Những điều cần biết khi chăm sóc trẻ sơ sinh

[tctuvan]

Sốt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

1. Sốt là gì?

Sốt nghĩa là nhiệt độ cơ thể cao hơn mức bình thường. Trẻ nhỏ được đánh giá là bị sốt nếu:

• Nhiệt độ bên trong hậu môn cao hơn 38oC (100.4F)
• Nhiệt độ ở miệng cao hơn 37.8oC (100F)
• Nhiệt độ ở nách cao hơn 37oC (99F)
• Nhiệt độ ở tai cao hơn 38oC (100.4F). (Cách đo này không khả thi với các bé dưới 6 tháng tuổi)
• Nhiệt độ đo bằng núm vú giả cao hơn 37.8oC (100F). (Nhiệt kế núm vú sẽ chính xác hơn với trẻ trên 3 tháng tuổi).

Kiểm tra sốt bằng tay cũng là cách xác định sốt ở trẻ vì khi đó bạn sẽ cảm nhận độ nóng ở trẻ rõ hơn. Cách kiểm tra này hiệu quả hơn chúng ta nghĩ, nhưng nếu bạn tính đưa trẻ đến bác sĩ, thì hãy sử dụng nhiệt kế để có số liệu cụ thể.

Nhiệt độ trung bình của cơ thể được đo ở miệng là 36.5oC (97.6F). Nhiệt độ đo ở miệng thông thường có thể thay đổi vào khoảng thấp hơn 35.5oC (95.8F) vào buổi sáng và 37.5oC (99.4F) vào buổi chiều. Nhiệt độ tăng nhẹ (từ 38 đến 38.5oC hay 100.4F đến 101.3F) có thể là do vận động, bận quần áo dày, tắm nước nóng hay thời tiết nóng. Đồ ăn hay đồ uống nóng cũng có thể làm tăng nhiệt độ miệng. Nếu bạn nghi ngờ một dấu hiệu nào đó tác động đến nhiệt độ cơ thể của trẻ, hãy kiểm tra lại nhiệt độ 30 phút một lần.

2. Nguyên nhân của sốt là gì?

Sốt là một triệu chứng, không phải là bệnh. Nó là phản ứng bình thường của cơ thể trước một sự nhiễm khuẩn (virus, vi khuẩn) nào đó. Sốt giúp chống lại sự nhiễm trùng bằng cách khởi động hệ miễn dịch của cơ thể. Hầu hết các cơn sốt (từ 37.8 đến 40oC hay 100 đến 104F) mà trẻ mắc phải đều không nguy hiểm. Các nguyên nhân phần lớn là từ các bệnh do virus như cảm lạnh hay cảm cúm. Một vài nguyên nhân là do bệnh từ vi khuẩn mang lại như viêm họng hay nhiễm trùng đường tiểu. Mọc răng không phải là nguyên nhân gây sốt.

3. Bao lâu thì trẻ sẽ tự khỏi sốt?

Hầu hết các cơn sốt do virus sẽ kéo dài khoảng 2 đến 3 ngày. Thông thường, độ nặng nhẹ của sốt không liên quan đến sự nghiêm trọng của bệnh. Hành vi cư xử của trẻ mới nói lên trẻ bệnh nặng hay nhẹ. Sốt không phải gây tác hại kéo dài. Tổn thương não xuất hiện chỉ khi nhiệt độ cơ thể cao hơn 42oC (108F). May mắn thay, bộ ổn định nhiệt của não bộ sẽ giữ những cơn sốt dưới mức nhiệt độ này.

4. Cha mẹ nên chăm sóc trẻ sốt như thế nào?

Cung cấp nhiều nước và bận quần áo thoáng mát: Khuyến khích trẻ uống nhiều nước. Nước trong cơ thể có thể mất đi trong các cơn sốt do sự đổ mồ hôi. Quần áo nên hạn chế tối đa vì hầu hết nhiệt độ sẽ thoát qua da. Không nên trùm, bận đồ cho trẻ quá dày vì có thể là nguyên nhân khiến sốt cao hơn. Trong thời gian trẻ cảm giác lạnh hay run rẩy, hãy đắp cho trẻ một chiếc khăn mỏng. Nếu nhiệt độ thấp hơn 39oC (102F) thì chỉ cần xử lý như trên, thuốc hạ sốt ở trường hợp này là không cần thiết.

Những loại thuốc hạ sốt:

Hãy nhớ rằng sốt giúp con bạn chống lại sự nhiễm bệnh. Chỉ thực sự cần dùng đến thuốc nếu chúng gây ra sự khó chịu. Điều đó thường có nghĩa là trẻ sốt trên 39oC (102F).

Các loại thuốc bắt đầu có tác dụng sau 30 phút, và kéo dài 2 giờ sau khi uống. Thuốc sẽ giúp giảm sốt xuống 1 đến 1.5oC (2F đến 3F). Thuốc hạ sốt không hạ nhiệt độ xuống thành nhiệt độ cơ thể bình thường trừ khi nhiệt độ sốt không cao trước khi uống thuốc. Lặp lại việc kiểm tra liều lượng thuốc là cần thiết bởi vì cơn sốt vẫn còn lên hay xuống cho đến khi hết bệnh. Nếu con bạn đang ngủ, thì không nên đánh thức trẻ dậy để cho uống thuốc.

Acetaminophen: Các trẻ dưới 3 tháng tuổi có thể được cho uống acetaminophen (tylenol). Cho uống đúng liều lượng thuốc với cân nặng của trẻ mỗi 4 đến 6 giờ. Liều lượng acetaminophen được tính dược trên cân nặng, ví dụ: từ 15 – 20 mg cho mỗi kg cân nặng của trẻ. Không được cho trẻ uống acetaminophen hơn 5 lần/ ngày.

Ibuprofen: Ibuprofen (advil, motrin) được cho phép sử dụng với trẻ trên 6 tháng tuổi. Một lợi thế của ibuprofen là tác dụng (6–8h) kéo dài hơn acetaminophen (4-6h). Cho đúng liều lượng dành cho cân nặng của trẻ mỗi 6-8 tiếng. Liều lượng của Ibuprofen là 5-10mg cho mỗi kg cân nặng của trẻ.

LƯU Ý: công cụ định lượng của sản phẩm này không được dùng cho sản phẩm khác.

Tránh dùng aspirin: các bạn sĩ khuyến cáo rằng trẻ em (dưới 21 tuổi) không được dùng aspirin điều trị sốt. Aspirin được dùng trong các bệnh nhiễm virus, như là bệnh thủy đậu hay cảm cúm, được đánh giá là có liên quan đến một bệnh nặng hơn được gọi là Hội chứng Reye (phù não và suy gan). Nếu nhà bạn có trẻ con, hãy thông báo trẻ không dùng aspirin.

Lau mình

Lau mình thường là không cần thiết trong việc hạ sốt. Không bao giờ lau mình trẻ mà trước đó không cho trẻ uống acetaminophen hay ibuprofen. Lau mình trẻ chỉ khi sốt cao hơn 40oC (104F) và độ sốt kiểm tra sau 30 phút - sau khi uống acetaminophen hay ibuprofen vẫn không hạ.

Nếu bạn lau mình trẻ, nên sử dụng nước âm ấm ( 29-32oC hay 85-90F). Việc lau phát huy tác dụng nhanh hơn ngâm mình cho trẻ - cho trẻ ngồi trong thau xâm xắp nước và giữ cho bề mặt da luôn ướt. Trẻ cảm giác mát hơn do sự bốc hơi nước. Nếu trẻ run rẩy, ta nâng nhiệt độ nước lên hay ngừng lau mình cho tới khi acetaminophen hay ibuprofen có tác dụng. Không nên hy vọng nhiệt độ sốt sẽ xuống dưới mức 38.3oC (101F).

Không thêm rượu vào nước, trẻ có thể hít phải hơi rượu và dẫn đến hôn mê.

5. Khi nào thì nên gọi hỗ trợ từ bác sĩ, bệnh viện?

Gọi NGAY LẬP TỨC nếu:

• Con bạn dưới 3 tháng tuổi.
• Sốt cao trên 40oC (104F) và tình hình không được cải thiện sau 2h uống thuốc hạ sốt.
• Con bạn biểu hiện rất đừ (sốt thường đi cùng với nhức đầu, chóng mặt, cứng gáy, thở khó khăn, nổi hồng ban hay không chịu uống nước).

Gọi trong vòng 24 giờ nếu:

• Con bạn từ 3 đến 6 tháng tuổi (trừ khi sốt do mũi chích ngừa)
• Con bạn bị sốt hơn 24 giờ mà không có nguyên do rõ ràng hay vị trí nhiễm bệnh VÀ con bạn nhỏ hơn 2 tuổi.
• Con bạn bị sốt kéo dài hơn 3 ngày.
• Hết sốt khoảng 24 tiếng nhưng sau đó lại bị lại.

Xem thêm:

Chăm sóc trẻ bị sốt cao tại nhà đúng cách

 

[tctuvan]

Cách giữ thân nhiệt ổn định cho trẻ sơ sinh

Cách giữ thân nhiệt ổn định cho trẻ sơ sinh

Thân nhiệt bình thường của trẻ sơ sinh được duy trì từ 36 - 37 độ. Đây là nhiệt độ để duy trì sự trao đổi chất bình thường. Ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non, chức năng điều hòa thân nhiệt rất kém nên khi sự thay đổi nhiệt độ môi trường vượt quá khả năng cơ thể tự điều chỉnh có thể gây sốt hay hạ thân nhiệt đột ngột.

Khả năng tự làm mát bằng mồ hôi ở trẻ sơ sinh rất kém và không ổn định. Trong trường hợp thời tiết quá nóng, nhiệt độ cơ thể trẻ có thể tăng lên đến 40 độ C hay gây co giật. Vào mùa đông, nhiệt độ thấp khiến da trẻ có thể bị sưng, mẩn đỏ. Tất cả những điều trên đều không tốt cho sức khỏe của con. Bởi vậy, việc duy trì một nhiệt độ phù hợp cho cơ thể trẻ là vô cùng quan trọng.

Các chuyên gia sức khỏe trẻ em khuyên rằng, vào mùa đông, nhiệt độ ở trong nhà nên được duy trì ở 25 - 28 độ C. Để duy trì nhiệt độ này, người lớn có thể bật điều hòa hay hệ thống thông gió. Tuyệt đối không nên quấn tã hay cho trẻ mặc quần áp quá chật.

Ngoài ra, người lớn nên bật hệ thống sưởi ấm trong nhà để giúp bàn tay và bàn chân trẻ không bị lạnh. Ở trẻ sơ sinh, nhiệt độ cơ thể dễ bị thay đổi bởi nhiệt độ môi trường bên ngoài. Nếu người lớn không chú ý, con có thể bị cảm lạnh.

Ảnh minh họa.

Nếu nhiệt độ bên ngoài là dưới 10 độ thì hãy cho trẻ sơ sinh mặc áo bông độn. Từ 10 đến 15 độ thì hãy cho trẻ mặc áo khoác và phủ một chiếc chăn. Từ 16 đến 21 độ, mẹ hãy cho bé mặc bodysuit. Từ 29 đến 30 độ, hãy cho con mặc áo thun thấm mồ hôi, áo cần đủ dài để che bụng của trẻ.

Độ ẩm trong nhà nên duy trì từ 60 đến 65%. Khi con quấy khóc, hãy để ý xem quần áo hay nhiệt độ có phải là nguyên nhân khiến con khó chịu hay không.

Còn vào mùa hè, các mẹ cần chú ý để thân nhiệt con không bị tăng quá cao. Khi thân nhiệt trẻ trên 38 độ C, da sẽ nóng và rất đỏ gây vã mồ hôi, tăng nhịp tim, nhịp thở, gây suy hô hấp và mất nước.

Khi đó, cần khẩn trương tìm nguyên nhân gây sốt ở trẻ như nhiễm khuẩn, mất nước; hay do ủ ấm và nhiệt độ trong phòng của trẻ quá cao. Trẻ sơ sinh có thể bị tăng thân nhiệt trong những ngày sút cân sinh lý. Việc đầu tiên cần làm để giúp trẻ hạ thân nhiệt chính là điều chỉnh nhiệt độ phòng, cởi bớt quần áo cho trẻ, tránh gió lùa và hãy cho con bú.

Ngoài ra, thân nhiệt trẻ dễ bị thay đổi có thể do những nguyên nhân sau:

- Ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non thiếu tháng, lớp mỡ dưới da rất mỏng nên khả năng giữ nhiệt rất kém. Bởi vậy, vào mùa đông trẻ rất dễ bị cảm lạnh.

- Khi mới sinh, khả năng điều chỉnh thân nhiệt của trẻ với hiện tượng bị nhiễm lạnh rất hạn chế. Bởi vậy mà trẻ rất dễ bị hạ thân nhiệt và có biểu hiện sút cân.

- Nếu không được bú sữa mẹ, con sẽ bị thiếu dinh dưỡng và đây là một trong những nguyên nhân gây hạ thân nhiệt trầm trọng dẫn đến việc mắc bệnh nhiễm khuẩn và suy dinh dưỡn