bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, xây dựng biên giới hòa bình,
hữu nghị.
Các tác giả và Nhà xuất bản đã nỗ lực rất cao trong nghiên cứu, biên soạn
và biên tập - xuất bản, nhưng với khối lượng công việc đồ sộ, bộ sách khó
tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót, rất mong được bạn đọc góp ý, phê bình.
Xin trân trọng giới thiệu bộ sách quý cùng bạn đọ
LỜI GIỚI THIỆU
Quá trình hình thành và phát triển vùng đất Nam Bộ là một đề án
khoa học xã hội cấp nhà nước do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì,
được thực hiện trong thời gian từ năm 2008 đến năm 2010 và nghiệm
thu vào cuối năm 2011. Đề án gồm 11 đề tài:
1- Điều kiện địa lý tự nhiên, môi trường sinh thái tác động đến tiến
trình lịch sử và đặc trưng văn hóa vùng đất Nam Bộ do TS. Trương Thị
Kim Chuyên, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học
Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh làm Chủ nhiệm.
2- Nam Bộ từ cội nguồn đến thế kỷ VII do GS.TSKH. Vũ Minh
Giang, Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Đại học Quốc gia Hà
Nội làm Chủ nhiệm.
3- Nam Bộ từ thế kỷ VII đến thế kỷ XVI do PGS.TS. Nguyễn Văn
Kim, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia
Hà Nội làm Chủ nhiệm.
4- Nam Bộ từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX: Quá trình khai phá và xác
lập chủ quyền của Việt Nam trên vùng đất Nam Bộ do GS.TS. Nguyễn
Quang Ngọc, Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Đại học Quốc
gia Hà Nội làm Chủ nhiệm.
5- Nam Bộ từ khi Pháp xâm lược Việt Nam đến năm 1945 do
PGS.TS. Đoàn Minh Huấn, Học viện Chính trị hành chính khu vực I
làm Chủ nhiệm.
6- Nam Bộ từ năm 1945 đến năm 2010 do PGS.TS. Trần Đức Cường,
Viện Sử học Việt Nam làm Chủ nhiệm.
7- Đặc trưng tín ngưỡng, tôn giáo và sinh hoạt văn hóa của cư dân
Nam Bộ do GS.TS. Ngô Văn Lệ, Trường Đại học Khoa học xã hội và
Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh làm Chủ nhiệm.10 VÙNG ĐẤT NAM BỘ VII ĐẶC TRƯNG TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO VÀ SINH HOẠT...
8- Đặc trưng thiết chế quản lý xã hội ở Nam Bộ do PGS.TS. Vũ Văn
Quân, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia
Hà Nội làm Chủ nhiệm.
9- Tộc người và quan hệ tộc người ở Nam Bộ - lịch sử và hiện trạng do
TS. Võ Công Nguyện, Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ làm Chủ nhiệm.
10- Nam Bộ trong tiến trình hội nhập khu vực và thế giới của Việt
Nam do PGS.TS. Võ Văn Sen, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân
văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh làm Chủ nhiệm.
11- Nghiên cứu giải pháp nâng cao nhận thức của cán bộ và nhân dân
về lịch sử vùng đất Nam Bộ do PGS.TS. Phan Xuân Biên, Viện Nghiên
cứu xã hội, Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh
làm Chủ nhiệm.
Toàn bộ kết quả nghiên cứu của các đề tài được tổng hợp trong một
công trình mang tên Quá trình hình thành và phát triển vùng đất Nam Bộ
do GS. Phan Huy Lê, Chủ nhiệm đề án, làm Chủ biên.
Công trình có một số đề tài nghiên cứu về quá trình lịch sử, nhưng
không đơn thuần là lịch sử Nam Bộ. Cùng với các lớp cắt lịch đại theo tiến
trình lịch sử, còn có những nghiên cứu trên một số lĩnh vực cơ bản về điều
kiện tự nhiên, quan hệ tộc người, thiết chế quản lý xã hội, đời sống văn hóa,
tôn giáo, tín ngưỡng, về quá trình xác lập chủ quyền của quốc gia Đại Việt...
Trong một số đề tài lịch sử cũng có những yêu cầu làm sáng tỏ một số nội
dung quan trọng như đề tài số 2 với yêu cầu nghiên cứu về văn hóa Óc Eo
và vương quốc Phù Nam, đề tài số 4 có yêu cầu nghiên cứu sự xác lập chủ
quyền của Việt Nam trên vùng đất Nam Bộ. Đặc biệt từ kết quả nghiên cứu,
đề án xác lập một nhận thức mới coi lịch sử vùng đất Nam Bộ không phải
bắt đầu khi người Việt vào khai phá từ thế kỷ XVII mà phải ngược về quá
khứ xa xưa từ khi con người xuất hiện trên vùng đất phương Nam này.
Vùng đất Nam Bộ đã được các nhà khoa học nghiên cứu từ lâu dưới
góc độ của nhiều chuyên ngành từ địa chất, địa lý đến khảo cổ học, dân
tộc học, nhân học, xã hội học, kinh tế học, văn hóa học và sử học. Đề
án một mặt tổng hợp các kết quả nghiên cứu đó, mặt khác nghiên cứu
thêm một số nội dung cần thiết nhằm tạo ra một nhận thức tổng hợp về
toàn bộ quá trình hình thành và phát triển của vùng đất phương Nam
này. Đó là cơ sở khoa học để hiểu biết và lý giải những nét độc đáo củakhông gian lịch sử văn hóa vùng đất Nam Bộ với những trầm tích của
nhiều thời kỳ lịch sử, những biến đổi trong cấu trúc tộc người, vai trò và
cống hiến của các lớp cư dân - tộc người đã từng sinh sống trên vùng đất
này, những đặc trưng về văn hóa, phong cách, lối sống của con người
Nam Bộ, quá trình hội nhập của vùng đất Nam Bộ vào lãnh thổ của
nước Đại Việt từ thế kỷ XVII-XVIII cho đến cuộc đấu tranh bảo vệ chủ
quyền và sự thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước đến ngày nay.
Tham gia đề án có hơn một trăm nhà khoa học thuộc một số viện
của Viện Khoa học xã hội Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm Khoa học
xã hội Việt Nam) và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, một số
khoa và viện của Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia Thành
phố Hồ Chí Minh và Hội Khoa học lịch sử Việt Nam. Các nhà khoa học
tham gia dưới nhiều cách như trực tiếp biên soạn, nghiên cứu
chuyên đề, điều tra khảo sát điền dã, tham luận trong các hội thảo khoa
học. Trong quá trình chuẩn bị xây dựng đề án, Bộ Khoa học và Công
nghệ đã phối hợp với Hội Khoa học lịch sử Việt Nam tổ chức ba hội
thảo khoa học tại Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Cần Thơ: Văn
hóa Óc Eo và vương quốc Phù Nam (năm 2004), Vùng đất Nam Bộ cho
đến cuối thế kỷ XIX (năm 2006), Nam Bộ thời cận đại (năm 2008). Trong
quá trình triển khai đề án, Ban chủ nhiệm đề án cùng chủ nhiệm các đề
tài còn tổ chức một số hội thảo trao đổi về lịch sử nghiên cứu, phương
pháp tiếp cận và một số nội dung cơ bản của đề án như tiến trình lịch sử
xã hội, bản sắc văn hóa xã hội. Các bài tham luận trong những hội thảo
này đã được Nhà xuất bản Thế giới biên tập và in thành sáu tập kỷ yếu1.
Kết quả nghiên cứu của Đề án được Nhà xuất bản Chính trị quốc
gia Sự thật biên tập rất công phu và công bố thành một bộ sách mang
tên chung Vùng đất Nam Bộ gồm 11 tập sách. Riêng tập Tổng quan là
Vùng đất Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển dày đến 1.500
trang chia làm hai tập. So với nội dung của các đề tài có yêu cầu thống
1. Văn hóa Óc Eo và vương quốc Phù Nam, 2008; Lịch sử nghiên cứu và phương
pháp tiếp cận, 2008; Một số vấn đề lịch sử vùng đất Nam Bộ đến cuối thế kỷ XIX, 2009;
Một số vấn đề lịch sử vùng đất Nam Bộ thời kỳ cận đại, 2009; Mấy vấn đề tiến trình
lịch sử xã hội, 2011; Mấy vấn đề bản sắc văn hóa xã hội, 2011.
LỜI GIỚI THIỆU 1112 VÙNG ĐẤT NAM BỘ VII ĐẶC TRƯNG TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO VÀ SINH HOẠT...
nhất lại tên từng tập và sắp xếp lại một số nội dung để tránh trùng lặp.
Cách phân tập và bố cục này đã được nói rõ trong Lời Nhà xuất bản.
giáo). Phật giáo Nam tông đã chi phối sâu sắc đến đời sống mọi mặt
của người Khmer, tác động đến những quá trình tộc người cũng như
những đặc trưng văn hóa tộc người. Người Chăm ở Nam Bộ đại bộ
phận là tín đồ Islam. Ngoài ra còn có một số rất ít là người Khmer
và người Việt cũng là tín đồ Islam do có quan hệ hôn nhân với người
Chăm. Tín đồ Islam vùng Nam Bộ thực hiện bổn phận thiết yếu của
người tín đồ theo những tín điều được quy định trong giáo luật (như
cầu nguyện, ăn chay, bố thí...). Đạo Islam có ảnh hưởng và chi phối
đến mọi khía cạnh đời sống của người Chăm, làm nên sự khác biệt với
các cộng đồng cư dân khác cùng cư trú trong vùng. Tuy nhiên, những
tàn tích của chế độ mẫu hệ vẫn còn chi phối đến đời sống và nếp sống
của cộng đồng tín đồ Chăm nơi đây. Những yếu tố mẫu hệ có thể nhận
biết qua việc chú rể sau khi cưới vợ sẽ cư trú bên nhà vợ. Một bộ phận
người Việt là tín đồ Công giáo và Tin Lành. Công giáo và Tin Lành là
những tôn giáo du nhập vào Việt Nam, thường đi trước các đội quân
xâm lược. Tuy vậy, hai tôn giáo này cũng góp phần làm nên những
sắc thái văn hóa của người Việt Nam Bộ. Các tôn giáo bản địa (Tứ Ân
Hiếu Nghĩa, Bửu Sơn Kỳ Hương, Cao Đài, Hòa Hảo) ảnh hưởng rất
lớn đến đời sống của người nông dân Nam Bộ. Các tôn giáo bản địa ra
đời ở Nam Bộ vào giữa thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, những tôn giáo này
thường có tính hỗn hợp (syncretisme), bởi giáo lý được lấy từ các tôn
giáo khác. Các tôn giáo bản địa chỉ phát triển mạnh mẽ ở Nam Bộ và
cũng chỉ ảnh hưởng đến cộng đồng người Việt. Đây là một vấn đề cần
được lưu ý một cách đúng mức khi nghiên cứu tín ngưỡng, tôn giáo
của người Việt nói chung và tín ngưỡng, tôn giáo của người Việt Nam
Bộ nói riêng.
2. Nơi không có một tôn giáo giữ vai trò chủ đạo
Cho đến nay đã có nhiều nghiên cứu về những đặc trưng tín
ngưỡng, tôn giáo, sinh hoạt văn hóa (sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo)
và vai trò của tôn giáo trong đời sống mọi mặt của từng tộc người sinh
sống tại vùng Nam Bộ. Trên cơ sở kế thừa những kết quả nghiên cứu
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Vùng đất Nam Bộ với tư cách là một không gian địa lý và địa bàn hành
chính thân thuộc, thiêng liêng của người dân đất Việt đã trải qua một quá
trình hình thành, phát triển lâu dài, được bồi tụ chủ yếu bởi hai con sông lớn:
sông Đồng Nai và sông Mêkông. Nơi đây cũng đã từng tồn tại, phát tích của
nền văn hóa Óc Eo và các vương quốc Phù Nam, Chân Lạp phát triển huy
hoàng rồi suy tàn theo năm tháng.
Từ thế kỷ XVII, người Việt từ miền Bắc và miền Trung đã vào đây khai
phá, dựng làng, lập ấp cùng với người dân bản địa chinh phục vùng đất hoang
vu nhưng rất trù phú này. Đến thế kỷ XVIII, từ tầm nhìn chiến lược và công
lao to lớn của các chúa Nguyễn, sau này là vương triều Nguyễn, xác lập, sắp đặt
các đơn vị hành chính, vùng đất phương Nam giàu có chính thức thuộc chủ
quyền của dân tộc Việt Nam, đến nay đã được hơn 300 năm.
Vùng đất Nam Bộ với cương vực như hiện nay bao gồm cả Đông Nam Bộ
và Tây Nam Bộ - đồng bằng sông Cửu Long, có 17 tỉnh và hai thành phố trực
thuộc Trung ương, diện tích tự nhiên hơn 64.000 km2, dân số hơn 33 triệu
người với nhiều tộc người tụ cư sinh sống, gồm các dân tộc ít người bản địa,
các dân tộc thiểu số từ Trường Sơn - Tây Nguyên xuống, từ các tỉnh miền núi
phía Bắc vào, một số ít người từ các nước khác đến, nhưng chủ yếu là địa bàn
của người Kinh, người Hoa, người Khmer, người Chăm.
Về mặt địa lý, nhìn từ Bắc vào Nam, Đông Nam Bộ giáp cực Nam
Trung Bộ từ tỉnh Ninh Thuận, giáp Trường Sơn - Tây Nguyên từ các tỉnh
Lâm Đồng, Đắk Nông; có đường biên giới trên đất liền với Campuchia
từ Bình Phước tới Hà Tiên; có đường bờ biển trải dài từ Ninh Thuận
tới đất mũi Cà Mau (Biển Đông) và từ mũi Cà Mau đến Hà Tiên
(biển Tây - vịnh Thái Lan). Nằm ở ngã ba đường giao thông quốc tế, Nam Bộ
có vị trí địa - kinh tế, địa - chính trị cực kỳ quan trọng.6 VÙNG ĐẤT NAM BỘ VII ĐẶC TRƯNG TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO VÀ SINH HOẠT...
Với tư cách một vùng đất giàu trầm tích văn hóa, đa dạng tộc người, đa
tôn giáo, giàu tiềm năng và có vị trí chiến lược trọng yếu, từ lâu Nam Bộ đã
là đối tượng nghiên cứu của nhiều nhà khoa học trong nước và ở nước ngoài,
nhiều hội thảo khoa học về vùng đất này đã được tổ chức, nhiều công trình
khoa học trên các lĩnh vực đã được công bố, nhưng cho đến nay vẫn thiếu một
công trình có tầm vóc, quy mô lớn nghiên cứu toàn diện, liên ngành để có cái
nhìn toàn cảnh, sâu sắc, nhiều chiều cạnh về vùng đất phương Nam này.
Để đáp ứng yêu cầu đó, chương trình nghiên cứu tổng thể về vùng đất
Nam Bộ dưới dạng một đề án khoa học cấp nhà nước do GS. Phan Huy Lê làm
chủ nhiệm, gồm 11 đề tài khoa học đã được Bộ Khoa học và Công nghệ cho
phép triển khai từ năm 2008. Từ những đề tài khoa học nghiên cứu cơ bản này,
Ban Chủ nhiệm đề án đã tổ hợp lại thành báo cáo tổng quan Quá trình hình
thành và phát triển vùng đất Nam Bộ. Sau 4 năm nghiên cứu, toàn bộ đề án đã
được Bộ Khoa học và Công nghệ nghiệm thu và đánh giá đây là chương trình
khoa học - công nghệ xuất sắc năm 2011.
Mặc dù công trình được đánh giá cao, nhưng khi xuất bản thành sách, các
tác giả phải tiếp tục bổ sung, sửa chữa, chỉnh lý trong vòng hơn 3 năm - đến
giữa năm 2015 mới chuyển giao bản thảo cho Nhà xuất bản. Sau khi tiếp nhận
bản thảo, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã huy động một đội ngũ
đông đảo biên tập viên, họa sĩ, nhân viên kỹ thuật, tổ chức biên tập, đọc duyệt,
thiết kế makét, trình bày trong hơn một năm để công trình khoa học lớn này
lần đầu tiên đến tay bạn đọc vào cuối năm 2016 đầu năm 2017.
Đây là một công trình khoa học nghiên cứu công phu, nghiêm túc, được
tiến hành bởi đội ngũ các nhà khoa học trên nhiều lĩnh vực khác nhau, trong
đó Ban Chủ nhiệm đề án và chủ biên của từng đề tài là các chuyên gia hàng
đầu trong từng giai đoạn lịch sử cũng như trong các lĩnh vực nghiên cứu. Tuy
vậy, ở một vài chương trong bộ tổng quan hay từng đề tài, chất lượng nghiên
cứu và hàm lượng khoa học không giống nhau, có chương, có tập chưa được
như kỳ vọng hay yêu cầu nghiên cứu đặt ra.
Tất nhiên mỗi đề tài khoa học là công trình độc lập, nhưng khi đặt trong
một chỉnh thể thì có đề tài không tránh được sơ lược, dàn trải; có đề tài có một
số nội dung đã được trình bày ở các đề tài khác. Vì vậy, Nhà xuất bản đã thống
nhất với chủ biên đề nghị các tác giả bổ sung, nâng cấp hay cắt bỏ những
trùng lặp để bộ sách tuân thủ nghiêm ngặt sự thống nhất trong chỉnh thể.Bộ sách về vùng đất Nam Bộ gồm bộ tổng quan, rút gọn: Vùng đất Nam
Bộ - Quá trình hình thành và phát triển, 2 tập và một bộ chuyên khảo sâu gồm
10 tập, nghiên cứu khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực của vùng đất phương
Nam, từ điều kiện tự nhiên, quá trình lịch sử, dân cư, dân tộc, tôn giáo, thiết
chế quản lý xã hội, quá trình Nam Bộ hội nhập với khu vực và quốc tế.
Khi triển khai nghiên cứu, tên đề án và tên từng đề tài khoa học rất cụ thể
và thường khá dài, nhưng khi xuất bản, Nhà xuất bản đã trao đổi với chủ biên
thống nhất bộ sách có tên chung là Vùng đất Nam Bộ.
Riêng bộ tổng quan Vùng đất Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển,
ngoài Chương mở đầu và Chương kết có 10 chương nội dung, được kết cấu
hoàn chỉnh. Nhưng với dung lượng 1.500 trang sách rất khó dung nạp trong một
cuốn sách, cho nên chúng tui chia thành hai tập: tập I gồm Chương mở đầu và
sáu chương nội dung, tập II gồm bốn chương nội dung và Chương kết.
Riêng Chương kết, các tác giả dành mục cuối cùng để trình bày đề xuất,
kiến nghị của Ban Chủ nhiệm đề án với Đảng, Nhà nước và các cơ quan lãnh
đạo, quản lý, chúng tui tách ra làm phần Phụ lục đặt ở cuối sách.
Như vậy kết quả nghiên cứu của đề án được công bố thành các cuốn sách
sau đây:
- Vùng đất Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển, gồm 2 tập,
GS. Phan Huy Lê chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập I: Điều kiện tự nhiên, môi trường sinh thái,
TS. Trương Thị Kim Chuyên chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập II: Từ cội nguồn đến thế kỷ VII, GS. TSKH. Vũ
Minh Giang - Nguyễn Việt đồng tác giả.
- Vùng đất Nam Bộ, tập III: Từ thế kỷ VII đến thế kỷ XVI, GS. TS. Nguyễn
Văn Kim chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập IV: Từ đầu thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XIX,
GS. TS. Nguyễn Quang Ngọc chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập V: Từ năm 1859 đến năm 1945, PGS. TS. Đoàn
Minh Huấn - PGS. TS. Nguyễn Ngọc Hà đồng chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập VI: Từ năm 1945 đến năm 2010, PGS. TS. Trần
Đức Cường chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập VII: Đặc trưng tín ngưỡng, tôn giáo và sinh hoạt
văn hóa, GS. TS. Ngô Văn Lệ chủ biên.
LỜI NHÀ XUẤT BẢN 78 VÙNG ĐẤT NAM BỘ VII ĐẶC TRƯNG TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO VÀ SINH HOẠT...
- Vùng đất Nam Bộ, tập VIII: Thiết chế quản lý xã hội, PGS. TS. Vũ Văn
Quân chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập IX: Tộc người và quan hệ tộc người, TS. Võ Công Nguyện
chủ biên.
- Vùng đất Nam Bộ, tập X: Tiến trình hội nhập khu vực và thế giới,
PGS. TS. Võ Văn Sen chủ biên.
Về mặt xuất bản, bộ sách được biên tập, thiết kế, trình bày thống nhất
trong từng tập và trong cả bộ sách, được in ấn đẹp, trang trọng.
Xuất bản bộ sách này chúng tui hy vọng cung cấp cho bạn đọc, các nhà
nghiên cứu, học viên, sinh viên các học viện, nhà trường và các nhà lãnh đạo,
quản lý, các địa phương, đơn vị một khối lượng tri thức lớn, khá đầy đủ, toàn
diện và chân xác về vùng đất Nam Bộ, phục vụ cho công tác học tập, nghiên cứu
và hoạch định chính sách ở khu vực trọng yếu, năng động này của đất nước.
Bộ sách cũng cung cấp cơ sở lịch sử - pháp lý vững chắc phục vụ cuộc
đấu tranh bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, xây dựng biên giới hòa bình,
hữu nghị.
Các tác giả và Nhà xuất bản đã nỗ lực rất cao trong nghiên cứu, biên soạn
và biên tập - xuất bản, nhưng với khối lượng công việc đồ sộ, bộ sách khó
tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót, rất mong được bạn đọc góp ý, phê bình.
Xin trân trọng giới thiệu bộ sách quý cùng bạn đọ
LỜI GIỚI THIỆU
Quá trình hình thành và phát triển vùng đất Nam Bộ là một đề án
khoa học xã hội cấp nhà nước do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì,
được thực hiện trong thời gian từ năm 2008 đến năm 2010 và nghiệm
thu vào cuối năm 2011. Đề án gồm 11 đề tài:
1- Điều kiện địa lý tự nhiên, môi trường sinh thái tác động đến tiến
trình lịch sử và đặc trưng văn hóa vùng đất Nam Bộ do TS. Trương Thị
Kim Chuyên, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học
Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh làm Chủ nhiệm.
2- Nam Bộ từ cội nguồn đến thế kỷ VII do GS.TSKH. Vũ Minh
Giang, Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Đại học Quốc gia Hà
Nội làm Chủ nhiệm.
3- Nam Bộ từ thế kỷ VII đến thế kỷ XVI do PGS.TS. Nguyễn Văn
Kim, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia
Hà Nội làm Chủ nhiệm.
4- Nam Bộ từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX: Quá trình khai phá và xác
lập chủ quyền của Việt Nam trên vùng đất Nam Bộ do GS.TS. Nguyễn
Quang Ngọc, Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Đại học Quốc
gia Hà Nội làm Chủ nhiệm.
5- Nam Bộ từ khi Pháp xâm lược Việt Nam đến năm 1945 do
PGS.TS. Đoàn Minh Huấn, Học viện Chính trị hành chính khu vực I
làm Chủ nhiệm.
6- Nam Bộ từ năm 1945 đến năm 2010 do PGS.TS. Trần Đức Cường,
Viện Sử học Việt Nam làm Chủ nhiệm.
7- Đặc trưng tín ngưỡng, tôn giáo và sinh hoạt văn hóa của cư dân
Nam Bộ do GS.TS. Ngô Văn Lệ, Trường Đại học Khoa học xã hội và
Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh làm Chủ nhiệm.10 VÙNG ĐẤT NAM BỘ VII ĐẶC TRƯNG TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO VÀ SINH HOẠT...
8- Đặc trưng thiết chế quản lý xã hội ở Nam Bộ do PGS.TS. Vũ Văn
Quân, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia
Hà Nội làm Chủ nhiệm.
9- Tộc người và quan hệ tộc người ở Nam Bộ - lịch sử và hiện trạng do
TS. Võ Công Nguyện, Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ làm Chủ nhiệm.
10- Nam Bộ trong tiến trình hội nhập khu vực và thế giới của Việt
Nam do PGS.TS. Võ Văn Sen, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân
văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh làm Chủ nhiệm.
11- Nghiên cứu giải pháp nâng cao nhận thức của cán bộ và nhân dân
về lịch sử vùng đất Nam Bộ do PGS.TS. Phan Xuân Biên, Viện Nghiên
cứu xã hội, Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh
làm Chủ nhiệm.
Toàn bộ kết quả nghiên cứu của các đề tài được tổng hợp trong một
công trình mang tên Quá trình hình thành và phát triển vùng đất Nam Bộ
do GS. Phan Huy Lê, Chủ nhiệm đề án, làm Chủ biên.
Công trình có một số đề tài nghiên cứu về quá trình lịch sử, nhưng
không đơn thuần là lịch sử Nam Bộ. Cùng với các lớp cắt lịch đại theo tiến
trình lịch sử, còn có những nghiên cứu trên một số lĩnh vực cơ bản về điều
kiện tự nhiên, quan hệ tộc người, thiết chế quản lý xã hội, đời sống văn hóa,
tôn giáo, tín ngưỡng, về quá trình xác lập chủ quyền của quốc gia Đại Việt...
Trong một số đề tài lịch sử cũng có những yêu cầu làm sáng tỏ một số nội
dung quan trọng như đề tài số 2 với yêu cầu nghiên cứu về văn hóa Óc Eo
và vương quốc Phù Nam, đề tài số 4 có yêu cầu nghiên cứu sự xác lập chủ
quyền của Việt Nam trên vùng đất Nam Bộ. Đặc biệt từ kết quả nghiên cứu,
đề án xác lập một nhận thức mới coi lịch sử vùng đất Nam Bộ không phải
bắt đầu khi người Việt vào khai phá từ thế kỷ XVII mà phải ngược về quá
khứ xa xưa từ khi con người xuất hiện trên vùng đất phương Nam này.
Vùng đất Nam Bộ đã được các nhà khoa học nghiên cứu từ lâu dưới
góc độ của nhiều chuyên ngành từ địa chất, địa lý đến khảo cổ học, dân
tộc học, nhân học, xã hội học, kinh tế học, văn hóa học và sử học. Đề
án một mặt tổng hợp các kết quả nghiên cứu đó, mặt khác nghiên cứu
thêm một số nội dung cần thiết nhằm tạo ra một nhận thức tổng hợp về
toàn bộ quá trình hình thành và phát triển của vùng đất phương Nam
này. Đó là cơ sở khoa học để hiểu biết và lý giải những nét độc đáo củakhông gian lịch sử văn hóa vùng đất Nam Bộ với những trầm tích của
nhiều thời kỳ lịch sử, những biến đổi trong cấu trúc tộc người, vai trò và
cống hiến của các lớp cư dân - tộc người đã từng sinh sống trên vùng đất
này, những đặc trưng về văn hóa, phong cách, lối sống của con người
Nam Bộ, quá trình hội nhập của vùng đất Nam Bộ vào lãnh thổ của
nước Đại Việt từ thế kỷ XVII-XVIII cho đến cuộc đấu tranh bảo vệ chủ
quyền và sự thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước đến ngày nay.
Tham gia đề án có hơn một trăm nhà khoa học thuộc một số viện
của Viện Khoa học xã hội Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm Khoa học
xã hội Việt Nam) và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, một số
khoa và viện của Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia Thành
phố Hồ Chí Minh và Hội Khoa học lịch sử Việt Nam. Các nhà khoa học
tham gia dưới nhiều cách như trực tiếp biên soạn, nghiên cứu
chuyên đề, điều tra khảo sát điền dã, tham luận trong các hội thảo khoa
học. Trong quá trình chuẩn bị xây dựng đề án, Bộ Khoa học và Công
nghệ đã phối hợp với Hội Khoa học lịch sử Việt Nam tổ chức ba hội
thảo khoa học tại Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Cần Thơ: Văn
hóa Óc Eo và vương quốc Phù Nam (năm 2004), Vùng đất Nam Bộ cho
đến cuối thế kỷ XIX (năm 2006), Nam Bộ thời cận đại (năm 2008). Trong
quá trình triển khai đề án, Ban chủ nhiệm đề án cùng chủ nhiệm các đề
tài còn tổ chức một số hội thảo trao đổi về lịch sử nghiên cứu, phương
pháp tiếp cận và một số nội dung cơ bản của đề án như tiến trình lịch sử
xã hội, bản sắc văn hóa xã hội. Các bài tham luận trong những hội thảo
này đã được Nhà xuất bản Thế giới biên tập và in thành sáu tập kỷ yếu1.
Kết quả nghiên cứu của Đề án được Nhà xuất bản Chính trị quốc
gia Sự thật biên tập rất công phu và công bố thành một bộ sách mang
tên chung Vùng đất Nam Bộ gồm 11 tập sách. Riêng tập Tổng quan là
Vùng đất Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển dày đến 1.500
trang chia làm hai tập. So với nội dung của các đề tài có yêu cầu thống
1. Văn hóa Óc Eo và vương quốc Phù Nam, 2008; Lịch sử nghiên cứu và phương
pháp tiếp cận, 2008; Một số vấn đề lịch sử vùng đất Nam Bộ đến cuối thế kỷ XIX, 2009;
Một số vấn đề lịch sử vùng đất Nam Bộ thời kỳ cận đại, 2009; Mấy vấn đề tiến trình
lịch sử xã hội, 2011; Mấy vấn đề bản sắc văn hóa xã hội, 2011.
LỜI GIỚI THIỆU 1112 VÙNG ĐẤT NAM BỘ VII ĐẶC TRƯNG TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO VÀ SINH HOẠT...
nhất lại tên từng tập và sắp xếp lại một số nội dung để tránh trùng lặp.
Cách phân tập và bố cục này đã được nói rõ trong Lời Nhà xuất bản.
giáo). Phật giáo Nam tông đã chi phối sâu sắc đến đời sống mọi mặt
của người Khmer, tác động đến những quá trình tộc người cũng như
những đặc trưng văn hóa tộc người. Người Chăm ở Nam Bộ đại bộ
phận là tín đồ Islam. Ngoài ra còn có một số rất ít là người Khmer
và người Việt cũng là tín đồ Islam do có quan hệ hôn nhân với người
Chăm. Tín đồ Islam vùng Nam Bộ thực hiện bổn phận thiết yếu của
người tín đồ theo những tín điều được quy định trong giáo luật (như
cầu nguyện, ăn chay, bố thí...). Đạo Islam có ảnh hưởng và chi phối
đến mọi khía cạnh đời sống của người Chăm, làm nên sự khác biệt với
các cộng đồng cư dân khác cùng cư trú trong vùng. Tuy nhiên, những
tàn tích của chế độ mẫu hệ vẫn còn chi phối đến đời sống và nếp sống
của cộng đồng tín đồ Chăm nơi đây. Những yếu tố mẫu hệ có thể nhận
biết qua việc chú rể sau khi cưới vợ sẽ cư trú bên nhà vợ. Một bộ phận
người Việt là tín đồ Công giáo và Tin Lành. Công giáo và Tin Lành là
những tôn giáo du nhập vào Việt Nam, thường đi trước các đội quân
xâm lược. Tuy vậy, hai tôn giáo này cũng góp phần làm nên những
sắc thái văn hóa của người Việt Nam Bộ. Các tôn giáo bản địa (Tứ Ân
Hiếu Nghĩa, Bửu Sơn Kỳ Hương, Cao Đài, Hòa Hảo) ảnh hưởng rất
lớn đến đời sống của người nông dân Nam Bộ. Các tôn giáo bản địa ra
đời ở Nam Bộ vào giữa thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, những tôn giáo này
thường có tính hỗn hợp (syncretisme), bởi giáo lý được lấy từ các tôn
giáo khác. Các tôn giáo bản địa chỉ phát triển mạnh mẽ ở Nam Bộ và
cũng chỉ ảnh hưởng đến cộng đồng người Việt. Đây là một vấn đề cần
được lưu ý một cách đúng mức khi nghiên cứu tín ngưỡng, tôn giáo
của người Việt nói chung và tín ngưỡng, tôn giáo của người Việt Nam
Bộ nói riêng.
2. Nơi không có một tôn giáo giữ vai trò chủ đạo
Cho đến nay đã có nhiều nghiên cứu về những đặc trưng tín
ngưỡng, tôn giáo, sinh hoạt văn hóa (sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo)
và vai trò của tôn giáo trong đời sống mọi mặt của từng tộc người sinh
sống tại vùng Nam Bộ. Trên cơ sở kế thừa những kết quả nghiên cứu
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links