Download Tiểu luận Những nguyên lý cơ bản của cơ chế giải quyết tranh chấp bằng trọng tài và áp dụng xây dựng Luật trọng tài ở Việt Nam miễn phí
Kế hoạch và đầu tư để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Đối với những doanh nghiệp kinh doanh ngành nghề có điều kiện thì phải có giấy phép kinh doanh do cơ quan nhà nước có thẩm quyền (các cơ quan quản lý nhà nước trong các lĩnh vực chuyên môn) cấp. Vấn đề ở đây là nếu coi hoạt động kinh doanh dịch vụ xét xử của trọng tài là ngành nghề kinh doanh có điều kiện thì nên trao cho Bộ (hay Sở) Tư pháp xác nhận đủ điều kiện thành lập trọng tài. Tuy nhiên, xuất phát từ bản chất của cơ chế giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, chúng tôi cho rằng không nên coi hoạt động trọng tài là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, bởi những lý do sau:
Để tải bản DOC Đầy Đủ thì Trả lời bài viết này, mình sẽ gửi Link download cho
Tóm tắt nội dung:
Những nguyên lý cơ bản của cơ chế giải quyết tranh chấp bằng trọng tài và áp dụng xây dựng Luật trọng tài ở Việt NamTrong một hình thái kinh tế - xã hội, pháp luật là yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng, do vậy pháp luật phải xuất phát từ thực tế và phải dựa trên những quy luật khách quan của các quan hệ xã hội mà chúng hướng đến điều chỉnh. Thực tiễn pháp luật Việt Nam đã cho thấy, nhiều quy định của pháp luật sau khi ban hành đã không được thực hiện do pháp luật không phù hợp với thực tế cuộc sống. Pháp luật trọng tài thương mại ở Việt Nam sẽ chỉ phát huy hiệu quả cao nhất nếu được ban hành phù hợp với những nguyên lý cơ bản của cơ chế giải quyết tranh chấp bằng trọng tài. Việc sửa đổi Pháp lệnh Trọng tài thương mại 2003 đòi hỏi chúng ta phải cùng nhìn nhận và phân tích những nguyên lý cơ bản của cơ chế giải quyết tranh chấp này.
1. Nguyên lý về tính chất tư trong hoạt động xét xử của trọng tài
Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài là cách theo đó các bên thỏa thuận lựa chọn một chủ thể không phải là tòa án giúp mình giải quyết tranh chấp đã phát sinh. Chủ thể được lựa chọn gọi là trọng tài và sẽ ra phán quyết về tranh chấp giữa các bên có liên quan. Có hai loại trọng tài là trọng tài vụ việc (ad-hoc) và trọng tài thường trực. Điểm khác biệt cơ bản giữa hai mô hình này là ở chỗ, trọng tài vụ việc chỉ được thành lập khi phát sinh tranh chấp và sẽ tự giải thể khi tranh chấp được giải quyết xong. Trong khi đó, trọng tài thường trực - như chính tên gọi của nó - tồn tại có tính chất ổn định, có trọng tài viên riêng, có điều lệ và quy tắc tố tụng riêng. Trọng tài thường trực là một thực thể pháp lý độc lập với đầy đủ các dấu hiệu của một pháp nhân, trong đó dấu hiệu quan trọng nhất là có tài sản riêng và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của chính mình. Việc lựa chọn hình thức trọng tài nào để giải quyết tranh chấp hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí của các bên. Tuy nhiên, dù là trọng tài thường trực hay trọng tài vụ việc thì đều không phải là cơ quan thuộc bộ máy nhà nước, do vậy trong hoạt động xét xử, trọng tài không được sử dụng quyền lực công như tòa án. Chính vì hoạt động xét xử của trọng tài không gắn với quyền lực công nên trọng tài được coi là cơ quan tài phán tư.
Với tư cách là cơ quan tài phán tư thì điều quan trọng cần xem xét là trọng tài có hoạt động vì mục đích lợi nhuận hay không. Trả lời câu hỏi này cần quay trở lại với bản chất của trọng tài. Trọng tài được lập ra nhằm mục đích giải quyết tranh chấp phát sinh trong hoạt động thương mại và có thể giải quyết cả các tranh chấp dân sự khác. Tổ chức trọng tài hoạt động xét xử mang tính chất chuyên nghiệp nên sự tồn tại của nó hoàn toàn phụ thuộc vào doanh thu từ hoạt động xét xử (phí trọng tài). Nói cách khác, trọng tài là một tổ chức kinh tế được lập ra để kinh doanh dịch vụ xét xử. Với quan điểm này thì rõ ràng trọng tài hoạt động vì mục đích lợi nhuận, tức là đổi lại việc thu phí từ khách hàng - là các bên tranh chấp, trọng tài cung cấp dịch vụ xét xử và bảo đảm cho chất lượng của dịch vụ ấy tốt nhất thông qua việc bảo đảm tính khách quan, công bằng, vô tư với chi phí thấp, thủ tục đơn giản và độ bảo mật cao khi tiến hành xét xử. Vì vậy, có thể coi tổ chức trọng tài chính là một chủ thể kinh doanh tồn tại dưới dạng doanh nghiệp cung ứng dịch vụ xét xử. Nhận diện đúng yếu tố này sẽ giúp cho việc quản lý nhà nước đối với trọng tài trở nên phù hợp và hiệu quả hơn.
Hơn nữa, trọng tài là một cách giải quyết tranh chấp lựa chọn dựa trên sự thống nhất thỏa thuận của các bên nên cơ chế giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thực hiện theo nguyên tắc bình đẳng, thỏa thuận giữa các bên tranh chấp. Nguyên tắc này làm phát sinh hai yêu cầu: thứ nhất, ở chừng mực mà các thỏa thuận không trái pháp luật và đạo đức xã hội thì Nhà nước phải thừa nhận những thỏa thuận đó. Thứ hai, pháp luật phải bảo đảm đến mức tối đa cơ hội cho các bên thỏa thuận về cách giải quyết tranh chấp. Bảo đảm hai yêu cầu này chính là sử dụng phương pháp điều chỉnh bình đẳng, thỏa thuận của ngành luật dân sự và luật kinh tế - một tiêu chí đã và đang được sử dụng để xác định ngành luật theo lý thuyết về phân định ngành luật ở Việt Nam hiện nay.
2. Nguyên lý về sự hỗ trợ lẫn nhau giữa tài phán công và tài phán tư
Hoạt động xét xử của trọng tài là một cách hữu hiệu giảm tải công việc cho tòa án. Tuy nhiên, trọng tài là cơ quan tài phán tư không thể tồn tại nếu không có sự hỗ trợ của tòa án - cơ quan tài phán công. Thực tế cho thấy, giải quyết bằng trọng tài rất phù hợp với những tranh chấp liên quan đến các vấn đề về kỹ thuật đòi hỏi kiến thức chuyên sâu của một ngành hay một lĩnh vực cụ thể như xây dựng, tàu biển, khai thác, thăm dò dầu khí… Đó là vì các bên tranh chấp có thể lựa chọn trọng tài viên là những chuyên gia có kiến thức uyên thâm về những lĩnh vực đang tranh chấp nên họ sẽ có những nhận định, đánh giá dựa trên cơ sở khoa học chặt chẽ, chính xác. Chẳng hạn như, với tranh chấp trong lĩnh vực xây dựng, các bên có thể mời kỹ sư xây dựng hay kiến trúc sư làm trọng tài viên. So với thẩm phán của tòa án, những người này thường có kiến thức sâu sắc hơn về lĩnh vực xây dựng nên sẽ dễ dàng tiếp cận vấn đề để đưa ra quyết định cuối cùng. Thực tế cho thấy, với những vụ việc tranh chấp về một lĩnh vực chuyên sâu nhất định, tòa án cũng thường phải tham vấn chuyên gia của lĩnh vực đó trước khi tiến hành xét xử. Do đó, nếu những chuyên gia được lựa chọn để trực tiếp xét xử thì cũng tạo ra những thuận lợi nhất định trong việc xem xét và tiếp cận vấn đề. Trong trường hợp này, trọng tài được lập ra đã giúp tòa án giảm tải đáng kể việc giải quyết các tranh chấp, đặc biệt là tranh chấp mang tính chuyên sâu của một ngành, đòi hỏi phải có hiểu biết về kỹ thuật của ngành đó mới có thể giải quyết được.
Tuy nhiên, giải quyết tranh chấp bằng trọng tài có những hạn chế nhất định như việc thành lập trọng tài không phải lúc nào cũng có thể tiến hành được do các bên không đạt được thỏa thuận cuối cùng về trọng tài viên. Hơn nữa, trọng tài viên có thể là chuyên gia trong nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng đôi khi không có kiến thức chuyên sâu về pháp luật. Vì vậy, hoạt động xét xử của trọng tài viên có thể gặp khó khăn do thiếu kỹ năng nghiên cứu và phân tích chứng cứ khi giải quyết tranh chấp. Hơn nữa, giải quyết tranh chấp bằng trọng tài đòi hỏi chi phí tương đối cao so với giải quyết thông qua tòa án. Cuối cùng, điều đặc biệt quan trọng là quyết định trọng tài không được bảo đảm thi hành bằng sức mạnh cưỡng chế của Nhà nước do trọng tài là cơ quan tài phán tư, vì thế nếu các bên không tự giác thi hành thì phán quyết của trọng tài cũng không có giá trị trên thực tế. Để khắc phục hạn chế này, pháp luật Việt Nam cũng nh...