nguoidep_oi_anhyeuem
New Member
Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết nối
PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................. 6
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................... 6
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu................................................................. 7
3. Ý nghĩa của nghiên cứu ......................................................................... 15
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................... 15
5. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu...................................................... 16
6. Phạm vi nghiên cứu................................................................................ 16
7. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................ 17
8. Giả thuyết nghiên cứu............................................................................ 17
9. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................... 17
10. Cấu trúc luận văn................................................................................. 20
NỘI DUNG CHÍNH...................................................................................... 21
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA NGHIÊN CỨU... 21
1.1. Các Khái niệm công cụ....................................................................... 21
1.1.1. Trợ giúp xã hội................................................................................ 21
1.1.2. Người cao tuổi ................................................................................ 23
1.1.3. Cộng đồng....................................................................................... 24
1.2. Lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu .............................................. 25
1.2.1. Tiếp cận dựa trên thuyết về nhu cầu con người.............................. 25
1.2.2. Tiếp cận dựa trên thuyết Hệ thống ................................................. 28
1.2.3. Tiếp cận dựa trên thuyết Nhận thức hành vi.................................. 30
1.3. Quan điểm, chính sách Nhà nƣớc về ngƣời cao tuổi ....................... 32
1.3.1 Quan điểm của Đảng và Nhà nước về người cao tuổi..................... 32
1.3.2. Các văn bản pháp luật liên quan đến người cao tuổi...................... 34
1.4. Thực trạng ngƣời cao tuổi tại Việt Nam hiện nay ........................... 35
1.5. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu............................................................. 38
1.6. Tình hình chung về ngƣời cao tuổi xã Trực Tuấn........................... 39
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG TRỢ GIÚP XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƢỜI CAO
TUỔI TẠI XÃ TRỰC TUẤN, TRỰC NINH, NAM ĐỊNH.......................... 42
2.1. Tổng quan về tình hình ngƣời cao tuổi đƣợc điều tra..................... 42
2.1.1. Độ tuổi và giới tính......................................................................... 42
2.1.2. Tình trạng hôn nhân........................................................................ 44
2.1.3. Trình độ học vấn............................................................................. 45
2.1.4. Tình trạng sinh sống ....................................................................... 46
2.1.5. Nghề nghiệp và thu nhập của người cao tuổi được điều tra;.......... 47
2.2. Các hoạt động trợ giúp xã hội với ngƣời cao tuổi............................ 50
2.2.1. Trợ giúp về chăm sóc sức khỏe ...................................................... 50
2.2.2. Trợ giúp về tinh thần....................................................................... 55
2.2.3. Trợ giúp trong sinh hoạt ................................................................. 59
2.2.4. Trợ giúp về vật chất; việc làm, sản xuất kinh doanh...................... 62
2.2.5. Trợ giúp về tiếp cận các kiến thức, thông tin ................................. 66
2.2.6. Sự trợ giúp cho người cao tuổi từ các tổ chức đoàn thể, CLB, chính
quyền địa phương...................................................................................... 69
2.3. Những mong muốn, nguyện vọng của ngƣời cao tuổi ..................... 74
2.4. Các khó khăn trong trợ giúp ngƣời cao tuổi.................................... 77
2.5. Một số các giải pháp đề xuất.............................................................. 78
2.5.1. Giải pháp trợ giúp chăm sóc sức khỏe............................................ 78
2.5.2. Các giải pháp trợ giúp về đời sống vật chất ................................... 79
2.5.3. Giải pháp trợ giúp trong đời sống văn hóa, tinh thần..................... 80
2.5.4. Giải pháp trợ giúp về tiếp cận các thông tin – chính sách xã hội... 81
2.5.5. Các giải pháp công tác xã hội về trợ giúp người cao tuổi .............. 82
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................... 87
1. Kết luận................................................................................................... 87
2. Khuyến nghị............................................................................................ 90
2.1. Đối với Nhà nước............................................................................... 90
2.2. Đối với chính quyền, tổ chức, đoàn thể tại địa phương..................... 91
2.3. Đối với gia đình ................................................................................. 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 93
PHẦN PHỤ LỤC........................................................................................... 96
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nhờ có sự phát triển của khoa học - công nghệ, dẫn tới những thành tựu
vượt bậc về kinh tế, cùng với những tiến bộ xã hội, tuổi thọ trung bình của con
người đã tăng rất nhanh như là một xu thế khách quan xuyên suốt quá trình phát
triển của lịch sử nhân loại. Đồng thời, hàng loạt nhân tố xã hội khác làm giảm
mức sinh, làm cho tỷ lệ người cao tuổi trong dân số ngày càng cao. Đó chính là
xu thế già hoá dân số và đang là một xu hướng mang tính toàn cầu, đã trở thành
một vấn đề xã hội có tác động rất lớn tới tiến trình phát triển chung của tất cả các
nước trên nhiều mặt: chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá, nghệ thuật...
Viêṭ Nam cũng không nằm ngoài xu thế chung đó . Một trong những xu
hướng biến đổi dân số quan trọng của Việt Nam trong thời gian qua và sẽ diễn
ra mạnh mẽ trong thời gian tới chính là già hoá dân số. Đây là thành quả của
những chính sách kinh tế, xã hội và chăm sóc sức khoẻ nhân dân mà Việt
Nam đã và đang thực hiện và ngày càng được cải thiện.
Bên cạnh đó, dân số cao tuổi Việt Nam có những đặc trưng rất nổi bật
và tạo ra những thách thức không nhỏ cho việc chăm sóc và phát huy vai trò
NCT như: xu hướng “nữ hoá dân số cao tuổi” rõ nét; sắp xếp cuộc sống gia
đình của NCT có xu hướng chuyển từ gia đình nhiều thế hệ sang gia đình hạt
nhân, trong đó hộ gia đình chỉ có vợ chồng cùng là NCT tăng nhanh; tỷ lệ
NCT có thu nhập đảm bảo cuộc sống chưa cao; tỷ lệ NCT có sức khoẻ bình
thường và tốt còn thấp, đặc biệt tỷ lệ mắc các bệnh mãn tính ngày càng tăng.
Trước tình hình đó, đồng thời cũng là kế tục truyền thống tốt đẹp của Dân
tộc, những năm gần đây, Việt Nam đã xây dựng nhiều chính sách nhằm chăm
sóc và phát huy vai trò của NCT, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống của
NCT trong mọi giai đoạn phát triển đất nước, kể cả những lúc khó khăn nhất.
Xuất phát từ quan điểm cơ bản của Đảng ta xem con ngườ i vừ a là muc ̣
tiêu, vừ a là đôn ̣ g lưc ̣ của sự phát triển đất nướ c , từ thưc ̣ tiên ̃ hoaṭ đôn ̣ g của
NCT trong những năm qua , có thể thấy rõ : NCT nướ c ta không chỉ là môṭ trong những muc ̣ tiêu ưu tiên , xứ ng đáng đươc ̣ tôn vinh , chăm sóc , phụng
dưỡng; mà còn là một bộ phận hợp thành nguồn lực nội sinh quý giá của cả
dân tôc ̣ , cần đươc ̣ trân tron ̣ g , khai thác và phát huy vì muc ̣ tiêu : “Xây dựng
nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân giàu , nướ c man ̣ h, dân chủ, công bằng,
văn minh”.
Cho nên việc nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng trợ giúp xã hội
đối với NCT để có những giải pháp tạo ra một sự chuyển biến về chất trong
công tác NCT nhằm đáp ứng yêu cầu của sự phát triển đất nướ c tr ở thành
nhiệm vụ cấp thiết. Với ý nghĩa trên, tui chọn đề tài “Trợ giúp xã hội đối với
người cao tuổi tại cộng đồng” để làm luận văn thạc sĩ. Trên cơ sở nghiên
cứu thực địa tại địa bàn xã Trực Tuấn, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định để có
thể hiểu rõ hơn việc trợ giúp xã hội đối với người cao tuổi ở một vùng nông
thôn Bắc bộ và đưa ra các giải pháp để trợ giúp xã hội cho người cao tuổi tại
cộng đồng toàn diện hơn.
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
2.1. Tình hình nghiên cứu về người cao tuổi trên thế giới
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đưa ra thông báo cho biết, trong giai
đoạn từ năm 2000 đến 2050 trên quy mô toàn cầu, số người già sẽ nhiều hơn
số trẻ em dưới 14 tuổi. Già hoá dân số sẽ trở thành một vấn đề lớn ở các nước
đang phát triển, nơi mà dân số sẽ bị già hoá nhanh chóng trong nửa đầu của
thế kỷ XXI. Các nước đang phát triển sẽ là nơi có tỉ lệ người cao tuổi tăng cao
nhất và nhanh nhất, theo dự báo số người cao tuổi ở khu vực này sẽ tăng gấp
4 lần trong vòng 50 năm tới. Tỷ lệ người cao tuổi theo dự báo sẽ tăng từ 8%
lên 19% vào năm 2025, trong khi 8ó tỷ lệ trẻ em sẽ giảm từ 33% xuống 22%.
Hơn một nửa dân số tuổi 80+ sống ở những nước 8ang phát triển, dự báo sẽ
tăng lên 71% vào năm 2050 [32]
Năm 1950, toàn thế giới có 205 triệu người từ 60 tuổi trở lên. Đến năm
2012, số người cao tuổi tăng lên đến gần 810 triệu người. Dự tính con số này
sẽ đạt 1 tỷ người trong vòng gần 10 năm nữa và đến năm 2050 sẽ tăng gấp đôi là 2 tỷ người. Có sự khác biệt lớn giữa các vùng. Ví dụ, năm 2012, Châu Phi
có 6 % dân số tuổi từ 60 trở lên, trong khi con số này ở Châu Mỹ La Tinh và
vùng biển Caribe là 10%, ở Châu Á là 11%, Châu Đại dương là 15%, Nam
Mỹ là 19% và Châu Âu là 22%. Đến năm 2050, dự báo tỷ trọng người cao
tuổi từ 60 tuổi trở lên ở Châu Phi sẽ tăng lên chiếm 10% tổng dân số, so với
24% ở Châu Á, 24% ở Châu Đại dương, 25% ở Châu Mỹ La Tinh và vùng
biển Caribe, 27% ở Nam Mỹ và 34% ở Châu Âu. [33]
Tại Hoa Kỳ, phần lớn người cao tuổi đều muốn sống độc lập đến chừng
nào có thể, trong khi nhiều người chỉ yêu cầu các dịch vụ tối thiểu để đảm bảo
sự độc lập của mình thì những người nhiều tuổi hơn khác lại phụ thuộc vào
những hàng hóa và dịch vụ đặc biệt cho phép họ tồn tại trong cộng đồng.
Những dịch vụ này trợ giúp việc chăm sóc cá nhân, cung cấp thuốc, các hoạy
động thường ngày và các hoạt động duy trì sức khỏe. Ngoài ra, các dịch vụ
khác được cung cấp cho người cao tuổi để duy trì hay quay trở về cuộc sống
độc lập như các bữa ăn, trông coi nhà cửa, giúp đỡ vệ sinh cá nhân và đi lại.
Khu vực châu Á, Tại Trung Quốc, hệ thống phúc lợi xã hội được thiết
lập bởi chính phủ, cung cấp các quỹ nhằm đảm bảo cuộc sống cho những
người cao tuổi, trẻ em mồ côi cả cha lẫn mệ và những người có hoàn cảnh
túng quẫn. Để đảm bảo quyền lợi cho những nhóm đối tượng đặc biệt này,
chính phủ đã ban hành luật về quyền và lợi ích của người cao tuổi. Bộ luật
quy định rằng tại các thành phố, người cao tuổi góa không có con cái, không
có sự giúp đỡ và sống cô đơn sẽ được giúp đỡ và sinh sống trong những ngôi
nhà tập trung đặc biệt.
Tại Thái Lan, là một nước đã bước vào giai đoạn già hóa với tỷ lệ
người cao tuổi chiếm 13% [31], chính phủ Thái Lan đã có những chính sách
quan tâm đến người cao tuổi khá tốt như: Tất cả người cao tuổi từ 60 tuổi trở
lên đều được nhận khoản trợ cấp hàng tháng là 16USD và mức tuổi càng lớn
sẽ nhận được trợ cấp cao hơn. Bên cạnh đó còn có các quỹ tiết kiệm của
người cao tuổi để hỗ trợ người cao tuổi tham gia sản xuất, tham gia các phong trào xã hội và có quỹ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi của Bộ Y tế Thái Lan
nhằm đảm bảo cung cấp những quyền lợi cần thiết cho người cao tuổi.
Tại Hồng Kông, các dịch vụ phúc lợi cung cấp cho người cao tuổi ở
Hồng Kông đều được điều hành bởi các tổ chức phi chính Phủ với sự tài trợ
phần lớn từ chính phủ. Chính phủ điều hành một kế hoạch an sinh xã hội,
cung cấp khoản trợ cấp cho những người từ 65 tuổi trở lên và sự giúp đỡi
cộng đồng cho những người cao tuổi thuộc diện nghèo.
Trong một xã hội già hóa, tỷ lệ người cao tuổi tăng nhanh là một thách
thức lớn đối với hệ thống bảo trợ xã hội/an sinh xã hội. Theo Hiệp hội An
sinh Xã hội Quốc tế (ISAA), hơn một nửa nguồn lực dành cho các chương
trình an sinh xã hội được phân bổ cho phụ cấp hưu trí. Số người về hưu và
thời gian hưởng lương hưu tăng lên, đòi hỏi phải hình thành một hệ thống
lương hưu dài hạn đủ sống, đang trở thành một sức ép đối với cả các nước
phát triển và đang phát triển. Quá trình già hóa dân số này sẽ dẫn đến một số
tác động như: Tiền trợ cấp hưu trí và thu nhập từ lương hưu sẽ phải chi trả
một khoảng thời gian dài của cuộc sống; Chi phí chăm sóc sức khỏe sẽ tăng
lên; Các mối quan hệ tồn tại giữa các thế hệ sẽ có thêm nhiều khía cạnh mới.
Với các nước phát triển, già hóa dân số diễn ra từ từ, nhưng các nước
này cũng đã vấp phải những thách thức nảy sinh từ mối quan hệ giữa quy mô
dân số già ngày càng tăng, quy mô dân số lao động giảm dần tạo thêm áp lực
cho quốc gia và người lao động khi phải cân đối nguồn lực cho tiết kiệm bảo
hiểm tuổi già thông qua hệ thống an sinh xã hội. Các nước đang phát triển
cùng phải đương đầu với hai thách thức: Đầu tư cho phát triển và thích ứng
với già hoá dân số.
Ở các quốc gia phát triển, mối quan tâm hàng đầu về sức khoẻ là phòng
ngừa và điều trị các bệnh không lây nhiễm, mà chủ yếu mà các bệnh mãn tính
(như tim mạch, ung thư, tiểu đường, rối loạn chuyển hoá, Alzheimer.. trong
đó các bệnh mãn tính trở thành nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và giảm
chất lượng cuộc sống.). Trong khi các quốc gia đang phát triển vừa phải đối mặt với các bệnh lây nhiễm, suy dinh dưỡng và cả với sự gia tăng nhanh
chóng của các bệnh không lây truyền trong điều kiện hệ thống chăm sóc sức
khoẻ còn thiếu thốn.
Xoá đói cùng kiệt đối với người cao tuổi là một thách thức không nhỏ. Tại
nhiều quốc gia, những người sống và làm việc ở nông thôn thường có thu
nhập thấp, ít người được hưởng các chế độ bảo trợ và an sinh xã hội, nếu có
thì thường ở mức rất thấp. Người cao tuổi thường thuộc nhóm những người
cùng kiệt nhất, nhất là phụ nữ cao tuổi. Người cao tuổi, đặc biệt những người
không gia đình là dễ bị tổn thương khi gặp thiên tai và các tình huống khẩn
cấp khác. Đây cũng là thách thức đặc biệt đối với các nước đang phát triển
với phần lớn người cao tuổi sống tại khu vực nông thôn.
Thêm vào đó, sự gia tăng người cao tuổi cũng đặt ra các thách thức
như: bảo đảm môi trường sống thích hợp cho người cao tuổi để giúp họ có thể
tham gia đầy đủ vào cộng đồng. Vấn đề thiết kế và xây dựng nhà ở và các
công trình công cộng thuận tiện với người cao tuổi, bảo đảm cho người cao
tuổi được hưởng lợi ích do sự phát triển kỹ thuật đem lại.
* Những dịch vụ độc đáo phục vụ người già trên thế giới
Để làm phong phú thêm đời sống tinh thần của người già, một số nước
đã có các dịch vụ phục vụ lý thú.
- Hung-ga-ri - Mũ đi xe của người già: Ở Hung-ga-ri, mỗi công dân khi
bước sang tuổi già thường được cấp một chiếc "mũ tuổi già". Khi đi ra đường,
đội mũ này lên đầu, tất cả các phương tiện giao thông công cộng không được
phép thu vé.
- Tây Ban Nha - “Nhà trẻ” của người già: Ở thủ đô Madrit của Tây Ban
Nha, người ta lập ra “nhà trẻ lứa tuổi thứ ba” chuẩn bị cho người già tuổi từ
65 trở lên. Người già “nhập nhà trẻ” này được chia thành lớp buổi sáng và
lớp buổi chiều, có người hàng ngày chuyên đưa đi, đón về. Buổi sáng trước
khi đi học, họ cùng ăn bữa cơm đoàn kết".
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................. 6
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................... 6
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu................................................................. 7
3. Ý nghĩa của nghiên cứu ......................................................................... 15
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................... 15
5. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu...................................................... 16
6. Phạm vi nghiên cứu................................................................................ 16
7. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................ 17
8. Giả thuyết nghiên cứu............................................................................ 17
9. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................... 17
10. Cấu trúc luận văn................................................................................. 20
NỘI DUNG CHÍNH...................................................................................... 21
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA NGHIÊN CỨU... 21
1.1. Các Khái niệm công cụ....................................................................... 21
1.1.1. Trợ giúp xã hội................................................................................ 21
1.1.2. Người cao tuổi ................................................................................ 23
1.1.3. Cộng đồng....................................................................................... 24
1.2. Lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu .............................................. 25
1.2.1. Tiếp cận dựa trên thuyết về nhu cầu con người.............................. 25
1.2.2. Tiếp cận dựa trên thuyết Hệ thống ................................................. 28
1.2.3. Tiếp cận dựa trên thuyết Nhận thức hành vi.................................. 30
1.3. Quan điểm, chính sách Nhà nƣớc về ngƣời cao tuổi ....................... 32
1.3.1 Quan điểm của Đảng và Nhà nước về người cao tuổi..................... 32
1.3.2. Các văn bản pháp luật liên quan đến người cao tuổi...................... 34
1.4. Thực trạng ngƣời cao tuổi tại Việt Nam hiện nay ........................... 35
1.5. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu............................................................. 38
1.6. Tình hình chung về ngƣời cao tuổi xã Trực Tuấn........................... 39
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG TRỢ GIÚP XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƢỜI CAO
TUỔI TẠI XÃ TRỰC TUẤN, TRỰC NINH, NAM ĐỊNH.......................... 42
2.1. Tổng quan về tình hình ngƣời cao tuổi đƣợc điều tra..................... 42
2.1.1. Độ tuổi và giới tính......................................................................... 42
2.1.2. Tình trạng hôn nhân........................................................................ 44
2.1.3. Trình độ học vấn............................................................................. 45
2.1.4. Tình trạng sinh sống ....................................................................... 46
2.1.5. Nghề nghiệp và thu nhập của người cao tuổi được điều tra;.......... 47
2.2. Các hoạt động trợ giúp xã hội với ngƣời cao tuổi............................ 50
2.2.1. Trợ giúp về chăm sóc sức khỏe ...................................................... 50
2.2.2. Trợ giúp về tinh thần....................................................................... 55
2.2.3. Trợ giúp trong sinh hoạt ................................................................. 59
2.2.4. Trợ giúp về vật chất; việc làm, sản xuất kinh doanh...................... 62
2.2.5. Trợ giúp về tiếp cận các kiến thức, thông tin ................................. 66
2.2.6. Sự trợ giúp cho người cao tuổi từ các tổ chức đoàn thể, CLB, chính
quyền địa phương...................................................................................... 69
2.3. Những mong muốn, nguyện vọng của ngƣời cao tuổi ..................... 74
2.4. Các khó khăn trong trợ giúp ngƣời cao tuổi.................................... 77
2.5. Một số các giải pháp đề xuất.............................................................. 78
2.5.1. Giải pháp trợ giúp chăm sóc sức khỏe............................................ 78
2.5.2. Các giải pháp trợ giúp về đời sống vật chất ................................... 79
2.5.3. Giải pháp trợ giúp trong đời sống văn hóa, tinh thần..................... 80
2.5.4. Giải pháp trợ giúp về tiếp cận các thông tin – chính sách xã hội... 81
2.5.5. Các giải pháp công tác xã hội về trợ giúp người cao tuổi .............. 82
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................... 87
1. Kết luận................................................................................................... 87
2. Khuyến nghị............................................................................................ 90
2.1. Đối với Nhà nước............................................................................... 90
2.2. Đối với chính quyền, tổ chức, đoàn thể tại địa phương..................... 91
2.3. Đối với gia đình ................................................................................. 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 93
PHẦN PHỤ LỤC........................................................................................... 96
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nhờ có sự phát triển của khoa học - công nghệ, dẫn tới những thành tựu
vượt bậc về kinh tế, cùng với những tiến bộ xã hội, tuổi thọ trung bình của con
người đã tăng rất nhanh như là một xu thế khách quan xuyên suốt quá trình phát
triển của lịch sử nhân loại. Đồng thời, hàng loạt nhân tố xã hội khác làm giảm
mức sinh, làm cho tỷ lệ người cao tuổi trong dân số ngày càng cao. Đó chính là
xu thế già hoá dân số và đang là một xu hướng mang tính toàn cầu, đã trở thành
một vấn đề xã hội có tác động rất lớn tới tiến trình phát triển chung của tất cả các
nước trên nhiều mặt: chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá, nghệ thuật...
Viêṭ Nam cũng không nằm ngoài xu thế chung đó . Một trong những xu
hướng biến đổi dân số quan trọng của Việt Nam trong thời gian qua và sẽ diễn
ra mạnh mẽ trong thời gian tới chính là già hoá dân số. Đây là thành quả của
những chính sách kinh tế, xã hội và chăm sóc sức khoẻ nhân dân mà Việt
Nam đã và đang thực hiện và ngày càng được cải thiện.
Bên cạnh đó, dân số cao tuổi Việt Nam có những đặc trưng rất nổi bật
và tạo ra những thách thức không nhỏ cho việc chăm sóc và phát huy vai trò
NCT như: xu hướng “nữ hoá dân số cao tuổi” rõ nét; sắp xếp cuộc sống gia
đình của NCT có xu hướng chuyển từ gia đình nhiều thế hệ sang gia đình hạt
nhân, trong đó hộ gia đình chỉ có vợ chồng cùng là NCT tăng nhanh; tỷ lệ
NCT có thu nhập đảm bảo cuộc sống chưa cao; tỷ lệ NCT có sức khoẻ bình
thường và tốt còn thấp, đặc biệt tỷ lệ mắc các bệnh mãn tính ngày càng tăng.
Trước tình hình đó, đồng thời cũng là kế tục truyền thống tốt đẹp của Dân
tộc, những năm gần đây, Việt Nam đã xây dựng nhiều chính sách nhằm chăm
sóc và phát huy vai trò của NCT, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống của
NCT trong mọi giai đoạn phát triển đất nước, kể cả những lúc khó khăn nhất.
Xuất phát từ quan điểm cơ bản của Đảng ta xem con ngườ i vừ a là muc ̣
tiêu, vừ a là đôn ̣ g lưc ̣ của sự phát triển đất nướ c , từ thưc ̣ tiên ̃ hoaṭ đôn ̣ g của
NCT trong những năm qua , có thể thấy rõ : NCT nướ c ta không chỉ là môṭ trong những muc ̣ tiêu ưu tiên , xứ ng đáng đươc ̣ tôn vinh , chăm sóc , phụng
dưỡng; mà còn là một bộ phận hợp thành nguồn lực nội sinh quý giá của cả
dân tôc ̣ , cần đươc ̣ trân tron ̣ g , khai thác và phát huy vì muc ̣ tiêu : “Xây dựng
nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân giàu , nướ c man ̣ h, dân chủ, công bằng,
văn minh”.
Cho nên việc nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng trợ giúp xã hội
đối với NCT để có những giải pháp tạo ra một sự chuyển biến về chất trong
công tác NCT nhằm đáp ứng yêu cầu của sự phát triển đất nướ c tr ở thành
nhiệm vụ cấp thiết. Với ý nghĩa trên, tui chọn đề tài “Trợ giúp xã hội đối với
người cao tuổi tại cộng đồng” để làm luận văn thạc sĩ. Trên cơ sở nghiên
cứu thực địa tại địa bàn xã Trực Tuấn, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định để có
thể hiểu rõ hơn việc trợ giúp xã hội đối với người cao tuổi ở một vùng nông
thôn Bắc bộ và đưa ra các giải pháp để trợ giúp xã hội cho người cao tuổi tại
cộng đồng toàn diện hơn.
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
2.1. Tình hình nghiên cứu về người cao tuổi trên thế giới
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đưa ra thông báo cho biết, trong giai
đoạn từ năm 2000 đến 2050 trên quy mô toàn cầu, số người già sẽ nhiều hơn
số trẻ em dưới 14 tuổi. Già hoá dân số sẽ trở thành một vấn đề lớn ở các nước
đang phát triển, nơi mà dân số sẽ bị già hoá nhanh chóng trong nửa đầu của
thế kỷ XXI. Các nước đang phát triển sẽ là nơi có tỉ lệ người cao tuổi tăng cao
nhất và nhanh nhất, theo dự báo số người cao tuổi ở khu vực này sẽ tăng gấp
4 lần trong vòng 50 năm tới. Tỷ lệ người cao tuổi theo dự báo sẽ tăng từ 8%
lên 19% vào năm 2025, trong khi 8ó tỷ lệ trẻ em sẽ giảm từ 33% xuống 22%.
Hơn một nửa dân số tuổi 80+ sống ở những nước 8ang phát triển, dự báo sẽ
tăng lên 71% vào năm 2050 [32]
Năm 1950, toàn thế giới có 205 triệu người từ 60 tuổi trở lên. Đến năm
2012, số người cao tuổi tăng lên đến gần 810 triệu người. Dự tính con số này
sẽ đạt 1 tỷ người trong vòng gần 10 năm nữa và đến năm 2050 sẽ tăng gấp đôi là 2 tỷ người. Có sự khác biệt lớn giữa các vùng. Ví dụ, năm 2012, Châu Phi
có 6 % dân số tuổi từ 60 trở lên, trong khi con số này ở Châu Mỹ La Tinh và
vùng biển Caribe là 10%, ở Châu Á là 11%, Châu Đại dương là 15%, Nam
Mỹ là 19% và Châu Âu là 22%. Đến năm 2050, dự báo tỷ trọng người cao
tuổi từ 60 tuổi trở lên ở Châu Phi sẽ tăng lên chiếm 10% tổng dân số, so với
24% ở Châu Á, 24% ở Châu Đại dương, 25% ở Châu Mỹ La Tinh và vùng
biển Caribe, 27% ở Nam Mỹ và 34% ở Châu Âu. [33]
Tại Hoa Kỳ, phần lớn người cao tuổi đều muốn sống độc lập đến chừng
nào có thể, trong khi nhiều người chỉ yêu cầu các dịch vụ tối thiểu để đảm bảo
sự độc lập của mình thì những người nhiều tuổi hơn khác lại phụ thuộc vào
những hàng hóa và dịch vụ đặc biệt cho phép họ tồn tại trong cộng đồng.
Những dịch vụ này trợ giúp việc chăm sóc cá nhân, cung cấp thuốc, các hoạy
động thường ngày và các hoạt động duy trì sức khỏe. Ngoài ra, các dịch vụ
khác được cung cấp cho người cao tuổi để duy trì hay quay trở về cuộc sống
độc lập như các bữa ăn, trông coi nhà cửa, giúp đỡ vệ sinh cá nhân và đi lại.
Khu vực châu Á, Tại Trung Quốc, hệ thống phúc lợi xã hội được thiết
lập bởi chính phủ, cung cấp các quỹ nhằm đảm bảo cuộc sống cho những
người cao tuổi, trẻ em mồ côi cả cha lẫn mệ và những người có hoàn cảnh
túng quẫn. Để đảm bảo quyền lợi cho những nhóm đối tượng đặc biệt này,
chính phủ đã ban hành luật về quyền và lợi ích của người cao tuổi. Bộ luật
quy định rằng tại các thành phố, người cao tuổi góa không có con cái, không
có sự giúp đỡ và sống cô đơn sẽ được giúp đỡ và sinh sống trong những ngôi
nhà tập trung đặc biệt.
Tại Thái Lan, là một nước đã bước vào giai đoạn già hóa với tỷ lệ
người cao tuổi chiếm 13% [31], chính phủ Thái Lan đã có những chính sách
quan tâm đến người cao tuổi khá tốt như: Tất cả người cao tuổi từ 60 tuổi trở
lên đều được nhận khoản trợ cấp hàng tháng là 16USD và mức tuổi càng lớn
sẽ nhận được trợ cấp cao hơn. Bên cạnh đó còn có các quỹ tiết kiệm của
người cao tuổi để hỗ trợ người cao tuổi tham gia sản xuất, tham gia các phong trào xã hội và có quỹ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi của Bộ Y tế Thái Lan
nhằm đảm bảo cung cấp những quyền lợi cần thiết cho người cao tuổi.
Tại Hồng Kông, các dịch vụ phúc lợi cung cấp cho người cao tuổi ở
Hồng Kông đều được điều hành bởi các tổ chức phi chính Phủ với sự tài trợ
phần lớn từ chính phủ. Chính phủ điều hành một kế hoạch an sinh xã hội,
cung cấp khoản trợ cấp cho những người từ 65 tuổi trở lên và sự giúp đỡi
cộng đồng cho những người cao tuổi thuộc diện nghèo.
Trong một xã hội già hóa, tỷ lệ người cao tuổi tăng nhanh là một thách
thức lớn đối với hệ thống bảo trợ xã hội/an sinh xã hội. Theo Hiệp hội An
sinh Xã hội Quốc tế (ISAA), hơn một nửa nguồn lực dành cho các chương
trình an sinh xã hội được phân bổ cho phụ cấp hưu trí. Số người về hưu và
thời gian hưởng lương hưu tăng lên, đòi hỏi phải hình thành một hệ thống
lương hưu dài hạn đủ sống, đang trở thành một sức ép đối với cả các nước
phát triển và đang phát triển. Quá trình già hóa dân số này sẽ dẫn đến một số
tác động như: Tiền trợ cấp hưu trí và thu nhập từ lương hưu sẽ phải chi trả
một khoảng thời gian dài của cuộc sống; Chi phí chăm sóc sức khỏe sẽ tăng
lên; Các mối quan hệ tồn tại giữa các thế hệ sẽ có thêm nhiều khía cạnh mới.
Với các nước phát triển, già hóa dân số diễn ra từ từ, nhưng các nước
này cũng đã vấp phải những thách thức nảy sinh từ mối quan hệ giữa quy mô
dân số già ngày càng tăng, quy mô dân số lao động giảm dần tạo thêm áp lực
cho quốc gia và người lao động khi phải cân đối nguồn lực cho tiết kiệm bảo
hiểm tuổi già thông qua hệ thống an sinh xã hội. Các nước đang phát triển
cùng phải đương đầu với hai thách thức: Đầu tư cho phát triển và thích ứng
với già hoá dân số.
Ở các quốc gia phát triển, mối quan tâm hàng đầu về sức khoẻ là phòng
ngừa và điều trị các bệnh không lây nhiễm, mà chủ yếu mà các bệnh mãn tính
(như tim mạch, ung thư, tiểu đường, rối loạn chuyển hoá, Alzheimer.. trong
đó các bệnh mãn tính trở thành nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và giảm
chất lượng cuộc sống.). Trong khi các quốc gia đang phát triển vừa phải đối mặt với các bệnh lây nhiễm, suy dinh dưỡng và cả với sự gia tăng nhanh
chóng của các bệnh không lây truyền trong điều kiện hệ thống chăm sóc sức
khoẻ còn thiếu thốn.
Xoá đói cùng kiệt đối với người cao tuổi là một thách thức không nhỏ. Tại
nhiều quốc gia, những người sống và làm việc ở nông thôn thường có thu
nhập thấp, ít người được hưởng các chế độ bảo trợ và an sinh xã hội, nếu có
thì thường ở mức rất thấp. Người cao tuổi thường thuộc nhóm những người
cùng kiệt nhất, nhất là phụ nữ cao tuổi. Người cao tuổi, đặc biệt những người
không gia đình là dễ bị tổn thương khi gặp thiên tai và các tình huống khẩn
cấp khác. Đây cũng là thách thức đặc biệt đối với các nước đang phát triển
với phần lớn người cao tuổi sống tại khu vực nông thôn.
Thêm vào đó, sự gia tăng người cao tuổi cũng đặt ra các thách thức
như: bảo đảm môi trường sống thích hợp cho người cao tuổi để giúp họ có thể
tham gia đầy đủ vào cộng đồng. Vấn đề thiết kế và xây dựng nhà ở và các
công trình công cộng thuận tiện với người cao tuổi, bảo đảm cho người cao
tuổi được hưởng lợi ích do sự phát triển kỹ thuật đem lại.
* Những dịch vụ độc đáo phục vụ người già trên thế giới
Để làm phong phú thêm đời sống tinh thần của người già, một số nước
đã có các dịch vụ phục vụ lý thú.
- Hung-ga-ri - Mũ đi xe của người già: Ở Hung-ga-ri, mỗi công dân khi
bước sang tuổi già thường được cấp một chiếc "mũ tuổi già". Khi đi ra đường,
đội mũ này lên đầu, tất cả các phương tiện giao thông công cộng không được
phép thu vé.
- Tây Ban Nha - “Nhà trẻ” của người già: Ở thủ đô Madrit của Tây Ban
Nha, người ta lập ra “nhà trẻ lứa tuổi thứ ba” chuẩn bị cho người già tuổi từ
65 trở lên. Người già “nhập nhà trẻ” này được chia thành lớp buổi sáng và
lớp buổi chiều, có người hàng ngày chuyên đưa đi, đón về. Buổi sáng trước
khi đi học, họ cùng ăn bữa cơm đoàn kết".
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links