nguoido_toiday_tinhdau633
New Member
Link tải luận văn miễn phí cho ae
Chương 1: Những tiền đề dẫn đến sự đổi mới của tiểu thuyết Việt Nam đương đại. Chương 2: Đặc trưng thế giới nhân vật trong tiểu thuyết Việt Nam thời kì đổi mới. Chương 3: Các kiểu dạng nhân vật của tiểu thuyết Việt Nam thời kì đổi mới
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đại thắng mùa xuân năm 1975 đã mở ra kỉ nguyên mới: tự do, độc lập và phát
triển cho dân tộc ta. Đây cũng là thời điểm tạo nên sự chuyển biến quan trọng trong
văn học. Từ sau năm 1975, văn học đã có những thay đổi mang ý nghĩa chuẩn bị để
đi tới công cuộc đổi mới toàn diện, sâu sắc và đồng bộ với sự đổi mới của đất nước.
Khi công cuộc đổi mới được nhen nhóm, người ta thấy một không khí sôi nổi bàn
luận ở tất cả các lĩnh vực của đời sống: từ kinh tế đến văn hóa, văn nghệ, giáo dục...
Với văn nghệ, diện mạo của hầu hết các lĩnh vực từ lí luận phê bình đến văn xuôi,
thơ, kịch đã được thay đổi một cách tự giác. Trong đó, tiểu thuyết với những ưu thế
riêng đã trở thành một thể loại năng động, tiên phong trong việc khám phá thế giới
hiện thực và con người, là địa hạt của những thể nghiệm. Khảo sát tiểu thuyết thời
kì đổi mới, chúng tui nhận thấy có một sự thay đổi rất cơ bản trong quan niệm nghệ
thuật về con người, quan niệm về hiện thực... Chính nhờ sự thay đổi này, tiểu thuyết
đương đại đã xây dựng được một thế giới nhân vật phong phú, đa dạng và mới mẻ.
Mỗi tiểu thuyết trở thành một khám phá cho những số phận, những bí ẩn trong
chiều sâu tính cách và thế giới tâm hồn con người. Vì thế, chúng tui chọn nghiên
cứu đề tài Thế giới nhân vật trong tiểu thuyết Việt Nam thời kì đổi mới - vấn đề
trung tâm của thể loại tiểu thuyết nói riêng, của văn học đổi mới nói chung.
Từ việc nghiên cứu Thế giới nhân vật trong tiểu thuyết Việt Nam thời kì đổi
mới chúng tui hi vọng có thể nhận diện được sự đổi mới trong thế giới nhân vật của
tiểu thuyết đương đại nói riêng và văn học đổi mới nói chung. Đồng thời qua đó
thấy được những chuyển đổi cơ bản của văn xuôi đương đại Việt Nam và góp phần
vào việc tổng kết thành tựu văn học đổi mới nói chung, thể loại tiểu thuyết nói
riêng.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Nhìn lại lịch sử nghiên cứu vấn đề, chúng tui nhận thấy số lượng công trình
nghiên cứu về văn học đổi mới nói chung, tiểu thuyết thời kì đổi mới nói riêng là rất
lớn. Mỗi công trình ít nhiều đề cập đến vấn đề nhân vật. Chúng tui tạm chia các
công trình đó thành một số tiểu mục như sau:
2.1 Các công trình, bàn về văn học đổi mới, có đề cập đến thể loại tiểu
thuyết và vấn đề nhân vật.
1. Nguyễn Văn Long-Lã Nhâm Thìn (Đồng chủ biên) (2006): Văn học Việt
Nam sau 1975 những vấn đề nghiên cứu và giảng dạy, NXB Giáo dục.
Cuốn sách là tập hợp các bài viết của nhiều tác giả trong Hội thảo Văn học sau
1975 – những vấn đề nghiên cứu và giảng dạy, do khoa Ngữ văn Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội tổ chức năm 2005. Công trình được chia làm ba phần, trong đó
chúng tui chú ý đến một số bài viết ở phần thứ hai của công trình liên quan đến văn
xuôi nói chung, tiểu thuyết và nhân vật nói riêng.
Đúng như tên gọi, đây là phần tập trung số lượng bài lớn nhất. Nội dung xoay
quanh vấn đề thể loại. Chẳng hạn như Tiểu thuyết Việt Nam sau 1975- nhìn từ góc
độ thể loại của Bùi Việt Thắng; Ý thức cách tân trong tiểu thuyết Việt Nam sau
1975 của PGS.TS. Nguyễn Bích Thu, Về một hướng thử nghiệm của tiểu thuyết Việt
Nam từ cuối thập kỉ 80 đến nay của PGS.TS. Nguyễn Thị Bình…
- Trong bài viết về những thử nghiệm của tiểu thuyết từ cuối thập kỉ 80 đã đề
cập đến khía cạnh “tính trò chơi” của tiểu thuyết, PSG.TS. Nguyễn Thị Bình đã đề
cập đến sự xuất hiện của nhân vật dị biệt hay kì ảo. Đó là một số nhân vật trong
Thiên sứ (Phạm Thị Hoài) như: Quang lùn, bé Hon; nhân vật Mai Trừng (Cõi người
rung chuông tận thế, Hồ Anh Thái); Từ Lộ, Dã nhân, chàng cá bơn (Giàn thiêu, Võ
Thị Hảo), Tính (Thoạt kì thủy, Nguyễn Bình Phương)… Những nhân vật này chối
từ quan niệm điển hình hóa của chủ nghĩa hiện thực truyền thống.
Ở đây, tác giả mới đặt vấn đề về một hướng thể nghiệm của tiểu thuyết, chưa
đi sâu, làm rõ vấn đề nguồn gốc, biểu hiện của loại nhân vật này.
- PGS.TS Nguyễn Bích Thu khi nhận định về ý thức cách tân trong tiểu thuyết
việt nam sau 1975 đã đề cập đến vấn đề nhân vật với những bi kịch của nó. “Nhiều
cuốn tiểu thuyết đã hướng tới miêu tả số phận những con người bình thường với
những bi kịch của đời họ. Bi kịch giữa khát vọng và thực trạng, giữa cái muốn vươn
lên và cái kìm hãm, giữa cái nhân bản và phi nhân bản” [47, tr. 230]. Ý kiến trên đã
cung cấp cho chúng tui một số phương diện biểu hiện của bi kịch cá nhân.
- ThS. Phạm Xuân Thạch bằng một cái nhìn sắc sảo đã đưa ra một cái nhìn
mới mẻ về mối quan hệ con người và lịch sử, về sự phản chiếu lịch sử trong cái nhìn
và suy nghiệm của cá nhân trong bài viết “Nỗi buồn chiến tranh” viết về chiến tranh
thời hậu chiến - từ chủ nghĩa anh hùng đến nhu cầu đổi mới bút pháp. Trong đó,
bằng việc phân tích thế giới nhân vật trong tác phẩm, người viết đã chỉ ra một điểm
rất đáng chú ý ở nhân vật Cha và dượng của Kiên: những con người “yếu đuối và
lạc loài”, “không thể hòa nhập vào đời sống và thời đại hiện tại”, “họ như cái bóng
hắt hiu của quá khứ giữa thời hiện đại” [47, tr. 245]. Đó là những phân tích sắc sảo
mà chúng tui có thể tham khảo khi viết về kiểu nhân vật cô đơn. Những người như
cha và dượng của Kiên thực sự là những con người cô đơn trước thời cuộc.
- ThS. Thu Nguyên tìm hiểu Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong tiểu thuyết
Thiên sứ (Phạm Thị Hoài) cho rằng trong tiểu thuyết này có sự tồn tại của kiểu nhân
vật trí thức, nhân vật huyền thoại (mang dáng dấp nhân vật chức năng trong văn học
huyền thoại dân gian). Đó là Bé Hon- Thiên sứ pha lê, Quang lùn- bóng dáng của
quỷ lùn trên sân khấu kịch phương Tây. Nghiên cứu này mới chỉ dừng lại việc xác
định kiểu nhân vật trong một tác phẩm cụ thể
Bằng những nghiên cứu của mình, các nhà phê bình, nhà nghiên cứu đã có
những đóng góp rất quan trọng về các vấn đề lí thuyết cũng như vấn đề thực tiễn cụ
thể trong từng tác phẩm.
2. Nguyễn Thị Bình (1996): Những đổi mới văn xuôi nghệ thuật Việt Nam sau
1975. Luận án Phó Tiến sĩ Ngữ văn, Đại học Sư phạm Hà Nội.
Công trình này là luận văn phó Tiến sĩ Ngữ văn của PGS. TS Nguyễn Thị
Bình được hoàn thành năm 1996, tập trung vào các nội dung: Đổi mới quan niệm về
nhà văn; Đổi mới quan niệm nghệ thuật về con người và một số phương diện đổi
mới thể loại. Trong đổi mới quan niệm nghệ thuật về con người chúng tui đặc biệt
chú ý đến hai đặc điểm:
- Từ quan niệm về con người sử thi đến quan niệm về con người kiểu thế sự,
đời tư, con người cá nhân đầy phức tạp và bí ẩn.
- Mở rộng những bình diện khám phá con người: Con người lịch sử; Con
người duy ý chí và có đầu óc hiện thực; Con người nhân loại; Con người tự nhiên
và Con người tâm linh.
Đó là những phát hiện rất hữu ích đối với chúng tui khi thực hiện đề tài này.
Tuy nhiên, là một công trình mang tính chất tổng quan nên tác giả chưa đi sâu
vào nghiên cứu, nhận diện, phân loại những kiểu dạng nhân vật khi đề cập đến
những đổi mới ở phương diện thể loại.
3. Bùi Việt Thắng (2005): Tiểu thuyết đương đại, Nxb Quân đội Nhân dân.
Công trình là tập hợp các bài viết riêng lẻ của tác giả đã từng được đăng tải
trên nhiều phương tiện ở các thời điểm khác nhau. Nội dung của tập tiểu luận gồm
hai phần:
- Phần một: Theo dòng chung.
Tác giả đề cập đến các vấn đề của tiểu thuyết: Hiện trạng tiểu thuyết; văn học
về chiến tranh và cách nhìn của nhà văn; “Cái bi kịch” trong tiểu thuyết Xô Viết và
Việt Nam về chiến tranh sau chiến tranh; Khuynh hướng giản lược nhân vật trong
tiểu thuyết hiện đại; Tiểu thuyết và cuộc tìm kiếm nhân vật...
Trong phần này, ở bài viết Hiện trạng tiểu thuyết: Tác giả đã xác định có một
sự thật: con người tha hóa. Sự tha hóa diễn ra dưới nhiều dạng thức rất khác nhau.
Tuy nhiên, tác giả mới đề cập vấn đề con người tha hóa mà khẳng định đó là kiểu
nhân vật- nhân vật tha hóa, nhưng chưa đi vào phân tích, lí giải hiện tượng đó. Ở
một bài viết khác: Phía trước của tiểu thuyết (In trên tạp chí Nhà văn số 4 - 2000),
quan sát sự phát triển của tiểu thuyết từ năm 1980 đến nay, về cơ bản thấy xuất hiện
các kiểu nhân vật:
+) Nhân vật bi kịch: trong điều kiện mới, cái bi kịch được vận dụng như một
hình thức hữu hiệu để tái hiện đời sống trong toàn bộ tính chất bi tráng của nó.
Người thành công trong xây dựng kiểu nhân vật bi kịch mới của văn học là nhà văn
Lê Lựu (Ăn mày dĩ vãng), Dương Hướng (Bến không chồng), Bảo Ninh (Nỗi buồn
chiến tranh), Nguyễn Trí Huân (Chim én bay)....
+) Nhân vật anh hùng: là kiểu nhân vật xuất hiện trong tác phẩm về hai cuộc
chiến tranh của dân tộc qua tiểu thuyết của Nam Hà, Phan Tứ, Hữu Mai, Hồ Phương
... Kiểu nhân vật này tiếp tục nhân vật anh hùng trong truyền thống nhưng có điểm
khác biệt trong lí tưởng và tính chất phức tạp.
+) Nhân vật kì dị (hay còn gọi là dị biệt): Nhân vật Quỳ (Người đàn bà mộng
du, Nguyễn Minh Châu), lão Khúng (Khách ở quê ra, Nguyễn Minh Châu), các
nhân vật trong Không có vua (Nguyễn Huy Thiệp)... là nhân vật dị biệt.
+) Nhân vật lập thân (lập nghiệp): là kiểu nhân vật khá mới mẻ, liên quan đến
quan niệm giàu có và cách làm giàu.
Trên đây là sự phân loại và nhận dạng của nhà nghiên cứu Bùi Việt Thắng về
nhân vật trong tiểu thuyết sau 1980. Tuy nhiên, do khuôn khổ của bài viết, tác giả
chưa đi sâu lí giải sự xuất hiện của từng kiểu nhân vật một cách thấu đáo. Đặc biệt,
ở kiểu nhân vật kì dị và nhân vật lập nghiệp chưa thật rõ ràng về mặt khái niệm
cũng như những đặc điểm có thể nhận diện kiểu nhân vật này một cách cụ thể.
Thêm vào đó, các kiểu nhân vật được đưa chưa tương đương về mặt quy mô cũng
như chưa có sự logic trong cách phân loại.
- Phần hai: Tác giả - tác phẩm.
Tác giả dành trên một trăm trang viết để phê bình một số tiểu thuyết: Sao đổi
ngôi (Chu Văn), Phía sau vòm trời (Hồ Anh Thái), Người của biển (Đình Kính),
Thời xa vắng (Lê Lựu), Tiễn biệt những ngày buồn (Trung Trung Đỉnh), Cơ hội của
Chúa (Nguyễn Việt Hà)... Khi viết về những tiểu thuyết này, tác giả thiên về xu
hướng phân tích một số nét nội dung và nghệ thuật. Tuy nhiên, khi nói về nhân vật,
người viết chưa đưa ra một kiến giải thấu đáo về nhân vật cũng như không gọi tên
nhân vật thuộc kiểu nào.
4. Nguyễn Văn Tùng (Tuyển chọn và biên soạn) (2008): Tuyển tập các bài viết
về tiểu thuyết ở Việt Nam thế kỉ XX, NXB Giáo dục.
Đúng như tên gọi của công trình, tác giả Nguyễn Văn Tùng công phu sưu tầm
những bài viết bàn về tiểu thuyết ở nhiều phương diện theo tiến trình thời gian từ
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Chương 1: Những tiền đề dẫn đến sự đổi mới của tiểu thuyết Việt Nam đương đại. Chương 2: Đặc trưng thế giới nhân vật trong tiểu thuyết Việt Nam thời kì đổi mới. Chương 3: Các kiểu dạng nhân vật của tiểu thuyết Việt Nam thời kì đổi mới
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đại thắng mùa xuân năm 1975 đã mở ra kỉ nguyên mới: tự do, độc lập và phát
triển cho dân tộc ta. Đây cũng là thời điểm tạo nên sự chuyển biến quan trọng trong
văn học. Từ sau năm 1975, văn học đã có những thay đổi mang ý nghĩa chuẩn bị để
đi tới công cuộc đổi mới toàn diện, sâu sắc và đồng bộ với sự đổi mới của đất nước.
Khi công cuộc đổi mới được nhen nhóm, người ta thấy một không khí sôi nổi bàn
luận ở tất cả các lĩnh vực của đời sống: từ kinh tế đến văn hóa, văn nghệ, giáo dục...
Với văn nghệ, diện mạo của hầu hết các lĩnh vực từ lí luận phê bình đến văn xuôi,
thơ, kịch đã được thay đổi một cách tự giác. Trong đó, tiểu thuyết với những ưu thế
riêng đã trở thành một thể loại năng động, tiên phong trong việc khám phá thế giới
hiện thực và con người, là địa hạt của những thể nghiệm. Khảo sát tiểu thuyết thời
kì đổi mới, chúng tui nhận thấy có một sự thay đổi rất cơ bản trong quan niệm nghệ
thuật về con người, quan niệm về hiện thực... Chính nhờ sự thay đổi này, tiểu thuyết
đương đại đã xây dựng được một thế giới nhân vật phong phú, đa dạng và mới mẻ.
Mỗi tiểu thuyết trở thành một khám phá cho những số phận, những bí ẩn trong
chiều sâu tính cách và thế giới tâm hồn con người. Vì thế, chúng tui chọn nghiên
cứu đề tài Thế giới nhân vật trong tiểu thuyết Việt Nam thời kì đổi mới - vấn đề
trung tâm của thể loại tiểu thuyết nói riêng, của văn học đổi mới nói chung.
Từ việc nghiên cứu Thế giới nhân vật trong tiểu thuyết Việt Nam thời kì đổi
mới chúng tui hi vọng có thể nhận diện được sự đổi mới trong thế giới nhân vật của
tiểu thuyết đương đại nói riêng và văn học đổi mới nói chung. Đồng thời qua đó
thấy được những chuyển đổi cơ bản của văn xuôi đương đại Việt Nam và góp phần
vào việc tổng kết thành tựu văn học đổi mới nói chung, thể loại tiểu thuyết nói
riêng.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Nhìn lại lịch sử nghiên cứu vấn đề, chúng tui nhận thấy số lượng công trình
nghiên cứu về văn học đổi mới nói chung, tiểu thuyết thời kì đổi mới nói riêng là rất
lớn. Mỗi công trình ít nhiều đề cập đến vấn đề nhân vật. Chúng tui tạm chia các
công trình đó thành một số tiểu mục như sau:
2.1 Các công trình, bàn về văn học đổi mới, có đề cập đến thể loại tiểu
thuyết và vấn đề nhân vật.
1. Nguyễn Văn Long-Lã Nhâm Thìn (Đồng chủ biên) (2006): Văn học Việt
Nam sau 1975 những vấn đề nghiên cứu và giảng dạy, NXB Giáo dục.
Cuốn sách là tập hợp các bài viết của nhiều tác giả trong Hội thảo Văn học sau
1975 – những vấn đề nghiên cứu và giảng dạy, do khoa Ngữ văn Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội tổ chức năm 2005. Công trình được chia làm ba phần, trong đó
chúng tui chú ý đến một số bài viết ở phần thứ hai của công trình liên quan đến văn
xuôi nói chung, tiểu thuyết và nhân vật nói riêng.
Đúng như tên gọi, đây là phần tập trung số lượng bài lớn nhất. Nội dung xoay
quanh vấn đề thể loại. Chẳng hạn như Tiểu thuyết Việt Nam sau 1975- nhìn từ góc
độ thể loại của Bùi Việt Thắng; Ý thức cách tân trong tiểu thuyết Việt Nam sau
1975 của PGS.TS. Nguyễn Bích Thu, Về một hướng thử nghiệm của tiểu thuyết Việt
Nam từ cuối thập kỉ 80 đến nay của PGS.TS. Nguyễn Thị Bình…
- Trong bài viết về những thử nghiệm của tiểu thuyết từ cuối thập kỉ 80 đã đề
cập đến khía cạnh “tính trò chơi” của tiểu thuyết, PSG.TS. Nguyễn Thị Bình đã đề
cập đến sự xuất hiện của nhân vật dị biệt hay kì ảo. Đó là một số nhân vật trong
Thiên sứ (Phạm Thị Hoài) như: Quang lùn, bé Hon; nhân vật Mai Trừng (Cõi người
rung chuông tận thế, Hồ Anh Thái); Từ Lộ, Dã nhân, chàng cá bơn (Giàn thiêu, Võ
Thị Hảo), Tính (Thoạt kì thủy, Nguyễn Bình Phương)… Những nhân vật này chối
từ quan niệm điển hình hóa của chủ nghĩa hiện thực truyền thống.
Ở đây, tác giả mới đặt vấn đề về một hướng thể nghiệm của tiểu thuyết, chưa
đi sâu, làm rõ vấn đề nguồn gốc, biểu hiện của loại nhân vật này.
- PGS.TS Nguyễn Bích Thu khi nhận định về ý thức cách tân trong tiểu thuyết
việt nam sau 1975 đã đề cập đến vấn đề nhân vật với những bi kịch của nó. “Nhiều
cuốn tiểu thuyết đã hướng tới miêu tả số phận những con người bình thường với
những bi kịch của đời họ. Bi kịch giữa khát vọng và thực trạng, giữa cái muốn vươn
lên và cái kìm hãm, giữa cái nhân bản và phi nhân bản” [47, tr. 230]. Ý kiến trên đã
cung cấp cho chúng tui một số phương diện biểu hiện của bi kịch cá nhân.
- ThS. Phạm Xuân Thạch bằng một cái nhìn sắc sảo đã đưa ra một cái nhìn
mới mẻ về mối quan hệ con người và lịch sử, về sự phản chiếu lịch sử trong cái nhìn
và suy nghiệm của cá nhân trong bài viết “Nỗi buồn chiến tranh” viết về chiến tranh
thời hậu chiến - từ chủ nghĩa anh hùng đến nhu cầu đổi mới bút pháp. Trong đó,
bằng việc phân tích thế giới nhân vật trong tác phẩm, người viết đã chỉ ra một điểm
rất đáng chú ý ở nhân vật Cha và dượng của Kiên: những con người “yếu đuối và
lạc loài”, “không thể hòa nhập vào đời sống và thời đại hiện tại”, “họ như cái bóng
hắt hiu của quá khứ giữa thời hiện đại” [47, tr. 245]. Đó là những phân tích sắc sảo
mà chúng tui có thể tham khảo khi viết về kiểu nhân vật cô đơn. Những người như
cha và dượng của Kiên thực sự là những con người cô đơn trước thời cuộc.
- ThS. Thu Nguyên tìm hiểu Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong tiểu thuyết
Thiên sứ (Phạm Thị Hoài) cho rằng trong tiểu thuyết này có sự tồn tại của kiểu nhân
vật trí thức, nhân vật huyền thoại (mang dáng dấp nhân vật chức năng trong văn học
huyền thoại dân gian). Đó là Bé Hon- Thiên sứ pha lê, Quang lùn- bóng dáng của
quỷ lùn trên sân khấu kịch phương Tây. Nghiên cứu này mới chỉ dừng lại việc xác
định kiểu nhân vật trong một tác phẩm cụ thể
Bằng những nghiên cứu của mình, các nhà phê bình, nhà nghiên cứu đã có
những đóng góp rất quan trọng về các vấn đề lí thuyết cũng như vấn đề thực tiễn cụ
thể trong từng tác phẩm.
2. Nguyễn Thị Bình (1996): Những đổi mới văn xuôi nghệ thuật Việt Nam sau
1975. Luận án Phó Tiến sĩ Ngữ văn, Đại học Sư phạm Hà Nội.
Công trình này là luận văn phó Tiến sĩ Ngữ văn của PGS. TS Nguyễn Thị
Bình được hoàn thành năm 1996, tập trung vào các nội dung: Đổi mới quan niệm về
nhà văn; Đổi mới quan niệm nghệ thuật về con người và một số phương diện đổi
mới thể loại. Trong đổi mới quan niệm nghệ thuật về con người chúng tui đặc biệt
chú ý đến hai đặc điểm:
- Từ quan niệm về con người sử thi đến quan niệm về con người kiểu thế sự,
đời tư, con người cá nhân đầy phức tạp và bí ẩn.
- Mở rộng những bình diện khám phá con người: Con người lịch sử; Con
người duy ý chí và có đầu óc hiện thực; Con người nhân loại; Con người tự nhiên
và Con người tâm linh.
Đó là những phát hiện rất hữu ích đối với chúng tui khi thực hiện đề tài này.
Tuy nhiên, là một công trình mang tính chất tổng quan nên tác giả chưa đi sâu
vào nghiên cứu, nhận diện, phân loại những kiểu dạng nhân vật khi đề cập đến
những đổi mới ở phương diện thể loại.
3. Bùi Việt Thắng (2005): Tiểu thuyết đương đại, Nxb Quân đội Nhân dân.
Công trình là tập hợp các bài viết riêng lẻ của tác giả đã từng được đăng tải
trên nhiều phương tiện ở các thời điểm khác nhau. Nội dung của tập tiểu luận gồm
hai phần:
- Phần một: Theo dòng chung.
Tác giả đề cập đến các vấn đề của tiểu thuyết: Hiện trạng tiểu thuyết; văn học
về chiến tranh và cách nhìn của nhà văn; “Cái bi kịch” trong tiểu thuyết Xô Viết và
Việt Nam về chiến tranh sau chiến tranh; Khuynh hướng giản lược nhân vật trong
tiểu thuyết hiện đại; Tiểu thuyết và cuộc tìm kiếm nhân vật...
Trong phần này, ở bài viết Hiện trạng tiểu thuyết: Tác giả đã xác định có một
sự thật: con người tha hóa. Sự tha hóa diễn ra dưới nhiều dạng thức rất khác nhau.
Tuy nhiên, tác giả mới đề cập vấn đề con người tha hóa mà khẳng định đó là kiểu
nhân vật- nhân vật tha hóa, nhưng chưa đi vào phân tích, lí giải hiện tượng đó. Ở
một bài viết khác: Phía trước của tiểu thuyết (In trên tạp chí Nhà văn số 4 - 2000),
quan sát sự phát triển của tiểu thuyết từ năm 1980 đến nay, về cơ bản thấy xuất hiện
các kiểu nhân vật:
+) Nhân vật bi kịch: trong điều kiện mới, cái bi kịch được vận dụng như một
hình thức hữu hiệu để tái hiện đời sống trong toàn bộ tính chất bi tráng của nó.
Người thành công trong xây dựng kiểu nhân vật bi kịch mới của văn học là nhà văn
Lê Lựu (Ăn mày dĩ vãng), Dương Hướng (Bến không chồng), Bảo Ninh (Nỗi buồn
chiến tranh), Nguyễn Trí Huân (Chim én bay)....
+) Nhân vật anh hùng: là kiểu nhân vật xuất hiện trong tác phẩm về hai cuộc
chiến tranh của dân tộc qua tiểu thuyết của Nam Hà, Phan Tứ, Hữu Mai, Hồ Phương
... Kiểu nhân vật này tiếp tục nhân vật anh hùng trong truyền thống nhưng có điểm
khác biệt trong lí tưởng và tính chất phức tạp.
+) Nhân vật kì dị (hay còn gọi là dị biệt): Nhân vật Quỳ (Người đàn bà mộng
du, Nguyễn Minh Châu), lão Khúng (Khách ở quê ra, Nguyễn Minh Châu), các
nhân vật trong Không có vua (Nguyễn Huy Thiệp)... là nhân vật dị biệt.
+) Nhân vật lập thân (lập nghiệp): là kiểu nhân vật khá mới mẻ, liên quan đến
quan niệm giàu có và cách làm giàu.
Trên đây là sự phân loại và nhận dạng của nhà nghiên cứu Bùi Việt Thắng về
nhân vật trong tiểu thuyết sau 1980. Tuy nhiên, do khuôn khổ của bài viết, tác giả
chưa đi sâu lí giải sự xuất hiện của từng kiểu nhân vật một cách thấu đáo. Đặc biệt,
ở kiểu nhân vật kì dị và nhân vật lập nghiệp chưa thật rõ ràng về mặt khái niệm
cũng như những đặc điểm có thể nhận diện kiểu nhân vật này một cách cụ thể.
Thêm vào đó, các kiểu nhân vật được đưa chưa tương đương về mặt quy mô cũng
như chưa có sự logic trong cách phân loại.
- Phần hai: Tác giả - tác phẩm.
Tác giả dành trên một trăm trang viết để phê bình một số tiểu thuyết: Sao đổi
ngôi (Chu Văn), Phía sau vòm trời (Hồ Anh Thái), Người của biển (Đình Kính),
Thời xa vắng (Lê Lựu), Tiễn biệt những ngày buồn (Trung Trung Đỉnh), Cơ hội của
Chúa (Nguyễn Việt Hà)... Khi viết về những tiểu thuyết này, tác giả thiên về xu
hướng phân tích một số nét nội dung và nghệ thuật. Tuy nhiên, khi nói về nhân vật,
người viết chưa đưa ra một kiến giải thấu đáo về nhân vật cũng như không gọi tên
nhân vật thuộc kiểu nào.
4. Nguyễn Văn Tùng (Tuyển chọn và biên soạn) (2008): Tuyển tập các bài viết
về tiểu thuyết ở Việt Nam thế kỉ XX, NXB Giáo dục.
Đúng như tên gọi của công trình, tác giả Nguyễn Văn Tùng công phu sưu tầm
những bài viết bàn về tiểu thuyết ở nhiều phương diện theo tiến trình thời gian từ
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links