[email protected]
New Member
Download miễn phí Giáo án Vật lý lớp 11 - Dòng điện Phu - Cô
Nhiều thiết bị điện có c ấu tạo dưới dạng một lõi sắt đặt trong
một ống dây có dòng điện xoay chiều chạy qua. Lõi sắt này có
tác sụng tăng cường t ừ trư ờng. Dòng điện trong ống dây biến đổi
theo thời gian nên trong lõi s81t xuất hiện dòng điện Phu-cô. Sự
xuất hiện dòng điện Phu-cô trong trường hợp này là có hại. Thứ
nhất là nhiệt toả ra do dòng Phu-cô sẽ làm lõi sắt bị nóng có thể
làm hỏng máy. Thứ hai là dòng điện Phu-cô luôn luôn có xu
hướng chống lại nguyên nhân đã gây ra nó. Trong trường hợp
động cơ điện, nó chống lại sự quay của động cơ. Do đó nó làm
giảmcông suất của động cơ.
Để giảm tác dụng của dòng Phu-cô, người ta không dùng lõi sắt
dưới dạng khối liền mà dùng những là thép silic mỏng có phủ
lớp sơn cách điện gghép sát với nhau(hình61.4).
Ngoài ra, những lá mỏng này lại được dặt song song với đưởng
sức từ. Làm như vậy điện trở của lõi sắt đối với dòng Phu-cô
tăng lên . Bằng cách đó tuy ta không khử được triệt để dòng Phu-cô, nhưng cũng làm giảm cường độ của nó một cách đáng kể
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 61 -1 /5
Tiết :
Bài 61:
DÒNG ĐIỆN PHU - CÔ
I. MỤC TIÊU :
Hiểu được dòng điện PHU CÔ là gì , khi nào phát sinh dòng điện Phu Cô
Hiểu được cái lợi và hại của dòng điện Phu Cô
II. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY : Phương pháp thực nghiệm và nêu vấn đề ..
III. THIẾT BỊ , ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : Con lắc kim loại , nam châm điện
IV. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY
PHẦN LÀM VIỆC CỦA GIÁO VIÊN PHÂN PHỐI
THỜI GIAN
NỘI DUNG GHI BẢNG TỔ CHỨC ,ĐIỀU KHIỂN
HOẠT ĐÔNG CỦA HỌC
SINH
Ghi chú
1. Kiểm tra
bài cũ và kiến
thức cũ liên
quan với bài
mới
(3’)
1. Trả lời câu hỏi SGk
2. Làm bài tập 1,2,3, SGK
Kiểm tra và đánh giá
2. Nghiên
cứu bài mới
1. Dòng điện Phu-cô.
a) Thi nghiệm
Bố trí thí nghiệm như ở hình 61.1.
Cho tấm kim loại (đồng hay nhôm) dao động trong từ trường của
nam châm. Ta thấy tấm kim loại chỉ dao độnt trong khoảng thời
gain ngắn rồi ừng lại.
b) Giải thích:
Khi tấm kim loại dao động, nó cắt các đường sứac từ của nam
châm. Do đó trong tấm kim loại sinh ra các dòng điện cảm ứng.
Theo quy tắc Len-sơ, dòng điện cảm ứng trong tấm kim loại có
tác dụng ngăn cản sự chuyển động của chính tấm kim loại đó. Vì
vậy tấm kim loại dừng lại nhanh chóng.
Một khối vật dẫn đặt trong từ trường biến đổi theo thời gian,
trong khối vật dẫn đó cũng sinh ra dòng điện cảm ứng trong lõi
Bài này gồm hai mục với hai nội dung rõ rệt.
Mục thứ nhất nói về dòng điện Phu-cô. Mục thứ
hia nói về những trường hợp dòng Phu-cô là có
lợi và dòng Phu-cô là có hại. Những nội dung
nói trên chỉ trình bày ở mức độ định tính.
Dòng điện Phu-cô
Để đưa ra khái niệm về dòng điện Phu-cô, GV
làm thí nghiệm như trên Hình 61.1 SGK. Trước
khi làm thí nghiệm đó, GV nên cho tấm kim loại
K dao động mà không có nam châm, sau đó cho
K dao động nhiều lần liên tiếp, sờ tay vào còn có
thể nhận thấy K hơi ấm lên một chút.
Sau đó GV hướng dẫn để học sinh giải thích tại
sao trong thí nghiệm vừa rồi tấm kim loại K
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 61 -2 /5
của máy biến thế.
Ta gọi dòng điện cảm ứng được sinh ra ở trong khối vật dẫn khi
vật dẫn chuyển động trong từ trường hay được đặt trong từ
trường biến đổi theo thời gian là dòng điện Phu-cô.
Đặc tính chung của các dòng điện Phu-cô là tính chất xoáy. Nói
cách khác các đường dòng của Phu-cô là tính chất xoáy. Nói
cách khác các đường cong kín trong khối vật dẫn. Thay tấm kim
loại liền khối trong thí nghiệm hinh 61.1 bằng tấm kim loại có
rãnh sẻ như hình 61.2 thì thấy tấm kim loại này dao động lâu
hơn, vì khiđó điện trở cũa tấm kim loại đối với dòng Phu-cô
tănglàm cho cường độ dòng Phu-cô giảm.
2 ) . Tác dụng của dòng điện Phu-cô
trong một số trường hợp dòng điện Phu-cô là cần thiết và có ích
, trong một số trường hợp khác dòng điện Phu-cô lại có hại.
a) Một vài ví dụ ứng dụng dòng Phu-cô
Tác động gây ra lực hãm của dòng Phu-cô trong một số trường
hợp là cần thiết. Người ta lợi dụng tác dụng này để hãm chuyển
động, nhất là chuyển động quay của một bộ phận nào đó trong
một số thiết bị máy móc hay dụng cụ. Chẳng hạn khi ta cân một
vật bằng cân nhạy thường là kim của cân dao động khá lâu. Để
tránh tình trangđó, người ta cho kim dao động giữa hai cực của
một na mchâm, dao động của kim sẽ tát khá nhanh.
Người ta cũng sử dụng tác dụng hãm của dòng Phu-cô trong
phanh điện từ ở các xe có tải trọng lớn.
Công tơ điện dùng trong giađìenh là một công cụ điện quen
thuộc, trong đó dòng Phu-cô có vai trò cần thiế. Kho dòng điện
qua cuộng dâytrong công tơ, nó sẽ sinh ra momen làm cho đĩa
kim loại của công tơ quay. Đĩa kim loại đặt giữa hai cực cũa một
nam châm hình chữ U. (hình 61.3) Khi đĩa kim loại quay, nó
sinh ra dòng điện Phu-cô trong đĩa. Dòng địên Phu-cô gây ra
momen cản tác dụng lên đĩa. Khi cân bằng giữa momen quay và
momen cản thì đĩa quay đều.
Khi ngắt dòng điện, mặc dù không còn momen quay tác dụng
lên đĩa nhưng đĩa vẫn tiếp tạuc quay vì có quán tính, khi đó dòng
điện Phu-cô các tác dụng làm cho đĩa ngừng quay một cách
nhanh chóng.
dừng lại nhanh chóng. Muốn vậy, cần gợi ý để
học sinh thấy khi K dao động giữa hai cực của
nam châm thì từ thông qua K biến đổi. Do đó,
trong tấm kim loại K có dòng điện cảm ứng.
Dòng điện cảm ứng này chạy ở bên trong khối
vật dẫn và s9ược gọi là dòng điện Phu-cô.
Theo quy tắc Len-xơ thì tù trường của dòng điện
Phu-cô có tác dụng chống lại dao động của tấm
kim loại K. Vì thế tấm kim loại dừng lại.
Thành thử việc cho học sinh giải thích thí
nghiệm đồng thời cũng là làm cho học sinh đưa
ra khái niệm dòng Phu-cô. Mặt khác, đây cũng
là dịp để học sinh vận dụng quy tắc Len-xơ vào
trường hợp thực tế cụ thể.
Cuối mục này SGK nêu thí nghiệm giống như
thí nghiệm trước nhưng thay tấm kim loại liền
khối bằng tấm kim loại có xẻ rãnh. Thí nghiệm
cho thấy, tấm kim loại có xẻ rãnh dao động lâu
hơn tấm kim loại liền khối. Để giải thích hiện
tương này GV cần chỉ ra sự khác nhau giữa tấm
kim loại liền khối và tấm kim loại có xẻ rãnhlà
địen trở đối với dòng điện Phu-cô ỏ hai tấm kim
loại đó. Điện trở của tấm kim loại liền khối đối
với dòng Phu-cô nhỏ hơn tấm kim loại có xẻ
rãnh. Vì vậy, tác dụng chống lại dao động của
dòng Phu-cô trong tấm kim loại liền khối cũng
lớn hơn tác dụng của dòng Phu-cô trong tấm
kim loại có xẻ rãnh.
Chú ý rằng, trong phòng thí nghiệm ở hình 61.1
SGK ta dùng nam châm vĩnh cửu hình chữ U.
tuy nhiên, trong bộ thí nghiệm thường dùng ở
nhà trường người ta người ta dùng nam châm
điện thay cho nam châm vĩnh cửu. Ngòai ra, ở
xà ngang của nộ thí nghiệm có thể treo được
đồng thời hai con lắc, một con lắc với tấm kim
loại liền khối và một con lắc với tấm kim loại có
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 61 -3 /5
b) Một vài thí dụ về trường hợp dòng Phu-cô là có hại.
Nhiều thiết bị điện có cấu tạo dưới dạng một lõi sắt đặt trong
một ống dây có dòng điện xoay chiều chạy qua. Lõi sắt này có
tác sụng tăng cường từ trường. Dòng điện trong ống dây biến đổi
theo thời gian nên trong lõi s81t xuất hiện dòng điện Phu-cô. Sự
xuất hiện dòng điện Phu-cô trong trường hợp này là có hại. Thứ
nhất là nhiệt toả ra do dòng Phu-cô sẽ làm lõi sắt bị nóng có thể
làm hỏng máy. Thứ hai là dòng điện Phu-cô luôn luôn có xu
hướng chống lại nguyên nhân đã gây ra nó. Trong trường hợp
động cơ điện, nó chống lại sự quay của động cơ. Do đó nó làm
giảmcông suất của động cơ.
Để giảm tác dụng của dòng Phu-cô, người ta không dùng lõi sắt
dưới dạng khối liền mà dùng những là thép silic mỏng có phủ
lớp sơn cách điện gghép sát với nhau (hình 61.4).
Ngoài ra, những lá mỏng này lại được dặt so...