Download miễn phí Đề tài Giá trị của dân ca quan họ trong đời sống tinh thần người Bắc Ninh
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU 1
PHẦN NỘI DUNG 2
1. Văn hoá_ con người Bắc Ninh 2
2. Một vài truyền thuyết về nguồn gốc Quan họ 6
3. Tình yêu cuộc sống là cơ sở của trữ tình trong Quan họ 10
4. Quan họ nói lên cái tình - cái nghĩa của người Quan họ 17
KẾT LUẬN 20
TÀI LIỆU THAM KHẢO 21
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
ngữ. Vì vậy người Quan họ không thích, không chấp nhận sự thô kệch vụng về trong ngôn ngữ. Người Quan họ rất coi trọng sự lịch thiệp, thanh nhã trong mọi cử chỉ giao tiếp. Từ việc đỡ ô, đỡ nón khi đón bạn, nâng cơi trầu mời bạn, nâng chén nước chén rượu đến dáng đi dáng đứng thế ngồi, cái miệng, đôi mắt, tư thế khi chuyện trò cùng bạn… gần như đều có chuẩn mực, thế này là phải, là duyên, thế kia là không phải, vô duyên. Một chùm hoa bưởi đặt trong cơi trầu, một nhành hoa sói cài lên mái tóc nép kín vào vành khăn, hay dấu trong khăn tay… vốn là sự tinh tế của người Quan họ.Khi nhắc đến Quan họ không thể không kể đến các hội hè, đặc biệt trong đó là hội Lim. Hội Lim mở ngày 13 tháng Giêng âm lịch trùng với ngày hội chợ đầu năm. Lúc này là thời gian tốt nhất để mở hội, vì hội có trăng, một số hội đã mở lấy đà mọi người vừa ăn tết xong công việc đồng áng, bán buôn đang rỗi rãi, giao thông thuận lợi.
Chùa Lim được làm từ hồi nào không rõ. Theo truyền thuyết có một người đàn bà tên là Bà Mụ ả, người Duệ Đông đến tu ở đó. Bà tu đắc đạo nên có phép hô phong hoàn vũ. Mỗi khi hạn hán, nhân dân thường cầu bà làm mưa. Do bà linh ứng như thế nên làng Lim tôn bà làm Thành Hoàng làng và ngày hội Chùa Lim tổ chức vào ngày mất của bà. Bà vừa là Thần làng, vừa là người nhà chùa có phép làm mưa, gió, sấm, chớp, có phần giống như hành trạng và thần tích của bà Man Nương (chùa Dâu).
Trong Hội Lim có hai hình thức tổ chức hát: Một là hát trong nhà của những người có kết nghĩa. Hai là hát ngoài đồi của những người đếm xem hội góp vui và tìm bạn. Gái trai đi hội đều mặc những bộ quần áo đẹp đẽ nhất, những người hát Quan họ lại có quần áo đặc biệt như là lễ phục riêng. Giữa trời đất mùa Xuân mưa phùn gió nhẹ, cây cối đâm chồi nảy lộc, từ xa nhìn vào đám hội ăn mặc đủ màu sắc tươi dói, trông rất rực rỡ. Các trò đua vui, đua tài tổ chức giữa đồi Lim như: Đánh đu, đánh cờ người, trọi chim, trọi gà, bắt vịt… làm không khí ngày hội từng bừng náo nức.
Hội thứ hai tiêu biểu được kể đến là Hội Ó. (làng Ó tên chữ là Xuân Ổ nay thuộc Tiên Sơn, Bắc Ninh). Chợ Ó có cái sầm uất còn vọng lại trong bài hát Quan họ cổ truyền theo điệu hát Đúm như sau:
“Mùng năm chợ ó
Quan họ dồn về
Hội vui lắm lắm
Chưa kịp đi tắm
Chưa kịp gội đầu
Trầu chửa kịp têm
Cau chưa kịp bổ
Miếng lành miếng sổ
Miếng lại quên vôi
Người có yêu tôi
Thì người cầm lấy…”
Bài hát tả lại ngày hội Quan họ ở chợ Ó. Hội vui quá, hấp dẫn qúa đến nỗi các cô gái Quan họ lú lẫn vội vàng đến không kịp cả têm trầu.
Cái chợ Ó ngày mùng 5 tháng Giêng âm lịch đó, các cụ gọi là ngày hội chợ bán gà (có sách còn gọi là chợ Âm dương). Tại sao lại gọi là hội chợ bán gà? Làng Ó có tục tế gà đen cho Thành Hoàng làng. Gà đen nhà nào được chọn làm vật tế, nhà đó sẽ được hưởng nhiều may mắn trong năm ấy. Các gia đình trong làng và các làng bên cạnh thi nhau đem gà đen đến chợ bán với giá rẻ để mong gà của mình được làm vật tế. Chợ hợp vào lúc chạng vạng tối. đấy là khoảng thời gian giao tiếp giữa ngày và đêm, theo quan niệm dân gian đó là lúc âm dương giao tiếp, lúc trao đổi giữa người và ma, giữa cõi âm và dương gian. Vì vậy gọi là chợ Âm dương. Lúc chợ họp cũng là lúc tất cả mọi vật trên đời chìm vào màn đêm. Gà đen sẽ thâm nhập được vào sâu thế giới cõi âm để xem xét điều lành, điều dữ về báo lại với Thành Hoàng, Thành Hoàng sẽ liệu mà phù hộ độ trì cho dân chúng. Đặc biệt trong ngày chợ này, ngoài gà ra, ai có đồ vật gì cũ kỹ thì đem bán, bán với giá rẻ, người mua không mặc cả, người bán không đếm tiền. Người bán trao đồ vật nói số tiền. Người mua im lặng mở dây tiền đồng rút ra một đoạn ước chừng bỏ vào tay người bán. Người bán lặng lẽ bỏ tiền vào bị cói. Cuộc trao đổi thầm lặng ấy người ta gọi là “Mua may bán rủi”. Đứng xa chỉ nhìn thấy những bóng đen đi lại và nghe tiếng xầm xì. Cuộc mua bán diễn ra nhanh chóng. Người ta quan niệm rằng mua bán như thế ma sẽ họp chung với người, hai bên trao đổi hàng hoá cho nhau. Trong khi mua bán nhất định sẽ xảy ra người hơn kẻ thiệt. Nhưng người thiệt lại chính là kẻ được hơn vì họ đã có dịp làm phúc. Mọi người đều muốn làm phúc, nhất là làm phúc cho cõi âm. Cho nên cuối cùng mọi người đều thanh thản vì sự thiệt, mà cũng vui vẻ vì sự hơn. Có lẽ đó là dấu vết của một ký ức thời nguyên thuỷ về việc mua bán, nó phù hợp với quan niệm chợ Âm dương và việc mua bán ở các chợ với quan niệm “may - rủi” như thế này cũng có tổ chức ở nhiều nơi khác.
Khoảng 7 giờ đến 7 giờ 30 phút tối thì chợ tan. Từng tốp con trai con gái đã rủ nhau, chờ sẵn từ lâu. Các lều hàng trong chợ hôm đó bỗng đỏ đèn lên (hàng ngày không có) và xuất hiện những bà cụ bán hàng trầu nước. Thế là buổi hát Quan họ chợ Ó bắt đầu. Con trai, con gái hát mời nhau vào uống nước xơi trầu. Bà bán hàng cũng hát mời trai gái hát vui xuân cho dân làng khang thịnh. Trai gái túm tụm ngồi hát trong các hàng nước. Trong quán không đủ chỗ thì một số tốp nhường bạn quán nước, rủ nhau ra trải chiếu giữa chợ, một số đi xa hơn ra hát ở các cánh đồng. Hát Quan họ chợ Ó kéo dài suốt đêm hôm ấy tới sáng mùng 6 Quan họ dã bạn kéo sang hội khác.
2. Một vài truyền thuyết về nguồn gốc Quan họ
+ Việt Báo số 1059 ngày 21/2/1940, Nguyễn Duy Kiện có ghi lại một truyền thuyết như sau: “ Đã lâu lắm từ thời thượng cổ nhân dân hai làng Lũng Giang và Tam Sơn giao hảo với nhau rất thân mật. Hễ làng nào có việc quan, hôn, tang, tế… thì báo cho làng kia biết để dân làng cử vài người làm đại biểu đem đồ lễ sang hay biếu hay mừng nhà hữu sự. Làng Tam Sơn hàng năm cứ tháng giêng có đám lễ vào đám thờ cúng Thành Hoàng, trong làng mở hội. Các cụ bên Lũng Giang sang chơi. Sáng ngày 13 tháng Giêng, họ họp độ năm, bẩy cụ ông, năm, bẩy cụ bà và một số đông nam nữ biết hát Quan họ kéo sang Tam Sơn dự hội. Bên Tam Sơn cũng cử một số người ra phù tiếp bạn. Sau khi đã ngôi trên dưới thứ tự tại đình thì bắt đầu hát. Trai bên này hát, gái bên kia đáp, còn các cụ thì ngồi nghe. Từ thuở ban sơ cổ đại, hai làng cứ theo tục này mà di truyền. Đó cũng là nguồn gốc của hát Quan họ”.
+ Lê Văn Hảo trích trong “Bắc Ninh tỉnh khảo dị” (bản viết tay, thư viện Paris, tập 1, quyển 5) một đoạn như sau: Làng Viêm Xá kết nghĩa với làng Hoài Bão. Viêm Xá mở hội thờ thần vào mùng 4 tháng giêng và mùng 10 tháng 8 âm lịch. Mỗi lần có hội Viêm Xá mời một đoàn trai Hoài Bão sang. Sau khi tế lễ song thì tổ chức ca hát. Bên Viêm Xá toàn nữ, bên Hoài Bão toàn nam. Trai gái hai làng hát đối đáp với nhau. Dân Viêm Xá quan niệm rằng năm nào làng không cử hành như vậy thì trong làng sẽ xảy ra nhiều sự bất an, người - vật bị ốm, mùa màng thất bát, buôn thua bán lỗ, dân làng cãi cọ nhau, trai gái sinh ra tật hư nết xấu. Vì vậy mà có hát Quan họ.
Truyền thuyết này đưa ta lên một thời kỳ xa xưa hơn. Quan niệm về việc cần thiết phải tổ chức cho tr...