Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
ĐẶT VẤN ĐỀ
Chấn thương kín khớp gối là chấn thương thường gặp trong tai nạn thể
thao và tai nạn giao thông. Trong chấn thương khớp gối tổn thương dây chằng
chéo trước chiếm tỷ lệ cao. Việc chẩn đoán và điều trị đòi hỏi chính xác, kịp
thời để tránh những di chứng không đáng có ảnh hưởng đến chức năng vận
động của khớp .
Bong điểm bám dây chằng chéo trước khớp gối là một trong ba dạng
đứt dây chằng chéo trước . Dây chằng chéo trước có thể bị nhổ ra khỏi
nguyên ủy ở hố liên lồi cầu, có thể bị đứt ở phần thân của dây chằng hay bị
nhổ ra khỏi điểm bám tận ở mâm chày . Khi bị bong ra khỏi mâm chày, dây
chằng thường kéo theo một mảnh xương nhỏ . Tuỳ theo mức độ thương tổn,
mức độ di lệch của mảnh xương này, các tác giả có chỉ định điều trị bảo tồn
như đặt ống bột bất động khớp hay điều trị bằng phẫu thuật để cố định lại. Cố
định ống bột đơn thuần chỉ ứng dụng được trên những bong điểm bám dây
chằng chéo trước mà mảnh xương bong không di lệch hay di lệch rất ít .
Các phương pháp điều trị phẫu thuật kinh điển đều phải mở khớp để cố
định lại mảnh xương bong đã được thực hiện trong một thời gian dài. Phẫu
thuật mở đã khắc phục được những nhược điểm của phương pháp điều trị bảo
tồn bằng cố định bột là xử trí triệt để thương tổn, cố định được vững chắc
mảnh xương mà không phụ thuộc vào mức độ di lệch. Tuy nhiên, khi mở
khớp trường quan sát hạn chế nên những thương tổn phối hợp ở phần này dễ
bị bỏ qua.
Phẫu thuật nội soi khớp gối ra đời vào những năm 70 của thế kỷ XX .
Sau đó, những ứng dụng của kỹ thuật nội soi phát trịển nhanh chóng do có
nhiều ưu điểm. Cùng với sự hoàn thiện các bộ dụng cụ, nhiều phẫu thuật mới
đã được đưa vào áp dụng đáp ứng nhu cầu của các phẫu thuật viên chỉnh hình.
1
Phẫu thuật bằng nội soi góp phần giảm thời gian nằm viện, thời gian
điều trị vật lí trị liệu phục hồi chức năng sau mổ, nhanh chóng đưa bệnh nhân
trở lại sinh hoạt và lao động bình thường.
Ở Việt Nam, từ năm 1997, kỹ thuật nội soi đã được đưa vào ứng dụng
trong chẩn đoán và điều trị các thương tổn tại khớp gối và đạt kết quả tốt . Cố
định lại điểm bám của dây chằng chéo trước cũng là một ứng dụng của nhóm
kỹ thuật này. Đã có một vài báo cáo thống kê đánh giá kết quả của kỹ thuật cố
định lại điểm bám của dây chằng chéo trước qua nội soi nhưng cũng mới chỉ
dừng lại ở số ít trường hợp. Chính vì thế, chúng tui tiến hành đề tài: “Đánh
giá kết quả điều trị bong điểm bám dây chằng chéo trước khớp gối bằng
phẫu thuật nội soi” với mục tiêu:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh của bong điểm bám
dây chằng chéo trước khớp gối.
2. Đánh giá kết quả điều trị bong điểm bám dây chằng chéo trước khớp
gối bằng phẫu thuật nội soi.
2
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN
1.1. SƠ LƯỢC GIẢI PHẪU KHỚP GỐI VÀ SINH CƠ HỌC CỦA DCCT
1.1.1. Sơ lược giải phẫu khớp gối
Khớp gối được tạo thành bởi sự tiếp xúc giữa lồi cầu đùi và mâm chày.
Không giống như khớp háng có được sự vững chắc bởi hình thể giải phẫu và
sự tiếp nối của hai đầu xương, sự vững chắc của khớp gối dựa chủ yếu vào hệ
thống gân cơ, dây chằng nằm bên trong và quanh ổ khớp. Người ta phân sự
vững chắc của khớp gối làm hai loại: sự vững chắc chủ động được đảm bảo
bởi cấu trúc gân cơ và sự vững chắc bị động được thực hiện qua hệ thống dây
chằng, bao khớp .
1.1.1.1. Đặc điểm về xương
Đầu dưới xương đùi do hai lồi cầu trông như hai bánh xe có sụn bao bọc.
Mặt trước hai lồi cầu liền nhau, chỉ có một rãnh chia cắt là rãnh ròng rọc, ở
phía sau hai lồi cầu đùi tách riêng, lồi cầu trong hẹp và dài hơn lồi cầu ngoài .
Đầu trên xương chày trông giống như hai cái mâm có lồi cầu đùi nằm đè
lên trên. Mâm lõm thành hai ổ chảo, ổ chảo ngoài rộng, phẳng và ngắn hơn ổ
chảo trong. ở giữa hai ổ chảo này có hai gai gọi là gai chày trong và gai chày
ngoài. Gai chày chia khoang liên ổ thành diện trước gai và diện sau gai .
Xương bánh chè được coi là xương nội gân lớn nhất cơ thể, xương bánh
chè nằm trong gân cơ trước đầu đùi, mặt sau xương bánh chè có cấu trúc sụn
để tiếp giáp với rãnh ròng rọc của lồi cầu xương đùi. Khi gấp duỗi gối xương
bánh chè sẽ trượt trong rãnh ròng rọc này.
3
1.1.1.2. Đặc điểm cấu trúc phần mềm bao quanh khớp
Các gân cơ
Các gân cơ vùng khớp gối bao gồm gân cơ tứ đầu đùi ở phía trước, gân
cơ thon, gân cơ bán gân, bán mạc ở bên trong, gân cơ nhị đầu đùi ở bên ngoài
và gân cơ sinh đôi ở phía sau. Các gân cơ này ngoài việc thực hiện chức năng
vận động của khớp gối đồng thời còn đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo
sự vững chắc của khớp gối ở tư thế động .
Hệ thống dây chằng, bao khớp
Mỗi dây chằng khớp gối đóng vai trò nhất định trong đảm bảo sự vững
chắc của khớp ở các tư thế gấp duỗi khác nhau. Tuy nhiên không có vai trò
đơn lẻ của mỗi dây chằng mà thường là sự phối hợp của hai hay nhiều dây
chằng trong chức năng này. Quan trọng nhất là hệ dây chằng bên giữ cho
khớp gối khỏi bị trượt sang hai bên và hệ dây chằng chéo giữ khớp gối khỏi bị
trượt theo chiều trước sau và sang hai bên. Ngoài ra còn có các dây chằng
khác như dây chằng bên trong sau, dây chằng khoeo cung và dây chằng khoeo
chéo nhưng vai trò của các dây chằng này không thực sự nổi bật .
Hình 1.1. Hình ảnh minh họa khớp gối gấp 90
0
4
1.1.1.3. Sụn chêm
Mỗi khớp gối có hai sụn chêm là sụn chêm trong và sụn chêm ngoài.
Sụn chêm có hình nửa vòng tròn nằm giữa lồi cầu đùi và mâm chày, nó có tác
dụng tăng thêm sự phù hợp giữa lồi cầu đùi và mâm chày vì lồi cầu đùi thì
tròn to còn mâm chày thì nông chính vì vậy mà mặt trên của sụn chêm hơi
lõm còn mặt dưới nằm trên mâm chày thì hơi lồi. ở mặt cắt dọc sụn chêm có
hình chêm mà đầu dầy hơn ở phía bao khớp và dẹt dần về phía bờ tự do.
Chiều dày trung bình của sụn chêm khoảng từ 3- 5mm, sụn chêm có quan hệ
mật thiết với bao khớp và hệ thống dây chằng xung quanh
Hình 1.2. Hình ảnh minh họa sụn chêm tại mâm chày
1.1.2. Sơ lược về giải phẫu, chức năng dây chằng chéo trước
1.1.2.1. Giải phẫu
Theo Girgis F.G. kích thước dây chằng chéo trước dài khoảng 38 mm,
rộng khoảng 11 mm .
Vị trí bám: Nguyên uỷ ở mặt sau trong lỗi cầu ngoài xương đùi đi
xuống dưới ra trước vào trong bám tận ở giữa hai sừng trước của sụn chêm.
5
Trên xương đùi dây chằng chéo trước bám vào một hố nhỏ nằm ở phần
sau của mặt trong lồi cầu ngoài đùi. Chỗ bám vào xương đùi của DCCT có
hình viên phấn. Trục lớn của diện bám hơi chếch theo hướng xuống dưới và
ra trước, mặt lồi phía sau của diện bám thì song song với giới hạn sụn khớp
sau của lồi cầu ngoài .
Trên xương chày dây chằng chéo trước bám vào một hố nhỏ nằm ở trước
và ở ngoài gai chày trong với chiều dài điểm bám là 30 mm , cách viền trước
mặt khớp 15 mm , từ chỗ bám này dây chằng chéo trước luồn dưới dây chằng
liên gối (còn gọi dây chằng liên sụn chêm), một vài bó sợi của dây chằng chéo
trước có thể đến bám vào sừng trước của sụn chêm ngoài. Diện bám vào xương
chày của dây chằng chéo trước rộng hơn diện bám vào xương đùi.
Hình 1.3. Sơ đồ minh họa điểm bám DCCT tại mâm chày
6
Cấu trúc: Gồm hai bó, bó trước trong và bó sau ngoài có một số tác giả
còn phân loại thêm bó trung gian nằm giữa bó trước trong và sau ngoài. Khi
gối duỗi bó sau ngoài căng trong khi bó trước trong trùng. Khi gấp gối chỗ
bám ở xương đùi ngang chỗ bám của xương chày làm bó trước trong căng và
bó sau ngoài hơi trùng ra .
Hình 1.4. Hình ảnh minh họa DCCT ở tư thế duỗi và gấp gối
Vi thể : Dây chằng chéo trước được tạo thành từ các sợi collagen nhỏ
tạo thành bó có đường kính 1 đến 20µm, hầu hết các sợi này chạy song song
dọc theo trục của dây chằng. Những bó sợi này kết lại thành bó sợi lớn hơn có
đường kính thay đổi từ 100 – 250µm, các bó này tiếp tục tập chung lại thành
những bó có đường kính lớn hơn từ vài milimet .
Về vi thể điểm bám DCCT theo Cooper R.R. có 4 vùng như sau: Vùng
1 là gân hay dây chằng, vùng 2 là tổ chức xơ sụn, vùng 3 là xơ sụn giàu chất
khoáng còn vùng 4 là xương hoàn toàn. Các vùng này liên kết rất vững chắc.
Mạch máu nuôi dưỡng dây chằng chéo trước: Cấp máu chủ yếu cho dây
chằng chéo trước chủ yếu là nguồn từ động mạch gối giữa, một vài nhánh tận
của động mạch gối trong, ngoài và các mạch từ bao hoạt dịch cũng cấp máu
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
ĐẶT VẤN ĐỀ
Chấn thương kín khớp gối là chấn thương thường gặp trong tai nạn thể
thao và tai nạn giao thông. Trong chấn thương khớp gối tổn thương dây chằng
chéo trước chiếm tỷ lệ cao. Việc chẩn đoán và điều trị đòi hỏi chính xác, kịp
thời để tránh những di chứng không đáng có ảnh hưởng đến chức năng vận
động của khớp .
Bong điểm bám dây chằng chéo trước khớp gối là một trong ba dạng
đứt dây chằng chéo trước . Dây chằng chéo trước có thể bị nhổ ra khỏi
nguyên ủy ở hố liên lồi cầu, có thể bị đứt ở phần thân của dây chằng hay bị
nhổ ra khỏi điểm bám tận ở mâm chày . Khi bị bong ra khỏi mâm chày, dây
chằng thường kéo theo một mảnh xương nhỏ . Tuỳ theo mức độ thương tổn,
mức độ di lệch của mảnh xương này, các tác giả có chỉ định điều trị bảo tồn
như đặt ống bột bất động khớp hay điều trị bằng phẫu thuật để cố định lại. Cố
định ống bột đơn thuần chỉ ứng dụng được trên những bong điểm bám dây
chằng chéo trước mà mảnh xương bong không di lệch hay di lệch rất ít .
Các phương pháp điều trị phẫu thuật kinh điển đều phải mở khớp để cố
định lại mảnh xương bong đã được thực hiện trong một thời gian dài. Phẫu
thuật mở đã khắc phục được những nhược điểm của phương pháp điều trị bảo
tồn bằng cố định bột là xử trí triệt để thương tổn, cố định được vững chắc
mảnh xương mà không phụ thuộc vào mức độ di lệch. Tuy nhiên, khi mở
khớp trường quan sát hạn chế nên những thương tổn phối hợp ở phần này dễ
bị bỏ qua.
Phẫu thuật nội soi khớp gối ra đời vào những năm 70 của thế kỷ XX .
Sau đó, những ứng dụng của kỹ thuật nội soi phát trịển nhanh chóng do có
nhiều ưu điểm. Cùng với sự hoàn thiện các bộ dụng cụ, nhiều phẫu thuật mới
đã được đưa vào áp dụng đáp ứng nhu cầu của các phẫu thuật viên chỉnh hình.
1
Phẫu thuật bằng nội soi góp phần giảm thời gian nằm viện, thời gian
điều trị vật lí trị liệu phục hồi chức năng sau mổ, nhanh chóng đưa bệnh nhân
trở lại sinh hoạt và lao động bình thường.
Ở Việt Nam, từ năm 1997, kỹ thuật nội soi đã được đưa vào ứng dụng
trong chẩn đoán và điều trị các thương tổn tại khớp gối và đạt kết quả tốt . Cố
định lại điểm bám của dây chằng chéo trước cũng là một ứng dụng của nhóm
kỹ thuật này. Đã có một vài báo cáo thống kê đánh giá kết quả của kỹ thuật cố
định lại điểm bám của dây chằng chéo trước qua nội soi nhưng cũng mới chỉ
dừng lại ở số ít trường hợp. Chính vì thế, chúng tui tiến hành đề tài: “Đánh
giá kết quả điều trị bong điểm bám dây chằng chéo trước khớp gối bằng
phẫu thuật nội soi” với mục tiêu:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh của bong điểm bám
dây chằng chéo trước khớp gối.
2. Đánh giá kết quả điều trị bong điểm bám dây chằng chéo trước khớp
gối bằng phẫu thuật nội soi.
2
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN
1.1. SƠ LƯỢC GIẢI PHẪU KHỚP GỐI VÀ SINH CƠ HỌC CỦA DCCT
1.1.1. Sơ lược giải phẫu khớp gối
Khớp gối được tạo thành bởi sự tiếp xúc giữa lồi cầu đùi và mâm chày.
Không giống như khớp háng có được sự vững chắc bởi hình thể giải phẫu và
sự tiếp nối của hai đầu xương, sự vững chắc của khớp gối dựa chủ yếu vào hệ
thống gân cơ, dây chằng nằm bên trong và quanh ổ khớp. Người ta phân sự
vững chắc của khớp gối làm hai loại: sự vững chắc chủ động được đảm bảo
bởi cấu trúc gân cơ và sự vững chắc bị động được thực hiện qua hệ thống dây
chằng, bao khớp .
1.1.1.1. Đặc điểm về xương
Đầu dưới xương đùi do hai lồi cầu trông như hai bánh xe có sụn bao bọc.
Mặt trước hai lồi cầu liền nhau, chỉ có một rãnh chia cắt là rãnh ròng rọc, ở
phía sau hai lồi cầu đùi tách riêng, lồi cầu trong hẹp và dài hơn lồi cầu ngoài .
Đầu trên xương chày trông giống như hai cái mâm có lồi cầu đùi nằm đè
lên trên. Mâm lõm thành hai ổ chảo, ổ chảo ngoài rộng, phẳng và ngắn hơn ổ
chảo trong. ở giữa hai ổ chảo này có hai gai gọi là gai chày trong và gai chày
ngoài. Gai chày chia khoang liên ổ thành diện trước gai và diện sau gai .
Xương bánh chè được coi là xương nội gân lớn nhất cơ thể, xương bánh
chè nằm trong gân cơ trước đầu đùi, mặt sau xương bánh chè có cấu trúc sụn
để tiếp giáp với rãnh ròng rọc của lồi cầu xương đùi. Khi gấp duỗi gối xương
bánh chè sẽ trượt trong rãnh ròng rọc này.
3
1.1.1.2. Đặc điểm cấu trúc phần mềm bao quanh khớp
Các gân cơ
Các gân cơ vùng khớp gối bao gồm gân cơ tứ đầu đùi ở phía trước, gân
cơ thon, gân cơ bán gân, bán mạc ở bên trong, gân cơ nhị đầu đùi ở bên ngoài
và gân cơ sinh đôi ở phía sau. Các gân cơ này ngoài việc thực hiện chức năng
vận động của khớp gối đồng thời còn đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo
sự vững chắc của khớp gối ở tư thế động .
Hệ thống dây chằng, bao khớp
Mỗi dây chằng khớp gối đóng vai trò nhất định trong đảm bảo sự vững
chắc của khớp ở các tư thế gấp duỗi khác nhau. Tuy nhiên không có vai trò
đơn lẻ của mỗi dây chằng mà thường là sự phối hợp của hai hay nhiều dây
chằng trong chức năng này. Quan trọng nhất là hệ dây chằng bên giữ cho
khớp gối khỏi bị trượt sang hai bên và hệ dây chằng chéo giữ khớp gối khỏi bị
trượt theo chiều trước sau và sang hai bên. Ngoài ra còn có các dây chằng
khác như dây chằng bên trong sau, dây chằng khoeo cung và dây chằng khoeo
chéo nhưng vai trò của các dây chằng này không thực sự nổi bật .
Hình 1.1. Hình ảnh minh họa khớp gối gấp 90
0
4
1.1.1.3. Sụn chêm
Mỗi khớp gối có hai sụn chêm là sụn chêm trong và sụn chêm ngoài.
Sụn chêm có hình nửa vòng tròn nằm giữa lồi cầu đùi và mâm chày, nó có tác
dụng tăng thêm sự phù hợp giữa lồi cầu đùi và mâm chày vì lồi cầu đùi thì
tròn to còn mâm chày thì nông chính vì vậy mà mặt trên của sụn chêm hơi
lõm còn mặt dưới nằm trên mâm chày thì hơi lồi. ở mặt cắt dọc sụn chêm có
hình chêm mà đầu dầy hơn ở phía bao khớp và dẹt dần về phía bờ tự do.
Chiều dày trung bình của sụn chêm khoảng từ 3- 5mm, sụn chêm có quan hệ
mật thiết với bao khớp và hệ thống dây chằng xung quanh
Hình 1.2. Hình ảnh minh họa sụn chêm tại mâm chày
1.1.2. Sơ lược về giải phẫu, chức năng dây chằng chéo trước
1.1.2.1. Giải phẫu
Theo Girgis F.G. kích thước dây chằng chéo trước dài khoảng 38 mm,
rộng khoảng 11 mm .
Vị trí bám: Nguyên uỷ ở mặt sau trong lỗi cầu ngoài xương đùi đi
xuống dưới ra trước vào trong bám tận ở giữa hai sừng trước của sụn chêm.
5
Trên xương đùi dây chằng chéo trước bám vào một hố nhỏ nằm ở phần
sau của mặt trong lồi cầu ngoài đùi. Chỗ bám vào xương đùi của DCCT có
hình viên phấn. Trục lớn của diện bám hơi chếch theo hướng xuống dưới và
ra trước, mặt lồi phía sau của diện bám thì song song với giới hạn sụn khớp
sau của lồi cầu ngoài .
Trên xương chày dây chằng chéo trước bám vào một hố nhỏ nằm ở trước
và ở ngoài gai chày trong với chiều dài điểm bám là 30 mm , cách viền trước
mặt khớp 15 mm , từ chỗ bám này dây chằng chéo trước luồn dưới dây chằng
liên gối (còn gọi dây chằng liên sụn chêm), một vài bó sợi của dây chằng chéo
trước có thể đến bám vào sừng trước của sụn chêm ngoài. Diện bám vào xương
chày của dây chằng chéo trước rộng hơn diện bám vào xương đùi.
Hình 1.3. Sơ đồ minh họa điểm bám DCCT tại mâm chày
6
Cấu trúc: Gồm hai bó, bó trước trong và bó sau ngoài có một số tác giả
còn phân loại thêm bó trung gian nằm giữa bó trước trong và sau ngoài. Khi
gối duỗi bó sau ngoài căng trong khi bó trước trong trùng. Khi gấp gối chỗ
bám ở xương đùi ngang chỗ bám của xương chày làm bó trước trong căng và
bó sau ngoài hơi trùng ra .
Hình 1.4. Hình ảnh minh họa DCCT ở tư thế duỗi và gấp gối
Vi thể : Dây chằng chéo trước được tạo thành từ các sợi collagen nhỏ
tạo thành bó có đường kính 1 đến 20µm, hầu hết các sợi này chạy song song
dọc theo trục của dây chằng. Những bó sợi này kết lại thành bó sợi lớn hơn có
đường kính thay đổi từ 100 – 250µm, các bó này tiếp tục tập chung lại thành
những bó có đường kính lớn hơn từ vài milimet .
Về vi thể điểm bám DCCT theo Cooper R.R. có 4 vùng như sau: Vùng
1 là gân hay dây chằng, vùng 2 là tổ chức xơ sụn, vùng 3 là xơ sụn giàu chất
khoáng còn vùng 4 là xương hoàn toàn. Các vùng này liên kết rất vững chắc.
Mạch máu nuôi dưỡng dây chằng chéo trước: Cấp máu chủ yếu cho dây
chằng chéo trước chủ yếu là nguồn từ động mạch gối giữa, một vài nhánh tận
của động mạch gối trong, ngoài và các mạch từ bao hoạt dịch cũng cấp máu
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
