Phương hướng và giải pháp thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm giai đoạn 2006 – 2010

á trình điều hành và tổ chức chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm giai đoạn 2001-2005.
Mặt được :
Công tác giải quyết việc làm trong những năm qua đặc biệt là thời kì thực hiện kế hoạch 5 năm 2001-2005, dưới ánh sáng của Nghị quyết Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam khoá IX, đã có nhiều tiến bộ, thu được những kết quả đáng phấn khởi và khích lệ, góp phần ổn định tình hình kinh tế, chính trị xã hội, tạo điều kiện cho việc phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của đất nước.
Giai đoạn vừa qua nhà nước đã có cơ chế quản lý điều hành chương trình thống nhất trong cả nước. Công tác triển khai được các cấp chính quyền, tổ chức chính trị, xã hội hưởng ứng tham gia nhiệt tình, có trách nhiệm cao.
Các văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện được ban hành kịp thời, phù hợp với điều kiện thực tế, đã tạo sự thông thoáng trong việc triển khai thực hiện ở tất cả các cấp, các khu vực , các dự án.
Nhà nước đã tăng cường nguồn lực cho hoạt động của chương trình, hỗ trợ kịp thời các hoạt động của các dự án, nhất là dự án cho vay vốn hỗ trợ giải quyết việc làm.
Chương trình mục tiêu Quốc gia về Việc làm cơ bản đã bám sát mục tiêu các Chương trình phát triển KT-XH và các chương trình phát triển kinh tế vùng trọng điểm quốc gia. Các bộ, ngành và địa phương đã chủ động giải quyết việc làm trong các chương trình mục tiêu đồng thời gắn với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Công tác giải quyết việc làm về cơ bản đã thu hút được lao động có trình độ và tay nghề cao. Chương trình xuất khẩu lao động và mở rộng thêm được thị trường mới, gắn trách nhiệm của các cấp chính quyền với hoạt động của các doanh nghiệp, thị trường lao động ngoài nước được mở rộng, số người xuất khẩu lao động ngày càng tăng, các biểu hiện tiêu cực có xu hướng giảm.
Nguyên nhân đạt được các thành tựu trên là do:
Nhà nước đã đổi mới cơ bản hệ thống pháp luật, Ban hành Bộ Luật Lao động sửa đổi bổ sung. Các cấp chính quyền đã đưa ra những chính sách giải pháp cụ thể về lao động, việc làm. Hàng năm, các cấp, các nghành, các địa phương đã được giao chỉ tiêu về giải quyết việc làm gắn với các chỉ tiêu về phát triển kinh tế xã hội, hàng năm Quốc hội đã thông qua chỉ tiêu giải quyết việc làm và giao xuống cho Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố và được trở thành chỉ tiêu pháp lệnh trong nhiệm vụ kế hoạch hàng năm và 5 năm.
Đã tổ chức tốt và thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu về giải quyết việc làm thông qua các dự án vay vốn từ Quỹ Quốc gia giải quyết việc làm, hỗ trợ vật chất cho các Trung tâm dịch vụ việc làm, hỗ trợ các hoạt động dạy nghề ngắn hạn gắn với giải quyết việc làm.
Hoạt động xuất khẩu lao động có những đột phá mới tạo điều kiện cho xuất khẩu lao động, khuyến khích các doanh nghiệp đưa nhiều người lao động đi nước ngoài, đồng thời tăng trách nhiệm các cấp cơ sở trong việc giám sát kinh tế. Nhà nước hỗ trợ người lao động về vốn và giám sát để giảm dần các chi phí tiêu cực trong tuyển dụng, môi giới người lao động đi nước ngoài. Việc tuyên truyền về giải quyết việc đã trở thành nhiệm vụ thường xuyên trong các cấp các ngành.Việc chỉ đạo các địa phương trong giải quyết việc làm, hội chợ việc làm đã có bước phát triển tích cực.
Một số mặt còn tồn tại và nguyên nhân.
Nhu cầu về việc làm vẫn là vấn đề bức xúc đối với từng gia đình và xã hội nhất là đối với tầng lớp trẻ, phần đông đều có mong muốn việc làm nhưng khả năng giải quyết việc làm vẫn chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu. Tỉ lệ thất nghiệp trong những năm gần đây có xu hướng giảm nhưng rất chậm, nhất là những thành phố Hà Nội, Hải Phòng, TP.HCM và các khu công nghiệp tập trung. Tỉ lệ sử dụng thời gian lao động ở khu vực nông thôn có tăng xong cũng rất chậm, đặc biệt ở những địa bàn thực hiện sự chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp, thì tình trạng thiếu việc làm diễn ra rất gay gắt.
Việc triển khai, điều hành Chương trình quốc gia về việc làm ở trung ương và địa phương còn lúng túng, thiếu kinh ngiệm. Bộ máy cán bộ quản lý lao động và giải quyết việc làm chưa được tăng cường về số lượng và chất lượng. Sự phối kết hợp giữa các bộ, ngành, cơ quan hữu quan trong công tác kiểm tra, giám sát thực hiện chương trình chưa thường xuyên, kịp thời để đề xuất các giải pháp hữu hiệu.
Chưa có các cơ chế giám sát chỉ tiêu lao động, việc làm với các chỉ tiêu vốn qua các dự án đầu tư phát triển kinh tế xã hội, nhất là đối với các dự án đầu tư phát triển quốc gia, xây dựng cơ sở hạ tầng.
Thiếu những chính sách đủ mạnh để khuyến khích đầu tư, huy động mọi nguồn lực, phát triển các thị trường, trong đó có thị trường lao động để tăng trưởng kinh tế, tạo mở việc làm.
Nguồn lực cho hoạt động của chương trình còn yếu, mới chỉ đáp ứng được trên 50% nhu cầu hoạt động của các chương trình dự án, Quỹ quốc gia về việc làm mới chỉ đáp ứng được 35% nhu cầu vay vốn của nhân dân.
Hoạt động của hệ thống Trung tâm dịch vụ việc làm còn nhiều bất cập, năng lực cán bộ còn hạn chế , trang thiết bị dịch vụ việc làm và bổ túc nghề cho người lao động tuy đã được chú trọng đầu tư song chưa đáp ứng được nhu cầu của người lao động và người sử dụng lao động.
Hệ thống thông tin thị trường lao động, thông tin quản lý lao động, việc làm còn yếu kém, chưa đảm bảo cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời phục vụ cho công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện và nghiên cứu đề xuất chính sách .
Công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của chương trình còn chưa sâu sát, lúng túng, bị động khi có các dự án hoạt động không phù hợp với mục tiêu, thiếu khả thi, hiệu quả thấp.
Thực hiện việc giải ngân trong các chương trình vốn vay hỗ trợ việc làm ở một số tỉnh, thành phố còn chậm. Xuất khẩu lao động đang gặp khó khăn ở một số thị trường như ở Malaysia, một số người lao động ở một số nước vẫn còn bỏ trốn, một số hiện tượng tiêu cực vẫn còn xảy ra, dư luận báo chí gay gắt đồi hỏi Nhà nước phải có các biện pháp sử lý kịp thời.
4. Kết luận và các bài học kinh nghiệm
Nhà nước có chủ trương, đường lối đúng đắn trong việc hoạch định chính sách về việc làm, tạo ra những nhân tố mới làm thay đổi cơ bản nhận thức về giải quyết việc làm. Người lao động đã có sự năng động và chủ động tự tạo việc làm cho mình và cho người khác, không trông chờ vào Nhà nước, người sử dụng lao động được khuyến khích tạo mở việc làm.
Hoạt động hỗ trợ giải quyết việc làm và phát triển thị trường lao động phải được đặt trong tổng thể chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm, được Nhà nước hỗ trợ Ngân sách để thực hiện các mục tiêu cụ thể. Gắn các mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội với mục tiêu giải quyết việc làm. Coi giải quyết việc làm là công cụ phát triển kinh tế – xã hội và là biện pháp thực hiện các chính sách xã hội.
Cùng với việc ban hành Luật khuyến khíc...