thanhthuy19712000
New Member
Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
CHƯƠNG 1: LÝ THUYẾT VỀ MÀU SẮC
1.1. Sơ lược về phẩm màu
Phẩm nhuộm (thường gọi : thuốc nhuộm), những hợp chất hữu cơ có màu, có
khả năng nhuộm màu các vật liệu như vải, giấy, nhựa, da. Ngoài những nhóm
mang màu (quinon, azo, nitro), phẩm nhuộm còn chứa các nhóm trợ màu như OH,
NH2... có tác dụng làm tăng màu và tăng tính bám của phẩm vào sợi.
Phân loại :
Căn cứ vào chức năng kĩ thuật, phân ra các loại phẩm nhuộm chính :
a) Trực tiếp: có nhóm SO3Na tan trong nước, kém bền đối với ánh sáng và giặt
giũ nên phải kèm thêm chất cầm màu.
b) Axit: có nhóm SO3H hay COOH dùng nhuộm trực tiếp các tơ sợi có tính
bazơ.
c) Bazơ: được gắn vào sợi do phẩm tạo muối với nhóm chức axit trong sợi.
d) Hoàn nguyên.
đ) Hoạt tính.
e) Phân tán : dạng huyền phù trong nước, có thể phân tán trên sợi axetat,
polieste.
Ngoài phẩm nhuộm tổng hợp còn có phẩm nhuộm tự nhiên tách ra từ một số loài
thực vật như củ nâu, chàm, v.v…
Một số loại phẩm nhuộm tiêu biểu:
- Phẩm nhuộm Acriđin:
Dẫn xuất của acriđin hay 9 - phenylacriđin, có những nhóm thế khác nhau
(OH, NH2, SH, vv.) ở vị trí 3 và 6. phẩm nhuộm Acriđin thuộc loại phẩm nhuộm
arylmetan có màu vàng và da cam. Dùng để nhuộm da, giấy, gỗ, vv.
- Phẩm nhuộm Azo:
Phẩm nhuộm tổng hợp mà trong phân tử có chứa một hay vài nhóm mang
màu azo, vd. -N = N - liên kết với các gốc thơm. Phẩm nhuộm Azo là những chất
rắn, chỉ hoà tan trong nước khi trong phân tử có chứa các nhóm SO3H, COOH
hay R4N+. Nhiều phẩm nhuộm Azo (đặc biệt khi không có nhóm SO3H và có
nhóm NO2) là chất cháy và dưới dạng hỗn hợp với bụi không khí dễ nổ nguy hiểm.
Nhờ nguyên liệu đầu phong phú, phương pháp tổng hợp đơn giản, hiệu suất cao,
phẩm nhuộm Azo thuộc loại các phẩm nhuộm quan trọng nhất (chiếm trên 50%
tổng sản lượng các loại phẩm nhuộm). Dùng để nhuộm vải, sợi, giấy, da, cao su,
chất dẻo, vv. Ưu điểm của phẩm nhuộm Azo là sử dụng đơn giản và giá rẻ. Tuy
nhiên, hiện nay phẩm nhuộm Azo đã bị cấm sử dụng ở hầu hết các nước trên thế
giới vì có khả năng gây ung thư mạnh.
Vàng mặt trời
- Phẩm nhuộm hoàn nguyên:
Gồm các phẩm màu inđigo, một số dẫn xuất của antraquinon và đồng
đẳng, một vài phẩm nhuộm lưu huỳnh. Loại phẩm này không tan trong nước nên
khi sử dụng phải khử với natri hiđrosunfit trong môi trường kiềm mạnh nhằm
chuyển thành dạng hoà tan gọi là dẫn xuất lơco bám rất chắc vào sợi xenlulozơ.
Khi nhuộm, sợi được tẩm ướt dung dịch lơco, sau đó phẩm màu được tái sinh do
lơco bị oxi hóa. Thường lơco dễ bị oxi hoá khi phơi ngoài không khí hay dùng
các chất oxi hoá như H2O2, kali đicromat, vv. Phẩm có nhiều màu khác nhau, rất
bền đối với ánh sáng, thời tiết và giặt giũ.
- Phẩm nhuộm Nitro:
Phẩm nhuộm hữu cơ thuộc dãy benzen và naphatalen có chứa ít nhất
một nhóm nitro cùng với nhóm hiđroxi - OH, imino = NH, sunfo - SO3H hay các
nhóm khác. Ví dụ, vàng naphtol :
dạng Lâycô axit, nó chưa tan trong nước nhưng tan trong kiềm và chuyển
thành dạng Lâycô bazơ. Do có ái lực lớn với xơ và hòa tan trong nước nên
nó hấp phụ mạnh vào xơ xenlulo, mặt khác nó lại dễ thủy phân và oxi hóa về
dạng không tan ban đầu. Do có ái lực với xơ xenlulo nên hợp chất Lâycô
bazơ bắt mạnh vào xơ, sau đó rửa bớt kiềm thì lại dễ bị thủy phân về dạng
Lâycô axit và oxi hóa bằng oxi của không khí về dạng không tan nguyên
thủy.
Nhờ đặc trưng quan trọng kể trên mà lớp phẩm màu này có tên là
phẩm màu hoàn nguyên. Tất cả phẩm màu hoàn nguyên còn có các tính chất
khác như: có đủ màu, màu tươi ánh, có độ bền cao so với gia công ướt, với
ánh sáng và khí quyển; chỉ có độ bền màu cao với nhiều chỉ tiêu một mặt do
khi nằm trên xơ ở dạng không hòa tan, mặt khác do phân tử của chúng nhiều
nhân thơm nên có khả năng phát sinh các lực liên kết mạnh.
Phẩm màu hoàn nguyên được dùng để nhuộm các chế phẩm từ xơ
xenlulo hay thành phần xenlulo trong các loại vải pha; chúng không được
dung để nhuộm len và tơ tằm vì quá trình nhuộm phải tiến hành trong môi
trường kiềm, những loại xơ này sẽ bị phá hủy. Một số ít phẩm màu hoàn
nguyên cũng được dung như phẩm màu phân tán (dạng không tan đã nghiền
mịn) để nhuộm xơ tổng hợp hay làm pigment in hoa.
Trước những năm 70 của thế kỷ này, phẩm màu hoàn nguyên chiếm
tỷ lệ khá lớn trong tổng số phẩm màu tổng hợp sản xuất trên thế giới (đến
23%) nhưng hiện nay nó chỉ chiếm khoảng 17% vì giá thành cao và công
nghệ nhuộm phức tạp. Theo cấu tạo hóa học thì phẩm màu hoàn nguyên
được chia thành 2 phân nhóm:
- Phẩm màu indigoit gồm indigo và dẫn xuất của nó
- Phẩm màu hoàn nguyên đa vòng.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
CHƯƠNG 1: LÝ THUYẾT VỀ MÀU SẮC
1.1. Sơ lược về phẩm màu
Phẩm nhuộm (thường gọi : thuốc nhuộm), những hợp chất hữu cơ có màu, có
khả năng nhuộm màu các vật liệu như vải, giấy, nhựa, da. Ngoài những nhóm
mang màu (quinon, azo, nitro), phẩm nhuộm còn chứa các nhóm trợ màu như OH,
NH2... có tác dụng làm tăng màu và tăng tính bám của phẩm vào sợi.
Phân loại :
Căn cứ vào chức năng kĩ thuật, phân ra các loại phẩm nhuộm chính :
a) Trực tiếp: có nhóm SO3Na tan trong nước, kém bền đối với ánh sáng và giặt
giũ nên phải kèm thêm chất cầm màu.
b) Axit: có nhóm SO3H hay COOH dùng nhuộm trực tiếp các tơ sợi có tính
bazơ.
c) Bazơ: được gắn vào sợi do phẩm tạo muối với nhóm chức axit trong sợi.
d) Hoàn nguyên.
đ) Hoạt tính.
e) Phân tán : dạng huyền phù trong nước, có thể phân tán trên sợi axetat,
polieste.
Ngoài phẩm nhuộm tổng hợp còn có phẩm nhuộm tự nhiên tách ra từ một số loài
thực vật như củ nâu, chàm, v.v…
Một số loại phẩm nhuộm tiêu biểu:
- Phẩm nhuộm Acriđin:
Dẫn xuất của acriđin hay 9 - phenylacriđin, có những nhóm thế khác nhau
(OH, NH2, SH, vv.) ở vị trí 3 và 6. phẩm nhuộm Acriđin thuộc loại phẩm nhuộm
arylmetan có màu vàng và da cam. Dùng để nhuộm da, giấy, gỗ, vv.
- Phẩm nhuộm Azo:
Phẩm nhuộm tổng hợp mà trong phân tử có chứa một hay vài nhóm mang
màu azo, vd. -N = N - liên kết với các gốc thơm. Phẩm nhuộm Azo là những chất
rắn, chỉ hoà tan trong nước khi trong phân tử có chứa các nhóm SO3H, COOH
hay R4N+. Nhiều phẩm nhuộm Azo (đặc biệt khi không có nhóm SO3H và có
nhóm NO2) là chất cháy và dưới dạng hỗn hợp với bụi không khí dễ nổ nguy hiểm.
Nhờ nguyên liệu đầu phong phú, phương pháp tổng hợp đơn giản, hiệu suất cao,
phẩm nhuộm Azo thuộc loại các phẩm nhuộm quan trọng nhất (chiếm trên 50%
tổng sản lượng các loại phẩm nhuộm). Dùng để nhuộm vải, sợi, giấy, da, cao su,
chất dẻo, vv. Ưu điểm của phẩm nhuộm Azo là sử dụng đơn giản và giá rẻ. Tuy
nhiên, hiện nay phẩm nhuộm Azo đã bị cấm sử dụng ở hầu hết các nước trên thế
giới vì có khả năng gây ung thư mạnh.
Vàng mặt trời
- Phẩm nhuộm hoàn nguyên:
Gồm các phẩm màu inđigo, một số dẫn xuất của antraquinon và đồng
đẳng, một vài phẩm nhuộm lưu huỳnh. Loại phẩm này không tan trong nước nên
khi sử dụng phải khử với natri hiđrosunfit trong môi trường kiềm mạnh nhằm
chuyển thành dạng hoà tan gọi là dẫn xuất lơco bám rất chắc vào sợi xenlulozơ.
Khi nhuộm, sợi được tẩm ướt dung dịch lơco, sau đó phẩm màu được tái sinh do
lơco bị oxi hóa. Thường lơco dễ bị oxi hoá khi phơi ngoài không khí hay dùng
các chất oxi hoá như H2O2, kali đicromat, vv. Phẩm có nhiều màu khác nhau, rất
bền đối với ánh sáng, thời tiết và giặt giũ.
- Phẩm nhuộm Nitro:
Phẩm nhuộm hữu cơ thuộc dãy benzen và naphatalen có chứa ít nhất
một nhóm nitro cùng với nhóm hiđroxi - OH, imino = NH, sunfo - SO3H hay các
nhóm khác. Ví dụ, vàng naphtol :
dạng Lâycô axit, nó chưa tan trong nước nhưng tan trong kiềm và chuyển
thành dạng Lâycô bazơ. Do có ái lực lớn với xơ và hòa tan trong nước nên
nó hấp phụ mạnh vào xơ xenlulo, mặt khác nó lại dễ thủy phân và oxi hóa về
dạng không tan ban đầu. Do có ái lực với xơ xenlulo nên hợp chất Lâycô
bazơ bắt mạnh vào xơ, sau đó rửa bớt kiềm thì lại dễ bị thủy phân về dạng
Lâycô axit và oxi hóa bằng oxi của không khí về dạng không tan nguyên
thủy.
Nhờ đặc trưng quan trọng kể trên mà lớp phẩm màu này có tên là
phẩm màu hoàn nguyên. Tất cả phẩm màu hoàn nguyên còn có các tính chất
khác như: có đủ màu, màu tươi ánh, có độ bền cao so với gia công ướt, với
ánh sáng và khí quyển; chỉ có độ bền màu cao với nhiều chỉ tiêu một mặt do
khi nằm trên xơ ở dạng không hòa tan, mặt khác do phân tử của chúng nhiều
nhân thơm nên có khả năng phát sinh các lực liên kết mạnh.
Phẩm màu hoàn nguyên được dùng để nhuộm các chế phẩm từ xơ
xenlulo hay thành phần xenlulo trong các loại vải pha; chúng không được
dung để nhuộm len và tơ tằm vì quá trình nhuộm phải tiến hành trong môi
trường kiềm, những loại xơ này sẽ bị phá hủy. Một số ít phẩm màu hoàn
nguyên cũng được dung như phẩm màu phân tán (dạng không tan đã nghiền
mịn) để nhuộm xơ tổng hợp hay làm pigment in hoa.
Trước những năm 70 của thế kỷ này, phẩm màu hoàn nguyên chiếm
tỷ lệ khá lớn trong tổng số phẩm màu tổng hợp sản xuất trên thế giới (đến
23%) nhưng hiện nay nó chỉ chiếm khoảng 17% vì giá thành cao và công
nghệ nhuộm phức tạp. Theo cấu tạo hóa học thì phẩm màu hoàn nguyên
được chia thành 2 phân nhóm:
- Phẩm màu indigoit gồm indigo và dẫn xuất của nó
- Phẩm màu hoàn nguyên đa vòng.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Last edited by a moderator: