Muốn giao dịch được chứng khoán thì phải có kỹ năng đọc được bảng giá chứng khoán trực tuyến (còn gọi là bảng giá trực tuyến hay bảng điện tử chứng khoán). Tuy nhiên, để có kỹ năng này không khó và các bạn dễ dàng nắm được cách đọc theo hướng dẫn thực tế cơ bản như sau:
Hầu hết các bảng giá chứng khoán trực tuyến của các công ty chứng khoán đều có định dạng gần như giống nhau và tuân theo định dạng chung như sau:
Nếu tưởng tượng một chút như thế này thì các bạn sẽ hiểu được bảng giá chứng khoán rất nhanh.
Hãy xem thị trường chứng khoán như một cái chợ mà ở đó người ta (người bán hàng và các bà nội trợ) đang mua bán với nhau món hàng có tên gọi là cổ phiếu (giống như bó rau muống vậy).
Vì là mua bán nên sẽ có hai bên: bên mua và bên bán.
Các giá rao bán (người bán) với số lượng cổ phiếu kèm theo tương ứng gọi là các lệnh bán (thể hiện ở bên bán), các giá rao mua (các bà nội trợ trả giá) với số lượng cổ phiếu kèm theo tương ứng gọi là các lệnh mua (thể hiện ở bên mua). Trong một ngày, tổng số lượng cổ phiếu được khớp giữa bên mua và bên bán gọi là khối lượng khớp (thể hiện trong cột Khớp lệnh).
Như vậy, các bạn đã có thể hiểu sơ bộ về bảng giá chứng khoán. Bây giờ, chúng ta sẽ đi vào một bảng giá chứng khoán chi tiết để biết cách đọc nó như thế nào, xin lấy ví dụ là bảng giá chứng khoán trực tuyến FPT (như hình dưới).
Hầu hết các bảng giá chứng khoán trực tuyến của các công ty chứng khoán đều có định dạng gần như giống nhau và tuân theo định dạng chung như sau:
Mã CK | Bên Mua | Khớp lệnh | Bên bán |
ABC | Các lệnh mua | Khối lượng khớp | Các lệnh bán |
Hãy xem thị trường chứng khoán như một cái chợ mà ở đó người ta (người bán hàng và các bà nội trợ) đang mua bán với nhau món hàng có tên gọi là cổ phiếu (giống như bó rau muống vậy).
Vì là mua bán nên sẽ có hai bên: bên mua và bên bán.
Các giá rao bán (người bán) với số lượng cổ phiếu kèm theo tương ứng gọi là các lệnh bán (thể hiện ở bên bán), các giá rao mua (các bà nội trợ trả giá) với số lượng cổ phiếu kèm theo tương ứng gọi là các lệnh mua (thể hiện ở bên mua). Trong một ngày, tổng số lượng cổ phiếu được khớp giữa bên mua và bên bán gọi là khối lượng khớp (thể hiện trong cột Khớp lệnh).
Như vậy, các bạn đã có thể hiểu sơ bộ về bảng giá chứng khoán. Bây giờ, chúng ta sẽ đi vào một bảng giá chứng khoán chi tiết để biết cách đọc nó như thế nào, xin lấy ví dụ là bảng giá chứng khoán trực tuyến FPT (như hình dưới).
Trên hình chúng ta thấy định dạng bảng giá chi tiết khá giống với định dạng chung mà chúng ta đã nói ở trên. Có một cột tên TC chúng ta cần chú ý đó là giá tham chiếu của từng cổ phiếu trước khi bắt đầu giao dịch. Giá này được dùng làm tham chiếu để so sánh giá khớp trong phiên hoặc giá đóng cửa cuối ngày tăng giảm thế nào so với nó.
Chúng ta xem xét các thành phần định dạng chung trước:
- Đầu tiên là Cột Mã CK: Đây là tên viết tắt của các công ty niêm yết trên Trung tâm giao dịch chứng khoán, mà cụ thể ở đây là Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh ( thay mặt là chỉ số VNIndex). Cột này là danh sách các mã CK được sắp xếp theo thứ tự chữ cái từ A -> Z.
- Tiếp theo là Cột Dư Mua: Chính là bên mua, bao gồm 3 lệnh mua tốt nhất (giá rao mua và khối lượng kèm theo tương ứng, được đánh số là Giá 3 | Kl3, Giá 2|Kl2, Giá 1 | Kl1) tức là 3 lệnh có mức giá mua đưa ra là cao nhất. Các lệnh mua từ thứ 4, thứ 5 trở đi nằm ẩn ngay sau Giá 3 | Kl3 vì bảng giá chỉ cho phép hiện 3 lệnh tốt nhất vào một thời điểm.
- Cột Dư Bán (tương tự như cột Dư mua): Chính là bên bán, bao gồm 3 lệnh bán tốt nhất (giá rao bán và khối lượng kèm theo tương ứng, cũng được đánh số là Giá 1 | Kl1, Giá 2 | Kl2, Giá 3 | Kl3) tức là 3 lệnh có mức giá bán đưa ra là thấp nhất. Tương tự như cột dư mua, các lệnh bán từ thứ 4, thứ 5 trở đi nằm ẩn ngay sau Giá 3 | Kl3.
- Phần Khớp Lệnh còn lại nằm ở chính giữa, bao gồm 3 cột: Cột Giá khớp chính là mức giá khớp trong phiên hay cuối ngày, cột Khối lượng khớp chính là khối lượng cổ phiếu khớp tương ứng với mức giá khớp, cột cuối cùng cộng (+)/trừ (-) chỉ mức thay đổi của giá khớp so với giá tham chiếu (đã được nói ở trên).
Tiếp đó, chúng ta xem xét thêm các thành phần cơ bản khác cần có trên bảng giá chứng khoán:
- Việc đặt giá chứng khoán cần được hạn chế để không xảy ra hiện tượng làm giá, cho nên mới có:
Cột Trần (giá trần) được tính = Giá tham chiếu + x% *Giá tham chiếu, trong đó x% là biên độ giao dịch. Hiện nay, sàn giao dịch HCM quy định x% là 7%, còn sàn Hà Nội là 10%.
Tương tự, Cột Sàn (giá sàn) được tính = Giá tham chiếu – x% *Giá tham chiếu, trong đó x% giống như trên.
Nhà đầu tư chứng khoán chỉ được phép đặt giá mua bán nằm trong khoảng (giá sàn, giá trần). Nếu đặt giá ngoài dải này, lệnh sẽ không được cho đi vào sàn và do đó sẽ không được khớp.
- Cần có thông tin về tính thanh khoản của cổ phiếu mỗi ngày nên có cột Tổng KL, đó là tổng khối lượng cổ phiếu khớp trong một ngày giao dịch.
- Cần có giá mở cửa để nhà đầu tư tham khảo khi mua bán nên có cột Mở cửa (giá mở cửa), đó là cột chỉ mức giá khớp đầu tiên khi thị trường bắt đầu giao dịch.
- Nhà đầu tư cần biết giá cổ phiếu thay đổi thế nào trong phiên nên có cột Cao nhất chỉ mức giá khớp cao nhất từ đầu phiên giao dịch cho đến thời điểm hiện tại, và cột Thấp nhất chỉ mức giá khớp thấp nhất từ đầu phiên giao dịch cho đến thời điểm hiện tại.
- Vùng thông tin chỉ số thị trường (những hàng trên cùng): Chỉ số xem xét ở đây là VNIndex (xem bài cách tính chỉ số chứng khoán Việt nam).
Vào thời điểm tác giả bài viết xem xét, VNIndex có mức điểm là 500.24 điểm, tăng 2.02 điểm tương đương tăng 0.4% so với mức điểm tham chiếu của chỉ số (giống cách tính +/- ở từng cổ phiếu). Khối lượng cổ phiếu khớp toàn thị trường là 62,516,175 cổ phiếu, giá trị giao dịch toàn thị trường đạt 1,106.52 tỷ đồng.
Vào thời điểm tác giả bài viết xem xét, VNIndex có mức điểm là 500.24 điểm, tăng 2.02 điểm tương đương tăng 0.4% so với mức điểm tham chiếu của chỉ số (giống cách tính +/- ở từng cổ phiếu). Khối lượng cổ phiếu khớp toàn thị trường là 62,516,175 cổ phiếu, giá trị giao dịch toàn thị trường đạt 1,106.52 tỷ đồng.
Toàn thị trường hiện có 141 mã tăng, 82 mã giảm và 62 mã không thay đổi giá. Khối lượng cổ phiếu thỏa thuận là 3,630,265 cổ phiếu, giá trị thỏa thuận là 82,33 tỷ đồng.
Thị trường đã trải qua qua 3 phiên giao dịch gồm Đợt 1, Đợt 2, Đợt 3 với các thông tin như trên. Việc có 3 phiên này là do quy định của sàn giao dịch chứng khoán Hồ chí Minh.