solitary_lonely
New Member
Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
Những mâu thuẫn trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay
Mục lục
A. Đặt vấn đề.
B. Nội dung.
1. Sự cần thiết khách quan phát triển nền kinh tế thị trường ở Việt Nam.
1.1 Sự cần thiết khách quan.
1.2 Tác dụng to lớn của sự phát triển kinh tế thị trường
2. Đặc trưng, bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
2.1 Đặc trưng chung của kinh tế thị trường.
2.2 Đặc trưng, bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
3. Thực trạng và phương hướng giải quyết những mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
3.1 Mâu thuẫn giữa bình đẳng, công bằng xã hội với tình trạng bất bình đẳng và bất công không thể tránh khỏi do mặt trái của nền kinh tế thị trường đã tạo ra.
3.2 Mâu thuẫn giữa các thành phần kinh tế.
* Mâu thuẫn giữa chế độ công hữu và tư hữu về tư liệu sản xuất.
* Mâu thuẫn giữa phát triển kinh tế tư nhân với vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà nước.
* Mâu thuẫn giữa xu hướng tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.
3.3 Mâu thuẫn giữa ưu điểm và khuyết tật của cơ chế thị trường.
C. Kết luận.
D. Danh mục tài liệu tham khảo.
A. Đặt vấn đề
Từ sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, Việt Nam quyết tâm phát triển đất nước theo con đường chủ nghĩa xã hội (CNXH). Điều đó đồng nghĩa với việc nước ta chuyển từ nền sản xuất nhỏ, nông nghiệp lạc hậu qúa độ lên CNXH, bỏ qua giai đọan phát triển tư bản chủ nghĩa (TBCN). Trong qúa trình chuyển đổi đó, chúng ta đã phạm một số sai lầm, trong đó có biểu hiện chủ quan, nóng vội, giản đơn, nhất là về quản lý kinh tế, khiến cho kinh tế - xã hội lâm vào trì trệ, khủng hoảng, xuất hiện nhiều mâu thuẫn đối lập nhau. Vì vậy, Đảng ta đã xác định đúng đắn phải đổi mới tư duy lí luận, nhất là tư duy kinh tế để khắc phục những hậu qủa, sai lầm trên. Đại hội Đảng lần VI (1986) xác định mục tiêu đổi mới phải toàn diện đồng thời có trọng điểm đúng, trên cơ sở ổn định, xây dựng nền kinh tể thị trường định hướng XHCN thay thế cho cơ chế kinh tế kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp trước đây. Mặc dù kinh tế nước nhà đã đạt được nhiều thành công to lớn nhưng trong những thành công đó vẫn tồn tại những mâu thuẫn do chế độ cũ để lại lẫn chế độ mới sinh ra, nó làm kìm hãm sự phát triển của công cuộc đổi mới. Đây là vấn đề có vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế thị trường ở nước ta, đòi hỏi cần được giải quyết một cách toàn diện, triệt để nhằm thúc đẩy nền kinh tế nước nhà phát triển nhanh hơn nữa.
Với mong muốn tìm hiểu thêm những vấn đề của nền kinh tế, quan điểm lý luận cũng như những khó khăn trong giải pháp, qúa trình xử lý các vấn đề mâu thuẫn trong thời kì chuyển đổi nền kinh tế, em đã chọn đề tài “Những mâu thuẫn trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay” làm đề tài tiểu luận môn Triết học Mác_ Lê Nin. Em xin chân thành Thank TS.Mai Xuân Hợi, bộ môn Triết học Mác – Lênin, trung tâm thư viện trường ĐHKTQD đã tạo điều kiện cho em hoàn thành bài tiểu luận này. Mặc dù đã cố gắng rất nhiều, song trong qúa trình thực hiện không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong sự góp ý của thầy giáo để đề tài được hoàn thiện hơn.
B. Nội dung
1. Sự cần thiết khách quan phát triển nền kinh tế thị trường ở Việt Nam.
1.1 Sự cần thiết khách quan.
Kinh tế thị trường là kinh tế hàng hóa phát triển ở trình độ cao khi toàn bộ qúa trình đầu vào, đầu ra của sản xuất do thị trường quyết định. Như vậy kinh tế thị trường là kinh tế hàng hóa nhìn chung có cùng bản chất nhưng khác nhau ở trình độ phát triển.
Cơ sở khách quan cho sự tồn tại và phát triển của kinh tế thị trường ở Việt Nam: Phân công lao động xã hội và sự tách biệt kinh tế dựa trên hình thức sở hữu khác nhau của tư liệu sản xuất.
*Phân công lao động xã hội với tính cách là cơ sở chung của sản xuất hàng hóa và phụ thuộc vào lực lượng sản xuất. Sự phát triển của lực lượng sản xuất sẽ khiến cho phân công lao động xã hội phát triển. Biểu hiện cụ thể ở nước ta đó là sự ra đời của nhiều ngành nghề mới với sản phẩm phong phú, đa dạng, chất lượng cao bên cạnh những ngành cổ truyền đang được khôI phục và phát triển, xu hướng ngày càng hiện đại.
*Sự tách biệt về kinh tế: Dựa trên những hình thức sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất. Nước ta hiện nay phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, mỗi thành phần dựa trên một hình thức sở hữu nhất định về tư liệu sản xuất. Do đó nước ta hiện nay còn tồn tại nhiều hình thức sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất. Đó là hình thức sở hữu Nhà nước về tư liệu sản xuất, hình thức tư hữu nhỏ về tư liệu sản xuất, sở hữu tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất, sở hữu tập thể về tư liệu sản xuất, hình thức sở hữu hỗn hợp về tư liệu sản xuất (nhà nước và tư bản tư nhân trong và ngoài nước).
Tóm lại, hai điều kiện cho sự tồn tại và phát triển nền kinh tế thị trường vẫn tồn tại ở Việt Nam và có xu hướng ngày càng phát triển.
1.2 Tác dụng to lớn của sự phát triển kinh tế thị trường.
Kinh tế thị trường kích thích, tạo động lực cho lực lượng sản xuất phát triển, nâng cao năng suất lao động.
Kích thích chức năng động, sáng tạo của các chủ thể kinh tế và sử dụng có hiệu qủa nhất các yếu tố sản xuất, nâng cao chất lượng, khối lượng, mẫu mã hàng hóa và dịch vụ.
Kinh tế thị trường thúc đẩy qúa trình phân công lao động xã hội, mở rộng quan hệ kinh tế với nước ngoài.
Kinh tế thị trường thúc đẩy qúa trình tích tụ và tập trung sản xuất nhằm mở rộng quy mô sản xuất, chọn lọc đội ngũ nhân lực có trình độ cao, tay nghề giỏi, đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước.
Kinh tế thị trường phù hợp với tính quy luật chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn, thúc đẩy sự xã hội hóa sản xuất.
Kinh tế thị trường phù hợp xu thế phát triển của nền kinh tế hiện nay. Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều chuyển sang kinh tế thị trường.
Kinh tế thị trường phù hợp với xu thế toàn cầu hóa, quốc tế hóa, khu vực hóa nền kinh tế.
Tuy nhiên kinh tế thị trường cũng có những tác hại của nó: khủng hoảng, lạm phát, phân hóa giàu nghèo,…và kinh tế thị trường không thể khắc phục những hạn chế này. Do đó đòi hỏi phải có sự điều tiết của Nhà nước.
Mô hình kinh tế của Việt Nam được xác định là nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, định hướng xã hội chủ nghĩa (nói ngắn gọn là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa). Con đường phát triển kinh tế của nước ta không lặp lại nguyên vẹn tiến trình phát triển của các nước đi trước mà cần và có thể xây dựng nền kinh tế thị trường hiện đại, định hướng xã hội chủ nghĩa theo kiểu rút ngắn, kết hợp các bước phát triển tuần tự và nhảy vọt.
2. Đặc trưng, bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
2.1 Đặc trưng chung của kinh tế thị trường.
Tính tự chủ của các doanh nghiệp cao: Các chủ thể kinh tế độc lập sản xuất kinh doanh theo yêu cầu của thị trường.
Giá cả hình thành trên thị trường, do thị trường quyết định.
Nền kinh tế thị trường vận hành theo các quy luật kinh tế (quy luật giá trị, quy luật cung-cầu, quy luật cạnh tranh, quy luật tài chính-tiền tệ).
Trong nền kinh tế thị trường hiện đại có sự điều tiết của Nhà nước thông qua pháp luật kinh tế, kế hoạch hóa và các chính sách kinh tế.
2.2 Đặc trưng, bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
+ Mục tiêu phát triển kinh tế thị trường:
Trong nhiều đặc tính có thể dùng làm tiêu thức để phân biệt kinh tế thị trường nước ta với kinh tế thị trường ở nước khác, phải nói đến mục đích chính trị, mục tiêu kinh tế -xã hội mà nhà nước và nhân dân ta đã lựa chọn làm định hướng chi phối sự vận động phát triển nền kinh tế. Sự định hướng xây dựng và phát triển kinh tế thị trường ở nước ta là giải phóng sức sản xuất, động viên mọi nguồn lực trong nước và ngoài nước để thực hiện CNH- HĐH. Xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, nâng cao hiệu quả kinh tế- xã hội, cải tiến từng bước đời sống của nhân dân, tăng trưởng kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội, khuyến khích làm giàu hợp pháp, gắn liền với xoá đói giảm nghèo.
+ Nền kinh tế thị trường gồm nhiều thành phần trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo : Trong nền kinh tế nước ta tồn tại ba loại hình sở hữu cơ bản là sở hữu toàn dân, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân. Từ ba loại hình sở hữu cơ bản này hình thành sáu thành phần kinh tế là kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế cá thể, kinh tế tiểu thủ_ tư bản tư nhân, kinh tế tư bản nhà nước, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Các thành phần kinh tế nói trên tồn tại khách quan và cần thiết đối với nền kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Vì vậy, xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường nhiều thành phần là một tất yếu của nước ta. Chỉ có như vậy chúng ta mới khai thác được mọi nguồn lực kinh tế, nâng cao được hiệu quả kinh tế, phát huy được tiềm năng của các thành phần kinh tế vào phát triển chung của nền kinh tế đất nước nhằm thoả mãn nhu cầu ngày càng tăng của nhân dân.
Do đó, không chỉ xây dựng và phát triển các thành phần kinh tế dựa trên chế độ công hữu mà còn phải khuyến khích các thành phần kinh tế dựa trên chế độ tư hữu phát triển để hình thành nền kinh tế thị trường rộng lớn. Các đơn vị kinh tế thuộc mọi thành phần đều bình đẳng với nhau trước pháp luật, vừa hợp tác, vừa cạnh tranh với nhau cùng phát triển.
Trong nền kinh tế thị trường nhiều thành phần ở nước ta thì thành phần kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Đây là sự khác biệt cơ bản chất giữa kinh tế thị trường ở Việt Nam với kinh tế thị trường nói chung. Tính định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị trường ở nước ta đã quyết định kinh tế nhà nước ở nước ta giữ vai trò chủ đạo trong cơ cấu kinh tế nhiều thành phần.
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phớ
22
Đại hội VII của Đảng đã xác định rõ: “Tiếp tục xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, hình thành đồng bộ và vận hành có hiệu qủa cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước.”(1) Đến đại hội IX còn giải thích rõ thêm: “nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, định hướng xã hội chủ nghĩa (nói ngắn gọn là KTTT định hướng XHCN)”(2)
Cơ chế thị trường là cơ chế tự điều tiết nền kinh tế nên rất linh hoạt, mềm dẻo và uyển chuyển. Nó có tác dụng kích thích mạnh, nhanh sự đổi mới về kĩ thuật, công nghệ, quản lý và do đó dễ dàng thỏa mãn nhu cầu và thị hiếu người tiêu dùng. Nó là cơ chế đòi hỏi các doanh nghiệp và các nhà quản lý phải hết sức năng động, nhạy bén để thích nghi với sự đổi mới thường xuyên và mau lẹ của nhu cầu xã hội cũng như của tiến bộ kỹ thuật và công nghệ. Trên cơ sở đó cơ chế thị trường kích thích sản xuất và trao đổi hàng hóa phát triển.
Tuy vậy, tấm huân chương nào cũng có hai mặt, bên cạnh những ưu thế vốn được coi là vẻ đẹp của cơ chế thị trường, thì bản thân cơ chế thị trường cũng chứa đựng nhiều khuyết tật, mâu thuẫn:
- Bởi vì cơ chế thị trường mang tính tự phát nên những hậu qủa xã hội mà nó gây ra ở nước ta là những vấn đề khó tránh khỏi: tỉ lệ thất nghiệp thành thị cao, khoảng 7.28%, còn ở nông thôn khoảng 10.98%, lạm phát 9.5%, sự phân hóa giàu cùng kiệt khoảng 13.5 lần (số liệu điều tra lao động - việc làm 2005_Tổng cục Thống kê)
(1) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội VII. Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2000, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1991, tr.23.
(2)Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001, tr.86.
- Do việc chạy theo lợi nhuận tối đa nên cơ chế thị trường có xu hướng kích thích việc khai thác và sử dụng tài nguyên một cách vô tội vạ, phá hủy môi trường, môi sinh và sự cân bằng sinh thái. Khói bụi từ các nhà máy, khu công nghiệp, từ các phương tiện vận tải, rác thải công nghiệp…ngày càng đe dọa môi trường và sức khỏe con người.
- Trong cơ chế thị trường, cạnh tranh là động lực của nền kinh tế, nhưng bản thân quan hệ cạnh tranh lại cũng chứa đựng những nhân tố tạo ra sự đối lập với nó, đó là độc quyền, mà độc quyền chính là cơ sở để làm nảy sinh những quan hệ cạnh tranh không lành mạnh.
Tóm lại, cơ chế thị trường có nhiều ưu thế nên được Việt Nam sử dụng như một công cụ để phát triển kinh tế. Mặt khác, nhằm khắc phục những khuyết tật của cơ chế thị trường thì hiện nay nước ta cần kết hợp cơ chế thị trường có sự can thiệp, điều tiết vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế, hình thành nên cơ chế kinh tế hỗn hợp.
Nhà nước đảm bảo sự ổn định chính trị, kinh tế, xã hội và thiết lập khuôn khổ luật pháp để tạo điều kiện cần thiết cho hoạt động kinh tế. Những khuôn khổ luật pháp mà Nhà nước thiết lập có tác động sâu sắc tới các hành vi của các chủ thể kinh tế, điều chỉnh hành vi kinh tế của họ.
Nhà nước định hướng cho sự ổn định và cải thiện các hoạt động kinh tế . Nhà nước phải sử dụng chính sách tài chính và chính sách tiền tệ để ổn định môi trường kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế đồng thời hạn chế lạm phát, thất nghiệp và phá vỡ sự trì trệ.
Nhà nước đảm bảo cho nền kinh tế hoạt động có hiệu qủa, phải thực hịen những biện pháp nhằm ngăn chặn những tác động từ bên ngoài nhằm nâng cao hiệu qủa kinh tế xã hội, đồng thời phân bổ các nguồn lực hợp lý.
Nhà nước quy hoạch và tổ chức thu hút các nguồn đầu tư về kết cấu hạ tầng, tổ chức xây dung các chính sách, chương trình tác động tới khâu phân hối lại thu nhập, nhằm đảm bảo công bằng xã hội.
C. Kết luận
Mâu thuận là một hiện tượng khách quan phổ biến hình thành từ những cấu trúc và thuộc tính bên trong vốn có tự thân của tất cả các sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan. Mâu thuẫn là động lực của mọi sự vận động và phát triển. Trong hệ thống thống nhất của nền kinh tế qúa độ luôn chứa đựng sự đối lập, những khuynh hướng đối lập luôn bài trừ và cạnh tranh gay gắt với nhau, nhưng chúng luôn thâm nhập, nương tựa vào nhau cùng tồn tại và phát triển, trở thành sức mạnh tổng hợp để phát triển nhanh nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
Đề tài “Những mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam” đã nghiên cứu một cách tương đối có hệ thống những mâu thuẫn cơ bản chủ yếu trong nền kinh tế thị trường hiện đại. Khi phân tích mâu thuẫn, đề tài được tập trung nghiên cứu về qúa trình phát sinh, phát triển mâu thuẫn của nền kinh tế thị trường, xem xét vai trò, vị trí và mối quan hệ lẫn nhau của từng mâu thuẫn cụ thể. Mỗi mâu thuẫn có vị trí khác nhau và sự phân định chúng cũng chỉ có ý nghĩa tương đối. Vấn đề giải quyết các mâu thuẫn cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp thích hợp, tùy từng giai đoạn cụ thể, không nóng vội cũng không chủ quan duy ý chí, đặc biệt cần chú trọng đến vai trò quản lý của Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Có như vậy chúng ta nhanh chóng thực hiện được mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, mọi người đều có cuộc sống ấm no, tự do hạnh phúc.
D. tài liệu tham khảo
1. Bộ giáo dục và đào tạo. Giáo trình Kinh tế chính trị Mác-Lênin. Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.
2. Bộ giáo dục và đào tạo. Giáo trình Triết học Mác - Lênin. Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội VII. Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2000, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1991.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001,
5. PGS. TS Hoàng Việt “Động lực phát triển của nền kinh tế ở nước ta trong quá trinh xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”. Tạp chí kinh tế và phát triên số 72 tháng 6/2003.
6. Lương Việt Hải “Những vấn đề đạo đức trong điều kiên kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay: Sự phân hoá giàu cùng kiệt trong kinh tế thị trường và giá trị đạo đức ở nước ta hiện nay”. Tạp chí triết học số 8(135)/2002.
7. PGS.TS Mai Ngọc Cường “Hiểu thế nào là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”. Tạp chí kinh tế và phát triển. Số 71_ 5/2003.
8. TS Nguyễn Tấn Hùng “Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa: Mâu thuẫn và phương hướng giải quyết”. Tạp chí nghiên cứu và lý luận số 8/2000.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Những mâu thuẫn trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay
Mục lục
A. Đặt vấn đề.
B. Nội dung.
1. Sự cần thiết khách quan phát triển nền kinh tế thị trường ở Việt Nam.
1.1 Sự cần thiết khách quan.
1.2 Tác dụng to lớn của sự phát triển kinh tế thị trường
2. Đặc trưng, bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
2.1 Đặc trưng chung của kinh tế thị trường.
2.2 Đặc trưng, bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
3. Thực trạng và phương hướng giải quyết những mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
3.1 Mâu thuẫn giữa bình đẳng, công bằng xã hội với tình trạng bất bình đẳng và bất công không thể tránh khỏi do mặt trái của nền kinh tế thị trường đã tạo ra.
3.2 Mâu thuẫn giữa các thành phần kinh tế.
* Mâu thuẫn giữa chế độ công hữu và tư hữu về tư liệu sản xuất.
* Mâu thuẫn giữa phát triển kinh tế tư nhân với vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà nước.
* Mâu thuẫn giữa xu hướng tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.
3.3 Mâu thuẫn giữa ưu điểm và khuyết tật của cơ chế thị trường.
C. Kết luận.
D. Danh mục tài liệu tham khảo.
A. Đặt vấn đề
Từ sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, Việt Nam quyết tâm phát triển đất nước theo con đường chủ nghĩa xã hội (CNXH). Điều đó đồng nghĩa với việc nước ta chuyển từ nền sản xuất nhỏ, nông nghiệp lạc hậu qúa độ lên CNXH, bỏ qua giai đọan phát triển tư bản chủ nghĩa (TBCN). Trong qúa trình chuyển đổi đó, chúng ta đã phạm một số sai lầm, trong đó có biểu hiện chủ quan, nóng vội, giản đơn, nhất là về quản lý kinh tế, khiến cho kinh tế - xã hội lâm vào trì trệ, khủng hoảng, xuất hiện nhiều mâu thuẫn đối lập nhau. Vì vậy, Đảng ta đã xác định đúng đắn phải đổi mới tư duy lí luận, nhất là tư duy kinh tế để khắc phục những hậu qủa, sai lầm trên. Đại hội Đảng lần VI (1986) xác định mục tiêu đổi mới phải toàn diện đồng thời có trọng điểm đúng, trên cơ sở ổn định, xây dựng nền kinh tể thị trường định hướng XHCN thay thế cho cơ chế kinh tế kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp trước đây. Mặc dù kinh tế nước nhà đã đạt được nhiều thành công to lớn nhưng trong những thành công đó vẫn tồn tại những mâu thuẫn do chế độ cũ để lại lẫn chế độ mới sinh ra, nó làm kìm hãm sự phát triển của công cuộc đổi mới. Đây là vấn đề có vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế thị trường ở nước ta, đòi hỏi cần được giải quyết một cách toàn diện, triệt để nhằm thúc đẩy nền kinh tế nước nhà phát triển nhanh hơn nữa.
Với mong muốn tìm hiểu thêm những vấn đề của nền kinh tế, quan điểm lý luận cũng như những khó khăn trong giải pháp, qúa trình xử lý các vấn đề mâu thuẫn trong thời kì chuyển đổi nền kinh tế, em đã chọn đề tài “Những mâu thuẫn trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay” làm đề tài tiểu luận môn Triết học Mác_ Lê Nin. Em xin chân thành Thank TS.Mai Xuân Hợi, bộ môn Triết học Mác – Lênin, trung tâm thư viện trường ĐHKTQD đã tạo điều kiện cho em hoàn thành bài tiểu luận này. Mặc dù đã cố gắng rất nhiều, song trong qúa trình thực hiện không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong sự góp ý của thầy giáo để đề tài được hoàn thiện hơn.
B. Nội dung
1. Sự cần thiết khách quan phát triển nền kinh tế thị trường ở Việt Nam.
1.1 Sự cần thiết khách quan.
Kinh tế thị trường là kinh tế hàng hóa phát triển ở trình độ cao khi toàn bộ qúa trình đầu vào, đầu ra của sản xuất do thị trường quyết định. Như vậy kinh tế thị trường là kinh tế hàng hóa nhìn chung có cùng bản chất nhưng khác nhau ở trình độ phát triển.
Cơ sở khách quan cho sự tồn tại và phát triển của kinh tế thị trường ở Việt Nam: Phân công lao động xã hội và sự tách biệt kinh tế dựa trên hình thức sở hữu khác nhau của tư liệu sản xuất.
*Phân công lao động xã hội với tính cách là cơ sở chung của sản xuất hàng hóa và phụ thuộc vào lực lượng sản xuất. Sự phát triển của lực lượng sản xuất sẽ khiến cho phân công lao động xã hội phát triển. Biểu hiện cụ thể ở nước ta đó là sự ra đời của nhiều ngành nghề mới với sản phẩm phong phú, đa dạng, chất lượng cao bên cạnh những ngành cổ truyền đang được khôI phục và phát triển, xu hướng ngày càng hiện đại.
*Sự tách biệt về kinh tế: Dựa trên những hình thức sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất. Nước ta hiện nay phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, mỗi thành phần dựa trên một hình thức sở hữu nhất định về tư liệu sản xuất. Do đó nước ta hiện nay còn tồn tại nhiều hình thức sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất. Đó là hình thức sở hữu Nhà nước về tư liệu sản xuất, hình thức tư hữu nhỏ về tư liệu sản xuất, sở hữu tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất, sở hữu tập thể về tư liệu sản xuất, hình thức sở hữu hỗn hợp về tư liệu sản xuất (nhà nước và tư bản tư nhân trong và ngoài nước).
Tóm lại, hai điều kiện cho sự tồn tại và phát triển nền kinh tế thị trường vẫn tồn tại ở Việt Nam và có xu hướng ngày càng phát triển.
1.2 Tác dụng to lớn của sự phát triển kinh tế thị trường.
Kinh tế thị trường kích thích, tạo động lực cho lực lượng sản xuất phát triển, nâng cao năng suất lao động.
Kích thích chức năng động, sáng tạo của các chủ thể kinh tế và sử dụng có hiệu qủa nhất các yếu tố sản xuất, nâng cao chất lượng, khối lượng, mẫu mã hàng hóa và dịch vụ.
Kinh tế thị trường thúc đẩy qúa trình phân công lao động xã hội, mở rộng quan hệ kinh tế với nước ngoài.
Kinh tế thị trường thúc đẩy qúa trình tích tụ và tập trung sản xuất nhằm mở rộng quy mô sản xuất, chọn lọc đội ngũ nhân lực có trình độ cao, tay nghề giỏi, đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước.
Kinh tế thị trường phù hợp với tính quy luật chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn, thúc đẩy sự xã hội hóa sản xuất.
Kinh tế thị trường phù hợp xu thế phát triển của nền kinh tế hiện nay. Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều chuyển sang kinh tế thị trường.
Kinh tế thị trường phù hợp với xu thế toàn cầu hóa, quốc tế hóa, khu vực hóa nền kinh tế.
Tuy nhiên kinh tế thị trường cũng có những tác hại của nó: khủng hoảng, lạm phát, phân hóa giàu nghèo,…và kinh tế thị trường không thể khắc phục những hạn chế này. Do đó đòi hỏi phải có sự điều tiết của Nhà nước.
Mô hình kinh tế của Việt Nam được xác định là nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, định hướng xã hội chủ nghĩa (nói ngắn gọn là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa). Con đường phát triển kinh tế của nước ta không lặp lại nguyên vẹn tiến trình phát triển của các nước đi trước mà cần và có thể xây dựng nền kinh tế thị trường hiện đại, định hướng xã hội chủ nghĩa theo kiểu rút ngắn, kết hợp các bước phát triển tuần tự và nhảy vọt.
2. Đặc trưng, bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
2.1 Đặc trưng chung của kinh tế thị trường.
Tính tự chủ của các doanh nghiệp cao: Các chủ thể kinh tế độc lập sản xuất kinh doanh theo yêu cầu của thị trường.
Giá cả hình thành trên thị trường, do thị trường quyết định.
Nền kinh tế thị trường vận hành theo các quy luật kinh tế (quy luật giá trị, quy luật cung-cầu, quy luật cạnh tranh, quy luật tài chính-tiền tệ).
Trong nền kinh tế thị trường hiện đại có sự điều tiết của Nhà nước thông qua pháp luật kinh tế, kế hoạch hóa và các chính sách kinh tế.
2.2 Đặc trưng, bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
+ Mục tiêu phát triển kinh tế thị trường:
Trong nhiều đặc tính có thể dùng làm tiêu thức để phân biệt kinh tế thị trường nước ta với kinh tế thị trường ở nước khác, phải nói đến mục đích chính trị, mục tiêu kinh tế -xã hội mà nhà nước và nhân dân ta đã lựa chọn làm định hướng chi phối sự vận động phát triển nền kinh tế. Sự định hướng xây dựng và phát triển kinh tế thị trường ở nước ta là giải phóng sức sản xuất, động viên mọi nguồn lực trong nước và ngoài nước để thực hiện CNH- HĐH. Xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, nâng cao hiệu quả kinh tế- xã hội, cải tiến từng bước đời sống của nhân dân, tăng trưởng kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội, khuyến khích làm giàu hợp pháp, gắn liền với xoá đói giảm nghèo.
+ Nền kinh tế thị trường gồm nhiều thành phần trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo : Trong nền kinh tế nước ta tồn tại ba loại hình sở hữu cơ bản là sở hữu toàn dân, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân. Từ ba loại hình sở hữu cơ bản này hình thành sáu thành phần kinh tế là kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế cá thể, kinh tế tiểu thủ_ tư bản tư nhân, kinh tế tư bản nhà nước, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Các thành phần kinh tế nói trên tồn tại khách quan và cần thiết đối với nền kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Vì vậy, xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường nhiều thành phần là một tất yếu của nước ta. Chỉ có như vậy chúng ta mới khai thác được mọi nguồn lực kinh tế, nâng cao được hiệu quả kinh tế, phát huy được tiềm năng của các thành phần kinh tế vào phát triển chung của nền kinh tế đất nước nhằm thoả mãn nhu cầu ngày càng tăng của nhân dân.
Do đó, không chỉ xây dựng và phát triển các thành phần kinh tế dựa trên chế độ công hữu mà còn phải khuyến khích các thành phần kinh tế dựa trên chế độ tư hữu phát triển để hình thành nền kinh tế thị trường rộng lớn. Các đơn vị kinh tế thuộc mọi thành phần đều bình đẳng với nhau trước pháp luật, vừa hợp tác, vừa cạnh tranh với nhau cùng phát triển.
Trong nền kinh tế thị trường nhiều thành phần ở nước ta thì thành phần kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Đây là sự khác biệt cơ bản chất giữa kinh tế thị trường ở Việt Nam với kinh tế thị trường nói chung. Tính định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị trường ở nước ta đã quyết định kinh tế nhà nước ở nước ta giữ vai trò chủ đạo trong cơ cấu kinh tế nhiều thành phần.
Ket-noi.com kho tài liệu miễn phớ
22
Đại hội VII của Đảng đã xác định rõ: “Tiếp tục xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, hình thành đồng bộ và vận hành có hiệu qủa cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước.”(1) Đến đại hội IX còn giải thích rõ thêm: “nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, định hướng xã hội chủ nghĩa (nói ngắn gọn là KTTT định hướng XHCN)”(2)
Cơ chế thị trường là cơ chế tự điều tiết nền kinh tế nên rất linh hoạt, mềm dẻo và uyển chuyển. Nó có tác dụng kích thích mạnh, nhanh sự đổi mới về kĩ thuật, công nghệ, quản lý và do đó dễ dàng thỏa mãn nhu cầu và thị hiếu người tiêu dùng. Nó là cơ chế đòi hỏi các doanh nghiệp và các nhà quản lý phải hết sức năng động, nhạy bén để thích nghi với sự đổi mới thường xuyên và mau lẹ của nhu cầu xã hội cũng như của tiến bộ kỹ thuật và công nghệ. Trên cơ sở đó cơ chế thị trường kích thích sản xuất và trao đổi hàng hóa phát triển.
Tuy vậy, tấm huân chương nào cũng có hai mặt, bên cạnh những ưu thế vốn được coi là vẻ đẹp của cơ chế thị trường, thì bản thân cơ chế thị trường cũng chứa đựng nhiều khuyết tật, mâu thuẫn:
- Bởi vì cơ chế thị trường mang tính tự phát nên những hậu qủa xã hội mà nó gây ra ở nước ta là những vấn đề khó tránh khỏi: tỉ lệ thất nghiệp thành thị cao, khoảng 7.28%, còn ở nông thôn khoảng 10.98%, lạm phát 9.5%, sự phân hóa giàu cùng kiệt khoảng 13.5 lần (số liệu điều tra lao động - việc làm 2005_Tổng cục Thống kê)
(1) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội VII. Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2000, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1991, tr.23.
(2)Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001, tr.86.
- Do việc chạy theo lợi nhuận tối đa nên cơ chế thị trường có xu hướng kích thích việc khai thác và sử dụng tài nguyên một cách vô tội vạ, phá hủy môi trường, môi sinh và sự cân bằng sinh thái. Khói bụi từ các nhà máy, khu công nghiệp, từ các phương tiện vận tải, rác thải công nghiệp…ngày càng đe dọa môi trường và sức khỏe con người.
- Trong cơ chế thị trường, cạnh tranh là động lực của nền kinh tế, nhưng bản thân quan hệ cạnh tranh lại cũng chứa đựng những nhân tố tạo ra sự đối lập với nó, đó là độc quyền, mà độc quyền chính là cơ sở để làm nảy sinh những quan hệ cạnh tranh không lành mạnh.
Tóm lại, cơ chế thị trường có nhiều ưu thế nên được Việt Nam sử dụng như một công cụ để phát triển kinh tế. Mặt khác, nhằm khắc phục những khuyết tật của cơ chế thị trường thì hiện nay nước ta cần kết hợp cơ chế thị trường có sự can thiệp, điều tiết vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế, hình thành nên cơ chế kinh tế hỗn hợp.
Nhà nước đảm bảo sự ổn định chính trị, kinh tế, xã hội và thiết lập khuôn khổ luật pháp để tạo điều kiện cần thiết cho hoạt động kinh tế. Những khuôn khổ luật pháp mà Nhà nước thiết lập có tác động sâu sắc tới các hành vi của các chủ thể kinh tế, điều chỉnh hành vi kinh tế của họ.
Nhà nước định hướng cho sự ổn định và cải thiện các hoạt động kinh tế . Nhà nước phải sử dụng chính sách tài chính và chính sách tiền tệ để ổn định môi trường kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế đồng thời hạn chế lạm phát, thất nghiệp và phá vỡ sự trì trệ.
Nhà nước đảm bảo cho nền kinh tế hoạt động có hiệu qủa, phải thực hịen những biện pháp nhằm ngăn chặn những tác động từ bên ngoài nhằm nâng cao hiệu qủa kinh tế xã hội, đồng thời phân bổ các nguồn lực hợp lý.
Nhà nước quy hoạch và tổ chức thu hút các nguồn đầu tư về kết cấu hạ tầng, tổ chức xây dung các chính sách, chương trình tác động tới khâu phân hối lại thu nhập, nhằm đảm bảo công bằng xã hội.
C. Kết luận
Mâu thuận là một hiện tượng khách quan phổ biến hình thành từ những cấu trúc và thuộc tính bên trong vốn có tự thân của tất cả các sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan. Mâu thuẫn là động lực của mọi sự vận động và phát triển. Trong hệ thống thống nhất của nền kinh tế qúa độ luôn chứa đựng sự đối lập, những khuynh hướng đối lập luôn bài trừ và cạnh tranh gay gắt với nhau, nhưng chúng luôn thâm nhập, nương tựa vào nhau cùng tồn tại và phát triển, trở thành sức mạnh tổng hợp để phát triển nhanh nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
Đề tài “Những mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam” đã nghiên cứu một cách tương đối có hệ thống những mâu thuẫn cơ bản chủ yếu trong nền kinh tế thị trường hiện đại. Khi phân tích mâu thuẫn, đề tài được tập trung nghiên cứu về qúa trình phát sinh, phát triển mâu thuẫn của nền kinh tế thị trường, xem xét vai trò, vị trí và mối quan hệ lẫn nhau của từng mâu thuẫn cụ thể. Mỗi mâu thuẫn có vị trí khác nhau và sự phân định chúng cũng chỉ có ý nghĩa tương đối. Vấn đề giải quyết các mâu thuẫn cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp thích hợp, tùy từng giai đoạn cụ thể, không nóng vội cũng không chủ quan duy ý chí, đặc biệt cần chú trọng đến vai trò quản lý của Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Có như vậy chúng ta nhanh chóng thực hiện được mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, mọi người đều có cuộc sống ấm no, tự do hạnh phúc.
D. tài liệu tham khảo
1. Bộ giáo dục và đào tạo. Giáo trình Kinh tế chính trị Mác-Lênin. Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.
2. Bộ giáo dục và đào tạo. Giáo trình Triết học Mác - Lênin. Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội VII. Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2000, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1991.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001,
5. PGS. TS Hoàng Việt “Động lực phát triển của nền kinh tế ở nước ta trong quá trinh xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”. Tạp chí kinh tế và phát triên số 72 tháng 6/2003.
6. Lương Việt Hải “Những vấn đề đạo đức trong điều kiên kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay: Sự phân hoá giàu cùng kiệt trong kinh tế thị trường và giá trị đạo đức ở nước ta hiện nay”. Tạp chí triết học số 8(135)/2002.
7. PGS.TS Mai Ngọc Cường “Hiểu thế nào là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”. Tạp chí kinh tế và phát triển. Số 71_ 5/2003.
8. TS Nguyễn Tấn Hùng “Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa: Mâu thuẫn và phương hướng giải quyết”. Tạp chí nghiên cứu và lý luận số 8/2000.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Tags: Mâu thuẩn giữa các yếu tố TBCN và các yếu tố XHCN, những chở ngại gì trong quá trình phát triển kinh tế thị trường, những mâu thuẫn của kinh tế thị trường định hướng tư bản chủ nghĩa, những mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam, Các thành phần tham gia trong quá trình vận tải, mâu thuẫn giữa khuyn hướng tư bản và chủ nghĩa xã hội, Những mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình phát triển kinh tế thị trường XHCN ở VN là gì, Mâu thuẫn trong phát triển kinh tế xã hội ở Việt nam, Quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta có những khó khăn, trở ngại gì, loại mâu thuẫn của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta hiện nay., để đáp ứng nhu cầu phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xhcn cần chú trọng giải quyết vấn đề gì], Mâu thuẫn giữa chế độ công hữu và tư hữu về tư liệu sản xuất trong nền kinh tế thị trường XHCN, giải quyết những mâu thuẫn trong phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam hiện nay.
Last edited by a moderator: