Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết nối
Cây lúa (Oryza sativa L.) thuộc họ Hòa thảo (Gramineae) có nguồn gốc nhiệt đới, dễ trồng cho năng suất cao, trồng phổ biến ở nhiều nước trên thế giới. Lúa là một trong ba cây lương thực chủ yếu trên thế giới: lúa mì, lúa gạo và ngô. Khoảng 40% dân số trên thế giới coi lúa gạo là nguồn lương thực chính, 25% sử dụng lúa gạo trên 1/2 khẩu phần lương thực hàng ngày, chủ yếu tập trung ở các nước châu Á.
Với điều kiện khí hậu nhiệt đới, Việt Nam cũng có thể xem là “cái nôi” hình thành cây lúa nước, cây lúa đã trở thành cây lương thực chủ yếu, có ý nghĩa trong nền kinh tế và xã hội của nước ta. Trải qua quá trình sản xuất lâu dài nhân dân ta đã chọn tạo, gìn giữ và lưu truyền được nhiều giống lúa địa phương có phẩm chất tốt, hương vị đặc biệt và một số giống đã trở thành sản phẩm nông nghiệp đặc sản đặc trưng cho mỗi vùng miền như: Tám xoan Hải Hậu, Tám Bằng Phú Thọ, Tám Đen Hải Phòng, Nếp Cái Hoa vàng, Dự Hương, Nàng Hương....
Tuy nhiên, đa số các giống lúa đặc sản có yêu cầu khắt khe về điều kiện ngoại cảnh, không thích hợp thâm canh, năng suất không cao nên bị các giống lúa mới, giống lúa lai năng suất cao cạnh tranh và dẫn tới nhiều giống lúa ở nhiều địa phương đang dần bị mất đi. Hiện nay diện tích trồng lúa đặc sản chiếm khoảng 3 - 5% tổng diện tích lúa ở Việt Nam. Nhiều chương trình, dự án đã và đang được thực hiện nhằm khôi phục, bảo tồn và phát triển lại các giống lúa đặc sản địa phương. Bằng con đường lai tạo, gây đột biến thực nghiệm…
Hiện nay, nhu cầu lúa gạo cho con người ngày một tăng, theo dự báo của Tổ chức Nông lương thế giới (FAO) trong những năm 1990 - 2025 thì lúa gạo sản xuất phải tăng mỗi năm 21% là cần thiết để bảo đảm cho sự tăng dân số 1,7% mỗi năm. Nhưng trong 130 triệu ha đất trồng lúa hiện nay, có khoảng 20% diện tích đang canh tác trong điều kiện khô hạn hay phụ thuộc vào nước mưa tự nhiên. Sự khan hiếm về nước tưới phục vụ cho nông nghiệp đã được báo động trong nhiều nghiên cứu khoa học của thế giới gần đây. Khô hạn sẽ là yếu tố quan trọng bậc nhất ảnh hưởng đến an ninh lương thực của thế giới
Hạn là yếu tố bất lợi của môi trường gây nên những thiệt hại nặng về mùa màng trên cả thế giới và Việt Nam. Vì vậy, nghiên cứu tính chịu hạn và chọn dòng chịu hạn luôn thu hút các nhà nghiên cứu trên toàn cầu. Mức độ thiệt hại nặng hay nhẹ của cây trồng tuỳ từng trường hợp vào thời gian và giai đoạn cây bị hạn. Các cơ chế về khả năng chịu hạn được đề cập đó là: khả năng điều chỉnh thẩm thấu, vai trò của bộ rễ, hiệu quả sử dụng nước, vai trò của thành tế bào và màng cuticula, di truyền phân tử liên quan đến tính chịu hạn...
Từ những lý do trên, chúng tui thực hiện đề tài: “Đánh giá khả năng chịu hạn nhân tạo và sự sinh trưởng các dòng lúa Tám đột biến ở điều kiện nhà lưới” để chọn lọc những dòng lúa Tám đột biến ưu việt nhưng có khả năng chịu hạn tốt.
2. Môc tiªu - yªu cÇu- ý nghÜa cña ®Ò tµi nghiªn cøu
2.1. Môc tiªu
Đánh giá khả năng chịu hạn giai đoạn lúa đẻ nhánh và sự sinh trưởng phát triển một số dòng lúa Tám đột biến để chọn được các dòng lúa ưu việt như: không cảm quang, thấp cây, năng suất cao, có khả năng chịu hạn tốt phục vụ công tác chọn tạo giống lúa năng suất và chất lượng tốt.
2.2. Yêu cầu:
- Đánh giá được sự khả năng chịu hạn giai đoạn lúa đẻ nhánh của các dòng lúa nghiên cứu bằng phương pháp gây hạn nhân tạo
- Theo dõi đánh giá sự sinh trưởng và phát triển các dòng lúa nghiên cứu trong điều kiện nhà lưới
2.3. Ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn:
* Ý nghÜa khoa häc:
- KÕt qu¶ cña ®Ò tµi lµ tµi liÖu tham kh¶o cho nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo vÒ viÖc chọn lọc những dòng lúa Tám đột biến.
- Trên cơ sở đánh giá một số chỉ tiêu chống chịu hạn, xác định được hệ số tương quan giữa một số tính trạng nông sinh học với khả năng chống chịu hạn; đồng thời đề xuất được phương pháp và chỉ tiêu đánh giá giống lúa chịu hạn
* Ý nghĩa thực tiễn:
- KÕt qu¶ cña ®Ò tµi góp phần phong phú vào quỹ gen của những giống lúa chịu hạn.
- Đánh giá nhanh được nguồn vật liệu chọn giống trên cơ sở xác định khả năng chống chịu hạn giai đoạn lúa đẻ nhánh.
- Chọn lọc được những dòng lúa có nhiều đặc điểm ưu việt như thấp cây, thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng gạo khá, có khả năng chống chịu khá với các điều kiện bất lợi của môi trường như hạn, mặn, sâu bệnh… Các dòng này sẽ tiếp tục được sử dụng như là nguyên liệu để chọn tạo giống.
2.4. Phạm vi, địa điểm và thời gian thực hiện
- Phạm vi nghiên cứu: Đánh giá khả năng chịu hạn giai đoạn lúa đẻ nhánh và sự sinh trưởng phát triển của 10 dòng/giống lúa nghiên cứu.
- §Þa ®iÓm: Trại Thực nghiệm sinh học - Viện Công nghệ sinh học, Cổ Nhuế, Từ Liêm, Hà Nội.
- Thêi gian: Tõ ngµy 23 th¸ng 2 ®Õn 22 th¸ng 5 n¨m 2011
PHẦN 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1. Cơ sở khoa học của đề tài
1.1. Khái niệm về hạn và phân loại hạn
1.1.1. Khái niệm về hạn
Bất cứ một loại cây trồng nào cũng cần có nước để duy trì sự sống, mức độ cần nhiều hay ít nước tuỳ từng trường hợp vào từng loại cây trồng và từng giai đoạn sinh trưởng phát triển của chúng. Hạn đối với thực vật là khái niệm dùng để chỉ sự thiếu nước của thực vật do môi trường gây nên trong suốt cả quá trình hay trong từng giai đoạn làm ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển. Mức độ tổn thương của cây trồng do khô hạn gây ra có nhiều mức khác nhau: chết, chậm phát triển hay phát triển tương đối bình thường. Những cây trồng có khả năng duy trì sự phát triển và cho năng suất tương đối ổn định trong điều kiện khô hạn được gọi là cây chịu hạn và khả năng của thực vật có thể giảm thiểu mức độ tổn thương do thiếu hụt nước gây ra gọi là tính chịu hạn (Đinh Thị Phòng, 2001).
Tuy nhiên khó có thể xác định được thế nào là một trạng thái hạn đặc trưng vì mức độ khô hạn do môi trường gây nên khác nhau theo từng mùa, từng năm, từng vùng địa lý và không thể đoán trước được. Theo Hsiao (1980) thì: "Hạn là sự mất cân bằng nước của thực vật thể hiện trong sự liên quan hữu cơ giữa đất - thực vật - khí quyển". Theo Nguyễn Đức Ngữ (2002) đã định nghĩa: “Hạn hán là hiện tượng lượng mưa thiếu hụt nghiêm trọng, kéo dài, làm giảm hàm lượng ẩm trong không khí và hàm lượng nước trong đất, làm suy kiệt dòng chảy sông suối, hạ thấp mực nước ao hồ, mực nước trong các tầng chứa nước dưới đất, gây ảnh hưởng xấu đến sinh trưởng và phát dục của cây trồng, làm mùa màng thất bát, môi trường suy thoái, gây ra đói cùng kiệt và dịch bệnh”.
1.1.2. Phân loại hạn
Theo tài liệu dịch của Vũ Văn Liết (2008) thì những kiểu hạn chính được nhận thấy ở đất thấp canh tác nhờ nước trời là:
+ Hạn xảy ra thời gian đầu trong giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng. + Hạn giữa vụ không liên tục xảy ra ở giai đoạn giữa đẻ nhánh đến
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Cây lúa (Oryza sativa L.) thuộc họ Hòa thảo (Gramineae) có nguồn gốc nhiệt đới, dễ trồng cho năng suất cao, trồng phổ biến ở nhiều nước trên thế giới. Lúa là một trong ba cây lương thực chủ yếu trên thế giới: lúa mì, lúa gạo và ngô. Khoảng 40% dân số trên thế giới coi lúa gạo là nguồn lương thực chính, 25% sử dụng lúa gạo trên 1/2 khẩu phần lương thực hàng ngày, chủ yếu tập trung ở các nước châu Á.
Với điều kiện khí hậu nhiệt đới, Việt Nam cũng có thể xem là “cái nôi” hình thành cây lúa nước, cây lúa đã trở thành cây lương thực chủ yếu, có ý nghĩa trong nền kinh tế và xã hội của nước ta. Trải qua quá trình sản xuất lâu dài nhân dân ta đã chọn tạo, gìn giữ và lưu truyền được nhiều giống lúa địa phương có phẩm chất tốt, hương vị đặc biệt và một số giống đã trở thành sản phẩm nông nghiệp đặc sản đặc trưng cho mỗi vùng miền như: Tám xoan Hải Hậu, Tám Bằng Phú Thọ, Tám Đen Hải Phòng, Nếp Cái Hoa vàng, Dự Hương, Nàng Hương....
Tuy nhiên, đa số các giống lúa đặc sản có yêu cầu khắt khe về điều kiện ngoại cảnh, không thích hợp thâm canh, năng suất không cao nên bị các giống lúa mới, giống lúa lai năng suất cao cạnh tranh và dẫn tới nhiều giống lúa ở nhiều địa phương đang dần bị mất đi. Hiện nay diện tích trồng lúa đặc sản chiếm khoảng 3 - 5% tổng diện tích lúa ở Việt Nam. Nhiều chương trình, dự án đã và đang được thực hiện nhằm khôi phục, bảo tồn và phát triển lại các giống lúa đặc sản địa phương. Bằng con đường lai tạo, gây đột biến thực nghiệm…
Hiện nay, nhu cầu lúa gạo cho con người ngày một tăng, theo dự báo của Tổ chức Nông lương thế giới (FAO) trong những năm 1990 - 2025 thì lúa gạo sản xuất phải tăng mỗi năm 21% là cần thiết để bảo đảm cho sự tăng dân số 1,7% mỗi năm. Nhưng trong 130 triệu ha đất trồng lúa hiện nay, có khoảng 20% diện tích đang canh tác trong điều kiện khô hạn hay phụ thuộc vào nước mưa tự nhiên. Sự khan hiếm về nước tưới phục vụ cho nông nghiệp đã được báo động trong nhiều nghiên cứu khoa học của thế giới gần đây. Khô hạn sẽ là yếu tố quan trọng bậc nhất ảnh hưởng đến an ninh lương thực của thế giới
Hạn là yếu tố bất lợi của môi trường gây nên những thiệt hại nặng về mùa màng trên cả thế giới và Việt Nam. Vì vậy, nghiên cứu tính chịu hạn và chọn dòng chịu hạn luôn thu hút các nhà nghiên cứu trên toàn cầu. Mức độ thiệt hại nặng hay nhẹ của cây trồng tuỳ từng trường hợp vào thời gian và giai đoạn cây bị hạn. Các cơ chế về khả năng chịu hạn được đề cập đó là: khả năng điều chỉnh thẩm thấu, vai trò của bộ rễ, hiệu quả sử dụng nước, vai trò của thành tế bào và màng cuticula, di truyền phân tử liên quan đến tính chịu hạn...
Từ những lý do trên, chúng tui thực hiện đề tài: “Đánh giá khả năng chịu hạn nhân tạo và sự sinh trưởng các dòng lúa Tám đột biến ở điều kiện nhà lưới” để chọn lọc những dòng lúa Tám đột biến ưu việt nhưng có khả năng chịu hạn tốt.
2. Môc tiªu - yªu cÇu- ý nghÜa cña ®Ò tµi nghiªn cøu
2.1. Môc tiªu
Đánh giá khả năng chịu hạn giai đoạn lúa đẻ nhánh và sự sinh trưởng phát triển một số dòng lúa Tám đột biến để chọn được các dòng lúa ưu việt như: không cảm quang, thấp cây, năng suất cao, có khả năng chịu hạn tốt phục vụ công tác chọn tạo giống lúa năng suất và chất lượng tốt.
2.2. Yêu cầu:
- Đánh giá được sự khả năng chịu hạn giai đoạn lúa đẻ nhánh của các dòng lúa nghiên cứu bằng phương pháp gây hạn nhân tạo
- Theo dõi đánh giá sự sinh trưởng và phát triển các dòng lúa nghiên cứu trong điều kiện nhà lưới
2.3. Ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn:
* Ý nghÜa khoa häc:
- KÕt qu¶ cña ®Ò tµi lµ tµi liÖu tham kh¶o cho nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo vÒ viÖc chọn lọc những dòng lúa Tám đột biến.
- Trên cơ sở đánh giá một số chỉ tiêu chống chịu hạn, xác định được hệ số tương quan giữa một số tính trạng nông sinh học với khả năng chống chịu hạn; đồng thời đề xuất được phương pháp và chỉ tiêu đánh giá giống lúa chịu hạn
* Ý nghĩa thực tiễn:
- KÕt qu¶ cña ®Ò tµi góp phần phong phú vào quỹ gen của những giống lúa chịu hạn.
- Đánh giá nhanh được nguồn vật liệu chọn giống trên cơ sở xác định khả năng chống chịu hạn giai đoạn lúa đẻ nhánh.
- Chọn lọc được những dòng lúa có nhiều đặc điểm ưu việt như thấp cây, thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng gạo khá, có khả năng chống chịu khá với các điều kiện bất lợi của môi trường như hạn, mặn, sâu bệnh… Các dòng này sẽ tiếp tục được sử dụng như là nguyên liệu để chọn tạo giống.
2.4. Phạm vi, địa điểm và thời gian thực hiện
- Phạm vi nghiên cứu: Đánh giá khả năng chịu hạn giai đoạn lúa đẻ nhánh và sự sinh trưởng phát triển của 10 dòng/giống lúa nghiên cứu.
- §Þa ®iÓm: Trại Thực nghiệm sinh học - Viện Công nghệ sinh học, Cổ Nhuế, Từ Liêm, Hà Nội.
- Thêi gian: Tõ ngµy 23 th¸ng 2 ®Õn 22 th¸ng 5 n¨m 2011
PHẦN 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1. Cơ sở khoa học của đề tài
1.1. Khái niệm về hạn và phân loại hạn
1.1.1. Khái niệm về hạn
Bất cứ một loại cây trồng nào cũng cần có nước để duy trì sự sống, mức độ cần nhiều hay ít nước tuỳ từng trường hợp vào từng loại cây trồng và từng giai đoạn sinh trưởng phát triển của chúng. Hạn đối với thực vật là khái niệm dùng để chỉ sự thiếu nước của thực vật do môi trường gây nên trong suốt cả quá trình hay trong từng giai đoạn làm ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển. Mức độ tổn thương của cây trồng do khô hạn gây ra có nhiều mức khác nhau: chết, chậm phát triển hay phát triển tương đối bình thường. Những cây trồng có khả năng duy trì sự phát triển và cho năng suất tương đối ổn định trong điều kiện khô hạn được gọi là cây chịu hạn và khả năng của thực vật có thể giảm thiểu mức độ tổn thương do thiếu hụt nước gây ra gọi là tính chịu hạn (Đinh Thị Phòng, 2001).
Tuy nhiên khó có thể xác định được thế nào là một trạng thái hạn đặc trưng vì mức độ khô hạn do môi trường gây nên khác nhau theo từng mùa, từng năm, từng vùng địa lý và không thể đoán trước được. Theo Hsiao (1980) thì: "Hạn là sự mất cân bằng nước của thực vật thể hiện trong sự liên quan hữu cơ giữa đất - thực vật - khí quyển". Theo Nguyễn Đức Ngữ (2002) đã định nghĩa: “Hạn hán là hiện tượng lượng mưa thiếu hụt nghiêm trọng, kéo dài, làm giảm hàm lượng ẩm trong không khí và hàm lượng nước trong đất, làm suy kiệt dòng chảy sông suối, hạ thấp mực nước ao hồ, mực nước trong các tầng chứa nước dưới đất, gây ảnh hưởng xấu đến sinh trưởng và phát dục của cây trồng, làm mùa màng thất bát, môi trường suy thoái, gây ra đói cùng kiệt và dịch bệnh”.
1.1.2. Phân loại hạn
Theo tài liệu dịch của Vũ Văn Liết (2008) thì những kiểu hạn chính được nhận thấy ở đất thấp canh tác nhờ nước trời là:
+ Hạn xảy ra thời gian đầu trong giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng. + Hạn giữa vụ không liên tục xảy ra ở giai đoạn giữa đẻ nhánh đến
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links