Những biện pháp nhằm ổn định lói suất trong thị trường tài chính Việt Nam

thực hiện chủ trương thắt chặt hay nới lỏng tiốn tệ bằng cỏch kiềm chế, kiểm soỏt lạm phỏt hay bằng cỏch kớch cầu để ngăn ngừa giảm phỏt. Trờn cơ sở điều tiết tiền tệ, ngõn hàng gúp phần ổn định thị trường, kớch thớch kinh tế phỏt triển, cải thiện đời sống nhõn dõn.
Do lói suất là một cụng cụ quan trọng và rất nhạy cảm nờn trong việc điều hành chớnh sỏch tiền tệ. Ngõn hàng nhà nước sử dụng cụng cụ lói suất một cỏch thận trọng theo hướng giảm dần sự can thiệp hành chớnh, từng bước tiến tới tự do hỏo lói suất phự hợp với thụng lệ quốc tế trờn hội trỡnh hội nhập kinh tế toàn cầu.
Bờn cạnh đú chỳng ta cũng cần xem xột một số vai trũ sau đaay của lói suất :
Lói suất là một phạm trự kinh tế, một mặt phản ỏnh mối quan hệ kinh tế giữa người cho vay và người đi vay, một mặt phản ỏnh quan hệ giữa cung và cầu về tiền tệ. lói suất cũn phản ỏnh thực trạng kinh tế của một nước.
Lói là một trong những biến số được theo dược theo dừi chặt chẽ nhất trong nền kinh tế.
Lói suất tỏc động đến những quyết định cỏ nhõn như chi tiờu hay để dành, mua nhà, mua chứng khoỏn hay hay gửI tiết kiệm ngõn hàng.
Lói suất cũng tỏc động dến những quyết định kinh tế, đầu tư của cỏc doanh nghiệp, gia đỡnh như dựng vốn để đầu tư vào nhà mỏy mớI (đúng gúp cổ phần), mua thờm tư liệu sản xuất, đầu tư chứng khoỏn hay gửi tiết kiệm ngõn hàng để lấy lói …
Lói suất là một trong những vấn đề trung tõm của nền kinh tế vỡ nú tỏc động đến chi phớ đầu tư, do đú nú là yếu tố quan trọng quyết định đến tổng mức đầu tư và tổng mức cầu về tiền tệ .
3 ) Những nhõn tố tỏc động đến lói suất .
- Lói suất luụn luụn biến động do những nhõn tố sau đõy:
Sự thay đổi của tổng cầu (GNP): Khi GNP tăng lờn, nền kinh tế đũi hỏi phải tăng khối lượng tiền cung ứng(nếu tốc độ lưu thụng tiền tệ khụng đổi) . Ngược lại, khi GNP giảm thỡ khối lượng tiền cung ứng thực tế cũng giảm theo, nếu tốc độ lưu thụng tiền tệ khụng đổi mà giảm khối cung ứng tiền tệ xuống quỏ thấp sẽ đưa đến tỡnh trạng MV Sự chi tiờu của Chớnh phủ : Trong khi lượng cung ứng tiền tệ (M1 hay M2) khụng thay đổi mà Chớnh phủ chi tiờu nhiều hơn sẽ làm giảm bớt nhu cầu chi cho đầu tư và tiờu dựng của cỏ nhõn , nhu cầu tiền dựng của nhõn dõn trở lờn khan hiếm, nguồn cung ứng vốn nhỏ hơn nhu cầu vốn, lói suất sẽ tăng lờn.
Nhu cầu tiờu dựng và đầu tư : khi nhu cầu này tăng lờn sẽ làm tăng lói suất, khi nhu cầu này giảm đi sẽ làm giảm lói suất.
Chớnh sỏch tiền tệ của Chớnh phủ : Chớnh sỏch tiền tệ của Chớnh phủ nhằm kiểm soỏt lượng cung ứng tiền tệ, kiểm soỏt lạm phỏt và tỏc động đến lói suất để thực hiện cỏc mục tiờu đó định sẵn. Khi lói suất tăng làm giảm nhu cầu tiờu dựng và đầu tư, ngõn hàng trung ương sẽ giảm lói suất tỏi chiết khấu cho cỏc ngõn hàng thương mại. Cỏc ngõn hàng thương mại được giảm lói suất tỏi chiết khấu, sẽ hạ lói suất cho vay đối với cỏc doanh nghiệp làm cho toàn bộ hệ thống lói suất đối với cỏc thành phần kinh tế đều giảm, cỏc khoản cho vay tăng lờn. Khi khối lượng tiền cung ứng tăng thừa lói suất giảm ngõn hàng TW sẽ tuỳ theo tỡnh hỡnh và mức độ để lựa chọn sử dụng cú mức độ một trong cỏc cụng cụ của chớnh sỏch tiền tệ ( chế độ dự trữ bắt buộc đối với cỏc ngõn hàng thương mại, chớnh sỏch lói suất và mua bỏn chứng khoỏn trờn thị trường) để điều tiết lượng cung ứng tiền tệ. Khi cần rỳt bớt khối tiền cung ứng thừa, ngõn hàng TW nõng lói suất chiết khấu để giảm bớt khối lượng tớn dụng của cỏc ngõn hàng thương mại, buộc cỏc ngõn hàng thương mại phải tăng lói suất cho vay đối với cỏc thành phần kinh tế. Khi đú cỏc khoản cho vay sẽ giảm xuống.
4 ) lói suất thực tế và lói suất danh nghĩa.
+ Lói suất danh nghĩa là lói suất bằng tiền trờn cỏc tài sản bằng tiền như lói suất 6% một năm của tài khoản sộc, lói suất 9% của tài sẩn tiết kiệm…
+ Lói suất danh nghĩa bằng lói suất thực tế trừ đi mức lạm phỏt. Lói suất thực tế phản ỏnh đỳng chi phớ thật của việc vay tiền.Lói suất thực tế là một cỏch tớnh toỏn chớnh xỏc cho những người đi vay họăc muốn cho vay.
+ Lói suất danh nghĩa thường tăng ngang với mức lạm phỏt để giữ nguyờn lói suất thực tế. Mức chờnh lệch giữa lói suất danh nghĩa và lói suất thực tế càng lớn cú nghĩa là lạm phỏt càng cao.Mức cầu tiền tệ chịu sự chi phối của lói suất danh nghĩa kể cả khi giỏ cả tăng lờn. Lói suất liờn quan đến cỏc quyết định về đầu tư là lói suất thực tế.
+ Theo I.Fisher thỡ lói suất tăng hay giảm liờn quan mật thiết với lạm phỏt dự kiến. Trờn thực tế khi lạm phỏt tăng thỡ lói suất danh nghĩa mới tăng và khi lạm phỏt giảm thỡ lói suất danh nghĩa cũng giảm. Cũn lói suất dự kiến tuy cũng tăng giảm theo sự tăng giảm của lạm phỏt, nhưng khụng phải trong mọi trường hợp tăng giảm của lạm phỏt, nhưng khụng phải trong mọi trường hợp sự tăng giảm đú đều sớt sao từng bước một. Bởi vỡ lạm phỏt biến động thất thường rất khú dự đoỏn chớnh xỏc .
+ Lói suất danh nghĩa khụng phải lỳc nào cũng cho biết lói suất thực tế là dương(+). Trong trường hợp lói suất danh nghĩa là 10% nhưng lạm phỏt thực tế là 10% thỡ lói suất thực tế là 0. Nếu lạm phỏt thực tế là 12% thỡ lói suất thực tế là –2%. Trường hợp này đó từng cú ở Việt Nam trong thập kỷ 80, khi trong nhiều năm liền lói suất tiền gửi và tiền tiết kiệm luụn luụn thấp hơn mức lạm phỏt.
5 ) Cỏc loại lói suất.
5.1- Lói suất trả trước.
+ Hỡnh thức trả lói trước là loại lói suất mà người đi vay phải trả cho người cho vay trước khi sử dụng tiền vay và thường được ỏp dụng trong nghiệp vụ cho vay chiết khấu thương phiếu(kỳ phiếu thương mại) của cỏc NHTM hay trong nghiệp vụ phỏt hành trỏi phiếu chiết khấu của kho bạc nhà nước. Trong hai trường hợp này người đi vay trả cho người cho vay theo giỏ trị danh nghĩa của thương phiếu khi đến hạn, nhưng chỉ nhận được một nhỏ hơn mệnh giỏ do người cho vay đó chiết khấu trước khoản tiền lói của thương phiếu hay trỏi phiếu (vớ dụ: một người đến kho bạc nhà nước mua 1 trỏi phiếu kho bạc cú mệnh giỏ 3 triệu đồng lói suất 15/năm thời hạn 1 năm,nhõn viờn kho bạc tớnh toỏn và thu của người đú là 3000.000 – 3000.000*15/100 = 2.550.000đ. Như vậy kho bạc đó trả lói trước cho người đú 450.000đ, người đú chỉ phải trả cho kho bạc 2.550.000đ cho trỏi phiếu cú mệnh giỏ 3 triệu đồng và sẽ được kho bạc trả 3 triệu đồng khi hết thời hạn của trỏi phiếu.
5.2 – Lói suất trả sau cựng với vốn .
+ Hỡnh thức trả lói này được ỏp dụng trong trường hợp cỏc doanh nghiệp, gia đỡnh, cỏ nhõn vay vốn ngõn hàng hay gửi tiền tiết kiệm, tiền gửi cú kỳ hạn vào ngõn hàng và được gọi là cho vay đơn. Trong cho vay đơn người đi vay được ngõn hàng (hay người cho vay) cho vay một số tiền nhất định gọi là vốn gốc kốm theo một số tiền lói nhất định( vớ dụ: Một người được ngõn hàng cho vay 5...