wolffang2931991
New Member
Download miễn phí Tổ hợp lũ và điều tiết lũ liên hồ chứa sông Ba
Lũvào các hồchứa không cùngtần suất
nên không thểtổhợp các con lũvào các hồ
chứa cùng tần suất đểtính toán vận hành hệ
thống. Do vậy, người ta thường chọn các con lũ
lớn thực tế, có dạngphânbốbất lợi giữa các
nhánh sông và các hồchứa làmcon lũ điển
hình đểtính toán vận hành [3].
Tuynhiên trong khi xâydựng quy trình
vận hànhlũliênhồvẫn cần xác địnhlũtổhợp
với các tần suất khác nhau. Với quan điểm lấy
hạlưu sông Ba làm mục tiêu phòng chốnglũ,
chọn lưu lượng tại trạm khống chếphía hạlưu
của hệthốnghồchứa.làmtần suất thiết kế
chống lũ, ở đâylà trạm Củng Sơn.Dòng chảy
vào các hồchứa phía trên được phân bổtheo tỷ
lệtùythuộc vào các dạng lũ điển hình lựa chọn
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 26, Số 3S (2010) 390‐396390
_______
Tổ hợp lũ và điều tiết lũ liên hồ chứa sông Ba
Nguyễn Hữu Khải1,*, Doãn Kế Ruân2
1Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN,
334 Nguyễn Trãi, Hà Nội, Việt Nam
2Công ty Tư vấn Xây dựng Điện I
Nhận ngày 11 tháng 8 năm 2010
Tóm tắt. Để có thể xây dựng quy trình vận hành hệ thống liên hồ chứa trên lưu vực sông
Ba, cần xác định dòng chảy lũ đến các hồ chứa, tương ứng với từng trận lũ. Do vị trí địa
lý, điều kiện mặt đệm và khí hậu thuỷ văn, sự xuất hiện lũ trên các nhánh của hệ thống
sông Ba không đồng bộ và khá phức tạp. Vì vậy cần thiết tổ hợp lũ đến các hồ chứa làm
đầu vào cho điều hành liên hồ chứa Báo cáo này trình bày các kết quả phân tích lựa chọn
tổ hợp lũ điển hình và tổ hợp lũ ứng với các tần suất cho từng hồ chứa, làm cơ sở cho tính
toán vận hành điều tiết lũ cả hệ thống đảm bảo ngăn lũ, chậm lũ, an toàn vận hành hồ
chứa và vùng hạ lưu sông.
1. Đặt vấn đề∗
Sông Ba là một sông lớn ở miền Trung Việt
Nam [1]. Do có sự khác biệt về khí hậu giữa
các vùng trên lưu vực Sông Ba dẫn đến đặc
điểm lũ trên lưu vực Sông Ba rất phức tạp [1],
đỉnh lũ thường xuất hiện chủ yếu vào tháng X
và XI, mô đun đỉnh lũ trung bình An Khê
khoảng 920 l/skm2, tại Củng Sơn khoảng 660
l/skm2.
Trên lưu vực sông Ba xuất hiện ba trận lũ
lịch sử vào năm 1938, 1964 và năm 1993.
Để sử dụng và khai thác hiệu quả tài
nguyên nước, các hồ chứa trên lưu vực sông Ba
đã được xây dựng [2]. Nhìn chung hệ thống hồ
chứa đã tạo được nguồn nước và cung cấp cho
các nhu cầu dùng nước của các ngành trên lưu
vực.
∗ Tác giả liên hệ. ĐT: 84-4-38584943.
E-mail: [email protected]
2. Phân tích tổ hợp lũ lưu vực sông Ba
2.1. Phân tích tính đồng bộ lũ
Từ số liệu đo đạc của các trạm thủy văn trên
lưu vực thống kê được đỉnh lũ lớn nhất trong
năm và thời gian xuất hiện của chúng như trong
bảng 3.
Theo tài liệu thống kê ở bảng trên có thể rút
ra những nhận xét vè sự đồng bộ của lũ trên lưu
vực:
- Mức độ đồng bộ của lũ rất thấp. Lũ lớn
nhất xuất hiện đồng bộ trên cả 3 trạm Củng
Sơn, An Khê và sông Hinh chỉ là:
7/31=0.2258=22,58%. Còn đồng bộ giữa 2 trạm
Củng Sơn Và An Khê là: 8/31=0.2581=25,81%,
tức là không lớn hơn bao nhiêu.
- Trận lũ lớn nhất tại trạm thuỷ văn Củng
Sơn xuất hiện vào 4/X/1993 là 20700m3/s
(P=3%), đỉnh lũ lớn nhất trong năm tại cả ba
trạm thuỷ văn Củng Sơn, An Khê và Sông Hinh
đều xuất hiện vào ngày 4/X/1993. Tuy nhiên,
N.H. Khải, D.K. Ruân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 26, Số 3S (2010) 390‐396 391
đỉnh lũ năm 1993 là lớn nhất trong chuỗi số liệu
chỉ xuất hiện ở trạm thuỷ văn Củng Sơn và
Sông Hinh, còn đỉnh lũ lớn nhất trong thời gian
quan trắc tại trạm thuỷ văn An Khê lại xuất hiện
vào năm 1981.
- Với các trận lũ tại trạm thuỷ văn Củng
Sơn từ 9000-11000 m3/s, thời gian xuất hiện lũ
lớn nhất trong năm của cả 3 trạm không hoàn
toàn trùng nhau về cả thời gian lẫn tần suất xuất
hiện.
- Với các con lũ nhỏ hơn 9000 m3/s, thì quy
luật xuất hiện về cả trị số và thời gian xuất hiện
càng tách biệt nhau.
Bảng 1. Đỉnh lũ và thời gian xuất hiện đỉnh lũ lớn nhất trong năm của các trạm thuỷ văn
TT An Khê F= 1345 km2 Củng Sơn F= 12224km2 Sông Hinh F=772 km2 Cây Muồng F= 1677
k 2 Năm Qmax NXH Năm Qmax NXH Năm Qmax NXH Năm Qmax NXH
1 1977 507 10/XI 1977 6780 11/XI
2 1978 326 4/XI 1978 9000 3/XI
3 1979 576 18/XI 1979 7950 15/X 1979 3245 18/XI
4 1980 1560 17/XI 1980 7540 2/XI 1980 2640 2/XI
5 1981 2440 9/XI 1981 10200 10/XI 1981 3220 10/XI
6 1982 106 28/XI 1982 955 3/XI 1982 610 3/X(I
7 1983 1300 30/X 1983 5150 30/X 1983 1210 29/X
8 1984 1790 8/XI 1984 5100 29/X 1984 2240 29/X
9 1985 747 25/XI 1985 6060 25/XI 1985 2620 25/XI
10 1986 1910 2/XII 1986 9200 3/XII 1986 3510 2/XII
11 1987 1620 19/XI 1987 6410 20/XI 1987 1570 10/XI
12 1988 1680 15/X 1988 10500 8/XI 1988 3410 7/XI 1988 1186 4/X
13 1989 250 23/X 1989 1710 19/X 1989 846 8/XI 1989 587 13/X
14 1990 1710 15/X 1990 7470 18/X 1990 2660 12/XI 1990 908 22/X
15 1991 1380 24/X 1991 2990 25/X 1991 452 25/X 1991 466 22/X
16 1992 1560 28/X 1992 9860 25/X 1992 2164 24/X 1992 775 22/X
17 1993 750 4/X 1993 20700 4/X 1993 3528 4/X
18 1994 747 21/X 1994 2460 22/X 1994 610 6/XII
19 1995 774 7/X 1995 4160 26/X 1995 823 7/XII
20 1996 1600 16/XI 1996 6190 1/XII
21 1997 493 4/XI 1997 3800 2/XI
22 1998 1670 20/XI 1998 9520 20/X
23 1999 1460 1/XI 1999 6420 3/XII
24 2000 719 14/X 2000 5340 7/XI
25 2001 1020 22/X 2001 3280 12/XI
26 2002 584 25/X 2002 2070 7/XI
27 2003 1090 18/X 2003 4150 19/X
28 2004 466 13/VI 2004 3490 13/VI
29 2005 950 13/VI 2005 4560 15/XII
30 2006 275 20/V 2006 2360 17/X
31 2007 2070 10/XI 2007 7970 4/XI
TB 1101 6237 2080 1990 784
Max 2440 20700 3528 1992 1186
Min 106 955 452 1988 466
Ghi chú: - Màu vàng thể hiện sự đồng bộ xuất hiện lũ; - Màu đỏ chỉ lũ lớn nhất trong chuỗi số liệu quan trắc; - Màu
xanh chỉ lũ nhỏ nhất trong chuỗi số liệu
N.H. Khải, D.K. Ruân / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 26, Số 3S (2010) 390‐396 392
Như vậy dòng chảy lũ vào các hồ chứa
không xuất hiện cùng tần suất. Do đó trong tính
toán tổ hợp lũ để điều hành các hồ chứa chỉ nên
chọn các năm điển hình để thu phóng tần suất
lũ.
2.2. Phương pháp xây dựng kịch bản lũ tổ hợp
Lũ vào các hồ chứa không cùng tần suất
nên không thể tổ hợp các con lũ vào các hồ
chứa cùng tần suất để tính toán vận hành hệ
thống. Do vậy, người ta thường chọn các con lũ
lớn thực tế, có dạng phân bố bất lợi giữa các
nhánh sông và các hồ chứa làm con lũ điển
hình để tính toán vận hành [3].
Tuy nhiên trong khi xây dựng quy trình
vận hành lũ liên hồ vẫn cần xác định lũ tổ hợp
với các tần suất khác nhau. Với quan điểm lấy
hạ lưu sông Ba làm mục tiêu phòng chống lũ,
chọn lưu lượng tại trạm khống chế phía hạ lưu
của hệ thống hồ chứa.làm tần suất thiết kế
chống lũ, ở đây là trạm Củng Sơn. Dòng chảy
vào các hồ chứa phía trên được phân bổ theo tỷ
lệ tùy thuộc vào các dạng lũ điển hình lựa chọn.
Theo quan điểm hiện nay, với khu vực miền
Trung [4] chọn tần suất chống lũ cho điều hành
hệ thống liên hồ chứa sông Ba là P=5% và
10%. Để kiểm tra chọn thêm tần suất 1%.
Hiện có một số phương pháp xây dựng kịch
bản lũ phục vụ điều hành hệ thống hồ chứa [3].
- Phương pháp 1: Xuất phát từ yêu cầu
phòng lũ hạ du, lây tần suất lưu lượng Củng
Sơn làm chuẩn để xác định tần suất chống lũ.
Xác định Qmaxp ứng với tần suất thiết kế p.
Cho rằng tần suất tổng lượng bằng tần suất đỉnh
lũ. Chọn các dạng lũ thực đo điển hình, tính tỷ
lệ Qmax của các nhánh có hồ chứa so với
Qmax tại trạm khống chế cho từng trận lũ.
Tính hệ số thu phóng của lũ thiết kế so với
lũ điển hình tại trạm khống chế từ đó thu phóng
cho các nhánh hồ chứa.
- Phương pháp 2: Tương tự phương pháp
trên, nhưng không dùng giả thiết Qmax và W
cùng tần suất, mà Qmaxp và Wp được xác định
theo quan hệ Qmax-W từ các con lũ thực đo
điển hình.
- Phương pháp 3: Tổ hợp theo Monte –
Carl...