Thực trạng về vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong các doanh nghiệp Việt Nam

lời mở đầu
Nói đến sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp thì vốn có vai trò rất quan trọng . Nó là điều kiện tiền đề cho sự ra đời và là cơ sở để mở rộng sản xuất kinh doanh .Bởi vậy bất kì một doanh nghiệp nào muốn tồn tại và phát triển đều phải quan tâm đến vấn đề tạo lập vốn và quản lí vốn sao cho có hiệu quả nhằm mang lại lợi nhuận cao nhất cho doanh nghiệp tên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc quản lí tài chính, tín dụng và chấp hành đúng pháp luật của nhà nước .
Trong cơ chế bao cấp trước đây , mọi nhu cầu về vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Nhà nước đều được nhà nước bao cấp dưới hình thức ngân sách cấp hay qua nguồn tín dụng ngân hàng với lãi xuất ưu đãi . Do đó , các doanh nghiệp ít quan tâm đến hiệu quả sử dụng vốn .Từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trường , có sự quản lí của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thì nhu cầu về vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh nói riêng , cho sự vận động và phát triển nền kinh tế thị trường nói chung ,trở thành vấn đề bức xúc. Hoạt động sản xuất kinh doanh với qui mô ngày càng lớn của doanh nghiệp đòi hỏi phải có một lượng vốn ngày càng nhiều. Mặt khác, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trên thị trường ngày càng gay gắt và mạnh mẽ . Để có thể đứng vững ,tồn tại và phát triển lâu dài trên thương trường đòi hỏi các doanh nghiệp phải quan tâm đến vấn đề tạo lập, quản lí và sử dụng vốn sao cho có hiệu quả nhằm đạt tới mục đích tối đa hoá lợi nhuận . Để thực hiện điều đó đòi hỏi các doanh nghiệp phải huy động cao độ không những nguồn vốn bên trong mà còn phải tìm cách huy động nguồn vốn bên ngoài và phải sử dụng đồng vốn một cách có hiệu quả nhất nhằm đáp ứng nhu cầu đầu tư và phát triển.
Bởi vậy, quản lí và sử dụng vốn kinh doanh như thế nào để đạt được hiệu quả cao có ý nghĩa hết sức quan trọng, là điều kiện để các doanh nghiệp khẳng định được vị thế của mình trong cơ chế của mình.
phần i
cơ sở lí luận về vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng
vốn kinh doanh trong các doanh nghiệp .
I/ Vốn kinh doanh và nguồn hình thành vốn kinh doanh của doanh nghiệp.
1/ Vốn kinh doanh và nguồn hình thành vốn kinh doanh của các doanh nghiệp.
Vốn là một trong những yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất , không chỉ trong doanh nghiệp mà còn trong toàn xã hội .Hoạt động sản xuất kinh doanh chỉ có thể thực hiện được khi doanh nghiệp có các điều kiện cần và đủ như :có tư liệu lao động ,đối tượng lao động và sức lao động .Trong nền kinh tế thị trường , đối với mỗi doanh nghiệp muốn tiến hành kinh doanh thì phải có vốn .Vốn là điều kiện tiên quyết có ý nghĩa quyết định đến sự thành bại trong kinh doanh.Doanh nghiệp dùng lượng vốn này để đầu tư mua sắm tang thiết bị đối tượng lao động để hình thành tài sản cố định và tài sản lưu động tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh . Vì vậy việc nâng cao hiệu quả kinh doanh củadoanh nghiệp cũng đồng nghĩa với việc nâng cao hiệu quả quản lí và sử dụng vốn của kinh doanh của doanh nghiệp.Qua đó ta có thể hiểu : vốn kinh doanh là biểu hiện bằng tiềncủa tất cả các giá trị tài sản được huy động và sử dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhằm mục đích sinh lời.
Dựa vào vai trò và đặc điểm tuần hoàn của vốn khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh được chia thành hai bộ phận là vốn cố định và vốn lưu động.
a) Vốn cố định:Vốn cố định của doanh nghiệp là một bộ phận vốn sản xuất kinh doanh ứng ra để hình thành nên tài sản cố định của doanh nghiệp.
Đặc điểm của nó là tham gia vào chu kì sản xuất điều này là do tài sản cố định có thể phát huy trong nhiều chu kì sản xuất.
Trong quá trình sản xuất kinh doanh,vốn cố định được luân chuyển dần từng phần.Vì vậy, qui mô vốn cố định sẽ quyết định đến đặc điểm tuần hoàn và chu chuyển giá trị vốn cố định tạo nên đặc thù vốn cố định:
- Là hình thái biểu hiện bằng tiền của tài sản cố định, vốn cố định tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh.
- Giá trị của vốn được luân chuyển dần dần từng phần vào giá trị sản phẩm .
Tài sản cố định khi tham gia vào quá trình sản xuất chức năng, công xuất bị giảm dần do bị hao mòn và sự giảm dần về mặt giá trị.Vì thế vốn cố định được tách làm hai phần:
- Một phần ứng với giá trị hao mòn được chuyển vào giá trị của sản phẩm dưới hình thức chi phí khấu hao và được tích luỹ thành quĩ khấu hao sau khi hàng hoá được tiêu thụ . Quỹ khấu hao dùng để tái sản xuất tài sản cố định.
- Phần còn lại vẫn được giữ lại trong hình thái của tài sản cố định. Bộ phận giá trị này không ngừng giảm đi vốn cố định hoàn thành một vòng tuần hoàn khi tài sản cố định hết thời hạn sử dụng và khi giá trị thực tế ban đầu đã được thu hồi toàn bộ.
b) Vốn lưu động: Vốn lưu động là một bộ phận của vốn kinh doanh được ứng ra để mua sắm tài sản lưu động và tài sản lưu thông nhằm phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp một cách thường xuyên, liên tục.Nó được biểu hiện bằng tiền của tài sản lưu động. Tài sản lưu động của doanh nghiệp bao gồm: tài sản ở khâu dự trữ sản xuất như: nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, công cụ, tài sản ở khâu sản xuất như: sản phẩm đang chế tạo, bán thành phẩm, chi phí chờ phân bổ.
Trong quá trình sản xuất , khác với tài sản cố định , tài sản lưu động của doanh nghiệp luôn thay đổi hình thái biểu hiện để tạo ra sản phẩm . Vì vậy giá ttrị của nó cũng được dịch chuyển một lần vào giá trị sản phẩm tiêu thụ .Từ đặc điểm này quyết định việc quản lí và thu hồi vốn lưu động.
Khởi đầu vòng tuần hoàn vốn lưu động ở hình thái tiền tệ sau đó chuyển sang hình thái vật tư hàng hoá dự trữ , qua giai đoạn sản xuất được biến thành bán thành phẩm và thành phẩm . Kết thúc vòng tuần hoàn sau khi hàng hoá được tiêu thụ , vốn lưu động lại trở về hình thái tiền tệ như điểm xuất phát ban đầu của nó .
Vậy vốn lưu động của doanh nghiệp là số tiền ứng trước về tài sản lưu động và lưu thông nhằm đảm bảo cho quá trình tái sản xuất của doanh nghiệp được thực hiện một cách thường xuyên, liên tục .Vốn lưu động luân chuyển toàn bộ giá trị ngay trong một lần , tuần hoàn liên tục và hình thành một vòng tuần hoàn sau một chu kì sản xuất .
2/ Nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường
Trong nền kinh tế thị trường vốn kinh doanh của doanh nghiệp được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau .Tuỳ theo việc doanh nghiệp huy động vốn từ đâu mà có mà có thể phân loại nguồn vốn kinh doanh thành hai loại khác nhau.
a) Căn cứ vào nguồn hình thành vốn kinh doanh
Nguồn vốn kinh doanh được chia ra làm hai loại :
* Nguồn vốn chủ sở hữu: là phần vốn thuộc sở hữu của doanh nghiệp .Nó có thể hình thành do ngân sách nhà nước cấp , vốn điều lệ của chủ sở hữu , vốn tự bổ xung từ lợi nhuận doanh nghiệp ....
* Công nợ phải trả:là các khoản nợ phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh mà doanh nghiệp có trách nhiệm phải trả cho các tác nhân...