congchuatuyet_1516
New Member
Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
ảnh báo chí từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu, có những đóng góp quan trọng cho việc cung cấp thông tin một cách toàn diện, sống động trên báo in - một kênh thông tin quan trọng vào hiệu quả. ảnh báo chí xuất hiện từ cuối thế kỷ XIX, tuy ra đời muôn hơn nhiều so với các thể loại báo chí khác nhưng nó vẫn khẳng định được vị trí quan trọng của mình.
Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, con người tìm đến các phương tiện thông tin đại chúng với mong muốn làm sao để trong một khoảng thời gian ngắn nhất có thể tiếp nhận được một lượng thông tin nhiều nhất. Trong sự cạnh tranh với phát thanh, truyền hình và báo trực tuyến, báo in ngày càng có xu hướng sử dụng nhiều ảnh. Vai trò của ảnh báo chí và chú thích ảnh vì thế càng trở nên quan trọng trên báo in hiện đại.
Tuy có vị trí quan trọng như vậy nhưng chú thích ảnh lại chưa được quan tâm thoả đáng. Tình trạng chú thích hời hợt, tuỳ tiện trong sử dụng chú thích ảnh trên nhiều tờ báo, tạp chí hiện nay cho thấy các cơ quan báo chí, những người làm báo, đặc biệt là phóng viên ảnh chưa nhận thức đúng tầm quan trọng và hiệu quả của việc sử dụng chú thích ảnh.
Báo Hà Giang, cơ quan của Đảng bộ Tỉnh Hà Giang thành lập từ năm 1964. Báo Hà Giang rất chú ý đến việc sử dụng ảnh trên báo và báo đã thực sự có những tấm ảnh chất lượng. Báo có một số phóng viên và cộng tác viên có chuyên môn cao, những tác giả này đã đem tới tờ báo nhiều bức ảnh phản ánh sinh động, toàn diện mọi mặt hoạt động trên địa bàn tỉnh. Có những bức ảnh đã thực sự tạo được ấn tượng với độc giả. Tuy nhiên, nhiều bức ảnh chưa thực sự thuyết phục và khiếm khuyết của nó chính là sự yếu kém từ những lời chú thích ảnh.
Từ những lý do khoa học và thực tiễn trên tác giả của tiểu luận mạnh dạn chọn vấn đề: “ảnh và chú thích ảnh trên báo Hà Giang” làm đề tài nghiên.
2. Đối tượng và mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của tiểu luận này là ảnh báo chí. Trong mỗi tác phẩm ánh báo chí bao giờ cũng có hai phần riêng biệt: Phần ảnh và phần chú thích. Trong tiệu luận này tác giả tập trung nghiên cứu về chú thích ảnh, mối liên hệ giữa chú thích ảnh với ảnh và nội dung bài viết và chỉ nghiên cứu trên một tờ báo cụ thể, báo Hà Giang.
Phạm vi nghiên cứu là khảo sát chú thích ảnh trên nguồn tư liệu chính là báo Hà Giang trong năm 2008. Nhìn chung, hiện tại một số báo Hà Giang sử dụng từ 10 đến 15 ảnh trong đó có khá nhiều bức ảnh thực sự mang đến cho bạn đọc những thông tin rất đáng chú ý. Nhưng ở số báo nào cũng có những bức ảnh bộc lộ đầy đủ cả ưu, nhược điểm của loại hình này trên tờ báo lớn nhất của tỉnh.
3. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài, tác giả tiểu luận đã khảo sát báo Hà Giang trong năm 2008 để tổng hợp rồi phân tích những bức ảnh có chất lượng tốt và chưa tốt. Bên cạnh đó, còn sử dụng các phương pháp khảo sát, phân tích, so sánh với một số tờ báo có uy tín khác để đánh giá, đưa ra ý nghĩa của các bức ảnh, rút ra những vấn đề định tính trên cơ sở những định lương được đưa ra trước đó.
Ngoài ra, chỉ ra nguyên nhân của những bức ảnh và những chú thích ảnh chưa đạt chất lượng, đưa ra những giải pháp để nâng cao chất lượng của chú thích ảnh trên báo chí nói riêng và chất lượng ảnh, nội dung của tờ báo nói chung.
4. Kết cấu của tiểu luận
Ngoài phần mở đầu và kết luận, kết cấu tiểu luận này gồm có 3 chương nội dung cơ bản:
Chương 1: Lý luận chung về ảnh và chú thích ảnh trên báo chí
Chương 2: Khảo sát mối quan hệ giữa ảnh, chú thích ảnh báo Hà Giang
Chương 3: Nguyên nhân và giải pháp nâng cao chất lượng ảnh trên báo Hà Giang
Chương 1
lý luận chung về ảnh và chú thích ảnh trên báo chí
1. Khái niệm ảnh báo chí
Bức ảnh đầu tiên trên thế giới mang tính thời sự được ghi lại năm từ năm 1842. Đó là bức ảnh chụp đám cháy lớn ở Hamburg do một nhiếp ảnh người Đức thể hiện. Những mãi đến cuối thể kỷ XIX, những bức ảnh thời sự phản ánh sinh động tâm tư, cuộc sống của con người mới xuất hiện trên những tờ báo và tạp chí. Từ đó đến nay, ảnh luôn có mặt trên báo in và có ý nghĩa quan trọng đối với việc thực hiện nhiệm vụ thông tin toàn diện của các tờ báo.
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn ảnh báo chí, tác giả tiểu luận xin nêu ra ở đây một khái niệm về “ảnh báo chí” (mang tính chính thức) như sau: “ảnh báo chí là một loại hình thông tin của báo chí, phản ánh khách quan mọi mặt của đời sống xã hội bằng ảnh đơn hay một nhóm ảnh đề làm rõ các vấn đề và sự kiện, có tính định hướng nhằm đem lại cho bạn đọc một lượng thông tin và một giá trị thẩm mỹ”.
Ngày nay, trong điều kiện khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển, ảnh báo chí được sử dụng phong phú về số lượng trên báo in, báo trực tuyến. Trong phạm vi tiểu luận này tác giả chỉ đề cập đến chú thích của ảnh trên báo in.
2. Mối quan hệ thổng thể giữa ảnh báo chí và bài báo, tờ báo
2.1. Mối quan hệ giữa ảnh và chú thích ảnh
Có thể hiểu, chú thích ảnh là thuật ngữ chỉ phần chữ đặt bên cạnh tấm ảnh. Phần chữ viết ấy là một bộ phận cấu thành tác phẩm ảnh. Vì vậy chú thích ảnh có vai trò vô cùng quan trọng với nội dung bức ảnh. Vì vậy chú thích ảnh có vai trò quan trọng với nội dung bức ảnh. Nó là một bộ phận không thể thiếu cấu thành của mỗi bức ảnh. Thông thường, chú thích chỉ chiếm lượng diện tích trên báo bằng 20% bức ảnh. Bức ảnh càng lớn thì diện tương quan diện tích in ấn giữa chú thích với ảnh càng lớn. Chú thích ảnh phải luôn luôn gắn liền với nội dung bức ảnh, chú thích ảnh trên báo phải gắn liền với nội dung bức ảnh và một phần phụ thuộc vào vị trí trình bày của chính bức ảnh ấy.
Một yêu cầu tất yếu với một tác phẩm ảnh báo chí là hình ảnh trong bức ảnh phải thể hiện được phần điển hình, phần bản chất nhất của nhân vật, sự việc, sự kiện. Nội dung tư tưởng của tác phẩm ảnh báo chí phải được người đọc nhận biết trước hết thông qua hình ảnh. Ngoài phần “linh hồn” đó, người xem ảnh còn muốn biết cụ thể hơn về đối tượng, bức ảnh được chụp ở đâu, sự việc xảy ra như thế nào, kết thúc ra sao?... Các câu hỏi ấy tất yếu sẽ được nảy sinh trong quá trình tiếp nhận thông tin của người đọc, nhưng thường nằm ngoài khả năng cung cấp của hình ảnh. Nó được đặt ra cho chú thích ảnh - nhiệm vụ cầm đèn soi sáng những góc khuất chưa thấu suốt của thông tin.
Theo tâm lý tiếp nhận thông tin của bạn đọc, trước một bài báo, việc xem ảnh là những động tác đầu tiên, đó là thông tin thị giác. Chú thích ảnh và ảnh là cái “mở” và có thể nói là để khích thích tính tò mò của độc giả xem tiếp nội dung, sự kiện đó. Chú thích ảnh và ảnh sẽ thực hiện nhiệm vụ nêu lên một khía cạnh quan trọng nào đó trong nội dung bài viết. Xem ảnh, đọc chú thích sẽ giúp cho bạn đọc có cái nhìn cơ bản và hấp dẫn người ta tìm hiểu vấn đề cần quan tâm. Giữa hình ảnh và chú thích phải gắn bó chặt chẽ với nhau, hỗ trợ nhau nhằm tái hiện được một phần cốt yếu nhất của sự kiện, sự việc.
Chú thích ảnh bao giờ cũng phải thật đầy đủ, rõ ràng, chính xác và ngắn gọn. Một chú thích thông thường chỉ là một câu. Ngôn ngữ của chú thích ảnh là ngôn ngữ cô đọng, là kết tinh của sự chọn lọc khắc nghiệt và đầy ắp thông tin trong đầy con chữ. Chú thích đòi hỏi phải đáp ứng được những yêu cầu bổ xung thông tin cho những gì ảnh không nói hết được.
2.2. Mối quan hệ giữa ảnh và nội dung bài viết
Nội dung bài viết sẽ tăng được sự chú ý của bạn đọc nếu có bức ảnh có chất lượng cộng với tít dẫn phù hợp, đúng nội dung. Bao giờ ảnh, tít dẫn và nội dung bài viết cũng có mối quan hệ mật thiết tạo nên sức mạnh bổ trợ cho nhau tạo thành một tác phẩm báo chí hoàn hảo, có chất lượng tốt.
Một số báo sẽ không thể không có một bức ảnh nào. Nếu chỉ có chữ không thì số báo đó trở thành một quấn sách khổ lớn chứ không phảI một tờ báo. Qua khảo sát trên báo Hà Giang, bình quân mỗi số báo đều có khoảng từ 10 đến 15 ảnh mang những nội dung thông tin khác nhau, phản ánh những mảng đời sống khác nhau phục vụ cho các bài báo. Nhưng bức ảnh đó sẽ có ít giá trị nếu không có sự đóng góp của nội dung bài báo được đặt ở vị trí xung quanh bức ảnh. Bức ảnh không những góp phần bổ xung thông tin cho bài viết, mà còn góp phần làm tăng giá trị thẩm mỹ của trang báo.
Nhìn chung, ảnh báo chí luôn góp phần quan trọng không những làm hấp dẫn mà còn góp phần vào việc cung cấp thông tin bổ sung cho từng bài viết. Ngày nay, rất nhiều tờ báo luôn sử dụng những bức ảnh “Đinh” trên trang nhất, nhiều khi chiếm tới 1/2 diện tích của trang báo, thậm chí có tờ báo còn in ảnh chàn hết diện tích trang 1. Bên cạnh những tấm ảnh in cỡ lớn đó là những tít dẫn được trau chuốt và độc đáo, gây được sự hiếu kỳ cho độc giả theo dõi số báo như các báo: Lao động, tuổi trẻ, nông nghiệp Việt Nam, tiền phong…
Có thể khẳng định một bức ảnh dù lớn cũng chỉ ghi lại khoảnh khắc ấy chứ không thể mang được sức khái quát cao. Trong thông tin bằng hình ảnh, thông tin tự nó đòi hỏi phải có sự gọi tên. Tít dẫn và nội dung bài viết cùng kết hợp với hình ảnh sẽ giúp người xem hiểu rõ hơn tính nhất quán giữa thông tin bằng hình ảnh và thông tin bằng ngôn từ (bài viết).
2.3. Mối quan hệ giữa chú thích ảnh và nội dung bài viết
ảnh báo chí là sự kết hợp máu thịt giữa hai loại hình ngôn ngữ: Ngôn ngữ hình ảnh và ngôn ngữ văn bản. Hình ảnh chủ yếu thông tin bằng hình. Tít dẫn theo hình ảnh thông tin bằng chữ viết, thông tin văn bản. Mỗi phần có vai trò và lợi thế riêng. Nhờ bức ảnh báo chí sử dụng theo bài báo sẽ phát huy được vai trò. Có được một bức ảnh có chất lượng tốt, độc đáo, bài báo đó coi như đã tìm thấy một giá trị mới.
Hình ảnh của bức ảnh báo chí có vai trò vô cùng quan trọng trong tác phẩm báo chí. Hình ảnh bao giờ cũng có khả năng kèm theo chức năng minh chứng, giải thích, bổ sung hay làm thay đổi ý nghĩa ban đầu của thông báo mà người xem thấy trong nội dung bài viết. Nhờ có bức ảnh có chất lượng người ta hiểu sâu hơn được những tính trừu tượng và trả lời những điều cần thiết về thông tin trong nội dung tác phẩm báo chí. Bức ảnh sẽ thực hiện vai trò là minh chứng cho thông tin mà thông tin trong tít và nội dung bài viết đã nêu ra. ảnh phải làm phong phú, làm cho nội dung tăng tính chân thật, tôn thêm tính hấp dẫn và giá trị cho tác phẩm báo chí.
Mối quan hệ giữa ảnh với tác phẩm báo chí là rất quan trọng khi nhìn vào một trang báo hay một tác phẩm báo chí, nếu không có một bức ảnh thì sẽ thật rối mắt, tạo sự khó chịu cho độc giả. Mà đã là ảnh báo chí thực sự có chất lượng tốt đi kèm với nội dung bài báo đó thì bao giờ cũng tôn vinh bài báo đó lên một chân giá trị mới.
2.4. Mối quan hệ giữa chú thích ảnh với trang báo
Xem ảnh và chú thích, người đọc có thể hiểu được sự kiện trong ảnh có ý nghĩa chính trị, xã hội như thế nào. Một bức ảnh thời sự tốt có chú thích ngắn gọn, rõ ràng có thể thay thế cho một mẩu tin, một bài báo, một bài bình luận. Có nhiều trường hợp đăng trên báo một tấm ảnh tốt còn hiệu quả hơn nhiều với việc sử dụng bài viết dài dòng.
Giá trị trước hết của ảnh báo chí là truyền đạt lại cho người xem những hiểu biết quan trọng của đời sống xã hội hiện tại. Mỗi số báo Hà Giang hiện nay bình quân sử dụng từ 10 đến 15 ảnh, phản ánh những mảng hoạt động khác nhau trong phạm vi toàn tỉnh. Từ hình ảnh hoạt động của lãnh đạo Tỉnh uỷ, UBND Tỉnh cho đến hình ảnh hoạt động của những người công nhân, nông dân trên mặt trận mà họ công tác… Nhu cầu nhận thức đòi hỏi con người phải nắm bắt được những thông tin mới nhất, những sự kiện mới nhất trong cuộc đấu tranh chung của thời đại. Báo chí, trong đó có ảnh báo chí luôn đề cập tới nó, phân tích giá trị của nó và truyền đạt tới người xem bằng ngôn ngữ hình tượng của nhiếp ảnh. Một trang báo sẽ hấp dẫn nếu có sự bắt mắt của một chú thích độc đáo, sát thực với nội dung tác phẩm.
3.Tầm quan trọng của chú thích ảnh
Chú thích ảnh có một vai trò quan trọng không thể thiếu đối với bức ảnh báo chí. Mỗi một cấu trúc của ảnh báo chí bao giờ cũng là sự tổng hoà, bổ sung cho nhau của hai yếu tố hình ảnh và chú thích ảnh. Về bản chất, chú thích có nhiệm vụ móc nối với ảnh, xây dựng trên ảnh, làm cho cái mới của đối tượng, bản chất của nó trở thành một thể thống nhất để người xem dễ chấp nhận. Chú thích sẽ đảm nhận chức năng giải thích, bổ sung cần thiết, kịp thời thông tin cho bức ảnh.
Chú thích ảnh có 3 chức năng chính:
Thứ nhất, chú thích bổ sung thông tin cho hình ảnh, hoàn chỉnh bức ảnh báo chí.
Thứ hai, chú thích làm tăng tính cụ thể, làm rõ chủ đề, ý đồ chụp ảnh của phóng viên.
Thứ ba, chú thích nâng cao tầm khái quát của bức ảnh, “chắp cánh” cho bức ảnh bay cao, bay xa trong lòng bạn đọc.
Chú thích ảnh là yếu tố quan trọng không thể thiếu trong mỗi bức ảnh báo chí, giúp cho người đọc nhìn rõ được lối đi. trong mỗi bức ảnh báo chí, chú thích ảnh không những hỗ trợ đắc lực cho phần hình ảnh, mà còn góp phần quan trọng trong việc làm cho bức ảnh hoàn chỉnh hơn. Nó không phải là thành phần phụ của ảnh mà quan hệ chặt chẽ, gắn bó hữu cơ với nhau.
Hình ảnh dù có ghi lại được khoảnh khắc điển hình nhất thì nó cũng chỉ có thể ghi lại duy nhất và trung thực hình ảnh ấy. Trong phương pháp thông tin bằng hình ảnh, thông tin tự nó đòi hỏi phảI có sự gọi tên, địa điẻm xảy ra sự việc, ý nghĩa của sự kiện đó. Chú thích ảnh giúp người xem hiểu rõ hơn tính nhất quán giữa thông tin bằng hình ảnh và thông tin bằng ngôn từ.
4. Yêu cầu đối với chú thích ảnh tốt
Để làm tốt được chức năng của mình chú thích ảnh phải đạt được những yêu cầu thông tin cơ bản của nó là: phù hợp với nội dung ảnh, mang tính cụ thể, cung cấp thông tin mới cho ảnh và độc đáo, hiệu quả, tác động cao.
Phù hợp với nội dung ảnh
Một chú thích ảnh phù hợp với nội dung của ảnh sẽ tăng thêm giá trị của bức ảnh rất nhiều và buộc độc giả phải quan tâm hơn tới nội dung vấn đề mà tác giả muốn truyền đạt trên mặt báo. Đứng ở vị trí được quan tâm thứ 3, sau tít và ảnh, chú thích ảnh cũng không nằm ngoài yêu cầu phải phù hợp với nội dung ảnh để cung cấp cho độc giả lượng thông tin trong một thời gian ngắn nhất. Trong một dung lượng ngôn từ ít ỏi, chú thích cần ăm ắp những thông tin và phù hợp với bức ảnh, đáp ứng nhu cầu thông tin cao nhất của độc giả.
Một đặc điểm đồng thời cũng là yêu cầu của một chú thích ảnh tốt phảI là cụ thể mang đến cho người đọc những thông tin cụ thể ở đâu, bao giờ, khi nào, có những ai tham gia và diễn biến ra sao một cách ngắn gọn nhất. Nếu là phóng sự ảnh hay ảnh minh hoạ cho phóng sự thì chú thích lại càng phải cụ thể. Còn là ảnh tư liệu thì chú thích ảnh cũng phải đáp ứng được yêu cầu rõ ràng về mặt tư liệu và chú thích cụ thể là một yêu cầu không phải bàn cãi. Một bức ảnh khác nhau sẽ có nhiều ý kiến khác nhau, nhưng một chú thích cụ thể sẽ là góc định hướng cho ý kiến độc giả tán thành theo.
Cung cấp thông tin mới cho ảnh
2.1.3. Đào tạo, chuyên nghiệp hoá công tác phóng viên
Đây là một việc làm hết sức quan trọng trong mỗi cơ quan báo chí, nhất là báo Hà Giang. Chuyên nghiệp hoá công tác phóng viên ảnh cần thực hiện những việc sau đây:
- Tổ chức thường xuyên các buổi hội thảo trao đổi nghề nghiệp, đánh giá lại quá trình công tác của phóng viên để nêu ra những mặt mạnh và hạn chế của họ, qua đó để chia sẻ kinh nghiệm nghề nghiệp cho nhau, giúp nhau cùng hoàn thiện.
- Hội nhà báo - cơ quan quản lý về nghiệp vụ báo chí cần tổ chức những cuộc thi ảnh báo chí hàng năm để các phóng viên ảnh có cơ hội phấn đấu cho ra đời những tác phẩm ảnh báo chí có chất lượng tốt. Đây cũng là một “sân chơi” cho những phóng viên ảnh nói riêng và những người yêu ảnh nói chung.
2.2. Cơ sở vật chất kỹ thuật
Để có được một bức ảnh có chất lượng phụ thuộc rất nhiều vào phương tiện kỹ thuật như: máy ảnh, máy tính và nhiều thiết bị kỹ thuật khác. Việc trang bị đó là cần thiết vì các lý do sau:
- Giá cả của các thiết bị hiện nay đang ở mức rất cao, thu nhập của phóng viên không có khả năng tự trang bị cho mình những thiết bị đó. Nhất là những phóng viên đang công tác tại một tỉnh cùng kiệt như Hà Giang.
- Việc trang bị cho các phóng viên ảnh các phương tiện làm việc phải phù hợp với thực tế công việc nhưng yêu cầu phải có những trang bị tối thiểu như: Máy ảnh, các loại ống kính, đèn Flash, phim, chân máy… Những thiết bị trên đòi hỏi phải mang tính đồng bộ. Phim chụp cho ảnh báo chí yêu cầu phải là loại có độ nhạy cao. Một người phóng viên ảnh đòi hỏi phải có cùng một lúc từ 2 đến 3 máy ảnh trở lên, mỗi máy đều có chức năng riêng biệt đề phù hợp với từng sự kiện và thể loại ảnh báo chí. Đi kèm với nó còn phải chú ý đến các loại ống kính có nhiều tiêu cực khác nhau để phóng viên ảnh có thể tác nghiệp được trong mọi điều kiện.
Kết luận
Từ tất cả những nội dung đã trình bày trong tiểu luận này, tác giả muốn một lần nữa nhấn mạnh đến vai trò của ảnh báo chí nói chung và chú thích ảnh nói riêng trong việc có những đóng góp quan trọng vào việc nâng cao chất lượng của mỗi tờ báo.
Mặc dù viết chú thích là khâu cuối cùng trong quá trình sáng tạo ra bức ảnh báo chí. Vì thế, chú thích không phải là thành phần “thêm thắt” cho ảnh mà là một thành phần cấu tạo thực thụ của ảnh báo chí. Nó liên quan và ảnh hưởng rất lớn đến việc cấu thành một tác phẩm báo chí.
Việc đi sâu nghiên cứu chú thích ảnh như một kiểu ngôn ngữ thông tin báo chí là một vấn đề cần thiết. Chú thích ảnh nằm trong mối quan hệ phức tạp và tinh tế không chỉ với phần hình ảnh, mà còn đối với cả nội dung của bài viết, trang báo, số báo. Chú thích từng thể loại ảnh khác nhau tạo nên tiếng nói riêng trong tiếng nói chung của hệ thống báo chí. Khi khẳng định được vị trí của mình, chú thích ảnh cũng xác định được những đặc trưng riêng biệt trong ngôn ngữ báo chí.
Với mong muốn góp phần nhỏ bé vào lĩnh vực nghiên cứu mới mẻ này, tác giả tiểu luận đã cố gắng xem xét và đưa ra một vài đánh giá, kết luận từ việc phân tích các chú thích ảnh trên báo Hà Giang trong năm 2008. Xung quanh một đề tài và chú thích ảnh không phải là ít vấn đề cần được đề cập, nghiên cứu. Tuy nhiên, trong khuôn khổ tiểu luận, với những hạn chế nhất định về trình độ cũng như thời gian, tác giả tiểu luận chỉ có mong muốn là chủ động nghiên cứu nghiêm túc để tổng kết, khái quát và hệ thống hoá một cách tương đối khoa học về một số mặt của chú thích ảnh, đồng thời nêu ra một vài nhận xét, đánh giá chung về việc sử dụng ảnh và viết chú thích cho ảnh trên báo Hà Giang trong năm 2008.
Cuối cùng, tác giả tiểu luận rất mong được sự góp ý của người hướng dẫn trực tiếp là thầy Sầm Vũ Thắng để tác giả có thể vững tin trong việc trang bị chắc chắn cho mình những kiến thức ảnh và chú thích ảnh báo chí./.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
ảnh báo chí từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu, có những đóng góp quan trọng cho việc cung cấp thông tin một cách toàn diện, sống động trên báo in - một kênh thông tin quan trọng vào hiệu quả. ảnh báo chí xuất hiện từ cuối thế kỷ XIX, tuy ra đời muôn hơn nhiều so với các thể loại báo chí khác nhưng nó vẫn khẳng định được vị trí quan trọng của mình.
Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, con người tìm đến các phương tiện thông tin đại chúng với mong muốn làm sao để trong một khoảng thời gian ngắn nhất có thể tiếp nhận được một lượng thông tin nhiều nhất. Trong sự cạnh tranh với phát thanh, truyền hình và báo trực tuyến, báo in ngày càng có xu hướng sử dụng nhiều ảnh. Vai trò của ảnh báo chí và chú thích ảnh vì thế càng trở nên quan trọng trên báo in hiện đại.
Tuy có vị trí quan trọng như vậy nhưng chú thích ảnh lại chưa được quan tâm thoả đáng. Tình trạng chú thích hời hợt, tuỳ tiện trong sử dụng chú thích ảnh trên nhiều tờ báo, tạp chí hiện nay cho thấy các cơ quan báo chí, những người làm báo, đặc biệt là phóng viên ảnh chưa nhận thức đúng tầm quan trọng và hiệu quả của việc sử dụng chú thích ảnh.
Báo Hà Giang, cơ quan của Đảng bộ Tỉnh Hà Giang thành lập từ năm 1964. Báo Hà Giang rất chú ý đến việc sử dụng ảnh trên báo và báo đã thực sự có những tấm ảnh chất lượng. Báo có một số phóng viên và cộng tác viên có chuyên môn cao, những tác giả này đã đem tới tờ báo nhiều bức ảnh phản ánh sinh động, toàn diện mọi mặt hoạt động trên địa bàn tỉnh. Có những bức ảnh đã thực sự tạo được ấn tượng với độc giả. Tuy nhiên, nhiều bức ảnh chưa thực sự thuyết phục và khiếm khuyết của nó chính là sự yếu kém từ những lời chú thích ảnh.
Từ những lý do khoa học và thực tiễn trên tác giả của tiểu luận mạnh dạn chọn vấn đề: “ảnh và chú thích ảnh trên báo Hà Giang” làm đề tài nghiên.
2. Đối tượng và mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của tiểu luận này là ảnh báo chí. Trong mỗi tác phẩm ánh báo chí bao giờ cũng có hai phần riêng biệt: Phần ảnh và phần chú thích. Trong tiệu luận này tác giả tập trung nghiên cứu về chú thích ảnh, mối liên hệ giữa chú thích ảnh với ảnh và nội dung bài viết và chỉ nghiên cứu trên một tờ báo cụ thể, báo Hà Giang.
Phạm vi nghiên cứu là khảo sát chú thích ảnh trên nguồn tư liệu chính là báo Hà Giang trong năm 2008. Nhìn chung, hiện tại một số báo Hà Giang sử dụng từ 10 đến 15 ảnh trong đó có khá nhiều bức ảnh thực sự mang đến cho bạn đọc những thông tin rất đáng chú ý. Nhưng ở số báo nào cũng có những bức ảnh bộc lộ đầy đủ cả ưu, nhược điểm của loại hình này trên tờ báo lớn nhất của tỉnh.
3. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài, tác giả tiểu luận đã khảo sát báo Hà Giang trong năm 2008 để tổng hợp rồi phân tích những bức ảnh có chất lượng tốt và chưa tốt. Bên cạnh đó, còn sử dụng các phương pháp khảo sát, phân tích, so sánh với một số tờ báo có uy tín khác để đánh giá, đưa ra ý nghĩa của các bức ảnh, rút ra những vấn đề định tính trên cơ sở những định lương được đưa ra trước đó.
Ngoài ra, chỉ ra nguyên nhân của những bức ảnh và những chú thích ảnh chưa đạt chất lượng, đưa ra những giải pháp để nâng cao chất lượng của chú thích ảnh trên báo chí nói riêng và chất lượng ảnh, nội dung của tờ báo nói chung.
4. Kết cấu của tiểu luận
Ngoài phần mở đầu và kết luận, kết cấu tiểu luận này gồm có 3 chương nội dung cơ bản:
Chương 1: Lý luận chung về ảnh và chú thích ảnh trên báo chí
Chương 2: Khảo sát mối quan hệ giữa ảnh, chú thích ảnh báo Hà Giang
Chương 3: Nguyên nhân và giải pháp nâng cao chất lượng ảnh trên báo Hà Giang
Chương 1
lý luận chung về ảnh và chú thích ảnh trên báo chí
1. Khái niệm ảnh báo chí
Bức ảnh đầu tiên trên thế giới mang tính thời sự được ghi lại năm từ năm 1842. Đó là bức ảnh chụp đám cháy lớn ở Hamburg do một nhiếp ảnh người Đức thể hiện. Những mãi đến cuối thể kỷ XIX, những bức ảnh thời sự phản ánh sinh động tâm tư, cuộc sống của con người mới xuất hiện trên những tờ báo và tạp chí. Từ đó đến nay, ảnh luôn có mặt trên báo in và có ý nghĩa quan trọng đối với việc thực hiện nhiệm vụ thông tin toàn diện của các tờ báo.
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn ảnh báo chí, tác giả tiểu luận xin nêu ra ở đây một khái niệm về “ảnh báo chí” (mang tính chính thức) như sau: “ảnh báo chí là một loại hình thông tin của báo chí, phản ánh khách quan mọi mặt của đời sống xã hội bằng ảnh đơn hay một nhóm ảnh đề làm rõ các vấn đề và sự kiện, có tính định hướng nhằm đem lại cho bạn đọc một lượng thông tin và một giá trị thẩm mỹ”.
Ngày nay, trong điều kiện khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển, ảnh báo chí được sử dụng phong phú về số lượng trên báo in, báo trực tuyến. Trong phạm vi tiểu luận này tác giả chỉ đề cập đến chú thích của ảnh trên báo in.
2. Mối quan hệ thổng thể giữa ảnh báo chí và bài báo, tờ báo
2.1. Mối quan hệ giữa ảnh và chú thích ảnh
Có thể hiểu, chú thích ảnh là thuật ngữ chỉ phần chữ đặt bên cạnh tấm ảnh. Phần chữ viết ấy là một bộ phận cấu thành tác phẩm ảnh. Vì vậy chú thích ảnh có vai trò vô cùng quan trọng với nội dung bức ảnh. Vì vậy chú thích ảnh có vai trò quan trọng với nội dung bức ảnh. Nó là một bộ phận không thể thiếu cấu thành của mỗi bức ảnh. Thông thường, chú thích chỉ chiếm lượng diện tích trên báo bằng 20% bức ảnh. Bức ảnh càng lớn thì diện tương quan diện tích in ấn giữa chú thích với ảnh càng lớn. Chú thích ảnh phải luôn luôn gắn liền với nội dung bức ảnh, chú thích ảnh trên báo phải gắn liền với nội dung bức ảnh và một phần phụ thuộc vào vị trí trình bày của chính bức ảnh ấy.
Một yêu cầu tất yếu với một tác phẩm ảnh báo chí là hình ảnh trong bức ảnh phải thể hiện được phần điển hình, phần bản chất nhất của nhân vật, sự việc, sự kiện. Nội dung tư tưởng của tác phẩm ảnh báo chí phải được người đọc nhận biết trước hết thông qua hình ảnh. Ngoài phần “linh hồn” đó, người xem ảnh còn muốn biết cụ thể hơn về đối tượng, bức ảnh được chụp ở đâu, sự việc xảy ra như thế nào, kết thúc ra sao?... Các câu hỏi ấy tất yếu sẽ được nảy sinh trong quá trình tiếp nhận thông tin của người đọc, nhưng thường nằm ngoài khả năng cung cấp của hình ảnh. Nó được đặt ra cho chú thích ảnh - nhiệm vụ cầm đèn soi sáng những góc khuất chưa thấu suốt của thông tin.
Theo tâm lý tiếp nhận thông tin của bạn đọc, trước một bài báo, việc xem ảnh là những động tác đầu tiên, đó là thông tin thị giác. Chú thích ảnh và ảnh là cái “mở” và có thể nói là để khích thích tính tò mò của độc giả xem tiếp nội dung, sự kiện đó. Chú thích ảnh và ảnh sẽ thực hiện nhiệm vụ nêu lên một khía cạnh quan trọng nào đó trong nội dung bài viết. Xem ảnh, đọc chú thích sẽ giúp cho bạn đọc có cái nhìn cơ bản và hấp dẫn người ta tìm hiểu vấn đề cần quan tâm. Giữa hình ảnh và chú thích phải gắn bó chặt chẽ với nhau, hỗ trợ nhau nhằm tái hiện được một phần cốt yếu nhất của sự kiện, sự việc.
Chú thích ảnh bao giờ cũng phải thật đầy đủ, rõ ràng, chính xác và ngắn gọn. Một chú thích thông thường chỉ là một câu. Ngôn ngữ của chú thích ảnh là ngôn ngữ cô đọng, là kết tinh của sự chọn lọc khắc nghiệt và đầy ắp thông tin trong đầy con chữ. Chú thích đòi hỏi phải đáp ứng được những yêu cầu bổ xung thông tin cho những gì ảnh không nói hết được.
2.2. Mối quan hệ giữa ảnh và nội dung bài viết
Nội dung bài viết sẽ tăng được sự chú ý của bạn đọc nếu có bức ảnh có chất lượng cộng với tít dẫn phù hợp, đúng nội dung. Bao giờ ảnh, tít dẫn và nội dung bài viết cũng có mối quan hệ mật thiết tạo nên sức mạnh bổ trợ cho nhau tạo thành một tác phẩm báo chí hoàn hảo, có chất lượng tốt.
Một số báo sẽ không thể không có một bức ảnh nào. Nếu chỉ có chữ không thì số báo đó trở thành một quấn sách khổ lớn chứ không phảI một tờ báo. Qua khảo sát trên báo Hà Giang, bình quân mỗi số báo đều có khoảng từ 10 đến 15 ảnh mang những nội dung thông tin khác nhau, phản ánh những mảng đời sống khác nhau phục vụ cho các bài báo. Nhưng bức ảnh đó sẽ có ít giá trị nếu không có sự đóng góp của nội dung bài báo được đặt ở vị trí xung quanh bức ảnh. Bức ảnh không những góp phần bổ xung thông tin cho bài viết, mà còn góp phần làm tăng giá trị thẩm mỹ của trang báo.
Nhìn chung, ảnh báo chí luôn góp phần quan trọng không những làm hấp dẫn mà còn góp phần vào việc cung cấp thông tin bổ sung cho từng bài viết. Ngày nay, rất nhiều tờ báo luôn sử dụng những bức ảnh “Đinh” trên trang nhất, nhiều khi chiếm tới 1/2 diện tích của trang báo, thậm chí có tờ báo còn in ảnh chàn hết diện tích trang 1. Bên cạnh những tấm ảnh in cỡ lớn đó là những tít dẫn được trau chuốt và độc đáo, gây được sự hiếu kỳ cho độc giả theo dõi số báo như các báo: Lao động, tuổi trẻ, nông nghiệp Việt Nam, tiền phong…
Có thể khẳng định một bức ảnh dù lớn cũng chỉ ghi lại khoảnh khắc ấy chứ không thể mang được sức khái quát cao. Trong thông tin bằng hình ảnh, thông tin tự nó đòi hỏi phải có sự gọi tên. Tít dẫn và nội dung bài viết cùng kết hợp với hình ảnh sẽ giúp người xem hiểu rõ hơn tính nhất quán giữa thông tin bằng hình ảnh và thông tin bằng ngôn từ (bài viết).
2.3. Mối quan hệ giữa chú thích ảnh và nội dung bài viết
ảnh báo chí là sự kết hợp máu thịt giữa hai loại hình ngôn ngữ: Ngôn ngữ hình ảnh và ngôn ngữ văn bản. Hình ảnh chủ yếu thông tin bằng hình. Tít dẫn theo hình ảnh thông tin bằng chữ viết, thông tin văn bản. Mỗi phần có vai trò và lợi thế riêng. Nhờ bức ảnh báo chí sử dụng theo bài báo sẽ phát huy được vai trò. Có được một bức ảnh có chất lượng tốt, độc đáo, bài báo đó coi như đã tìm thấy một giá trị mới.
Hình ảnh của bức ảnh báo chí có vai trò vô cùng quan trọng trong tác phẩm báo chí. Hình ảnh bao giờ cũng có khả năng kèm theo chức năng minh chứng, giải thích, bổ sung hay làm thay đổi ý nghĩa ban đầu của thông báo mà người xem thấy trong nội dung bài viết. Nhờ có bức ảnh có chất lượng người ta hiểu sâu hơn được những tính trừu tượng và trả lời những điều cần thiết về thông tin trong nội dung tác phẩm báo chí. Bức ảnh sẽ thực hiện vai trò là minh chứng cho thông tin mà thông tin trong tít và nội dung bài viết đã nêu ra. ảnh phải làm phong phú, làm cho nội dung tăng tính chân thật, tôn thêm tính hấp dẫn và giá trị cho tác phẩm báo chí.
Mối quan hệ giữa ảnh với tác phẩm báo chí là rất quan trọng khi nhìn vào một trang báo hay một tác phẩm báo chí, nếu không có một bức ảnh thì sẽ thật rối mắt, tạo sự khó chịu cho độc giả. Mà đã là ảnh báo chí thực sự có chất lượng tốt đi kèm với nội dung bài báo đó thì bao giờ cũng tôn vinh bài báo đó lên một chân giá trị mới.
2.4. Mối quan hệ giữa chú thích ảnh với trang báo
Xem ảnh và chú thích, người đọc có thể hiểu được sự kiện trong ảnh có ý nghĩa chính trị, xã hội như thế nào. Một bức ảnh thời sự tốt có chú thích ngắn gọn, rõ ràng có thể thay thế cho một mẩu tin, một bài báo, một bài bình luận. Có nhiều trường hợp đăng trên báo một tấm ảnh tốt còn hiệu quả hơn nhiều với việc sử dụng bài viết dài dòng.
Giá trị trước hết của ảnh báo chí là truyền đạt lại cho người xem những hiểu biết quan trọng của đời sống xã hội hiện tại. Mỗi số báo Hà Giang hiện nay bình quân sử dụng từ 10 đến 15 ảnh, phản ánh những mảng hoạt động khác nhau trong phạm vi toàn tỉnh. Từ hình ảnh hoạt động của lãnh đạo Tỉnh uỷ, UBND Tỉnh cho đến hình ảnh hoạt động của những người công nhân, nông dân trên mặt trận mà họ công tác… Nhu cầu nhận thức đòi hỏi con người phải nắm bắt được những thông tin mới nhất, những sự kiện mới nhất trong cuộc đấu tranh chung của thời đại. Báo chí, trong đó có ảnh báo chí luôn đề cập tới nó, phân tích giá trị của nó và truyền đạt tới người xem bằng ngôn ngữ hình tượng của nhiếp ảnh. Một trang báo sẽ hấp dẫn nếu có sự bắt mắt của một chú thích độc đáo, sát thực với nội dung tác phẩm.
3.Tầm quan trọng của chú thích ảnh
Chú thích ảnh có một vai trò quan trọng không thể thiếu đối với bức ảnh báo chí. Mỗi một cấu trúc của ảnh báo chí bao giờ cũng là sự tổng hoà, bổ sung cho nhau của hai yếu tố hình ảnh và chú thích ảnh. Về bản chất, chú thích có nhiệm vụ móc nối với ảnh, xây dựng trên ảnh, làm cho cái mới của đối tượng, bản chất của nó trở thành một thể thống nhất để người xem dễ chấp nhận. Chú thích sẽ đảm nhận chức năng giải thích, bổ sung cần thiết, kịp thời thông tin cho bức ảnh.
Chú thích ảnh có 3 chức năng chính:
Thứ nhất, chú thích bổ sung thông tin cho hình ảnh, hoàn chỉnh bức ảnh báo chí.
Thứ hai, chú thích làm tăng tính cụ thể, làm rõ chủ đề, ý đồ chụp ảnh của phóng viên.
Thứ ba, chú thích nâng cao tầm khái quát của bức ảnh, “chắp cánh” cho bức ảnh bay cao, bay xa trong lòng bạn đọc.
Chú thích ảnh là yếu tố quan trọng không thể thiếu trong mỗi bức ảnh báo chí, giúp cho người đọc nhìn rõ được lối đi. trong mỗi bức ảnh báo chí, chú thích ảnh không những hỗ trợ đắc lực cho phần hình ảnh, mà còn góp phần quan trọng trong việc làm cho bức ảnh hoàn chỉnh hơn. Nó không phải là thành phần phụ của ảnh mà quan hệ chặt chẽ, gắn bó hữu cơ với nhau.
Hình ảnh dù có ghi lại được khoảnh khắc điển hình nhất thì nó cũng chỉ có thể ghi lại duy nhất và trung thực hình ảnh ấy. Trong phương pháp thông tin bằng hình ảnh, thông tin tự nó đòi hỏi phảI có sự gọi tên, địa điẻm xảy ra sự việc, ý nghĩa của sự kiện đó. Chú thích ảnh giúp người xem hiểu rõ hơn tính nhất quán giữa thông tin bằng hình ảnh và thông tin bằng ngôn từ.
4. Yêu cầu đối với chú thích ảnh tốt
Để làm tốt được chức năng của mình chú thích ảnh phải đạt được những yêu cầu thông tin cơ bản của nó là: phù hợp với nội dung ảnh, mang tính cụ thể, cung cấp thông tin mới cho ảnh và độc đáo, hiệu quả, tác động cao.
Phù hợp với nội dung ảnh
Một chú thích ảnh phù hợp với nội dung của ảnh sẽ tăng thêm giá trị của bức ảnh rất nhiều và buộc độc giả phải quan tâm hơn tới nội dung vấn đề mà tác giả muốn truyền đạt trên mặt báo. Đứng ở vị trí được quan tâm thứ 3, sau tít và ảnh, chú thích ảnh cũng không nằm ngoài yêu cầu phải phù hợp với nội dung ảnh để cung cấp cho độc giả lượng thông tin trong một thời gian ngắn nhất. Trong một dung lượng ngôn từ ít ỏi, chú thích cần ăm ắp những thông tin và phù hợp với bức ảnh, đáp ứng nhu cầu thông tin cao nhất của độc giả.
Một đặc điểm đồng thời cũng là yêu cầu của một chú thích ảnh tốt phảI là cụ thể mang đến cho người đọc những thông tin cụ thể ở đâu, bao giờ, khi nào, có những ai tham gia và diễn biến ra sao một cách ngắn gọn nhất. Nếu là phóng sự ảnh hay ảnh minh hoạ cho phóng sự thì chú thích lại càng phải cụ thể. Còn là ảnh tư liệu thì chú thích ảnh cũng phải đáp ứng được yêu cầu rõ ràng về mặt tư liệu và chú thích cụ thể là một yêu cầu không phải bàn cãi. Một bức ảnh khác nhau sẽ có nhiều ý kiến khác nhau, nhưng một chú thích cụ thể sẽ là góc định hướng cho ý kiến độc giả tán thành theo.
Cung cấp thông tin mới cho ảnh
2.1.3. Đào tạo, chuyên nghiệp hoá công tác phóng viên
Đây là một việc làm hết sức quan trọng trong mỗi cơ quan báo chí, nhất là báo Hà Giang. Chuyên nghiệp hoá công tác phóng viên ảnh cần thực hiện những việc sau đây:
- Tổ chức thường xuyên các buổi hội thảo trao đổi nghề nghiệp, đánh giá lại quá trình công tác của phóng viên để nêu ra những mặt mạnh và hạn chế của họ, qua đó để chia sẻ kinh nghiệm nghề nghiệp cho nhau, giúp nhau cùng hoàn thiện.
- Hội nhà báo - cơ quan quản lý về nghiệp vụ báo chí cần tổ chức những cuộc thi ảnh báo chí hàng năm để các phóng viên ảnh có cơ hội phấn đấu cho ra đời những tác phẩm ảnh báo chí có chất lượng tốt. Đây cũng là một “sân chơi” cho những phóng viên ảnh nói riêng và những người yêu ảnh nói chung.
2.2. Cơ sở vật chất kỹ thuật
Để có được một bức ảnh có chất lượng phụ thuộc rất nhiều vào phương tiện kỹ thuật như: máy ảnh, máy tính và nhiều thiết bị kỹ thuật khác. Việc trang bị đó là cần thiết vì các lý do sau:
- Giá cả của các thiết bị hiện nay đang ở mức rất cao, thu nhập của phóng viên không có khả năng tự trang bị cho mình những thiết bị đó. Nhất là những phóng viên đang công tác tại một tỉnh cùng kiệt như Hà Giang.
- Việc trang bị cho các phóng viên ảnh các phương tiện làm việc phải phù hợp với thực tế công việc nhưng yêu cầu phải có những trang bị tối thiểu như: Máy ảnh, các loại ống kính, đèn Flash, phim, chân máy… Những thiết bị trên đòi hỏi phải mang tính đồng bộ. Phim chụp cho ảnh báo chí yêu cầu phải là loại có độ nhạy cao. Một người phóng viên ảnh đòi hỏi phải có cùng một lúc từ 2 đến 3 máy ảnh trở lên, mỗi máy đều có chức năng riêng biệt đề phù hợp với từng sự kiện và thể loại ảnh báo chí. Đi kèm với nó còn phải chú ý đến các loại ống kính có nhiều tiêu cực khác nhau để phóng viên ảnh có thể tác nghiệp được trong mọi điều kiện.
Kết luận
Từ tất cả những nội dung đã trình bày trong tiểu luận này, tác giả muốn một lần nữa nhấn mạnh đến vai trò của ảnh báo chí nói chung và chú thích ảnh nói riêng trong việc có những đóng góp quan trọng vào việc nâng cao chất lượng của mỗi tờ báo.
Mặc dù viết chú thích là khâu cuối cùng trong quá trình sáng tạo ra bức ảnh báo chí. Vì thế, chú thích không phải là thành phần “thêm thắt” cho ảnh mà là một thành phần cấu tạo thực thụ của ảnh báo chí. Nó liên quan và ảnh hưởng rất lớn đến việc cấu thành một tác phẩm báo chí.
Việc đi sâu nghiên cứu chú thích ảnh như một kiểu ngôn ngữ thông tin báo chí là một vấn đề cần thiết. Chú thích ảnh nằm trong mối quan hệ phức tạp và tinh tế không chỉ với phần hình ảnh, mà còn đối với cả nội dung của bài viết, trang báo, số báo. Chú thích từng thể loại ảnh khác nhau tạo nên tiếng nói riêng trong tiếng nói chung của hệ thống báo chí. Khi khẳng định được vị trí của mình, chú thích ảnh cũng xác định được những đặc trưng riêng biệt trong ngôn ngữ báo chí.
Với mong muốn góp phần nhỏ bé vào lĩnh vực nghiên cứu mới mẻ này, tác giả tiểu luận đã cố gắng xem xét và đưa ra một vài đánh giá, kết luận từ việc phân tích các chú thích ảnh trên báo Hà Giang trong năm 2008. Xung quanh một đề tài và chú thích ảnh không phải là ít vấn đề cần được đề cập, nghiên cứu. Tuy nhiên, trong khuôn khổ tiểu luận, với những hạn chế nhất định về trình độ cũng như thời gian, tác giả tiểu luận chỉ có mong muốn là chủ động nghiên cứu nghiêm túc để tổng kết, khái quát và hệ thống hoá một cách tương đối khoa học về một số mặt của chú thích ảnh, đồng thời nêu ra một vài nhận xét, đánh giá chung về việc sử dụng ảnh và viết chú thích cho ảnh trên báo Hà Giang trong năm 2008.
Cuối cùng, tác giả tiểu luận rất mong được sự góp ý của người hướng dẫn trực tiếp là thầy Sầm Vũ Thắng để tác giả có thể vững tin trong việc trang bị chắc chắn cho mình những kiến thức ảnh và chú thích ảnh báo chí./.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Last edited by a moderator: