Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
nghiên cứu một số đặc điểm sinh học, sinh thái của sâu keo da láng hại ngô spodoptera exigua (hübner) (lepidoptera noctuidae) vụ thu đông 2014 tại gia lâm, hà nội
Sâu keo da láng Spodoptera exigua (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae) hại hành hoa và biện pháp phòng chống tại Hưng Yên
MỤC LỤC
Lời cam đoan i
Lời Thank ii
Mục lục iii
Danh mục chữ viết tắt v
Danh mục bảng vi
Danh mục hình viii
Trích yếu luận án x
Thesis abstract xii
PHẦN 1 MỞ ĐẦU 1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài 1
1.2 Mục tiêu của đề tài 2
1.3 Đối tƣợng và ph m vi nghiên cứu 3
1.4 Những đóng góp mới của đề tài 3
1.5 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 4
PHẦN 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU 5
2.1 Cơ sở khoa học của đề tài 5
2.2 Khái quát tình hình sản xuất hành hoa t i hƣng yên 6
2.3 Những nghiên cứu ở nƣớc ngoài 7
2.3.1 Phân bố và tác h i của sâu keo da láng 7
2.3.2 Nghiên cứu về đặc điểm hình thái của sâu keo da láng S. exigua 8
2.3.3 Những nghiên cứu về đặc điểm sinh vật học 9
2.3.4 Những nghiên cứu về đặc điểm sinh thái học 14
2.3.5 Nghiên cứu biện pháp phòng chống 20
2.4 Những nghiên cứu trong nƣớc 27
2.4.1 Phân bố và tác h i của sâu keo da láng 27
2.4.2 Những nghiên cứu về đặc điểm hình thái 28
2.4.3 Những nghiên cứu về đặc điểm sinh vật học 28
2.4.4 Những nghiên cứu về đặc điểm sinh thái học 30
2.4.5 Nghiên cứu biện pháp phòng chống 32
PHẦN 3 VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35
3.1 Thời gian và địa điểm nghiên cứu 35
3.1.1 Thời gian 35iv
3.1.2 Địa điểm 35
3.2 Vật liệu và công cụ 35
3.2.1 Vật liệu 35
3.2.2 công cụ 35
3.3 Nội dung nghiên cứu 36
3.4 Phƣơng pháp nghiên cứu 36
3.4.1 Phƣơng pháp nghiên cứu thành phần loài sâu h i, mức độ phổ biến và
tác h i của chúng trên cây hành hoa ở Khoái Châu, Hƣng Yên 36
3.4.2 Phƣơng pháp nghiên cứu đặc điểm hình thái học của sâu keo da láng 38
3.4.3 Phƣơng pháp nghiên cứu đặc điểm sinh vật học, sinh thái học của sâu
keo da láng 40
3.4.4 Phƣơng pháp nghiên cứu biện pháp phòng chống sâu keo da láng 47
3.4.5 Phƣơng pháp tính toán và xử lý số liệu 52
PHẦN 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 56
4.1 Kết quả nghiên cứu 56
4.1.1 Thành phần sâu h i, mức độ phổ biến và tác h i của chúng trên cây
hành hoa ở Khoái Châu, Hƣng Yên 56
4.1.2 Đặc điểm hình thái học của sâu keo da láng 64
4.1.3 Đặc điểm sinh vật học và sinh thái học của sâu keo da láng 68
4.1.4 Nghiên cứu biện pháp phòng chống sâu keo da láng h i cây hành hoa
ở Khoái Châu, Hƣng Yên 108
4.2 Thảo luận 127
4.2.1 Tóm tắt ý tƣởng nghiên cứu và kết quả nghiên cứu chính của đề tài 127
4.2.2 So sánh với kết quả của các nghiên cứu trƣớc 128
4.2.3 Thảo luận những ƣu điểm và h n chế của công trình nghiên cứu 142
PHẦN 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 143
5.1 Kết luận 143
5.2 Kiến nghị 144
Danh mục các công trình đã công bố có liên quan đến luận án 145
Tài liệu tham khảo 146
Phụ lục 161
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiv
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt
BNN &PTNT Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
BVTV Bảo vệ thực vật
cs. cộng sự
CT Công thức
ĐC Đối chứng
DT thời gian nhân đôi quần thể
et al. Những ngƣời khác
mx Sức sinh sản
lx Tỷ lệ sống qua các tuổi x
n Số lƣợng cá thể theo dõi
QCVN Quy chuẩn Việt Nam
RH Ẩm độ tƣơng đối
rm Tỷ lệ t ng tự nhiên
Ro Hệ số nhân của một thế hệ
SK Sâu khoang
SKDL Sâu keo da láng
Stt Số thứ tự
T, Tc Thời gian của thế hệ
TB Trung bình
TCCS Tiêu chuẩn cơ sở
TG Thời gian
to Nhiệt độ
TT Trƣởng thành
λ Giới h n phát triểnvi
DANH MỤC BẢNG
TT Tên bảng Trang
4.1 Một số loài côn trùng và nhện nhỏ h i cây hành hoa ở Khoái Châu, Hƣng
Yên, 2013-2014 57
4.2 Mức độ phổ biến của côn trùng và nhện nhỏ h i trên cây hành hoa ở
Khoái Châu, Hƣng Yên, -2014 60
4.3 Tỷ lệ dọc hành bị h i vào các thời điểm sau thả sâu non thí nghiệm 63
4.4 Ảnh hƣởng của mật độ sâu non đƣợc thả đến n ng suất hành hoa 63
4.5 Thời gian phát dục của sâu keo da láng S. exigua ở các mức nhiệt độ
thí nghiệm 71
4.6 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến một số chỉ tiêuliên quan đến đẻ trứng của
trƣởng thành sâu keo da láng S. exigua 73
4.7 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến sức sinh sản của trƣởng thành sâu keo da
láng S. exigua 74
4.8 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến thời gian sống của sâu keo da láng S. exigua 75
4.9 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến tỷ lệ sống của các pha giai đo n trƣớc
trƣởng thành của sâu keo da láng S. exigua 76
4.10 Các chỉ tiêu sinh học cơ bản của sâu keo da láng S. exigua ở các mức
nhiệt độ thí nghiệm 82
4.11 Thời gian phát triển của sâu keo da láng S. exigua ở các mức ẩm độ thí nghiệm 84
4.12 Thời gian phát triển của sâu keo da láng S. exigua khi sâu non đƣợc nuôi
bằng các cây thức n khác nhau 86
4.13 Ảnh hƣởng của cây thức n khác nhau nuôi sâu non đến một số đặc điểm
sinh sản của trƣởng thành cái sâu keo da láng S. exigua 88
4.14 Ảnh hƣởng của cây thức n khác nhau nuôi sâu non đến thời gian sống
của sâu keo da láng S. exigua 90
4.15 Ảnh hƣởng của cây thức n nuôi sâu non đến tỷ lệ sống sót ở các pha
trƣớc trƣởng thành của sâu keo da láng S. exigua 93
4.16 Các chỉ tiêu sinh học cơ bản của sâu keo da láng đƣợc nuôi bằng cây thức
n khác nhau 100
4.17 Sức tiêu thụ thức n của sâu non S. exigua trên các cây thức n 101
4.18 Sự hấp dẫn sâu non sâu keo da láng S. exigua của một số loài cây trồng
phổ biến trên đồng trồng cây hành hoa 103
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phivii
4.19 Mức độ phổ biến của sâu keo da láng trên các cây thức n khác nhau
trồng t i cánh đồng ở Khoái Châu, Hƣng Yên, -2014 104
4.20 Diễn biến mật độ sâu keo da láng trên một số cây thức n khác nhau ở
Khoái Châu, Hƣng Yên, 107
4.21 Tỷ lệ bị ký sinh của sâu non sâu keo da láng trên cây hành hoa ở Khoái
Châu, Hƣng Yên, 4 108
4.22 Thành phần thiên địch của sâu h i cây hành hoa ở Khoái Châu, Hƣng
Yên, 2013-2014 109
4.23 Thời gian vũ hoá trong ngày của trƣởng thành ong ký sinh M. pallidipes 115
4.24 Số lƣợng trứng ong M. pallidipes đƣợc đẻ vào mỗi cá thể sâu non vật chủ
sâu keo da láng S. exigua 116
4.25 Thời gian phát triển các pha của ong ký sinh M. pallidipes trên sâu keo
da láng h i hành hoa 117
4.26 Nhịp điệu đẻ trứng của trƣởng thành cái ong M. pallidipes 118
4.27 Thời gian sống của trƣởng thành ong ký sinh M. pallidipes 119
4.28 Ảnh hƣởng của tuổi sâu non vật chủ đến thời gian phát triển của pha ong
non loài ký sinh M. pallidipes 120
4.29 Sự lựa chọn tuổi sâu non sâu keo da láng để ký sinh của trƣởng thành cái
loài ong M. pallidipes (thí nghiệm có sự lựa chọn tuổi vật chủ) 121
4.30 Ảnh hƣởng của tuổi sâu non vật chủ đến khả n ng ký sinh của trƣởng
thành cái ong M. pallidipes 122
4.31 Ảnh hƣởng của mật độ sâu non S. exigua đến khả n ng ký sinh của ong
M. pallidipes 123
4.32 Ảnh hƣởng của phƣơng thức canh tác cây hành hoa đến diễn biến mật độ
sâu keo da láng S. exigua ở Khoái Châu, Hƣng Yên, 124
4.33 Ảnh hƣởng của mật độ trồng cây hành hoa đến mật độ của sâu keo da
láng ở Khoái Châu, Hƣng Yên, 4 125
4.34 Diễn biến mật độ sâu keo da láng S. exigua trong thí nghiệm sử dụng bẫy
Pheromone ở Khoái Châu, Hƣng Yên, 4 126
4.35 Hiệu lực của thuốc bảo vệ thực vật ở các ngày sau xử lý trên cây hành
hoa ở Khoái Châu, Hƣng Yên, 4 127viii
DANH MỤC HÌNH
TT Tên hình Trang
3.1 Ảnh hƣởng của mật độ sâu keo da láng S. exigua đến n ng suất cây hành hoa 38
3.2 Thí nghiệm theo dõi trƣởng thành đẻ trứng vào các khoảng thời gian
trong ngày 40
3.3 Bố trí thí nghiệm sự hấp dẫn của các loài thực vật khác nhau đối với sâu
keo da láng S. exigua 46
4.1 Triệu chứng h itrên lá hành do sâu non các tuổi của sâu keo da láng
S. exigua gây ra 61
4.2 Các pha phát triển của sâu keo da láng S. exigua 66
4.3 Tỷ lệ trƣởng thành cái S. exigua đẻ trứng vào thời gian trong ngày 68
4.4 Ảnh hƣởng của lá cây hành hoa bị h i đến sự lựa chọn nơi đẻ trứng của
trƣởng thành sâu keo da láng S. exigua 69
4.5 Sâu non hóa nhộng trong đất 70
4.6 Thời gian vòng đời của sâu keo da láng S.exigua ở các mức nhiệt độ thí
nghiệm khác nhau 72
4.7 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến nhịp điệu đẻ trứng của trƣởng thành cái sâu
keo da láng S. exigua 74
4.8 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua ở nhiệt
độ 20oC và 65% ẩm độ 78
4.9 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua ở nhiệt
độ 25oC và 65% ẩm độ 79
4.10 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua ở nhiệt
độ 28oC và 65% ẩm độ 80
4.11 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua ở nhiệt
độ 30oC và 65% ẩm độ 81
4.12 Ảnh hƣởng của cây thức n nuôi sâu non đến nhịp điệu đẻ trứng của
trƣởng thành cái sâu keo da láng S. exigua 89
4.13 Khối lƣợng nhộng cái trên các cây thức n khác nhau 91
4.14 Sức đẻ trứng trên các cây thức n khác nhau 91
4.15 Ảnh hƣởng của cây thức n nuôi sâu non đến quan hệ giữa khối lƣợng
nhộng cái và sức đẻ trứng của trƣởng thành cái sâu keo da láng S. exigua 92
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiix
4.16 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng nuôi trên cây
hành hoa ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 94
4.17 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng nuôi trên cây rau
dền ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 95
4.18 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng nuôi trên cây cải
ngọt ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 96
4.19 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng nuôi trên cây
đậu xanh ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 97
4.20 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua nuôi
trên cây cải bắp ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 98
4.21 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua nuôi
trên cây nghệ ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 99
4.22 ƣợng thức n (lá) tiêu thụ trong 24 giờ của pha sâu non S. exigua trên
các cây thức n khác nhau 101
4.23 Mật độ sâu keo da láng trên ruộng trồng cây hành hoa ở Khoái Châu,
Hƣng Yên, 105
4.24 Mật độ sâu keo da láng trên ruộng trồng cây hành hoa ở Khoái Châu,
Hƣng Yên, 4 105
4.25 Trƣởng thành ong ký sinh M. pallidipes 111
4.26 Trứng của ong ký sinh M. pallidipes 112
4.27 Ong non tuổi 1 của ong ký sinh M. pallidipes 112
4.28 Ong non tuổi 2 của ong ký sinh M. pallidipes 113
4.29 Ong non tuổi 3 của ong ký sinh M. pallidipes 113
4.30 Nhộng và kén của ong ký sinh M. pallidipes 114
4.31 Trƣởng thành ong M. pallidipes đang vũ hóa 115
4.32 Trƣởng thành ong M. pallidipes đang giao phối 115
4.33 Trồng xen cây hành hoa với một số cây trồng khác để h n chế sâu keo da
láng S. exigua ở Khoái Châu, Hƣng Yên, 2013 124x
TRÍCH YẾU LUẬN ÁN
1. Tên tác giả: Nguyễn Thị Hƣơng
2. Tên luận án: Sâu keo da láng Spodoptera exigua Hübner (Lepidoptera: Noctuidae)
h i hành hoa và biện pháp phòng chống t i Hƣng Yên”.
3. Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật Mã số: 9.62.10.12
4. Cơ sở đào tạo: Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
5. Mục đích nghiên cứu của luận án
Nghiên cứu đặc điểm cơ bản về sinh vật học, sinh thái học của sâu keo da láng
S. exigua và nghiên cứu hiệu quả của một số biện pháp bảo vệ thực vật làm cơ sở nhằm
đề xuất giải pháp có hiệu quả trong phòng chống sâu keo da láng h i cây hành hoa.
7. Các phƣơng pháp nghiên cứu chính đã sử dụng
* Nội dung nghiên cứu
Đề tài luận án có 4 nội dung nghiên cứu:
- Điều tra thành phần sâu h i cây hành hoa, mức độ phổ biến và tác h i của chúng
ở Khoái Châu, Hƣng Yên.
- Nghiên cứu đặc điểm hình thái học của sâu keo da láng S. exigua.
- Nghiên cứu đặc điểm sinh vật học, sinh thái học của sâu keo da láng.
- Nghiên cứu biện pháp phòng chống sâu keo da láng h i cây hành hoa ở Khoái
Châu, Hƣng Yên.
* Vật liệu nghiên cứu
- Cây hành hoa Allium fistulosum
- Một số lo i thuốc trừ sâu keo da láng: Catex 1.8EC (Abamectin), Dupont
Prevathon 5SC (Chlorantrailiprole), Tasieu 1.9EC (Emamectine benzoate), Radiant
60SC (Spinetoram) (các thuốc này đƣợc chọn theo Thông tƣ – TTBNNPTNT).
* Phương pháp nghiên cứu
- Xác định thành phần sâu h i và mức độ phổ biến của sâu keo da láng S. exigua
theo QCVN 01-38 (BNN&PTNT, 2010).
- Nghiên cứu sự phát triển và tỷ lệ t ng tự nhiên theo phƣơng pháp nuôi cá thể
trong điều kiện ổn định về nhiệt độ và ẩm độ, còn thức n và không gian là không giới
h n (dẫn theo Nguyễn V n Đĩnh, 99 ). Từ các số liệu nghiên cứu sẽ lập đƣợc bảng
sống (life table) của sâu keo da láng ở từng điều kiện môi trƣờng, xác định đƣợc các chỉ
số sinh học cơ bản của sâu keo da láng bao gồm: tỷ lệ t ng tự nhiên (rm), hệ số nhân
trong một thế hệ (Ro), thời gian của một thế hệ (T, Tc), giới h n gia t ng quần thể (λ), và
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phixi
thời gian nhân đôi quần thể (DT).
- Các nghiên cứu về đặc điểm hình thái và sinh học của sâu keo da láng và ong ký
sinh M. pallidipes đƣợc thực hiện theo phƣơng pháp thƣờng quy nghiên cứu về côn trùng.
- Sử dụng công thức Henderson Tilton để đánh giá hiệu lực hiệu lực của một số
thuốc trừ sâu để phòng trừ sâu keo da láng trên đồng ruộng.
8. Các kết quả nghiên cứu chính đã đạt đƣợc
1) Đề tài đã thu thập và xác định đƣợc loài sâu h i cây hành hoa với mức độ
phổ biến rất khác nhau. Trong đó, chỉ có loài là sâu keo da láng S. exigua và ruồi đục lá
hành L.chinensis phát sinh rất phổ biến và là những sâu h i chính trên cây hành hoa.
Sâu keo da láng gây h i dọc hành dẫn đến gây giảm n ng suất cây hành hoa. Đã xác
định đƣợc trong điều kiện nhà lƣới với mật độ 5-8 con/m2 sâu keo da láng đã làm giảm
n ng suất ( , 9- , 5%) ở mức có ý nghĩa thống kê so với đối chứng.
2) uận án đã cung cấp đặc điểm cơ bản về hình thái các pha phát triển của sâu
keo da láng có hình minh họa. uận án đi sâu nghiên cứu đặc điểm phát triển cá thể của
sâu keo da láng. Đặc biệt đã tiến hành nghiên cứu chi tiết ảnh hƣởng của 4 mức nhiệt độ
(với cùng ẩm độ), mức ẩm độ (với cùng mức nhiệt độ) và của 6 cây thức n (trong cùng
điều kiện nhiệt độ và ẩm độ) đến sự phát triển cá thể của sâu keo da láng. Đã lập đƣợc bảng
sống, xác định đƣợc các chỉ tiêu sinh học cơ bản của sâu keo da láng ở các mức nhiệt độ thí
nghiệm và trong điều kiện sâu non đƣợc nuôi bằng các cây thức n khác nhau. Xác định
đƣợc nhiệt độ khởi điểm phát dục, tổng nhiệt độ hữu hiệu của một thế hệ và số thế hệ lý
thuyết trong một n m ở vùng nghiên cứu của sâu keo da láng. Nghiên cứu sự tiêu thụ thức
n và chỉ số dinh dƣỡng của sâu keo da láng trên 6 loài cây thức n khác nhau.
3) Đã theo dõi sự phát sinh phát triển của sâu keo da láng trong hai n m ( -
4) trên cây hành hoa ở vùng nghiên cứu và đánh giá ảnh hƣởng của một số yếu tố
sinh thái (yếu tố thời tiết, canh tác, cây thức n và thiên địch) đến số lƣợng sâu keo da
láng trên đồng trồng cây hành hoa. Phát hiện đƣợc loài thiên địch của sâu keo da
láng trên cây hành hoa ở vùng nghiên cứu và đi sâu nghiên cứu đặc điểm hình thái và
đặc điểm sinh học của ong M. pallidipes là một trong hai loài ký sinh sâu non phổ biến
và quan trọng.
Đã nghiên cứu một số biện pháp phòng chống sâu keo da láng h i cây hành hoa.
Có thể nói kết quả nghiên cứu đã hoàn toàn đáp ứng các ý tƣởng nghiên cứu ban đầu
của đề tài.xii
THESIS ABSTRACT
1. PhD candidate: Nguyen Thi Huong
2. Thesis title: Studies on Beet armyworm Spodoptera exigua Hübner (Lepidoptera:
Noctuidae) and control methods on green onion at Hung Yen.
3. Major
lant protection Code: 9. 62. 01. 12
4 .Education organization: Vietnam National University of Agriculture(VNUA)
5. Research Objectives
This study aim to provide reference data on biological and ecological characteristics of
beet armyworm S.exigua and examinethe effectiveness of control in order to proposea
sustainable management of the beet armyworm on green onion.
6. Materials and Methods
* Research contents
Thesis consisted of four contents:
- Investigation of the insect pests composition, their occurrence density (OD)
anddamage on green onion in Khoai Chau, Hung Yen.
- Study on morphology of S. exigua.
- Research on biology, ecology of S. exigua.
- Research on control methods for S. exigua on green onion at Khoai Chau,
Hung Yen.
* Materials
- Green onion Allium fistulosum
- Some insecticides: Catex 1.8EC (Abamectin), Dupont Prevathon 5SC
(Chlorantrailiprole), Tasieu 1.9EC (Emamectine benzoate), Radiant 60SC (Spinetoram)
(According to Circular 21/2013 - TTBNNPTNT).
*Methods
- The determination of insect pests composition and the occurrence density
(OD) of S. exigua was followed the method of the Plant Protection Research Institute
(1997) and National technical regulation on Surveillance method of plant pests QCVN
01-38 (MARD, 2010).
- The beet armyworm S.exigua was reared individually under controlled
condition (stable temperature, relative humidity, food source and space) for evaluating
the intrinsic rate of natural increase (Birch, 1948; Nguyen Van Dinh, 1992). The
biological parameters of beet armyworm such as the intrinsic rate of natural increase
(rm), the net reproductive rate (Ro), the generation time (T, Tc), the finite rate of increase
(λ) and the doubling time (DT) were recorded.
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phixiii
- Studies on the morphological and biological characteristics of the beet
armyworm and its parasitoids M. pallidipes was conducted by following the
conventional method for researching insects.
- Henderson Tilton formula was applied to evaluate the effectiveness of some
insecticides in eliminating beet armyworm population in the field.
7. Main findings and conclusions
1) The investigation was conducted in green onion field in Khoai Chau district,
Hung Yen province across the year 2013-2014. A total of 11 species of insect pests and
mite were collected and identified S. exigua and Liriomyza chinensis were found to be
two major pests that appeared and damaged on green onion throughout the years. The
beet armyworm caused a considerable decrease in the yield of green onion. It was found
that in the greenhouse with a density of 5-8 individuals/m2, the yield of green onion
reduced form 11.09% -12.05%, significantly more than that of the control experiment.
2) In the experiment of evaluating the effects of four temperature levels (at the
stable relative humidity (RH), the beet armyworm S. exigua shown the highest
development rate attemperatures from 25 to 28 oC. The intrinsic rates of natiral increase
(rm) were 0.210 at and 0.302 at the temperature of 25oC and 30oC, respectively. The
development of S.exigua was exammined at two relative humidity (RH) levels (at the
stable temperature level) and six food sources (under stable temperature and relative
humidity conditions). A life table was recored with the basic biological parameters of
the beet armyworm which were reared on laboratory temperature and the larvae were
fed with different food sources. The develomental zero, total effective heat of a
generation, and the number of theoretical generations per year of beet armyworm in
Hung Yen were determined.
3) The beet armyworm population fluctuation was investigated during the years
2013-2014 on the green onion field in Khoai Chau, Hung Yen and the influence of
some ecological factors (weather, cultivations, host plants and natural enemies) on the
development of S.exigua was estimated. Ten natural enemy species was found on green
onion field in Hung Yen. The research on morphological and biological characteristics
of the major parasitoids wasp M. pallidipes was conducted in laboratory. Enormous
methods for controlling the beet armyworm have been applied in the green onion field
in Hung Yen province.1
PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Cây hành hoa hay hành n lá Allium fistulosum (họ hành tỏi Liliaceae) là
một trong những lo i rau gia vị không thể thiếu trong mỗi bữa n hàng ngày,
đƣợc trồng từ lâu đời ở nƣớc ta. Tính đến n m 6, diện tích trồng hành ở đồng
bằng sông Hồng 8.993,7 ha và n ng suất đ t 52,2 t ha với sản lƣợng đ t
112.582,8 tấn (Tổng cục Thống kê, 7). Khoái Châu, Hƣng Yên là một huyện
thuần nông có truyền thống trồng rau. T i đây đã hình thành vùng truyền thống
chuyên canh trồng hành hoa quanh n m với diện tích khá lớn. Sản phẩm hành
hoa ở đây là một mặt hàng gia vị cung cấp cho các nhà máy chế biến mỳ tôm và
thực phẩm. So sánh với các vùng khác trồng hành trong cả nƣớc, n ng suất hành
hoa của Khoái Châu, Hƣng Yên ở mức thấp.
Cây hành hoa bị nhiều loài sâu, bệnh gây h i làm ảnh hƣởng đến n ng suất
và chất lƣợng. Trong đó, sâu keo da láng Spodoptera exigua (Hübner) (Lep.:
Noctuidae) đƣợc ghi nhận là một trong các loài gây h i chính ở nhiều nơi trên thế
giới (CABI, 2014). T i Việt Nam, sâu keo da láng (ở phía Nam gọi là sâu xanh
da láng) đƣợc ghi nhận là loài gây h i trên 5 lo i cây trồng khác nhau, trong đó
có 4 loài thuộc họ hành tỏi. Có tới 78% nông dân đƣợc hỏi cho rằng sâu keo da
láng gây h i rất nặng trên các lo i hành ở Tiền Giang (Ph m V n ầm et al.,
2010). Hiện nay, t i các vùng sản xuất hành trên cả nƣớc sâu keo da láng phát
sinh và gây h i nặng. Sâu keo da láng xuất hiện quanh n m với mật độ từ cao đến
rất cao, gây h i nặng cho cây hành hoa và có thể làm giảm trên % n ng suất
hành hoa t i vùng chuyên canh ở Hƣng Yên. Ngƣời trồng hành hoa ở Khoái
Châu, Hƣng Yên phải đối mặt với sâu keo da láng.
Để phòng chống sâu keo da láng S. exigua trên cây hành hoa, hiện nay
ngƣời sản xuất vẫn chủ yếu sử dụng thuốc trừ sâu hóa học. Biện pháp này gây
ảnh hƣởng xấu đến môi trƣờng và làm cho sự gây h i của sâu keo da láng ngày
càng gia t ng do sự hình thành tính kháng thuốc. Thực tế, ngƣời sản xuất sử dụng
thuốc trừ sâu hóa học tùy tiện, không tuân thủ thời gian cách ly dẫn đến không
chỉ làm t ng chi phí sản xuất, mà còn làm ảnh hƣởng đến chất lƣợng cây hành
hoa do làm t ng dƣ lƣợng thuốc BVTV trong sản phẩm. Nhƣ vậy, sản phẩm hành
hoa không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Đây đang trở thành vấn đề bức
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi2
xúc trong xã hội. Vì vậy, sản xuất cây hành hoa với sản phẩm an toàn là yêu cầu
cấp bách và sự quan tâm của ngƣời tiêu dùng, của cả cộng đồng.
Trong khi đó, ở nƣớc ta các nghiên cứu về sâu keo da láng còn chƣa nhiều.
Có một vài nghiên cứu ghi nhận sự hiện diện trên một số lo i cây trồng, nghiên
cứu chung về đặc điểm sinh vật học trong điều kiện nhiệt độ và ẩm độ không ổn
định, ghi nhận về thành phần thiên địch hay nghiên cứu biện pháp phòng trừ sâu
keo da láng trên cây đậu tƣơng, bông vải, đậu xanh, hành tây. Cho đến nay, chƣa
có nghiên cứu nào chi tiết, hệ thống về đặc điểm sinh vật học và sinh thái học cá
thể của sâu keo da láng. Đặc biệt chƣa có nghiên cứu nào chuyên về sâu keo da
láng h i trên cây rau hay trên cây hành hoa ở trong cả nƣớc nói chung và ở Hƣng
Yên nói riêng.
Vấn đề đặt ra là có bao nhiều loài sâu h i cây hành hoa ở Việt Nam và vị trí
của sâu keo da láng trong tập hợp các loài sâu h i cây hành hoa, tác h i của loài
côn trùng này trên cây hành hoa nhƣ thế nào? Nhiệt độ, ẩm độ và cây thức n ảnh
hƣởng nhƣ thế nào đến sự phát triển cá thể của sâu keo da láng? Sâu keo da láng
sẽ phát sinh phát triển nhƣ thế nào khi là sâu h i cây hành hoa và những yếu tố
sinh thái nào ảnh hƣởng đến số lƣợng của loài sâu h i này trên cây hành hoa?
Biện pháp nào có thể phòng trừ đƣợc sâu keo da láng trên cây hành hoa? Câu trả
lời cho các câu hỏi nêu trên sẽ là cơ sở khoa học chắc chắn để xác định các giải
pháp hữu hiệu trong phòng chống sâu keo da láng h i cây hành hoa theo hƣớng
IPM. Có nhƣ vậy mới mong giảm thiểu đƣợc thiệt h i do sâu keo da láng gây ra
và đảm bảo sản xuất hành hoa ổn định và bền vững. Nghiên cứu sâu keo da láng
và biện pháp phòng chống loài sâu h i này trên cây hành hoa đang là đòi hỏi cấp
thiết của nghề sản xuất cây hành hoa ở Hƣng Yên nói riêng và ở nhiều vùng khác
trồng hành nói chung.
1.2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
1.2.1. Mục đích
Nghiên cứu đặc điểm cơ bản về sinh vật học, sinh thái học của sâu keo da
láng S. exigua và nghiên cứu hiệu quả của một số biện pháp bảo vệ thực vật làm
cơ sở nhằm đề xuất giải pháp có hiệu quả để phòng chống sâu keo da láng h i
cây hành hoa.3
1.2.2. Yêu cầu
- Xác định thành phần và mức độ phổ biến của các loài sâu h i cây hành
hoa, từ đó xác định loài gây h i chính.
- Xác định đặc điểm cơ bản về hình thái học của sâu keo da láng S. exigua.
- Xác định đặc điểm sinh vật học và sinh thái học của sâu keo da láng S.
exigua trên cây hành hoa.
- Nghiên cứu một số biện pháp bảo vệ thực vật để phòng trừ sâu keo da
láng S. exigua h i cây hành hoa t i Khoái Châu, Hƣng Yên.
1.3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
Sâu keo da láng S. exigua và ong ký sinh loài Microplitis pallidipes.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài đi sâu nghiên cứu về thành phần sâu h i cây hành hoa, đặc điểm sinh
vật học, sinh thái học của sâu keo da láng S. exigua h i hành hoa, đồng thời
nghiên cứu áp dụng một số biện pháp (canh tác, sinh học, hóa học) phòng chống
sâu keo da láng S. exigua trên cây hành hoa t i Khoái Châu, Hƣng Yên.
1.4. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI
- Xác định đƣợc thành phần loài côn trùng và nhện nhỏ h i cây hành hoa ở
vùng nghiên cứu gồm loài. Trong đó, có 7 loài ghi nhận lần đầu là sâu h i cây
hành hoa ở Việt Nam. Đồng thời ghi nhận đƣợc loài thiên địch của sâu keo da
láng trên cây hành hoa ở Hƣng Yên, trong đó bổ sung 7 loài thiên địch của sâu
keo da lángở Việt Nam.
- à công trình nghiên cứu một cách hệ thống và chi tiết về sâu keo da láng
S. exigua gây h i trên cây hành hoa ở Việt Nam. Bổ sung thêm nhiều dẫn liệu
khoa học mới về đặc điểm sinh vật học, sinh thái học, đặc biệt những dẫn liệu
về ảnh hƣởng của nhiệt độ, ẩm độ, cây thức n đến sự phát triển cá thể, nhiệt
độ khởi điểm phát dục, số thế hệ lý thuyết, sự tiêu thụ thức n, chỉ số dinh
dƣỡngvà quy luật phát sinh, diễn biến mật độ, yếu tố ảnh hƣởng số lƣợng trên
cây hành hoa của sâu keo da láng ở vùng nghiên cứu.
- Cung cấp dẫn liệu khoa học mới về đặc điểm hình thái và sinh vật học của
loàiong ký sinh sâu non M. pallidipes - một tác nhân sinh học có nhiều triển vọng
để phát triển biện pháp sinh học phòng chống sâu keo da láng.
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi4
1.5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.5.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài
Kết quả nghiên cứu của đề tài đã cung cấp danh lục sâu h i cây hành hoa ở
vùng nghiên cứu, trong đó ghi nhận bổ sung 7 loài sâu h i cây hành hoa ở Việt Nam.
uận án đã bổ sung nhiều dẫn liệu khoa học mới về đặc điểm phát triển cá
thể, ảnh hƣởng của điều kiện nhiệt độ, ẩm độ, cây thức n đến phát triển cá thể
của sâu keo da láng, xác định đƣợc ngƣỡng khởi điểm phát dục, số thế hệ lý
thuyết, sự tiêu thụ thức n, chỉ số dinh dƣỡng của sâu keo da láng, xác định phổ
cây thức n của sâu keo da láng t i Khoái Châu, Hƣng Yên. Đề tài đã cung cấp
những dẫn liệu khoa học mới về mức độ tác h i, tình hình phát sinh, diễn biến
mật độ và ảnh hƣởng của điều kiện khí hậu thời tiết, phƣơng thức canh tác và
khoảng cách trồng cây hành hoa đến biến động số lƣợng của sâu keo da láng trên
cây hành hoa t i vùng nghiên cứu ở Khoái Châu, Hƣng Yên.
uận án còn cung cấp kết quả nghiên cứu về thành phần thiên địch của sâu
keo da láng (trong đó bổ sung 7 loài thiên địch của sâu keo da láng ở Việt Nam),
đi sâu nghiên cứu đặc điểm hình thái và sinh vật học của ong ký sinh sinh sâu
non M. pallidipes - một trong những loài thiên địch quan trọng và có nhiều triển
vọng để phòng chống sâu keo da láng trên cây hành hoa.
Ngoài ra, luận án còn cung cấp những dẫn liệu mới về hiệu quả của một
số biện pháp phòng chống sâu keo da láng trên cây hành hoa t i Khoái Châu,
Hƣng Yên.
1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Kết quả nghiên cứu của đề tài cung cấp cơ sở thực tiễn để xây dựng các
biện pháp phòng trừ sâu keo da láng S. exigua có hiệu quả cao theo hƣớng tổng
hợp và thân thiện với môi trƣờng góp phần giải quyết những khó kh n trong
công tác bảo vệ thực vật đối với cây hành hoa t i vùng nghiên cứu nói riêng và
trong cả nƣớc nói chung.5
PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
2.1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
Sâu keo da láng S. exigua đƣợc phát hiện lần đầu tiên ở Oregon (Mỹ) vào
n m 876 và vài n m sau chúng đã thiết lập quần thể ở Bắc Mỹ, Mexico và vùng
Caribê (Mitchell, 97 ). Sâu keo da láng tấn công nhiều lo i cây trồng nhƣ các
lo i rau, cây n quả, cây cảnh và cỏ d i trên cánh đồng và trong nhà lƣới. Sâu keo
da láng gây h i đặc biệt nghiêm trọng ở những vùng sản xuất rau, làm giảm đáng
kể về n ng suất (Zalom et al., 1986; Mitchell and Tumlinson 1994; Yee and
Toscano, 1998).
Sâu keo da láng S. exigua là một trong những loài sâu h i chính t i các
vùng trồng cà chua ở Georgia (Mỹ) (Liburd et al., ). Trải qua hơn hai thập
niên ( 98 và 99 ) nó trở thành loài sâu h i nghiêm trọng thứ hai trên cây bông
ở Mỹ. Chỉ trong n m 998 có khoảng . 4 . ha cây bông ở Mỹ đã bị sâu keo
da láng gây h i nặng và làm thiệt h i khoảng 9, triệu USD (William, 999).
oài sâu h i này đã tàn phá nặng ở những vụ bông trồng muộn vào những n m
98 và đầu những n m 99 ở các bang Alabama, Georgia, ouisiana,
Mississippi và Texas (Douce and McPherson, 1991; Burris et al., 1994; Layton
1994; Huffman, 1996; Summy et al., 996). Ở Texas (Mỹ), sâu keo da lángđã
bùng phát số lƣợng thành dịch trên cây bông vào n m 995. Sự thiệt h i do loài
sâu h i này gây ra rất khác nhau giữa các vùng trồng bông ở Texas và diện tích bị
h i trên . . ha, trong đó khoảng 48 . ha đƣợc xử lý dập dịch với chi
phí hết trên triệu USD và làm giảm n ng suất bông khoảng 6,8% ở toàn nƣớc
Mỹ (Huffman, 996). Các vùng trồng bông ở Georgia n m 988 cũng bị loài sâu
h i này tấn công. Diện tích bị loài sâu h i này gây h i là . 6 ha trong đó có
89.5 5 ha bị h i rất nặng. Sản lƣợng bông bị mất ở vùng này là .8 tấn. Cùng
thời điểm này các vùng trồng đậu tƣơng ở Georgia (Mỹ) n m 988 cũng bị loài
sâu h i này tấn công. Chi phí cho việc phòng trừ này là 558. USD. Sản lƣợng
đậu tƣơng bị mất là 7 tấn (Adams et al., 989). Ở California sâu keo da láng đã
gây thiệt h i kinh tế đáng kể khoảng ha cây có múi giai đo n cây con và cây
gốc ghép ở giai đo n vƣờn ƣơm trong mùa hè và mùa thu các n m 957, 958 và
1959 (Atkins, 1960).
Sâu keo da láng S. exigua là một sinh vật h i nghiêm trọng ở Đông Á.
oài côn trùng này đã tấn công hành tây ở Nhật Bản từ đầu những n m 98
trứng cái), nhộng có khối lƣợng (64,17 mg nhộng) nhỏ nhất, tỷ lệ sống của các
pha trƣớc trƣởng thành đ t thấp nhất, hệ số nhân của một thế hệ (Ro = 199,39),
chỉ số dinh dƣỡng ( , ), tỷ lệ t ng tự nhiên (rm = 0,268) đều đ t thấp nhất.
4) T i Khoái Châu, Hƣng Yên, sâu keo da láng phát triển quanh n m trên
cây hành hoa. Mật độ sâu keo da láng thấp nhất trong n m vào tháng - n m
sau và cao nhất vào tháng 5-7 hàng n m. Nhiệt độ thấp trong mùa đông, lƣợng
mƣa lớn trong mùa hè (tháng 7-8), thời vụ trồng hành hoa, cây thức n trên đồng,
thiên địch là những yếu tố gây ảnh hƣởng đáng kể đến diễn biến mật độ sâu keo
da láng.
5) Ong ký sinh M. pallidipes là ký sinh đơn, nhƣng trƣởng thành cái có thể
đẻ -6 trứng vào một vật chủ. Ở ,8˚C và 8 ,6% ẩm độ, thời gian vòng đời của
loài ong này là 12,06 ngày. Một trƣởng thành cái đẻ đƣợc 7 ,4 trứng, nhƣng có thể
sinh ra đƣợc 4,6 trứng.
6) Mật độ sâu keo da láng đ t 5 con/m2 trở lên có thể dùng thuốc Dupont
Prevathon 5SC, Radiant 60SC. Có thể áp dụng biện pháp trồng xen cây hành hoa
với một số cây trồng khác (đặc biệt trồng xen với cây nghệ) và trồng hành hoa ở
mật độ 80 khóm/m2 sẽ giúp h n chế sâu keo da láng.keo da láng ở Việt Nam. Chỉ
có 2 loài ong ký sinh sâu non (M. manilae, M. pallidipes) xuất hiện từ phổ biến
đến rất phổ biến.
5.2. KIẾN NGHỊ
1)Trồng hành hoa xen canh với cây khác, trồng với mật độ 80 khóm/m2 để
h n chế tác h i của sâu keo da láng.
2)Tiếp tục nghiên cứu để sử dụng ong M. pallidipes trong phòng chống sâu
keo da láng trên đồng ruộng.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
nghiên cứu một số đặc điểm sinh học, sinh thái của sâu keo da láng hại ngô spodoptera exigua (hübner) (lepidoptera noctuidae) vụ thu đông 2014 tại gia lâm, hà nội
Sâu keo da láng Spodoptera exigua (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae) hại hành hoa và biện pháp phòng chống tại Hưng Yên
MỤC LỤC
Lời cam đoan i
Lời Thank ii
Mục lục iii
Danh mục chữ viết tắt v
Danh mục bảng vi
Danh mục hình viii
Trích yếu luận án x
Thesis abstract xii
PHẦN 1 MỞ ĐẦU 1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài 1
1.2 Mục tiêu của đề tài 2
1.3 Đối tƣợng và ph m vi nghiên cứu 3
1.4 Những đóng góp mới của đề tài 3
1.5 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 4
PHẦN 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU 5
2.1 Cơ sở khoa học của đề tài 5
2.2 Khái quát tình hình sản xuất hành hoa t i hƣng yên 6
2.3 Những nghiên cứu ở nƣớc ngoài 7
2.3.1 Phân bố và tác h i của sâu keo da láng 7
2.3.2 Nghiên cứu về đặc điểm hình thái của sâu keo da láng S. exigua 8
2.3.3 Những nghiên cứu về đặc điểm sinh vật học 9
2.3.4 Những nghiên cứu về đặc điểm sinh thái học 14
2.3.5 Nghiên cứu biện pháp phòng chống 20
2.4 Những nghiên cứu trong nƣớc 27
2.4.1 Phân bố và tác h i của sâu keo da láng 27
2.4.2 Những nghiên cứu về đặc điểm hình thái 28
2.4.3 Những nghiên cứu về đặc điểm sinh vật học 28
2.4.4 Những nghiên cứu về đặc điểm sinh thái học 30
2.4.5 Nghiên cứu biện pháp phòng chống 32
PHẦN 3 VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35
3.1 Thời gian và địa điểm nghiên cứu 35
3.1.1 Thời gian 35iv
3.1.2 Địa điểm 35
3.2 Vật liệu và công cụ 35
3.2.1 Vật liệu 35
3.2.2 công cụ 35
3.3 Nội dung nghiên cứu 36
3.4 Phƣơng pháp nghiên cứu 36
3.4.1 Phƣơng pháp nghiên cứu thành phần loài sâu h i, mức độ phổ biến và
tác h i của chúng trên cây hành hoa ở Khoái Châu, Hƣng Yên 36
3.4.2 Phƣơng pháp nghiên cứu đặc điểm hình thái học của sâu keo da láng 38
3.4.3 Phƣơng pháp nghiên cứu đặc điểm sinh vật học, sinh thái học của sâu
keo da láng 40
3.4.4 Phƣơng pháp nghiên cứu biện pháp phòng chống sâu keo da láng 47
3.4.5 Phƣơng pháp tính toán và xử lý số liệu 52
PHẦN 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 56
4.1 Kết quả nghiên cứu 56
4.1.1 Thành phần sâu h i, mức độ phổ biến và tác h i của chúng trên cây
hành hoa ở Khoái Châu, Hƣng Yên 56
4.1.2 Đặc điểm hình thái học của sâu keo da láng 64
4.1.3 Đặc điểm sinh vật học và sinh thái học của sâu keo da láng 68
4.1.4 Nghiên cứu biện pháp phòng chống sâu keo da láng h i cây hành hoa
ở Khoái Châu, Hƣng Yên 108
4.2 Thảo luận 127
4.2.1 Tóm tắt ý tƣởng nghiên cứu và kết quả nghiên cứu chính của đề tài 127
4.2.2 So sánh với kết quả của các nghiên cứu trƣớc 128
4.2.3 Thảo luận những ƣu điểm và h n chế của công trình nghiên cứu 142
PHẦN 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 143
5.1 Kết luận 143
5.2 Kiến nghị 144
Danh mục các công trình đã công bố có liên quan đến luận án 145
Tài liệu tham khảo 146
Phụ lục 161
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiv
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt
BNN &PTNT Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
BVTV Bảo vệ thực vật
cs. cộng sự
CT Công thức
ĐC Đối chứng
DT thời gian nhân đôi quần thể
et al. Những ngƣời khác
mx Sức sinh sản
lx Tỷ lệ sống qua các tuổi x
n Số lƣợng cá thể theo dõi
QCVN Quy chuẩn Việt Nam
RH Ẩm độ tƣơng đối
rm Tỷ lệ t ng tự nhiên
Ro Hệ số nhân của một thế hệ
SK Sâu khoang
SKDL Sâu keo da láng
Stt Số thứ tự
T, Tc Thời gian của thế hệ
TB Trung bình
TCCS Tiêu chuẩn cơ sở
TG Thời gian
to Nhiệt độ
TT Trƣởng thành
λ Giới h n phát triểnvi
DANH MỤC BẢNG
TT Tên bảng Trang
4.1 Một số loài côn trùng và nhện nhỏ h i cây hành hoa ở Khoái Châu, Hƣng
Yên, 2013-2014 57
4.2 Mức độ phổ biến của côn trùng và nhện nhỏ h i trên cây hành hoa ở
Khoái Châu, Hƣng Yên, -2014 60
4.3 Tỷ lệ dọc hành bị h i vào các thời điểm sau thả sâu non thí nghiệm 63
4.4 Ảnh hƣởng của mật độ sâu non đƣợc thả đến n ng suất hành hoa 63
4.5 Thời gian phát dục của sâu keo da láng S. exigua ở các mức nhiệt độ
thí nghiệm 71
4.6 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến một số chỉ tiêuliên quan đến đẻ trứng của
trƣởng thành sâu keo da láng S. exigua 73
4.7 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến sức sinh sản của trƣởng thành sâu keo da
láng S. exigua 74
4.8 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến thời gian sống của sâu keo da láng S. exigua 75
4.9 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến tỷ lệ sống của các pha giai đo n trƣớc
trƣởng thành của sâu keo da láng S. exigua 76
4.10 Các chỉ tiêu sinh học cơ bản của sâu keo da láng S. exigua ở các mức
nhiệt độ thí nghiệm 82
4.11 Thời gian phát triển của sâu keo da láng S. exigua ở các mức ẩm độ thí nghiệm 84
4.12 Thời gian phát triển của sâu keo da láng S. exigua khi sâu non đƣợc nuôi
bằng các cây thức n khác nhau 86
4.13 Ảnh hƣởng của cây thức n khác nhau nuôi sâu non đến một số đặc điểm
sinh sản của trƣởng thành cái sâu keo da láng S. exigua 88
4.14 Ảnh hƣởng của cây thức n khác nhau nuôi sâu non đến thời gian sống
của sâu keo da láng S. exigua 90
4.15 Ảnh hƣởng của cây thức n nuôi sâu non đến tỷ lệ sống sót ở các pha
trƣớc trƣởng thành của sâu keo da láng S. exigua 93
4.16 Các chỉ tiêu sinh học cơ bản của sâu keo da láng đƣợc nuôi bằng cây thức
n khác nhau 100
4.17 Sức tiêu thụ thức n của sâu non S. exigua trên các cây thức n 101
4.18 Sự hấp dẫn sâu non sâu keo da láng S. exigua của một số loài cây trồng
phổ biến trên đồng trồng cây hành hoa 103
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phivii
4.19 Mức độ phổ biến của sâu keo da láng trên các cây thức n khác nhau
trồng t i cánh đồng ở Khoái Châu, Hƣng Yên, -2014 104
4.20 Diễn biến mật độ sâu keo da láng trên một số cây thức n khác nhau ở
Khoái Châu, Hƣng Yên, 107
4.21 Tỷ lệ bị ký sinh của sâu non sâu keo da láng trên cây hành hoa ở Khoái
Châu, Hƣng Yên, 4 108
4.22 Thành phần thiên địch của sâu h i cây hành hoa ở Khoái Châu, Hƣng
Yên, 2013-2014 109
4.23 Thời gian vũ hoá trong ngày của trƣởng thành ong ký sinh M. pallidipes 115
4.24 Số lƣợng trứng ong M. pallidipes đƣợc đẻ vào mỗi cá thể sâu non vật chủ
sâu keo da láng S. exigua 116
4.25 Thời gian phát triển các pha của ong ký sinh M. pallidipes trên sâu keo
da láng h i hành hoa 117
4.26 Nhịp điệu đẻ trứng của trƣởng thành cái ong M. pallidipes 118
4.27 Thời gian sống của trƣởng thành ong ký sinh M. pallidipes 119
4.28 Ảnh hƣởng của tuổi sâu non vật chủ đến thời gian phát triển của pha ong
non loài ký sinh M. pallidipes 120
4.29 Sự lựa chọn tuổi sâu non sâu keo da láng để ký sinh của trƣởng thành cái
loài ong M. pallidipes (thí nghiệm có sự lựa chọn tuổi vật chủ) 121
4.30 Ảnh hƣởng của tuổi sâu non vật chủ đến khả n ng ký sinh của trƣởng
thành cái ong M. pallidipes 122
4.31 Ảnh hƣởng của mật độ sâu non S. exigua đến khả n ng ký sinh của ong
M. pallidipes 123
4.32 Ảnh hƣởng của phƣơng thức canh tác cây hành hoa đến diễn biến mật độ
sâu keo da láng S. exigua ở Khoái Châu, Hƣng Yên, 124
4.33 Ảnh hƣởng của mật độ trồng cây hành hoa đến mật độ của sâu keo da
láng ở Khoái Châu, Hƣng Yên, 4 125
4.34 Diễn biến mật độ sâu keo da láng S. exigua trong thí nghiệm sử dụng bẫy
Pheromone ở Khoái Châu, Hƣng Yên, 4 126
4.35 Hiệu lực của thuốc bảo vệ thực vật ở các ngày sau xử lý trên cây hành
hoa ở Khoái Châu, Hƣng Yên, 4 127viii
DANH MỤC HÌNH
TT Tên hình Trang
3.1 Ảnh hƣởng của mật độ sâu keo da láng S. exigua đến n ng suất cây hành hoa 38
3.2 Thí nghiệm theo dõi trƣởng thành đẻ trứng vào các khoảng thời gian
trong ngày 40
3.3 Bố trí thí nghiệm sự hấp dẫn của các loài thực vật khác nhau đối với sâu
keo da láng S. exigua 46
4.1 Triệu chứng h itrên lá hành do sâu non các tuổi của sâu keo da láng
S. exigua gây ra 61
4.2 Các pha phát triển của sâu keo da láng S. exigua 66
4.3 Tỷ lệ trƣởng thành cái S. exigua đẻ trứng vào thời gian trong ngày 68
4.4 Ảnh hƣởng của lá cây hành hoa bị h i đến sự lựa chọn nơi đẻ trứng của
trƣởng thành sâu keo da láng S. exigua 69
4.5 Sâu non hóa nhộng trong đất 70
4.6 Thời gian vòng đời của sâu keo da láng S.exigua ở các mức nhiệt độ thí
nghiệm khác nhau 72
4.7 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến nhịp điệu đẻ trứng của trƣởng thành cái sâu
keo da láng S. exigua 74
4.8 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua ở nhiệt
độ 20oC và 65% ẩm độ 78
4.9 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua ở nhiệt
độ 25oC và 65% ẩm độ 79
4.10 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua ở nhiệt
độ 28oC và 65% ẩm độ 80
4.11 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua ở nhiệt
độ 30oC và 65% ẩm độ 81
4.12 Ảnh hƣởng của cây thức n nuôi sâu non đến nhịp điệu đẻ trứng của
trƣởng thành cái sâu keo da láng S. exigua 89
4.13 Khối lƣợng nhộng cái trên các cây thức n khác nhau 91
4.14 Sức đẻ trứng trên các cây thức n khác nhau 91
4.15 Ảnh hƣởng của cây thức n nuôi sâu non đến quan hệ giữa khối lƣợng
nhộng cái và sức đẻ trứng của trƣởng thành cái sâu keo da láng S. exigua 92
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiix
4.16 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng nuôi trên cây
hành hoa ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 94
4.17 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng nuôi trên cây rau
dền ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 95
4.18 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng nuôi trên cây cải
ngọt ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 96
4.19 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng nuôi trên cây
đậu xanh ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 97
4.20 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua nuôi
trên cây cải bắp ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 98
4.21 Tỷ lệ sống (lx) và sức sinh sản (mx) của sâu keo da láng S. exigua nuôi
trên cây nghệ ở nhiệt độ 25oC và 65% ẩm độ 99
4.22 ƣợng thức n (lá) tiêu thụ trong 24 giờ của pha sâu non S. exigua trên
các cây thức n khác nhau 101
4.23 Mật độ sâu keo da láng trên ruộng trồng cây hành hoa ở Khoái Châu,
Hƣng Yên, 105
4.24 Mật độ sâu keo da láng trên ruộng trồng cây hành hoa ở Khoái Châu,
Hƣng Yên, 4 105
4.25 Trƣởng thành ong ký sinh M. pallidipes 111
4.26 Trứng của ong ký sinh M. pallidipes 112
4.27 Ong non tuổi 1 của ong ký sinh M. pallidipes 112
4.28 Ong non tuổi 2 của ong ký sinh M. pallidipes 113
4.29 Ong non tuổi 3 của ong ký sinh M. pallidipes 113
4.30 Nhộng và kén của ong ký sinh M. pallidipes 114
4.31 Trƣởng thành ong M. pallidipes đang vũ hóa 115
4.32 Trƣởng thành ong M. pallidipes đang giao phối 115
4.33 Trồng xen cây hành hoa với một số cây trồng khác để h n chế sâu keo da
láng S. exigua ở Khoái Châu, Hƣng Yên, 2013 124x
TRÍCH YẾU LUẬN ÁN
1. Tên tác giả: Nguyễn Thị Hƣơng
2. Tên luận án: Sâu keo da láng Spodoptera exigua Hübner (Lepidoptera: Noctuidae)
h i hành hoa và biện pháp phòng chống t i Hƣng Yên”.
3. Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật Mã số: 9.62.10.12
4. Cơ sở đào tạo: Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
5. Mục đích nghiên cứu của luận án
Nghiên cứu đặc điểm cơ bản về sinh vật học, sinh thái học của sâu keo da láng
S. exigua và nghiên cứu hiệu quả của một số biện pháp bảo vệ thực vật làm cơ sở nhằm
đề xuất giải pháp có hiệu quả trong phòng chống sâu keo da láng h i cây hành hoa.
7. Các phƣơng pháp nghiên cứu chính đã sử dụng
* Nội dung nghiên cứu
Đề tài luận án có 4 nội dung nghiên cứu:
- Điều tra thành phần sâu h i cây hành hoa, mức độ phổ biến và tác h i của chúng
ở Khoái Châu, Hƣng Yên.
- Nghiên cứu đặc điểm hình thái học của sâu keo da láng S. exigua.
- Nghiên cứu đặc điểm sinh vật học, sinh thái học của sâu keo da láng.
- Nghiên cứu biện pháp phòng chống sâu keo da láng h i cây hành hoa ở Khoái
Châu, Hƣng Yên.
* Vật liệu nghiên cứu
- Cây hành hoa Allium fistulosum
- Một số lo i thuốc trừ sâu keo da láng: Catex 1.8EC (Abamectin), Dupont
Prevathon 5SC (Chlorantrailiprole), Tasieu 1.9EC (Emamectine benzoate), Radiant
60SC (Spinetoram) (các thuốc này đƣợc chọn theo Thông tƣ – TTBNNPTNT).
* Phương pháp nghiên cứu
- Xác định thành phần sâu h i và mức độ phổ biến của sâu keo da láng S. exigua
theo QCVN 01-38 (BNN&PTNT, 2010).
- Nghiên cứu sự phát triển và tỷ lệ t ng tự nhiên theo phƣơng pháp nuôi cá thể
trong điều kiện ổn định về nhiệt độ và ẩm độ, còn thức n và không gian là không giới
h n (dẫn theo Nguyễn V n Đĩnh, 99 ). Từ các số liệu nghiên cứu sẽ lập đƣợc bảng
sống (life table) của sâu keo da láng ở từng điều kiện môi trƣờng, xác định đƣợc các chỉ
số sinh học cơ bản của sâu keo da láng bao gồm: tỷ lệ t ng tự nhiên (rm), hệ số nhân
trong một thế hệ (Ro), thời gian của một thế hệ (T, Tc), giới h n gia t ng quần thể (λ), và
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phixi
thời gian nhân đôi quần thể (DT).
- Các nghiên cứu về đặc điểm hình thái và sinh học của sâu keo da láng và ong ký
sinh M. pallidipes đƣợc thực hiện theo phƣơng pháp thƣờng quy nghiên cứu về côn trùng.
- Sử dụng công thức Henderson Tilton để đánh giá hiệu lực hiệu lực của một số
thuốc trừ sâu để phòng trừ sâu keo da láng trên đồng ruộng.
8. Các kết quả nghiên cứu chính đã đạt đƣợc
1) Đề tài đã thu thập và xác định đƣợc loài sâu h i cây hành hoa với mức độ
phổ biến rất khác nhau. Trong đó, chỉ có loài là sâu keo da láng S. exigua và ruồi đục lá
hành L.chinensis phát sinh rất phổ biến và là những sâu h i chính trên cây hành hoa.
Sâu keo da láng gây h i dọc hành dẫn đến gây giảm n ng suất cây hành hoa. Đã xác
định đƣợc trong điều kiện nhà lƣới với mật độ 5-8 con/m2 sâu keo da láng đã làm giảm
n ng suất ( , 9- , 5%) ở mức có ý nghĩa thống kê so với đối chứng.
2) uận án đã cung cấp đặc điểm cơ bản về hình thái các pha phát triển của sâu
keo da láng có hình minh họa. uận án đi sâu nghiên cứu đặc điểm phát triển cá thể của
sâu keo da láng. Đặc biệt đã tiến hành nghiên cứu chi tiết ảnh hƣởng của 4 mức nhiệt độ
(với cùng ẩm độ), mức ẩm độ (với cùng mức nhiệt độ) và của 6 cây thức n (trong cùng
điều kiện nhiệt độ và ẩm độ) đến sự phát triển cá thể của sâu keo da láng. Đã lập đƣợc bảng
sống, xác định đƣợc các chỉ tiêu sinh học cơ bản của sâu keo da láng ở các mức nhiệt độ thí
nghiệm và trong điều kiện sâu non đƣợc nuôi bằng các cây thức n khác nhau. Xác định
đƣợc nhiệt độ khởi điểm phát dục, tổng nhiệt độ hữu hiệu của một thế hệ và số thế hệ lý
thuyết trong một n m ở vùng nghiên cứu của sâu keo da láng. Nghiên cứu sự tiêu thụ thức
n và chỉ số dinh dƣỡng của sâu keo da láng trên 6 loài cây thức n khác nhau.
3) Đã theo dõi sự phát sinh phát triển của sâu keo da láng trong hai n m ( -
4) trên cây hành hoa ở vùng nghiên cứu và đánh giá ảnh hƣởng của một số yếu tố
sinh thái (yếu tố thời tiết, canh tác, cây thức n và thiên địch) đến số lƣợng sâu keo da
láng trên đồng trồng cây hành hoa. Phát hiện đƣợc loài thiên địch của sâu keo da
láng trên cây hành hoa ở vùng nghiên cứu và đi sâu nghiên cứu đặc điểm hình thái và
đặc điểm sinh học của ong M. pallidipes là một trong hai loài ký sinh sâu non phổ biến
và quan trọng.
Đã nghiên cứu một số biện pháp phòng chống sâu keo da láng h i cây hành hoa.
Có thể nói kết quả nghiên cứu đã hoàn toàn đáp ứng các ý tƣởng nghiên cứu ban đầu
của đề tài.xii
THESIS ABSTRACT
1. PhD candidate: Nguyen Thi Huong
2. Thesis title: Studies on Beet armyworm Spodoptera exigua Hübner (Lepidoptera:
Noctuidae) and control methods on green onion at Hung Yen.
3. Major
lant protection Code: 9. 62. 01. 124 .Education organization: Vietnam National University of Agriculture(VNUA)
5. Research Objectives
This study aim to provide reference data on biological and ecological characteristics of
beet armyworm S.exigua and examinethe effectiveness of control in order to proposea
sustainable management of the beet armyworm on green onion.
6. Materials and Methods
* Research contents
Thesis consisted of four contents:
- Investigation of the insect pests composition, their occurrence density (OD)
anddamage on green onion in Khoai Chau, Hung Yen.
- Study on morphology of S. exigua.
- Research on biology, ecology of S. exigua.
- Research on control methods for S. exigua on green onion at Khoai Chau,
Hung Yen.
* Materials
- Green onion Allium fistulosum
- Some insecticides: Catex 1.8EC (Abamectin), Dupont Prevathon 5SC
(Chlorantrailiprole), Tasieu 1.9EC (Emamectine benzoate), Radiant 60SC (Spinetoram)
(According to Circular 21/2013 - TTBNNPTNT).
*Methods
- The determination of insect pests composition and the occurrence density
(OD) of S. exigua was followed the method of the Plant Protection Research Institute
(1997) and National technical regulation on Surveillance method of plant pests QCVN
01-38 (MARD, 2010).
- The beet armyworm S.exigua was reared individually under controlled
condition (stable temperature, relative humidity, food source and space) for evaluating
the intrinsic rate of natural increase (Birch, 1948; Nguyen Van Dinh, 1992). The
biological parameters of beet armyworm such as the intrinsic rate of natural increase
(rm), the net reproductive rate (Ro), the generation time (T, Tc), the finite rate of increase
(λ) and the doubling time (DT) were recorded.
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phixiii
- Studies on the morphological and biological characteristics of the beet
armyworm and its parasitoids M. pallidipes was conducted by following the
conventional method for researching insects.
- Henderson Tilton formula was applied to evaluate the effectiveness of some
insecticides in eliminating beet armyworm population in the field.
7. Main findings and conclusions
1) The investigation was conducted in green onion field in Khoai Chau district,
Hung Yen province across the year 2013-2014. A total of 11 species of insect pests and
mite were collected and identified S. exigua and Liriomyza chinensis were found to be
two major pests that appeared and damaged on green onion throughout the years. The
beet armyworm caused a considerable decrease in the yield of green onion. It was found
that in the greenhouse with a density of 5-8 individuals/m2, the yield of green onion
reduced form 11.09% -12.05%, significantly more than that of the control experiment.
2) In the experiment of evaluating the effects of four temperature levels (at the
stable relative humidity (RH), the beet armyworm S. exigua shown the highest
development rate attemperatures from 25 to 28 oC. The intrinsic rates of natiral increase
(rm) were 0.210 at and 0.302 at the temperature of 25oC and 30oC, respectively. The
development of S.exigua was exammined at two relative humidity (RH) levels (at the
stable temperature level) and six food sources (under stable temperature and relative
humidity conditions). A life table was recored with the basic biological parameters of
the beet armyworm which were reared on laboratory temperature and the larvae were
fed with different food sources. The develomental zero, total effective heat of a
generation, and the number of theoretical generations per year of beet armyworm in
Hung Yen were determined.
3) The beet armyworm population fluctuation was investigated during the years
2013-2014 on the green onion field in Khoai Chau, Hung Yen and the influence of
some ecological factors (weather, cultivations, host plants and natural enemies) on the
development of S.exigua was estimated. Ten natural enemy species was found on green
onion field in Hung Yen. The research on morphological and biological characteristics
of the major parasitoids wasp M. pallidipes was conducted in laboratory. Enormous
methods for controlling the beet armyworm have been applied in the green onion field
in Hung Yen province.1
PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Cây hành hoa hay hành n lá Allium fistulosum (họ hành tỏi Liliaceae) là
một trong những lo i rau gia vị không thể thiếu trong mỗi bữa n hàng ngày,
đƣợc trồng từ lâu đời ở nƣớc ta. Tính đến n m 6, diện tích trồng hành ở đồng
bằng sông Hồng 8.993,7 ha và n ng suất đ t 52,2 t ha với sản lƣợng đ t
112.582,8 tấn (Tổng cục Thống kê, 7). Khoái Châu, Hƣng Yên là một huyện
thuần nông có truyền thống trồng rau. T i đây đã hình thành vùng truyền thống
chuyên canh trồng hành hoa quanh n m với diện tích khá lớn. Sản phẩm hành
hoa ở đây là một mặt hàng gia vị cung cấp cho các nhà máy chế biến mỳ tôm và
thực phẩm. So sánh với các vùng khác trồng hành trong cả nƣớc, n ng suất hành
hoa của Khoái Châu, Hƣng Yên ở mức thấp.
Cây hành hoa bị nhiều loài sâu, bệnh gây h i làm ảnh hƣởng đến n ng suất
và chất lƣợng. Trong đó, sâu keo da láng Spodoptera exigua (Hübner) (Lep.:
Noctuidae) đƣợc ghi nhận là một trong các loài gây h i chính ở nhiều nơi trên thế
giới (CABI, 2014). T i Việt Nam, sâu keo da láng (ở phía Nam gọi là sâu xanh
da láng) đƣợc ghi nhận là loài gây h i trên 5 lo i cây trồng khác nhau, trong đó
có 4 loài thuộc họ hành tỏi. Có tới 78% nông dân đƣợc hỏi cho rằng sâu keo da
láng gây h i rất nặng trên các lo i hành ở Tiền Giang (Ph m V n ầm et al.,
2010). Hiện nay, t i các vùng sản xuất hành trên cả nƣớc sâu keo da láng phát
sinh và gây h i nặng. Sâu keo da láng xuất hiện quanh n m với mật độ từ cao đến
rất cao, gây h i nặng cho cây hành hoa và có thể làm giảm trên % n ng suất
hành hoa t i vùng chuyên canh ở Hƣng Yên. Ngƣời trồng hành hoa ở Khoái
Châu, Hƣng Yên phải đối mặt với sâu keo da láng.
Để phòng chống sâu keo da láng S. exigua trên cây hành hoa, hiện nay
ngƣời sản xuất vẫn chủ yếu sử dụng thuốc trừ sâu hóa học. Biện pháp này gây
ảnh hƣởng xấu đến môi trƣờng và làm cho sự gây h i của sâu keo da láng ngày
càng gia t ng do sự hình thành tính kháng thuốc. Thực tế, ngƣời sản xuất sử dụng
thuốc trừ sâu hóa học tùy tiện, không tuân thủ thời gian cách ly dẫn đến không
chỉ làm t ng chi phí sản xuất, mà còn làm ảnh hƣởng đến chất lƣợng cây hành
hoa do làm t ng dƣ lƣợng thuốc BVTV trong sản phẩm. Nhƣ vậy, sản phẩm hành
hoa không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Đây đang trở thành vấn đề bức
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi2
xúc trong xã hội. Vì vậy, sản xuất cây hành hoa với sản phẩm an toàn là yêu cầu
cấp bách và sự quan tâm của ngƣời tiêu dùng, của cả cộng đồng.
Trong khi đó, ở nƣớc ta các nghiên cứu về sâu keo da láng còn chƣa nhiều.
Có một vài nghiên cứu ghi nhận sự hiện diện trên một số lo i cây trồng, nghiên
cứu chung về đặc điểm sinh vật học trong điều kiện nhiệt độ và ẩm độ không ổn
định, ghi nhận về thành phần thiên địch hay nghiên cứu biện pháp phòng trừ sâu
keo da láng trên cây đậu tƣơng, bông vải, đậu xanh, hành tây. Cho đến nay, chƣa
có nghiên cứu nào chi tiết, hệ thống về đặc điểm sinh vật học và sinh thái học cá
thể của sâu keo da láng. Đặc biệt chƣa có nghiên cứu nào chuyên về sâu keo da
láng h i trên cây rau hay trên cây hành hoa ở trong cả nƣớc nói chung và ở Hƣng
Yên nói riêng.
Vấn đề đặt ra là có bao nhiều loài sâu h i cây hành hoa ở Việt Nam và vị trí
của sâu keo da láng trong tập hợp các loài sâu h i cây hành hoa, tác h i của loài
côn trùng này trên cây hành hoa nhƣ thế nào? Nhiệt độ, ẩm độ và cây thức n ảnh
hƣởng nhƣ thế nào đến sự phát triển cá thể của sâu keo da láng? Sâu keo da láng
sẽ phát sinh phát triển nhƣ thế nào khi là sâu h i cây hành hoa và những yếu tố
sinh thái nào ảnh hƣởng đến số lƣợng của loài sâu h i này trên cây hành hoa?
Biện pháp nào có thể phòng trừ đƣợc sâu keo da láng trên cây hành hoa? Câu trả
lời cho các câu hỏi nêu trên sẽ là cơ sở khoa học chắc chắn để xác định các giải
pháp hữu hiệu trong phòng chống sâu keo da láng h i cây hành hoa theo hƣớng
IPM. Có nhƣ vậy mới mong giảm thiểu đƣợc thiệt h i do sâu keo da láng gây ra
và đảm bảo sản xuất hành hoa ổn định và bền vững. Nghiên cứu sâu keo da láng
và biện pháp phòng chống loài sâu h i này trên cây hành hoa đang là đòi hỏi cấp
thiết của nghề sản xuất cây hành hoa ở Hƣng Yên nói riêng và ở nhiều vùng khác
trồng hành nói chung.
1.2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
1.2.1. Mục đích
Nghiên cứu đặc điểm cơ bản về sinh vật học, sinh thái học của sâu keo da
láng S. exigua và nghiên cứu hiệu quả của một số biện pháp bảo vệ thực vật làm
cơ sở nhằm đề xuất giải pháp có hiệu quả để phòng chống sâu keo da láng h i
cây hành hoa.3
1.2.2. Yêu cầu
- Xác định thành phần và mức độ phổ biến của các loài sâu h i cây hành
hoa, từ đó xác định loài gây h i chính.
- Xác định đặc điểm cơ bản về hình thái học của sâu keo da láng S. exigua.
- Xác định đặc điểm sinh vật học và sinh thái học của sâu keo da láng S.
exigua trên cây hành hoa.
- Nghiên cứu một số biện pháp bảo vệ thực vật để phòng trừ sâu keo da
láng S. exigua h i cây hành hoa t i Khoái Châu, Hƣng Yên.
1.3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
Sâu keo da láng S. exigua và ong ký sinh loài Microplitis pallidipes.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài đi sâu nghiên cứu về thành phần sâu h i cây hành hoa, đặc điểm sinh
vật học, sinh thái học của sâu keo da láng S. exigua h i hành hoa, đồng thời
nghiên cứu áp dụng một số biện pháp (canh tác, sinh học, hóa học) phòng chống
sâu keo da láng S. exigua trên cây hành hoa t i Khoái Châu, Hƣng Yên.
1.4. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI
- Xác định đƣợc thành phần loài côn trùng và nhện nhỏ h i cây hành hoa ở
vùng nghiên cứu gồm loài. Trong đó, có 7 loài ghi nhận lần đầu là sâu h i cây
hành hoa ở Việt Nam. Đồng thời ghi nhận đƣợc loài thiên địch của sâu keo da
láng trên cây hành hoa ở Hƣng Yên, trong đó bổ sung 7 loài thiên địch của sâu
keo da lángở Việt Nam.
- à công trình nghiên cứu một cách hệ thống và chi tiết về sâu keo da láng
S. exigua gây h i trên cây hành hoa ở Việt Nam. Bổ sung thêm nhiều dẫn liệu
khoa học mới về đặc điểm sinh vật học, sinh thái học, đặc biệt những dẫn liệu
về ảnh hƣởng của nhiệt độ, ẩm độ, cây thức n đến sự phát triển cá thể, nhiệt
độ khởi điểm phát dục, số thế hệ lý thuyết, sự tiêu thụ thức n, chỉ số dinh
dƣỡngvà quy luật phát sinh, diễn biến mật độ, yếu tố ảnh hƣởng số lƣợng trên
cây hành hoa của sâu keo da láng ở vùng nghiên cứu.
- Cung cấp dẫn liệu khoa học mới về đặc điểm hình thái và sinh vật học của
loàiong ký sinh sâu non M. pallidipes - một tác nhân sinh học có nhiều triển vọng
để phát triển biện pháp sinh học phòng chống sâu keo da láng.
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi4
1.5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.5.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài
Kết quả nghiên cứu của đề tài đã cung cấp danh lục sâu h i cây hành hoa ở
vùng nghiên cứu, trong đó ghi nhận bổ sung 7 loài sâu h i cây hành hoa ở Việt Nam.
uận án đã bổ sung nhiều dẫn liệu khoa học mới về đặc điểm phát triển cá
thể, ảnh hƣởng của điều kiện nhiệt độ, ẩm độ, cây thức n đến phát triển cá thể
của sâu keo da láng, xác định đƣợc ngƣỡng khởi điểm phát dục, số thế hệ lý
thuyết, sự tiêu thụ thức n, chỉ số dinh dƣỡng của sâu keo da láng, xác định phổ
cây thức n của sâu keo da láng t i Khoái Châu, Hƣng Yên. Đề tài đã cung cấp
những dẫn liệu khoa học mới về mức độ tác h i, tình hình phát sinh, diễn biến
mật độ và ảnh hƣởng của điều kiện khí hậu thời tiết, phƣơng thức canh tác và
khoảng cách trồng cây hành hoa đến biến động số lƣợng của sâu keo da láng trên
cây hành hoa t i vùng nghiên cứu ở Khoái Châu, Hƣng Yên.
uận án còn cung cấp kết quả nghiên cứu về thành phần thiên địch của sâu
keo da láng (trong đó bổ sung 7 loài thiên địch của sâu keo da láng ở Việt Nam),
đi sâu nghiên cứu đặc điểm hình thái và sinh vật học của ong ký sinh sinh sâu
non M. pallidipes - một trong những loài thiên địch quan trọng và có nhiều triển
vọng để phòng chống sâu keo da láng trên cây hành hoa.
Ngoài ra, luận án còn cung cấp những dẫn liệu mới về hiệu quả của một
số biện pháp phòng chống sâu keo da láng trên cây hành hoa t i Khoái Châu,
Hƣng Yên.
1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Kết quả nghiên cứu của đề tài cung cấp cơ sở thực tiễn để xây dựng các
biện pháp phòng trừ sâu keo da láng S. exigua có hiệu quả cao theo hƣớng tổng
hợp và thân thiện với môi trƣờng góp phần giải quyết những khó kh n trong
công tác bảo vệ thực vật đối với cây hành hoa t i vùng nghiên cứu nói riêng và
trong cả nƣớc nói chung.5
PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
2.1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
Sâu keo da láng S. exigua đƣợc phát hiện lần đầu tiên ở Oregon (Mỹ) vào
n m 876 và vài n m sau chúng đã thiết lập quần thể ở Bắc Mỹ, Mexico và vùng
Caribê (Mitchell, 97 ). Sâu keo da láng tấn công nhiều lo i cây trồng nhƣ các
lo i rau, cây n quả, cây cảnh và cỏ d i trên cánh đồng và trong nhà lƣới. Sâu keo
da láng gây h i đặc biệt nghiêm trọng ở những vùng sản xuất rau, làm giảm đáng
kể về n ng suất (Zalom et al., 1986; Mitchell and Tumlinson 1994; Yee and
Toscano, 1998).
Sâu keo da láng S. exigua là một trong những loài sâu h i chính t i các
vùng trồng cà chua ở Georgia (Mỹ) (Liburd et al., ). Trải qua hơn hai thập
niên ( 98 và 99 ) nó trở thành loài sâu h i nghiêm trọng thứ hai trên cây bông
ở Mỹ. Chỉ trong n m 998 có khoảng . 4 . ha cây bông ở Mỹ đã bị sâu keo
da láng gây h i nặng và làm thiệt h i khoảng 9, triệu USD (William, 999).
oài sâu h i này đã tàn phá nặng ở những vụ bông trồng muộn vào những n m
98 và đầu những n m 99 ở các bang Alabama, Georgia, ouisiana,
Mississippi và Texas (Douce and McPherson, 1991; Burris et al., 1994; Layton
1994; Huffman, 1996; Summy et al., 996). Ở Texas (Mỹ), sâu keo da lángđã
bùng phát số lƣợng thành dịch trên cây bông vào n m 995. Sự thiệt h i do loài
sâu h i này gây ra rất khác nhau giữa các vùng trồng bông ở Texas và diện tích bị
h i trên . . ha, trong đó khoảng 48 . ha đƣợc xử lý dập dịch với chi
phí hết trên triệu USD và làm giảm n ng suất bông khoảng 6,8% ở toàn nƣớc
Mỹ (Huffman, 996). Các vùng trồng bông ở Georgia n m 988 cũng bị loài sâu
h i này tấn công. Diện tích bị loài sâu h i này gây h i là . 6 ha trong đó có
89.5 5 ha bị h i rất nặng. Sản lƣợng bông bị mất ở vùng này là .8 tấn. Cùng
thời điểm này các vùng trồng đậu tƣơng ở Georgia (Mỹ) n m 988 cũng bị loài
sâu h i này tấn công. Chi phí cho việc phòng trừ này là 558. USD. Sản lƣợng
đậu tƣơng bị mất là 7 tấn (Adams et al., 989). Ở California sâu keo da láng đã
gây thiệt h i kinh tế đáng kể khoảng ha cây có múi giai đo n cây con và cây
gốc ghép ở giai đo n vƣờn ƣơm trong mùa hè và mùa thu các n m 957, 958 và
1959 (Atkins, 1960).
Sâu keo da láng S. exigua là một sinh vật h i nghiêm trọng ở Đông Á.
oài côn trùng này đã tấn công hành tây ở Nhật Bản từ đầu những n m 98
trứng cái), nhộng có khối lƣợng (64,17 mg nhộng) nhỏ nhất, tỷ lệ sống của các
pha trƣớc trƣởng thành đ t thấp nhất, hệ số nhân của một thế hệ (Ro = 199,39),
chỉ số dinh dƣỡng ( , ), tỷ lệ t ng tự nhiên (rm = 0,268) đều đ t thấp nhất.
4) T i Khoái Châu, Hƣng Yên, sâu keo da láng phát triển quanh n m trên
cây hành hoa. Mật độ sâu keo da láng thấp nhất trong n m vào tháng - n m
sau và cao nhất vào tháng 5-7 hàng n m. Nhiệt độ thấp trong mùa đông, lƣợng
mƣa lớn trong mùa hè (tháng 7-8), thời vụ trồng hành hoa, cây thức n trên đồng,
thiên địch là những yếu tố gây ảnh hƣởng đáng kể đến diễn biến mật độ sâu keo
da láng.
5) Ong ký sinh M. pallidipes là ký sinh đơn, nhƣng trƣởng thành cái có thể
đẻ -6 trứng vào một vật chủ. Ở ,8˚C và 8 ,6% ẩm độ, thời gian vòng đời của
loài ong này là 12,06 ngày. Một trƣởng thành cái đẻ đƣợc 7 ,4 trứng, nhƣng có thể
sinh ra đƣợc 4,6 trứng.
6) Mật độ sâu keo da láng đ t 5 con/m2 trở lên có thể dùng thuốc Dupont
Prevathon 5SC, Radiant 60SC. Có thể áp dụng biện pháp trồng xen cây hành hoa
với một số cây trồng khác (đặc biệt trồng xen với cây nghệ) và trồng hành hoa ở
mật độ 80 khóm/m2 sẽ giúp h n chế sâu keo da láng.keo da láng ở Việt Nam. Chỉ
có 2 loài ong ký sinh sâu non (M. manilae, M. pallidipes) xuất hiện từ phổ biến
đến rất phổ biến.
5.2. KIẾN NGHỊ
1)Trồng hành hoa xen canh với cây khác, trồng với mật độ 80 khóm/m2 để
h n chế tác h i của sâu keo da láng.
2)Tiếp tục nghiên cứu để sử dụng ong M. pallidipes trong phòng chống sâu
keo da láng trên đồng ruộng.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links