Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết nối
Miêu tả:Luận văn ThS. Du lịch (Chương trình đào tạo thí điểm) -- Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2013
Thu thập và tổng hợp tài liệu lý thuyết về các vấn đề liên quan như các tài liệu, công trình nghiên cứu về du lịch cộng đồng, các tài liệu nghiên cứu về phương pháp KAP. Khảo sát, thu thập thông tin về cư dân ba xã liền kề khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi. Khảo sát bảng hỏi về hiểu biết, thái độ và hành vi của cư dân tham gia các hoạt động phục vụ khách xung quanh Khu di tích. Đánh giá sự hiểu biết, thái độ và hành vi của cư dân liên quan đến hoạt động phục vụ du khách đến tham quan di tích địa đạo Củ Chi. Đề xuất giải pháp nhằm thu hút hơn nữa cộng đồng tham gia vào hoạt động du lịch ở Củ Chi
Electronic Resources
Mở đầu ........................................................................................................... 5
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 5
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề........................................................................ 7
3. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài ................................................................ 13
4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu đề tài ................................................... 14
5. Phƣơng pháp nghiên cứu........................................................................ 14
6. Bố cục của luận văn................................................................................. 15
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DU LỊCH CỘNG ĐỒNG VÀ
PHƢƠNG PHÁP KAP................................................................................ 16
1.1. Du lịch cộng đồng .................................................................................. 16
1.1.1. Khái niệm ........................................................................................ 16
1.1.2. Nội dung của du lịch cộng đồng ..................................................... 20
1.1.3. Kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng...................................... 22
1.2. Phương pháp KAP ................................................................................. 35
1.2.1. Khái niệm ........................................................................................ 35
1.2.2. Nội dung phương pháp KAP ........................................................... 36
Tiểu kết chương 1.......................................................................................... 40
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG NHẬN THỨC – THÁI ĐỘ VÀ SỰ THAM
GIA CỦA CỘNG ĐỒNG VÀO HOẠT ĐỘNG DU LỊCH Ở CỦ CHI .. 41
2.1. Khái quát về khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi .................................... 41
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển địa đạo Củ Chi........................ 41
2.1.2. Cơ cấu tổ chức nhân sự khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi ........... 47
2.1.3. Doanh thu từ các hoạt động du lịch tại khu di tích năm 2012........ 49
2.2. Đặc điểm cư dân vùng ven khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi.............. 50
2.3. Cơ cấu đáp viên...................................................................................... 52
2.4. Hiểu biết của cộng đồng......................................................................... 55
2.4.1. Hiểu biết về du lịch cộng đồng........................................................ 55
2.4.2. Hiểu biết về khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi .............................. 57
2.5. Thái độ của cộng đồng ........................................................................... 60
2.6. Hoạt động của cộng đồng....................................................................... 64
Tiểu kết chương 2.......................................................................................... 66
Chƣơng 3. GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG SỰ THAM GIA CỦA CỘNG
ĐỒNG VÀO HOẠT ĐỘNG DU LỊCH Ở CỦ CHI ................................. 67
3.1. Căn cứ đề xuất giải pháp........................................................................ 67
3.2. Các giải pháp nâng cao hiểu biết của cộng đồng ................................... 68
3.2.1. Tuyên truyền về giá trị của khu di tích............................................ 68
3.2.2. Đào tạo kỹ năng, nghiệp vụ du lịch................................................. 72
3.3. Các giải pháp nâng cao ý thức cho cộng đồng....................................... 75
3.3.1. Tăng cường giáo dục lòng yêu nước............................................... 75
3.3.2. Xây dựng và giám sát các quy định về văn hóa .............................. 77
3.4. Các giải pháp thu hút cộng đồng tham gia trực tiếp vào hoạt động du
lịch................................................................................................................. 82
3.4.1. Vận động cộng đồng tham gia vào hoạt động du lịch .................... 82
3.4.2. Khuyến khích và tạo điều kiện để cộng đồng tham gia vào hoạt
động du lịch............................................................................................... 85
3.4.3. Xúc tiến quảng bá du lịch Củ Chi ................................................... 86
3.5. Kiến nghị................................................................................................ 87
3.5.1. Một số kiến nghị với BQL khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi........ 87
3.5.2. Một số kiến nghị với chính quyền huyện Củ Chi ............................ 89
3.5.3. Đối với ngành du lịch...................................................................... 94
Tiểu kết chương 3.......................................................................................... 95
KẾT LUẬN .................................................................................................. 96
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 98
PHỤ LỤC................................................................................................... 103
1. Lý do chọn đề tài
Cũng như nhiều nước đang phát triển khác, Việt Nam rất quan tâm
phát triển du lịch. Chỉ trong vòng hơn 20 năm, ngành du lịch Việt Nam đã
có những bước tiến nhảy vọt. Nếu như năm 1990 cả nước mới chỉ đón tiếp
và phục vụ có 250 ngàn khách quốc tế và 1 triệu khách nội địa thì đến năm
2012 đã tăng lên trên 6,848 triệu khách quốc tế và 23 triệu khách nội địa.
Nhiều danh thắng, di tích đã mở cửa đón khách du lịch. Du lịch được xác
định là ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước trong đó du lịch cộng đồng
được xem như là một công cụ quan trọng trong việc tạo việc làm, tạo nguồn
thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng, góp phần tích
cực vào bảo vệ gìn giữa môi trường tư nhiên và giữ gìn các giá trị văn hóa.
Mặt khác, phát triển du lịch cộng đồng sẽ góp phần tạo nên sự đa dạng các
loại hình và các sản phẩm du lịch thu hút du khách, đặc biệt là du khách
quốc tế vốn thích sự khám phá và trải nghiệm những yếu tố văn hóa bản địa
của cộng đồng dân cư.
Tuy nhiên, cũng như nhiều ngành kinh tế khác, phát triển du lịch
cũng đã bộc lộ những mặt trái của nó. Tại Hội nghị Thượng đỉnh Rio de
Janerio 1992, các nguyên thủ quốc gia đã nhất trí thông qua quan điểm phát
triển bền vững. Trên cơ sở đó, Tổ chức Du lịch thế giới cũng đã đưa ra yêu
cầu phát triển du lịch bền vững, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vai trò của
cộng đồng. Khái niệm du lịch dựa vào cộng đồng, du lịch cộng đồng ngày
càng được sử dụng rộng rãi. Ở nhiều nơi, mức độ tham gia của cộng đồng
vào hoạt động du lịch từ thụ động sang chủ động, tích cực. Cộng đồng địa
phương được hưởng lợi nhiều hơn từ hoạt động du lịch nên ngày càng có
những đóng góp tích cực cho bảo vệ môi trường, gìn giữa và phát huy các
giá trị văn hóa truyền thống. Từ thực tế trên, du lịch cộng đồng đã trở thành
một cách tiếp cận phù hợp cho phát triển du lịch bền vững, đặc biệt ở những
nước đang phát triển.
Củ Chi là một vùng đất cách mạng. Mọi người dân ở đây đều luôn tự
hào về truyền thống đấu tranh anh dũng, quả cảm của các bậc cha anh. Nói
đến Củ Chi, mọi người dân Việt Nam liên tưởng ngay đến “đất thép thành
đồng”, đến hệ một thống địa đạo đường hầm liên hoàn nối liền với các làng,
các xã với chiều dài trên 200km âm sâu dưới lòng đất được xây dựng từ thời
chống thực dân Pháp và phát triển từ những năm 60 của thế kỷ 20, trong
thời kỳ chiến đấu chống Mỹ cứu nước. Địa đạo Củ Chi đã đi vào lịch sử đấu
tranh anh hùng của nhân dân Việt Nam như một huyền thoại, một kỳ tích về
sự sáng tạo trong chiến đấu của quân và dân ở thế kỷ 20.
Hiện nay, Địa đạo Củ Chi đã trở thành một khu du lịch hấp dẫn, thu
hút hàng ngàn du khách trong nước và nước ngoài tham quan mỗi ngày. Du
khách sẽ nhìn thấy hình ảnh của vùng ấp chiến lược, đồn bót của địch, vành
đai diệt Mỹ, vùng tranh chấp giữa ta và địch...vào thời kỳ 1960 - 1964 của
làng quê Củ Chi; hình ảnh sinh hoạt của quân và dân Củ Chi vào những
năm 1964-1965, cảnh xây dựng chiến hào, quân dân du kích triển khai trận
đánh, tập luyện quân sự, tải thương, bộ đội vượt sông, đoàn văn công biểu
diễn văn nghệ... tái hiện vùng giải phóng thời kỳ 1966-1973, quang cảnh
trên mặt đất đã bị hủy diệt hoang tàn, cuộc sống sinh hoạt của quân và dân
Củ Chi được chuyển xuống lòng đất.
Hàng năm. Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi đón tiếp hàng triệu du
khách đến tham quan. Đặc biệt những dịp lễ tết, có ngày Củ Chi đón trên
50.000 khách. Để đáp ứng các nhu cầu tham quan du lịch của khách, rất
nhiều cư dân địa phương đã tham gia các hoạt động phục vụ khách du lịch.
Tuy nhiên do trình độ nhận thức không đồng nhất nên việc phục vụ vẫn còn
một vài bất cập. Để góp phần đề xuất những giải pháp hợp lí trong việc phát
triển du lịch cộng đồng một cách bền vững, rất cần nắm bắt được những
thông tin về hiểu biết, thái độ và hành động của cộng đồng trong quá trình
phục vụ khách đến tham quan khu Di tích này. Chính vì vậy, nghiên cứu
phát triển du lịch cộng đồng ở Khu Di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi theo
phương pháp KAP là một việc làm cần thiết.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trên thế giới: Đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến du
lịch cộng đồng của các tác giả: Douglas Hainsworth - Walter Jamieson,
Steve Noakes & Sheena Day [8]; Honey. M [26]; Harol Goodwin – Rosa
Santili [27]; S.Shing – D.J.Timothy and R.K. Dowling [31]; Swarbrook J
[32];…v.v. Các tác giả đã đề cập đến các vấn đề về cộng đồng, du lịch cộng
đồng, du lịch dựa vào cồng đồng, những tác động cũng như những thay đổi
ảnh hưởng đến cộng đồng và ảnh hưởng đến môi trường, các công cụ quản
lý giám sát du lịch cộng đồng, bảo tồn các nguồn tài nguyên, văn hóa và
thiên nhiên, tạo ra các phúc lợi kinh tế và những phúc lợi khác cho cộng
đồng cư dân địa phương, xây dựng quyền sở hữu các nguồn tài nguyên theo
hướng bền vững.
Thuật ngữ cộng đồng (community) là một khái niệm lý thuyết được
Liên hiệp quốc công nhận vào năm 1950 và khuyến khích các quốc gia sử
dụng khái niệm này như một công cụ để thực hiện trong các chương trình
viện trợ.
Keith và Ary (1988) cho rằng: “Cộng đồng trước hết là một nhóm
người, thường sinh sống trên cùng khu vực địa lý, tự xác định mình thuộc
về cùng một nhóm. Những người trong cùng một cộng đồng thường có quan
hệ huyết thống hay hôn nhân và có thể thuộc cùng một tôn giáo, một tầng
lớp chính trị” [23, tr.30,31].
Theo Schuwuk (1999): “Cộng đồng là một tập hợp các nhóm người
có chung địa bàn cư trú và có quyền sử dụng các tài nguyên ở địa phương”
[23, tr.31].
Du lịch cộng đồng: Theo Qũy bảo tồn Thiên nhiên thế giới WWF:
“Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch mà ở đó cộng đồng địa phương có
sự kiểm soát và tham gia chủ yếu vào sự phát triển và quan lý các hoạt động
du lịch và phần lớn lợi nhuận thu được từ hoạt động du lịch được giữ lại cho
cộng đồng” [23, tr.34].
Theo quỹ phát triển Châu Á: “Du lịch cộng đồng là một loại hình du
lịch do chính cộng đồng người dân phối hợp tổ chức, quản lý và làm chủ để
đem lại lợi ích kinh tế và bảo vệ được môi trường chung thông qua việc giới
thiệu với du khách các nét đặc trưng của địa phương” [15, tr.3].
Nhà nghiên cứu Nicole Hausle và Wollfgang Strasdas cho rằng : “Du
lịch cộng đồng là một hình thái du lịch trong đó chủ yếu là ngườ i dân điạ
phương đứ ng ra phát triển và quản lý . Lơị ích kinh tế có đươc ̣ từ du lic̣ h sẽ
đon ̣ g laị nền kinh tế điạ phương” [16, tr.44].
Theo Handbook (2000), nhận định “Du lịch cộng đồng là loại hình có
sự tham gia trực tiếp của cộng đồng địa phương nhằm phát triển kinh tế địa
phương, đồng thời góp phần bảo tồn văn hóa, thiên nhiên bền vững, nâng
cao nhận thức và tăng cường quyền lực cho cộng đồng. Cộng đồng được
chia sẻ lợi ích từ hoạt động du lịch, nhận được sự hợp tác hỗ trợ của chính
quyền địa phương, của chính phủ và từ các hoạt động hỗ trợ quốc tế, nhằm
mục đích khai thác các tiềm năng du lịch tự nhiên và nhân văn tại địa
phương để giới thiệu tới khách du lịch” [23, tr.34]. Theo nhận định này thì
người dân đóng vai trò chủ đạo để hình thành loại hình du lịch cộng đồng.
Vào năm 2002 Liên Hiệp Quốc công bố là năm du lịch sinh thái,
nhiều sáng kiến được đưa ra, bản tuyên bố Quebec về du lịch đã nhấn mạnh
nhiều cách mà du lịch có thể hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho
cộng đồng bản ngữ tham gia phát triển.
Trong Báo cáo của Hội nghị Cấp cao về phát triển bền vững tại
Johannesburg năm 2002 đã nhấn mạnh đến du lịch. Hội nghị kêu gọi thúc
đẩy phát triển du lịch để tăng phúc lợi cho người dân ở các cộng đồng địa
phương và thu hút cộng đồng tham gia vào du lịch trong khi vẫn tiếp tục có
thể giữ gìn bản sắc, di sản và môi trường.
Việt Nam: Theo nghiên cứu của Nguyễn Hữu Nhân về cộng đồng
cho rằng: “Cộng đồng là những cộng đồng được gọi tên như đơn vị làng,
bản, xã, huyện,… những người chung về lý tưởng xã hội, lứa tuổi, giới tính,
thân phận xã hội”. Từ nhận định này thì cộng đồng có hai nghĩa:
- Là một nhóm dân cư cùng sinh sống trong cùng một địa phương nhất
định, có cùng giá trị và tổ chức xã hội cơ bản.
- Là một nhóm dân cư có cùng mối quan tâm” [23, tr.31].
Theo PGS.TS. Nguyễn Văn Thanh nhận định về du lịch dựa vào cộng
đồng là cách phát triển du lịch, trong đó cộng đồng dân cư là chủ
thể trực tiếp tham gia phát triển du lịch, bảo vệ tài nguyên môi trường cả về
tự nhiên và nhân văn tại các điểm, khu du lịch và đồng thời được hưởng
quyền lợi từ hoạt động du lịch mang lại [23, tr.34].
Ngoài ra còn nhiều đề tài khác nghiên cứu về du lịch cộng đồng như
đề tài: “Nghiên cứu xây dựng mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Miêu tả:Luận văn ThS. Du lịch (Chương trình đào tạo thí điểm) -- Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2013
Thu thập và tổng hợp tài liệu lý thuyết về các vấn đề liên quan như các tài liệu, công trình nghiên cứu về du lịch cộng đồng, các tài liệu nghiên cứu về phương pháp KAP. Khảo sát, thu thập thông tin về cư dân ba xã liền kề khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi. Khảo sát bảng hỏi về hiểu biết, thái độ và hành vi của cư dân tham gia các hoạt động phục vụ khách xung quanh Khu di tích. Đánh giá sự hiểu biết, thái độ và hành vi của cư dân liên quan đến hoạt động phục vụ du khách đến tham quan di tích địa đạo Củ Chi. Đề xuất giải pháp nhằm thu hút hơn nữa cộng đồng tham gia vào hoạt động du lịch ở Củ Chi
Electronic Resources
Mở đầu ........................................................................................................... 5
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 5
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề........................................................................ 7
3. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài ................................................................ 13
4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu đề tài ................................................... 14
5. Phƣơng pháp nghiên cứu........................................................................ 14
6. Bố cục của luận văn................................................................................. 15
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DU LỊCH CỘNG ĐỒNG VÀ
PHƢƠNG PHÁP KAP................................................................................ 16
1.1. Du lịch cộng đồng .................................................................................. 16
1.1.1. Khái niệm ........................................................................................ 16
1.1.2. Nội dung của du lịch cộng đồng ..................................................... 20
1.1.3. Kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng...................................... 22
1.2. Phương pháp KAP ................................................................................. 35
1.2.1. Khái niệm ........................................................................................ 35
1.2.2. Nội dung phương pháp KAP ........................................................... 36
Tiểu kết chương 1.......................................................................................... 40
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG NHẬN THỨC – THÁI ĐỘ VÀ SỰ THAM
GIA CỦA CỘNG ĐỒNG VÀO HOẠT ĐỘNG DU LỊCH Ở CỦ CHI .. 41
2.1. Khái quát về khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi .................................... 41
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển địa đạo Củ Chi........................ 41
2.1.2. Cơ cấu tổ chức nhân sự khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi ........... 47
2.1.3. Doanh thu từ các hoạt động du lịch tại khu di tích năm 2012........ 49
2.2. Đặc điểm cư dân vùng ven khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi.............. 50
2.3. Cơ cấu đáp viên...................................................................................... 52
2.4. Hiểu biết của cộng đồng......................................................................... 55
2.4.1. Hiểu biết về du lịch cộng đồng........................................................ 55
2.4.2. Hiểu biết về khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi .............................. 57
2.5. Thái độ của cộng đồng ........................................................................... 60
2.6. Hoạt động của cộng đồng....................................................................... 64
Tiểu kết chương 2.......................................................................................... 66
Chƣơng 3. GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG SỰ THAM GIA CỦA CỘNG
ĐỒNG VÀO HOẠT ĐỘNG DU LỊCH Ở CỦ CHI ................................. 67
3.1. Căn cứ đề xuất giải pháp........................................................................ 67
3.2. Các giải pháp nâng cao hiểu biết của cộng đồng ................................... 68
3.2.1. Tuyên truyền về giá trị của khu di tích............................................ 68
3.2.2. Đào tạo kỹ năng, nghiệp vụ du lịch................................................. 72
3.3. Các giải pháp nâng cao ý thức cho cộng đồng....................................... 75
3.3.1. Tăng cường giáo dục lòng yêu nước............................................... 75
3.3.2. Xây dựng và giám sát các quy định về văn hóa .............................. 77
3.4. Các giải pháp thu hút cộng đồng tham gia trực tiếp vào hoạt động du
lịch................................................................................................................. 82
3.4.1. Vận động cộng đồng tham gia vào hoạt động du lịch .................... 82
3.4.2. Khuyến khích và tạo điều kiện để cộng đồng tham gia vào hoạt
động du lịch............................................................................................... 85
3.4.3. Xúc tiến quảng bá du lịch Củ Chi ................................................... 86
3.5. Kiến nghị................................................................................................ 87
3.5.1. Một số kiến nghị với BQL khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi........ 87
3.5.2. Một số kiến nghị với chính quyền huyện Củ Chi ............................ 89
3.5.3. Đối với ngành du lịch...................................................................... 94
Tiểu kết chương 3.......................................................................................... 95
KẾT LUẬN .................................................................................................. 96
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 98
PHỤ LỤC................................................................................................... 103
1. Lý do chọn đề tài
Cũng như nhiều nước đang phát triển khác, Việt Nam rất quan tâm
phát triển du lịch. Chỉ trong vòng hơn 20 năm, ngành du lịch Việt Nam đã
có những bước tiến nhảy vọt. Nếu như năm 1990 cả nước mới chỉ đón tiếp
và phục vụ có 250 ngàn khách quốc tế và 1 triệu khách nội địa thì đến năm
2012 đã tăng lên trên 6,848 triệu khách quốc tế và 23 triệu khách nội địa.
Nhiều danh thắng, di tích đã mở cửa đón khách du lịch. Du lịch được xác
định là ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước trong đó du lịch cộng đồng
được xem như là một công cụ quan trọng trong việc tạo việc làm, tạo nguồn
thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng, góp phần tích
cực vào bảo vệ gìn giữa môi trường tư nhiên và giữ gìn các giá trị văn hóa.
Mặt khác, phát triển du lịch cộng đồng sẽ góp phần tạo nên sự đa dạng các
loại hình và các sản phẩm du lịch thu hút du khách, đặc biệt là du khách
quốc tế vốn thích sự khám phá và trải nghiệm những yếu tố văn hóa bản địa
của cộng đồng dân cư.
Tuy nhiên, cũng như nhiều ngành kinh tế khác, phát triển du lịch
cũng đã bộc lộ những mặt trái của nó. Tại Hội nghị Thượng đỉnh Rio de
Janerio 1992, các nguyên thủ quốc gia đã nhất trí thông qua quan điểm phát
triển bền vững. Trên cơ sở đó, Tổ chức Du lịch thế giới cũng đã đưa ra yêu
cầu phát triển du lịch bền vững, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vai trò của
cộng đồng. Khái niệm du lịch dựa vào cộng đồng, du lịch cộng đồng ngày
càng được sử dụng rộng rãi. Ở nhiều nơi, mức độ tham gia của cộng đồng
vào hoạt động du lịch từ thụ động sang chủ động, tích cực. Cộng đồng địa
phương được hưởng lợi nhiều hơn từ hoạt động du lịch nên ngày càng có
những đóng góp tích cực cho bảo vệ môi trường, gìn giữa và phát huy các
giá trị văn hóa truyền thống. Từ thực tế trên, du lịch cộng đồng đã trở thành
một cách tiếp cận phù hợp cho phát triển du lịch bền vững, đặc biệt ở những
nước đang phát triển.
Củ Chi là một vùng đất cách mạng. Mọi người dân ở đây đều luôn tự
hào về truyền thống đấu tranh anh dũng, quả cảm của các bậc cha anh. Nói
đến Củ Chi, mọi người dân Việt Nam liên tưởng ngay đến “đất thép thành
đồng”, đến hệ một thống địa đạo đường hầm liên hoàn nối liền với các làng,
các xã với chiều dài trên 200km âm sâu dưới lòng đất được xây dựng từ thời
chống thực dân Pháp và phát triển từ những năm 60 của thế kỷ 20, trong
thời kỳ chiến đấu chống Mỹ cứu nước. Địa đạo Củ Chi đã đi vào lịch sử đấu
tranh anh hùng của nhân dân Việt Nam như một huyền thoại, một kỳ tích về
sự sáng tạo trong chiến đấu của quân và dân ở thế kỷ 20.
Hiện nay, Địa đạo Củ Chi đã trở thành một khu du lịch hấp dẫn, thu
hút hàng ngàn du khách trong nước và nước ngoài tham quan mỗi ngày. Du
khách sẽ nhìn thấy hình ảnh của vùng ấp chiến lược, đồn bót của địch, vành
đai diệt Mỹ, vùng tranh chấp giữa ta và địch...vào thời kỳ 1960 - 1964 của
làng quê Củ Chi; hình ảnh sinh hoạt của quân và dân Củ Chi vào những
năm 1964-1965, cảnh xây dựng chiến hào, quân dân du kích triển khai trận
đánh, tập luyện quân sự, tải thương, bộ đội vượt sông, đoàn văn công biểu
diễn văn nghệ... tái hiện vùng giải phóng thời kỳ 1966-1973, quang cảnh
trên mặt đất đã bị hủy diệt hoang tàn, cuộc sống sinh hoạt của quân và dân
Củ Chi được chuyển xuống lòng đất.
Hàng năm. Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi đón tiếp hàng triệu du
khách đến tham quan. Đặc biệt những dịp lễ tết, có ngày Củ Chi đón trên
50.000 khách. Để đáp ứng các nhu cầu tham quan du lịch của khách, rất
nhiều cư dân địa phương đã tham gia các hoạt động phục vụ khách du lịch.
Tuy nhiên do trình độ nhận thức không đồng nhất nên việc phục vụ vẫn còn
một vài bất cập. Để góp phần đề xuất những giải pháp hợp lí trong việc phát
triển du lịch cộng đồng một cách bền vững, rất cần nắm bắt được những
thông tin về hiểu biết, thái độ và hành động của cộng đồng trong quá trình
phục vụ khách đến tham quan khu Di tích này. Chính vì vậy, nghiên cứu
phát triển du lịch cộng đồng ở Khu Di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi theo
phương pháp KAP là một việc làm cần thiết.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trên thế giới: Đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến du
lịch cộng đồng của các tác giả: Douglas Hainsworth - Walter Jamieson,
Steve Noakes & Sheena Day [8]; Honey. M [26]; Harol Goodwin – Rosa
Santili [27]; S.Shing – D.J.Timothy and R.K. Dowling [31]; Swarbrook J
[32];…v.v. Các tác giả đã đề cập đến các vấn đề về cộng đồng, du lịch cộng
đồng, du lịch dựa vào cồng đồng, những tác động cũng như những thay đổi
ảnh hưởng đến cộng đồng và ảnh hưởng đến môi trường, các công cụ quản
lý giám sát du lịch cộng đồng, bảo tồn các nguồn tài nguyên, văn hóa và
thiên nhiên, tạo ra các phúc lợi kinh tế và những phúc lợi khác cho cộng
đồng cư dân địa phương, xây dựng quyền sở hữu các nguồn tài nguyên theo
hướng bền vững.
Thuật ngữ cộng đồng (community) là một khái niệm lý thuyết được
Liên hiệp quốc công nhận vào năm 1950 và khuyến khích các quốc gia sử
dụng khái niệm này như một công cụ để thực hiện trong các chương trình
viện trợ.
Keith và Ary (1988) cho rằng: “Cộng đồng trước hết là một nhóm
người, thường sinh sống trên cùng khu vực địa lý, tự xác định mình thuộc
về cùng một nhóm. Những người trong cùng một cộng đồng thường có quan
hệ huyết thống hay hôn nhân và có thể thuộc cùng một tôn giáo, một tầng
lớp chính trị” [23, tr.30,31].
Theo Schuwuk (1999): “Cộng đồng là một tập hợp các nhóm người
có chung địa bàn cư trú và có quyền sử dụng các tài nguyên ở địa phương”
[23, tr.31].
Du lịch cộng đồng: Theo Qũy bảo tồn Thiên nhiên thế giới WWF:
“Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch mà ở đó cộng đồng địa phương có
sự kiểm soát và tham gia chủ yếu vào sự phát triển và quan lý các hoạt động
du lịch và phần lớn lợi nhuận thu được từ hoạt động du lịch được giữ lại cho
cộng đồng” [23, tr.34].
Theo quỹ phát triển Châu Á: “Du lịch cộng đồng là một loại hình du
lịch do chính cộng đồng người dân phối hợp tổ chức, quản lý và làm chủ để
đem lại lợi ích kinh tế và bảo vệ được môi trường chung thông qua việc giới
thiệu với du khách các nét đặc trưng của địa phương” [15, tr.3].
Nhà nghiên cứu Nicole Hausle và Wollfgang Strasdas cho rằng : “Du
lịch cộng đồng là một hình thái du lịch trong đó chủ yếu là ngườ i dân điạ
phương đứ ng ra phát triển và quản lý . Lơị ích kinh tế có đươc ̣ từ du lic̣ h sẽ
đon ̣ g laị nền kinh tế điạ phương” [16, tr.44].
Theo Handbook (2000), nhận định “Du lịch cộng đồng là loại hình có
sự tham gia trực tiếp của cộng đồng địa phương nhằm phát triển kinh tế địa
phương, đồng thời góp phần bảo tồn văn hóa, thiên nhiên bền vững, nâng
cao nhận thức và tăng cường quyền lực cho cộng đồng. Cộng đồng được
chia sẻ lợi ích từ hoạt động du lịch, nhận được sự hợp tác hỗ trợ của chính
quyền địa phương, của chính phủ và từ các hoạt động hỗ trợ quốc tế, nhằm
mục đích khai thác các tiềm năng du lịch tự nhiên và nhân văn tại địa
phương để giới thiệu tới khách du lịch” [23, tr.34]. Theo nhận định này thì
người dân đóng vai trò chủ đạo để hình thành loại hình du lịch cộng đồng.
Vào năm 2002 Liên Hiệp Quốc công bố là năm du lịch sinh thái,
nhiều sáng kiến được đưa ra, bản tuyên bố Quebec về du lịch đã nhấn mạnh
nhiều cách mà du lịch có thể hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho
cộng đồng bản ngữ tham gia phát triển.
Trong Báo cáo của Hội nghị Cấp cao về phát triển bền vững tại
Johannesburg năm 2002 đã nhấn mạnh đến du lịch. Hội nghị kêu gọi thúc
đẩy phát triển du lịch để tăng phúc lợi cho người dân ở các cộng đồng địa
phương và thu hút cộng đồng tham gia vào du lịch trong khi vẫn tiếp tục có
thể giữ gìn bản sắc, di sản và môi trường.
Việt Nam: Theo nghiên cứu của Nguyễn Hữu Nhân về cộng đồng
cho rằng: “Cộng đồng là những cộng đồng được gọi tên như đơn vị làng,
bản, xã, huyện,… những người chung về lý tưởng xã hội, lứa tuổi, giới tính,
thân phận xã hội”. Từ nhận định này thì cộng đồng có hai nghĩa:
- Là một nhóm dân cư cùng sinh sống trong cùng một địa phương nhất
định, có cùng giá trị và tổ chức xã hội cơ bản.
- Là một nhóm dân cư có cùng mối quan tâm” [23, tr.31].
Theo PGS.TS. Nguyễn Văn Thanh nhận định về du lịch dựa vào cộng
đồng là cách phát triển du lịch, trong đó cộng đồng dân cư là chủ
thể trực tiếp tham gia phát triển du lịch, bảo vệ tài nguyên môi trường cả về
tự nhiên và nhân văn tại các điểm, khu du lịch và đồng thời được hưởng
quyền lợi từ hoạt động du lịch mang lại [23, tr.34].
Ngoài ra còn nhiều đề tài khác nghiên cứu về du lịch cộng đồng như
đề tài: “Nghiên cứu xây dựng mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links