Mỗi năm cứ đến độ tháng 8 âm lịch, khi tiết trời vừa nhạt nắng, từng ngọn gió heo may bắt đầu xào xạc lay ngọn cây, khiến những chiếc lá vàng bắt đầu rời cành buông xuống lòng thành phố, rải thành một lớp thảm vàng dọc những con đường Tràng Thi, Nguyễn Du, Lý Nam Đế... thì tất cả người dân Hà Nội hình như bất ai bảo ai cũng thầm nhủ thế là trời vừa sang thu!
Mùa thu có khắp trên cả đất Bắc, nhưng có lẽ chỉ có ở Hà Nội thu mới rõ rệt nhất và cũng ấn tượng nhất. Đó cũng là lúc trời đất như xuống màu, gió thổi nhè nhẹ hơi se lạnh và có cái gì đó khiến lòng người khẽ rung một nỗi buồn man mác trước vẻ đẹp của trăng thu. ấy cũng là lúc người dân Hà Nội lại thấy chộn rộn trong lòng với cái Tết Trung thu. Tết Trung thu vốn dĩ là tết của trẻ em, nhưng từ lúc nào bất biết nữa nó vừa lây cả sang người lớn. Vào những ngày này các mẹ các chị đều lo mua sắm cho gia (nhà) đình mình một mâm cỗ trông trăng sao cho thật đẹp, thật lịch sự vừa hợp với nhu cầu và thị hiếu thẩm mỹ của gia (nhà) đình, mà cũng là tỏ lòng đền đáp lại chị Hằng Nga và vẻ đẹp trời cho của mùa thu Hà Nội.
Từ đầu tháng 8 các phố Hàng Gai, Hàng Mã, Hàng Hòm, lan cả sang Lương Văn Can, Hàng Mành, Hàng Điếu... vừa hoá trang một cách diệu kỳ đến nỗi làm cho ngay cả người Hà Nội cũng bất nhận ra khu phố quen thuộc nữa. Nhất nhất đều thu các hàng hoá khác lại chỉ bày một mặt hàng đó là đồ chơi tháng tám: nào là đèn kéo quân, đèn quả dưa, đèn trái trám, đèn ông sao, đầu sư tử, ông Lã Vọng với mặt nạ các kiểu, làm hoa cả mắt người mua cũng như người bán. Đường phố cũng trở nên tấp nập đông vui hơn bởi những quả bóng bay đủ màu sắc và dáng vẻ cứ chập chờn bay trên các ngách phố với tiếng rao vừa tha thiết vừa mời gọi; ai bóng bay!
Dọc các phố Hai Bà Trưng, Tràng Thi, Cửa Nam bày la liệt các loại bánh nướng, bánh dẻo với đủ kiểu dáng hợp thị hiếu, mà chỉ trông thôi cũng vừa thấy nhỏ nước miếng. Còn các chợ thì cơ man nào là hoa trái. Thôi thì đủ thứ cuả ngon vật lạ từ tất cả miền đất nước đều về họp mặt tại đây: nào là na, bưởi, quýt, cam, hồng, lê, táo phía Bắc, cộng với xoài, mãng cầu, thanh long, sầu riêng phía Nam, rồi thì nho, lê, táo, nhập ngoại... tất cả như cố tình làm cho mâm cỗ trông trăng Trung thu của Hà Nội trở nên rực rỡ hơn, ngọt ngào hơn và cũng hấp dẫn hơn.
Cỗ Tết Trung Thu bắt đầu ngay từ chiều 15 tháng 8 âm lịch. Nhà nào cũng kê một chiếc bàn hay một án thư ra ngoài hàng hiên để bày biện. Bắt đầu là hai con thỏ mẹ tết bằng cùi bưởi hai bên, giữa đặt một lư trầm rồi đặt ông Lã Vọng ngồi câu cá ở giữa, hai bên là hai con chó tết bằng tép bưởi, mắt chó bằng hột nhãn, hai bên là hai bát hạt dẻ, giữa là bốn bát chiết yêu gạo trắng bao lấy hàng chữ bằng gạo màu xanh đỏ tím vàng “Trung thu nguyệt bính”. Người nào muốn cỗ to hơn thì treo ở trên một đèn kéo quân dưới đặt nhiều ghế, mỗi ghế để một thứ đồ chơi như lợn đàn, cô tiên đánh đàn, đầu sư hi sinh và các thứ bánh trái như bánh dẻo, bánh nướng, bánh đậu xanh, bánh chữ, bánh Tô Châu, nhưng chiếc bánh to nhất phải được bày ở chính giữa trên một cái kỷ kê trước án thư và nhớ đặt lên đó một con thạch sùng bằng bột. Các con tương tự khác như kỳ lân, phượng, đào, chuối, cành hoa đặt đâu cũng được. Như thế là chuyện chuẩn bị cỗ trông trăng vừa coi là xong, chỉ còn chờ đợi trời tối là thắp đèn xếp, đèn hạt bưởi là xong. Sau đó khi đêm xuống, trăng lên, chủ nhà, thường là người cao tuổi đốt nhang thắp nến lễ trời, lễ Phật. Trong khi người lớn ngồi ngắm trăng hay ăn ốc hấp chờ trăng thì đám trẻ cứ đánh trống om lên và múa sư hi sinh tùng xoèng trước sân, dưới ánh trăng chiếu sáng lung linh huyền ảo như dát một màn bạc lên khắp đất trời.
Có lẽ bất cứ một người Việt Nam nào cũng đều có tuổi thơ và đều có những giờ khắc tưng bừng đón Tết Trung Thu, dù đơn giản chỉ có hồng với cốm thôi cũng bất thể nào quên cái vui thủa ấy. Vui vì được rước đèn, được tự tay nhặt từng hạt bưởi để xâu thành một chuỗi phơi khô làm đèn thắp đêm Rằm tháng tám, để rồi khi thành người lớn có gia (nhà) đình và rồi lại sắm tết cho con cái, nhìn chúng múa hát đón trăng trong lòng ai bất khỏi bồi hồi nhớ về một mùa trăng năm nào, bên tai lại vọng về bài hát cũ “Ông giẳng ông giăng, xuống chơi với tôi, có bầu có bạn, có ván cơm xôi, có nồi cơm nếp, có tệp bánh chưng, có lưng hũ rượu, có chiếu bám dù, thằng cu xí xoài, bắt trai bỏ giỏ, cái đỏ ẵm em, đi xem đánh cá, có rá vo gạo, có gáo múc nước, có lược chải đầu, có trâu cày ruộng, có muống thả ao, ông sao trên trời....” và rồi giật mình bởi tiếng trống sư hi sinh đằng xa vọng lại, đánh thức khỏi hồi ức cũ mà ngỡ ngàng thấy trăng vừa đến tự lúc nào!
