[Free] Tiểu luận Phân tích và nghiên cứu về các đạo chiếu chỉ và hai bộ Quốc triều hình luật và Hoàn

Download Tiểu luận Phân tích và nghiên cứu về các đạo chiếu chỉ và hai bộ Quốc triều hình luật và Hoàng Việt luật lệ miễn phí

Qua các điều khoản của các bộ luật thời phong kiến đã cho thấy quan niệm của các nhà luật về âm mưu phạm tội và hành vi phạm tội. Một người bị coi là tội phạm khi người đó có hành vi phạm tội. Nhưng đối với một số trọng tội (nhất là những tội nguy hại tới vương quyền) nhà làm luật đương thời bấy giờ quan niệm dù chưa có hành vi phạm tội, mà chỉ cần có âm mưu phạm tội đã là tội phạm và tội phạm hoàn thành. Ví dụ: trong Điều 2-QTHL (Thập ác) có các tội mưu phản, mưu đại nghịch, mưu bạn. Và phân biệt các giai đoạn phạm tội cũng như hậu quả phạm tội để xác định trách nhiệm hình sự, các giai đoạn thực hiện tội phạm bao gồm : mưu đồ, tổ chức, thực hiện, hậu quả, đã hành động, chưa hành động, đã thành, chưa thành.



Để tải bản DOC Đầy Đủ thì Trả lời bài viết này, mình sẽ gửi Link download cho

Tóm tắt nội dung:

I. Đặt vấn đề:
Tội phạm là một vấn đề quan trọng trong luật hình sự nói riêng và pháp luật nói chung. Vì vậy ngay từ thời phong kiến, pháp luật đã có những quan niệm về vấn đề tội phạm, tuy chưa đưa lên được thành một khái niệm cụ thể về tội phạm nhưng cũng là một vấn đề chủ yếu được đề cập đến. Qua các đạo chiếu chỉ các thời kì Lý, Trần, Hồ và chủ yếu là hai bộ luật thời kì phong kiến còn giữ lại được tới ngày nay là bộ Quốc triều hình luật thời Lê Sơ (còn gọi là Bộ luật Hồng Đức) và bộ Hoàng Việt luật lệ thời vua Gia Long nhà Nguyễn, ta có thể tìm hiểu về những quan niệm, cách nhìn về vấn đề tội phạm trong pháp luật phong kiến.
II. Giải quyết vấn đề
1. Quan niệm về khái niệm tội phạm và phân loại tội phạm
Quan niệm về tội phạm trong xã hội phong kiến trước đây được hiểu rất rộng. Tuy không có những định nghĩa cụ thể về tội phạm là gì nhưng trong Bộ Quốc Triều Hình Luật (QTHL) thời Lê đã có những quan niệm về tội phạm là việc xâm hại đến sự an toàn, bất khả xâm phạm của chế độ quân chủ triều Lê, mà trước hết là sự an toàn của nhà vua và hoàng cung xâm phạm trật tự kỷ cương, đạo đức xã hội theo quan điểm Nho giáo, xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, tài sản của con người. Đến thời nhà Nguyễn, trong bộ Hoàng Việt Luật Lệ (HVLL) cũng không có những định nghĩa chung về tội phạm mà chỉ đi thẳng vào các qui định cụ thể đối với từng loại tội. Nhìn chung pháp luật Phong kiến không nêu ra định nghĩa về khái niệm tội phạm nói chung và về từng tội phạm nói riêng, mà đi ngay vào miêu tả cụ thể, chi tiết từng hành vi, mức độ, hậu quả phạm tội... nhưng ta cũng có thể hiểu được quan niệm tội phạm của pháp luật phong kiến là tất cả những hành vi vi phạm pháp luật không chỉ trong lĩnh vực hình sự mà trong cả các lĩnh vực dân sự, hành chính, thuế khóa, ruộng đất và kể cả trong quan hệ đạo đức (Ví dụ: Điều 130- QTHL quy định: Có tang ông bà, cha mẹ và chồng mà giấu không khóc thì phải tội đồ làm khao đinh; Điều 98 HVLL quy định: “Phàm trai gái để tang cha mẹ, thê thiếp để tang chồng mà tự thân chủ hôn, cưới gả thì bị phạt 100 trượng…”) .
Bộ luật cũng thừa nhận một dấu hiệu khác của tội phạm là dấu hiệu “được quy định trong luật”, khẳng định sự hiện diện của nguyên tắc “không có luật thì không có tội” như là một biểu hiện của nguyên tắc pháp chế.
Còn về phân loại tội phạm thì pháp luật phong kiến Việt Nam phân loại tội phạm theo 3 hướng đó là: theo hình phạt (tội xuy, tội đồ, tội trượng, tội lưu, tội tử), theo tầm quan trọng của quan hệ xã hội bị tội phạm xâm hại (tội thập ác và tội thường), theo lỗi của người phạm tội (tội cố ý và tội vô ý). Đồng thời có sự phân tầng chủ thể theo quyền và nghĩa vụ, địa vị nhân thân, theo yếu tố tâm lý cũng như căn cứ vào hậu quả của sự vi phạm. Sự ảnh hưởng tuân theo quy luật: mức độ nguy hiểm của tội phạm tỉ lệ thuận với địa vị của nạn nhân và tỉ lệ nghịch với địa vị của chủ thể tội phạm.Và hiện diện nguyên tắc: chức quyền hay lợi dụng chức quyền của chủ thể làm tăng tính nguy hiểm của tội phạm. Ví dụ điều 470-QTHL quy định tội đánh người bị thương mà chủ thể có lợi dụng uy quyền thế lực thì phải xử nặng hơn đánh người bị thương bình thường hai bậc. Quan niệm về mức độ của tính nguy hiểm của tội phạm trong QTHL cũng tương tự như trong luật hình sự hiện đại là có các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ của tính nguy hiểm của tội phạm là: tính chất quan trọng của đối tượng cần bảo vệ, mức độ vi phạm, mức độ hậu quả của tội phạm, nội dung lỗi, động cơ phạm tội.
Tiếp đó, trong pháp luật phong kiến Việt Nam thì vấn đề năng lực hành vi cũng chưa được đặt ra tuy nhiên có đặt ra độ tuổi để xác định chính sách hình sự đối với người phạm tội từ đó đưa ra mức hình phạt cụ thể. Điều 16 bộ QTHL có viết:
“Những người từ 70 tuổi trở lên, 15 tuổi trở xuống cùng những nguời bị phế tật, phạm từ tội lưu trở xuống cho chuộc bằng tiền, phạm tội thập ác thì không theo luật này.
Từ 80 tuổi trở lên, 10 tuổi trở xuống cùng những người bị ác tật, phạm tội phản nghịch, giết người đáng phải tội chết thì cũng phải tâu vua xét định, ăn trộm và đánh người bị thương thì cho chuộc, còn ngoài ra thì không bắt tội.
Từ 90 tuổi trở lên, 7 tuổi trở xuống dầu có tội chết cũng không hành hình, nếu có kẻ xui xiểm thì bắt tội kẻ xui xiểm, nếu có ăn trộm có tang thì kẻ nào chứa chấp tang vật ấy phải bồi thường”
2. Phân biệt vô ý phạm tội với cố ý phạm tội
Bên cạnh đó, pháp luật phong kiến Việt Nam cũng chưa đưa ra định nghĩa về “lỗi” nhưng đã phân biệt được tội cố ý với tội lầm lỡ để có cách xử lý khác nhau. Quan niệm này được thể hiện nổi bật nhất ở Điều 47-QTHL: “Những người phạm tội, tuy tên gọi tội giống nhau, nhưng phải phân biệt sự phạm tội vì lầm lỡ hay cố ý, phải xét tội nặng nhẹ mà thêm bớt, không nên câu nệ để hợp với ý nghĩa việc xét xử hình án ‘Tha người lầm lỡ không kể tội nặng, bắt tội người cố ý không kể tội nhẹ’”. Mặc dù lỗi không được coi là một dấu hiệu của tội phạm nhưng QTHL cũng đã có đề cập tới những trường hợp bất khả kháng là những trường hợp được coi là không có lỗi và xác định những trường hợp này không bị xử tội, ví dụ như điều 182 quy định: “…Nếu đường đê vững chắc lại cố gắng giữ gìn, song vì nước lụt quá to, sức người không chống nổi mà đê vỡ thì không bị xử tội”. Hay như điều 15-HVLL quy định: “Phàm phạm mười ác, giết người, ăn trộm đồ quan, trộm bạo… cướp người, buôn người, xúi xiểm giết người, cố ý thêm bớt tội nhân, biết sự việc mà cố ý dung túng… những loại ấy đều là thực phạm, đều cố tâm phạm tội dù gặp dịp ân xá cũng không được tha. Còn những người phạm tội vì lầm lẫn nghĩa là giết người, làm bị thương người bởi vô ý, làm cháy nhà bởi vô ý, lơ là làm hư vật quan… lơ đễnh không khéo trói để sảy tù… đều là vô tâm mà phạm tội thì được ân xá hay giảm tội như giáng từ tội chết xuống tội lưu, tội lưu qua tội đồ…”.
3. Quan niệm về âm mưu phạm tội và hành vi phạm tội
Qua các điều khoản của các bộ luật thời phong kiến đã cho thấy quan niệm của các nhà luật về âm mưu phạm tội và hành vi phạm tội. Một người bị coi là tội phạm khi người đó có hành vi phạm tội. Nhưng đối với một số trọng tội (nhất là những tội nguy hại tới vương quyền) nhà làm luật đương thời bấy giờ quan niệm dù chưa có hành vi phạm tội, mà chỉ cần có âm mưu phạm tội đã là tội phạm và tội phạm hoàn thành. Ví dụ: trong Điều 2-QTHL (Thập ác) có các tội mưu phản, mưu đại nghịch, mưu bạn. Và phân biệt các giai đoạn phạm tội cũng như hậu quả phạm tội để xác định trách nhiệm hình sự, các giai đoạn thực hiện tội phạm bao gồm : mưu đồ, tổ chức, thực hiện, hậu quả, đã hành động, chưa hành động, đã thành, chưa thành. Đối với t