greenagervn
New Member
Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết nối
Trong kho tàng văn học dân gian của cộng đồng các dân tộc thiểu số ở Việt Nam nói
chung và dân tộc Thái nói riêng, có truyện thơ “Xống chụ xon xao” từng được ví như một
“Truyện Kiều của dân tộc Thái” và đã được nhiều người biết đến, tuy nhiên khi nói đến
huyền thoại về Khủn Tinh thì từ trước đến nay cho dù đã có một vài bài nghiên cứu cá
biệt, xu hướng chung vẫn coi huyền thoại về Khủn Tinh như là một truyện thơ đơn thuần
của người Thái. Với góc độ nhìn nhận như vậy, Huyền thoại Khủn Tinh chưa bao giờ thể
hiện được những giá trị độc đáo của mình và do vậy không nhận được sự quan tâm đầy
đủ theo nghĩa tương xứng với vai trò vốn có .
Nghiên cứu về các huyền thoại là một công việc còn khá mới mẻ ở nước ta. Trên tạp
chí “Văn hoá nghệ thuật” số 6 năm 2005, trong bài viết Cách đọc huyền thoại trong bối
cảnh lý thuyết thế kỷ XX giới thiệu về tác phẩm Thi pháp của huyền thoại của E.M.
Meletinsky, PGS- TS Trần Nho Thìn đã phải viết: “Chủ nghĩa hiện thực vẫn được chúng
ta xem là thành tựu cao nhất của văn học nên chúng ta thường có nhận thức không đầy
đủ, thiếu khách quan khoa học về huyền thoại...”(trang 110). Ít lâu sau, cũng trên tạp chí
“Văn hoá nghệ thuật” (số 8 năm 2005), tiến sĩ Đỗ Lai Thuý có nêu trong bài Phương
pháp phê bình thi pháp học, khi đề cập đến vai trò của vô thức: “Đặc biệt, khi phát hiện
được vai trò quan trọng của vô thức trong sáng tạo nghệ thuật, người ta thấy trong tạo
phẩm không chỉ có những chủ ý của nhà văn, mà còn có những điều nằm ngoài ý định mà
ngay nhà văn cũng không biết đến hay không kiểm soát nổi.” (trang 12) ( Điều này cũng
đúng và có vai trò hết sức quan trọng đối với các văn bản thuộc về thể loại huyền thoại).
Bản thân cuốn sách Thi pháp của huyền thoại và những ý kiến khác trong những bài viết
của các bậc học giả trên đây đã mở ra con đường để có thể tiếp cận với các giá trị bấy lâu
nay còn tiềm ẩn trong Huyền thoại Khủn Tinh. Một trong những giá trị đó thể hiện ở việc
tâm thức của cộng đồng đã xây dựng nên hình tượng An Ca (xem Sầm Văn Bình-
“Huyền thoại Khủn Tinh- những cứ liệu bên ngoài một lễ hội”- T/c Văn hoá Nghệ An số
71, ngày 25/2/2006, tr.13). Theo đó, An Ca mang trong bản thể mình ba dòng huyết
thống: người- tiên- rồng. Đây là một “mảnh văng ra” từ huyền thoại về Lạc Long Quân-
Âu Cơ được biết đến trên suốt các chặng đường đấu tranh lâu dài trong lịch sử của toàn
dân tộc. Có thể nói rằng, chưa cần kể đến các giá trị khác, chỉ riêng một điều này thôi
cũng đủ tạo nên giá trị đặc sắc cho Huyền thoại Khủn Tinh, bởi khó có thể tìm được cách
xây dựng hình tượng như vậy trong những câu chuyện huyền thoại của các dân tộc khác
trên đất nước Việt Nam.
Một cốt truyện mang nội dung của huyền thoại được phát triển theo những quy luật
riêng liên quan đến lý thuyết của huyền thoại. Câu chuyện huyền thoại có không gian
riêng, có tư duy và sự vận động riêng; nó chú trọng đến việc phục vụ cho tâm thức của cả
cộng đồng và do đó, nó không chấp nhận một vài áp đặt về mặt khoa học hay lịch sử...
Một ví dụ: trong không gian của huyền thoại, Promete bị thần Dớt trừng phạt bằng cách
trói vào một mỏm đá trên đỉnh núi Capcadơ để ngày ngày bị một con kền kền lớn đến mổ
moi móc tim gan...Theo lý thuyết thì cho đến tận bây giờ Promete vẫn đang tiếp tục phải
chịu đựng hình phạt đó. Tuy nhiên, du khách nào cũng biết rõ mười mươi là việc lặn lội
leo trèo lên đỉnh núi với mục đích nhìn thấy Promete là một việc vô nghĩa lý, bởi vì du
khách đang sống trong không gian thực. hay như, tâm thức cộng đồng của toàn thể nhân
dân Việt Nam không bao giờ chấp nhận đối với việc bàn luận xem việc bà Âu Cơ đẻ ra
cái bọc trăm trứng là có hay không... hay như, huyền thoại Mị Châu- Trọng Thuỷ có
mối liên quan với dấu tích Loa thành nổi tiếng...Trong lịch sử hình thành của một câu
chuyện huyền thoại, luôn có hiện tượng tồn tại một thực thể/ biểu tượng làm cầu nối qua
lại giữa không gian thực và không gian huyền thoại; và trong công việc nghiên cứu về
huyền thoại thì phải biết chấp nhận những điểm dừng thích hợp. Sở dĩ phải nói khá rườm
rà về điều này là do Huyền thoại Khủn Tinh có phần liên quan với nhân vật Tạo Nọi (có
cuộc sống trong không gian thực) được phụng thờ ở Mường Ham (Châu Cường, Quỳ
Hợp). Chắc hẳn nhiều người đồng ý rằng, trong hoàn cảnh mập mờ lẫn lộn và không
phân định rõ sự đúng sai thì việc phủ nhận đối với một mối quan hệ là công việc dễ dàng
và đơn giản nhất, ít gặp rắc rối nhất. Tuy nhiên, đoạn trích dẫn sau đây có thể giúp cho
việc tiếp cận để có cơ sở kết hợp hai trường không gian (thực và huyền thoại), hay nói
cách khác- nhân vật Tạo Nọi sẽ là một thực thể kết nối: “...cơ sở huyền thoại được bảo
tồn cả trong các hình thức cổ điển của sử thi. Nhưng các hình thức cổ điển được phát
triển trong điều kiện thống nhất các dân tộc (...), đã hoàn thành những bước tiến quan
trọng trên con đường giải huyền thoại hoá. Khác với sử thi cổ đại, chúng dựa vào các
truyền thuyết lịch sử và trước hết chúng sử dụng ngôn ngữ của truyền thuyết lịch sử để kể
về các sự kiện của quá khứ xa xăm, nhưng không phải là quá khứ huyền thoại, mà là quá
khứ lịch sử, hay đúng hơn là quá khứ dã sử. Sự khác biệt chủ yếu với sử thi cổ đại không
phải ở mức độ xác thực của câu chuyện, mà là ở chính “ngôn ngữ” kể chuyện được
truyền đạt thông qua các thuật ngữ của nhân chủng học, chứ không phải là của vũ trụ học,
được giải thích bởi các tên địa dư; các tên gọi lịch sử (...) được xây dựng theo kiểu thời
gian huyền thoại, thời gian khởi thuỷ và thời gian hành động tích cực của các bậc tiên tổ
tiên định trật tự kế tiếp,...” (E.M. Meletinsky- Thi pháp của huyền thoại, nxb. Đại học
Quốc gia Hà Nội, 2004, trang 374). Người viết bài này muốn nói thêm rằng, việc tìm
cách kết hợp hai trường không gian là việc khó khăn nhưng không phải là không thể làm
được. Điểm mấu chốt ở đây là phải có các bước tiếp cận với lý thuyết về huyền thoại
(như đã nói ở trên đây, lý thuyết này còn rất mới mẻ), tiếp cận với những hướng tư duy
nguyên thuỷ vốn là tiền đề cho việc hình thành nên nội dung của một câu chuyện huyền
thoại... Thời gian gần đây, xuất hiện một số bài viết về huyền thoại Khủn Tinh, về nhân
vật Tạo Nọi, về địa danh Mường Ham. Một vài tác giả có thể là do chưa có điều kiện tiếp
cận để tìm hiểu những lý thuyết mang tính cập nhật trong việc nghiên cứu huyền thoại (cả
ở trong nước và cả trên thế giới), hay bởi lý do khác, nên chưa có đủ sự tự tin để khai
thác mảnh đất mỡ màu của Huyền thoại Khủn Tinh, từ đó mà chưa hội đủ được tính
thống nhất trong quan điểm chung về các giá trị đặc sắc của Huyền thoại Khủn Tinh.
Những giá trị này luôn tồn tại một cách khách quan trong bản thân của cốt truyện, trước
đây cũng như thế, bây giờ cũng như thế và mai sau cũng như thế.
…Với những giá trị về mặt huyền thoại, Huyền thoại Khủn Tinh sẽ được coi là một trong
những câu chuyện huyền thoại hay nhất của cộng đồng dân tộc Thái Việt Nam.
SẦM VĂN BÌNH
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Trong kho tàng văn học dân gian của cộng đồng các dân tộc thiểu số ở Việt Nam nói
chung và dân tộc Thái nói riêng, có truyện thơ “Xống chụ xon xao” từng được ví như một
“Truyện Kiều của dân tộc Thái” và đã được nhiều người biết đến, tuy nhiên khi nói đến
huyền thoại về Khủn Tinh thì từ trước đến nay cho dù đã có một vài bài nghiên cứu cá
biệt, xu hướng chung vẫn coi huyền thoại về Khủn Tinh như là một truyện thơ đơn thuần
của người Thái. Với góc độ nhìn nhận như vậy, Huyền thoại Khủn Tinh chưa bao giờ thể
hiện được những giá trị độc đáo của mình và do vậy không nhận được sự quan tâm đầy
đủ theo nghĩa tương xứng với vai trò vốn có .
Nghiên cứu về các huyền thoại là một công việc còn khá mới mẻ ở nước ta. Trên tạp
chí “Văn hoá nghệ thuật” số 6 năm 2005, trong bài viết Cách đọc huyền thoại trong bối
cảnh lý thuyết thế kỷ XX giới thiệu về tác phẩm Thi pháp của huyền thoại của E.M.
Meletinsky, PGS- TS Trần Nho Thìn đã phải viết: “Chủ nghĩa hiện thực vẫn được chúng
ta xem là thành tựu cao nhất của văn học nên chúng ta thường có nhận thức không đầy
đủ, thiếu khách quan khoa học về huyền thoại...”(trang 110). Ít lâu sau, cũng trên tạp chí
“Văn hoá nghệ thuật” (số 8 năm 2005), tiến sĩ Đỗ Lai Thuý có nêu trong bài Phương
pháp phê bình thi pháp học, khi đề cập đến vai trò của vô thức: “Đặc biệt, khi phát hiện
được vai trò quan trọng của vô thức trong sáng tạo nghệ thuật, người ta thấy trong tạo
phẩm không chỉ có những chủ ý của nhà văn, mà còn có những điều nằm ngoài ý định mà
ngay nhà văn cũng không biết đến hay không kiểm soát nổi.” (trang 12) ( Điều này cũng
đúng và có vai trò hết sức quan trọng đối với các văn bản thuộc về thể loại huyền thoại).
Bản thân cuốn sách Thi pháp của huyền thoại và những ý kiến khác trong những bài viết
của các bậc học giả trên đây đã mở ra con đường để có thể tiếp cận với các giá trị bấy lâu
nay còn tiềm ẩn trong Huyền thoại Khủn Tinh. Một trong những giá trị đó thể hiện ở việc
tâm thức của cộng đồng đã xây dựng nên hình tượng An Ca (xem Sầm Văn Bình-
“Huyền thoại Khủn Tinh- những cứ liệu bên ngoài một lễ hội”- T/c Văn hoá Nghệ An số
71, ngày 25/2/2006, tr.13). Theo đó, An Ca mang trong bản thể mình ba dòng huyết
thống: người- tiên- rồng. Đây là một “mảnh văng ra” từ huyền thoại về Lạc Long Quân-
Âu Cơ được biết đến trên suốt các chặng đường đấu tranh lâu dài trong lịch sử của toàn
dân tộc. Có thể nói rằng, chưa cần kể đến các giá trị khác, chỉ riêng một điều này thôi
cũng đủ tạo nên giá trị đặc sắc cho Huyền thoại Khủn Tinh, bởi khó có thể tìm được cách
xây dựng hình tượng như vậy trong những câu chuyện huyền thoại của các dân tộc khác
trên đất nước Việt Nam.
Một cốt truyện mang nội dung của huyền thoại được phát triển theo những quy luật
riêng liên quan đến lý thuyết của huyền thoại. Câu chuyện huyền thoại có không gian
riêng, có tư duy và sự vận động riêng; nó chú trọng đến việc phục vụ cho tâm thức của cả
cộng đồng và do đó, nó không chấp nhận một vài áp đặt về mặt khoa học hay lịch sử...
Một ví dụ: trong không gian của huyền thoại, Promete bị thần Dớt trừng phạt bằng cách
trói vào một mỏm đá trên đỉnh núi Capcadơ để ngày ngày bị một con kền kền lớn đến mổ
moi móc tim gan...Theo lý thuyết thì cho đến tận bây giờ Promete vẫn đang tiếp tục phải
chịu đựng hình phạt đó. Tuy nhiên, du khách nào cũng biết rõ mười mươi là việc lặn lội
leo trèo lên đỉnh núi với mục đích nhìn thấy Promete là một việc vô nghĩa lý, bởi vì du
khách đang sống trong không gian thực. hay như, tâm thức cộng đồng của toàn thể nhân
dân Việt Nam không bao giờ chấp nhận đối với việc bàn luận xem việc bà Âu Cơ đẻ ra
cái bọc trăm trứng là có hay không... hay như, huyền thoại Mị Châu- Trọng Thuỷ có
mối liên quan với dấu tích Loa thành nổi tiếng...Trong lịch sử hình thành của một câu
chuyện huyền thoại, luôn có hiện tượng tồn tại một thực thể/ biểu tượng làm cầu nối qua
lại giữa không gian thực và không gian huyền thoại; và trong công việc nghiên cứu về
huyền thoại thì phải biết chấp nhận những điểm dừng thích hợp. Sở dĩ phải nói khá rườm
rà về điều này là do Huyền thoại Khủn Tinh có phần liên quan với nhân vật Tạo Nọi (có
cuộc sống trong không gian thực) được phụng thờ ở Mường Ham (Châu Cường, Quỳ
Hợp). Chắc hẳn nhiều người đồng ý rằng, trong hoàn cảnh mập mờ lẫn lộn và không
phân định rõ sự đúng sai thì việc phủ nhận đối với một mối quan hệ là công việc dễ dàng
và đơn giản nhất, ít gặp rắc rối nhất. Tuy nhiên, đoạn trích dẫn sau đây có thể giúp cho
việc tiếp cận để có cơ sở kết hợp hai trường không gian (thực và huyền thoại), hay nói
cách khác- nhân vật Tạo Nọi sẽ là một thực thể kết nối: “...cơ sở huyền thoại được bảo
tồn cả trong các hình thức cổ điển của sử thi. Nhưng các hình thức cổ điển được phát
triển trong điều kiện thống nhất các dân tộc (...), đã hoàn thành những bước tiến quan
trọng trên con đường giải huyền thoại hoá. Khác với sử thi cổ đại, chúng dựa vào các
truyền thuyết lịch sử và trước hết chúng sử dụng ngôn ngữ của truyền thuyết lịch sử để kể
về các sự kiện của quá khứ xa xăm, nhưng không phải là quá khứ huyền thoại, mà là quá
khứ lịch sử, hay đúng hơn là quá khứ dã sử. Sự khác biệt chủ yếu với sử thi cổ đại không
phải ở mức độ xác thực của câu chuyện, mà là ở chính “ngôn ngữ” kể chuyện được
truyền đạt thông qua các thuật ngữ của nhân chủng học, chứ không phải là của vũ trụ học,
được giải thích bởi các tên địa dư; các tên gọi lịch sử (...) được xây dựng theo kiểu thời
gian huyền thoại, thời gian khởi thuỷ và thời gian hành động tích cực của các bậc tiên tổ
tiên định trật tự kế tiếp,...” (E.M. Meletinsky- Thi pháp của huyền thoại, nxb. Đại học
Quốc gia Hà Nội, 2004, trang 374). Người viết bài này muốn nói thêm rằng, việc tìm
cách kết hợp hai trường không gian là việc khó khăn nhưng không phải là không thể làm
được. Điểm mấu chốt ở đây là phải có các bước tiếp cận với lý thuyết về huyền thoại
(như đã nói ở trên đây, lý thuyết này còn rất mới mẻ), tiếp cận với những hướng tư duy
nguyên thuỷ vốn là tiền đề cho việc hình thành nên nội dung của một câu chuyện huyền
thoại... Thời gian gần đây, xuất hiện một số bài viết về huyền thoại Khủn Tinh, về nhân
vật Tạo Nọi, về địa danh Mường Ham. Một vài tác giả có thể là do chưa có điều kiện tiếp
cận để tìm hiểu những lý thuyết mang tính cập nhật trong việc nghiên cứu huyền thoại (cả
ở trong nước và cả trên thế giới), hay bởi lý do khác, nên chưa có đủ sự tự tin để khai
thác mảnh đất mỡ màu của Huyền thoại Khủn Tinh, từ đó mà chưa hội đủ được tính
thống nhất trong quan điểm chung về các giá trị đặc sắc của Huyền thoại Khủn Tinh.
Những giá trị này luôn tồn tại một cách khách quan trong bản thân của cốt truyện, trước
đây cũng như thế, bây giờ cũng như thế và mai sau cũng như thế.
…Với những giá trị về mặt huyền thoại, Huyền thoại Khủn Tinh sẽ được coi là một trong
những câu chuyện huyền thoại hay nhất của cộng đồng dân tộc Thái Việt Nam.
SẦM VĂN BÌNH
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links