Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh dân tộc thiểu số khu vực miền núi phía bắc việt nam (qua các môn tự nhiên và xã hội, khoa học)
MỞ ĐẦU.................................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.....................................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ...............................................................................3
4. Giả thuyết khoa học.......................................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................................3
6. Phạm vi nghiên cứu.......................................................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................................4
8. Những luận điểm bảo vệ................................................................................................5
9. Những điểm mới của đề tài............................................................................................5
10. Cấu trúc của luận án.....................................................................................................6
Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO
HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC QUA
DẠY HỌC CÁC MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI, KHOA HỌC ..........................7
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề..........................................................................7
1.1.1. Nghiên cứu về kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống ............................................7
1.1.2. Nghiên cứu về giáo dục kĩ năng sống qua dạy học các môn Tự nhiên và Xã hội,
Khoa học ở tiểu học.........................................................................................................12
1.2. Kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống.....................................................................16
1.2.1. Kĩ năng sống..........................................................................................................16
1.2.2. Giáo dục kĩ năng sống ...........................................................................................22
1.3. Dạy học các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học với việc giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh dân tộc thiểu số............................................................................................31
1.3.1. Khái quát mục tiêu, nội dung các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học..................31
1.3.2. Khái quát phương pháp dạy học các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học .............33
1.3.3. Khả năng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh dân tộc thiểu số qua dạy học các
môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học.................................................................................37
1.4. Đặc điểm về môi trường sống, tâm lí và học tập của học sinh tiểu học người dân
tộc thiểu số khu vực miền núi phía Bắc...........................................................................39
1.4.1. Đặc điểm tự nhiên..................................................................................................39
1.4.2. Đặc điểm văn hoá - xã hội .....................................................................................39
1.4.3. Đặc điểm giao tiếp và tâm lí ..................................................................................40
1.4.4. Điều kiện và chất lượng học tập.............................................................................42
1.5. Thực trạng kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học người
dân tộc thiểu số khu vực miền núi phía Bắc ....................................................................45
1.5.1. Tổ chức điều tra thực trạng ....................................................................................45
1.5.2. Kết quả khảo sát thực trạng....................................................................................51
1.6. Kết luận chương 1.....................................................................................................60
Chương 2. BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH
DÂN TỘC THIỂU SỐ KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC QUA DẠY HỌC
CÁC MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI, KHOA HỌC ...........................................62
2.1. Khai thác nội dung và lựa chọn các bài học phù hợp để giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số ...................................................................63
2.1.1. Khai thác nội dung giáo dục kĩ năng sống .............................................................63
2.1.2. Lựa chọn các bài học phù hợp trong môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học để giáo
dục kĩ năng sống..............................................................................................................68
2.2. Sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học tích cực để giáo dục kĩ
năng sống.........................................................................................................................84
2.2.1. Nghiên cứu tình huống (thông qua múa rối) .............................................................86
2.2.2. Quan sát kết hợp thảo luận nhóm ở trên lớp...........................................................96
2.2.3. Đóng vai trong tiến trình bài học..........................................................................103
2.2.4. Tổ chức trò chơi học tập (thi nói theo chủ đề bài học) .........................................108
2.2.5. Rèn luyện sau giờ học.......................................................................................... 112
2.3. Kết luận chương 2...................................................................................................116
Chương 3. KIỂM NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...... 118
3.1. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp GDKNS bằng phương pháp
chuyên gia.....................................................................................................................118
3.1.1. Mục đích khảo nghiệm ........................................................................................ 118
3.1.2. Thành phần chuyên gia........................................................................................ 118
3.1.3. Các phương pháp và kĩ thuật tiến hành ............................................................... 118
3.1.4. Kết quả khảo nghiệm...........................................................................................121
3.2. Thực nghiệm sư phạm ............................................................................................123
3.2.1. Khái quát về quá trình thực nghiệm.....................................................................123
3.2.2. Phân tích kết quả thực nghiệm.............................................................................134
3.3. Kết luận chương 3...................................................................................................157
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................................................159
1. Kết luận .....................................................................................................................159
2. Khuyến nghị ..............................................................................................................160
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN
ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ .................................................................................163
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................164
PHỤ LỤC............................................................................................................170
PHỤ LỤC 1 PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN....................................................................171
PHỤ LỤC 2 CÁC MẪU BIÊN BẢN QUAN SÁT VÀ PHỎNG VẤN HỌC SINH ...176
PHỤ LỤC 3 MẪU PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN VÀ CÁC KẾ HOẠCH BÀI HỌC
ĐƯỢC SỬ DỤNG ĐỂ KHẢO NGHIỆM ....................................................................180
PHỤ LỤC 4 PHIẾU ĐO ĐẦU VÀO VÀ ĐẦU RA SAU THỰC NGHIỆM ...............197
PHỤ LỤC 5 CÁC KẾ HOẠCH BÀI HỌC ĐƯỢC SỬ DỤNG ĐỂ THỰC NGHIỆM216
PHỤ LỤC 6 MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC NGHIỆM ................................................265
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Thế kỉ XXI là thế kỉ của sự phát triển kinh tế xã hội, của khoa học kĩ
thuật ở trình độ cao. Con người trong xã hội hiện đại không chỉ cần có tri thức,
sức khoẻ, kĩ năng nghề nghiệp, mà cần có những giá trị đạo đức, thẩm mĩ,
nhân văn đúng đắn và những KNS nhất định. Do đó, giáo dục trở thành nhân tố
được quan tâm hàng đầu. Nó có vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị nguồn
nhân lực có chất lượng cho xã hội đương đại và được xem là yếu tố tích cực
thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
Bên cạnh đó, xã hội đương đại cũng luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động trực
tiếp tới đạo đức, phẩm chất, nhân cách, lối sống của con người, trong đó có giới trẻ.
Bạo lực gia tăng, tình trạng mang thai, phạm pháp, nghiện hút, tự tử, nhiễm HIV,…
ngày càng có xu hướng lan rộng ở thanh thiếu niên. Một trong những nguyên nhân
quan trọng dẫn tới tình trạng này là do lớp trẻ thiếu các KNS. Do đó, GDKNS trong
xã hội hiện đại có vai trò quan trọng, GDKNS sẽ tác động tới hành vi của con người
và góp phần tạo ra lối sống lành mạnh. Chính vì vậy, giáo dục trong xã hội đương
đại vừa phải hướng vào việc trang bị kiến thức, kĩ năng nghề nghiệp, vừa phải
GDKNS cho các thành viên trong xã hội để họ có thể thích ứng với sự phát triển
nhanh chóng của xã hội và có được cuộc sống lành mạnh.
1.2. Lứa tuổi HSTH là lứa tuổi tạo nền tảng cho cuộc đời con người, cho sự
hình thành và phát triển về trí tuệ, nhân cách, hành vi của mỗi con người. Do đó,
việc GDKNS cho các em có vai trò rất quan trọng. GDKNS sẽ giúp các em có được
kiến thức và kĩ năng cần thiết để rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân,
gia đình và cộng đồng; có khả năng ứng phó tích cực trước sức ép cuộc sống và sự
lôi kéo của bạn bè cùng trang lứa; biết ứng xử phù hợp trong các tình huống của
cuộc sống. Nó giúp tăng cường khả năng xã hội của các em, giúp các em sống an
toàn, khoẻ mạnh. GDKNS sẽ góp phần tạo ra sự phát triển hài hoà và cân bằng ở trẻ,
tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển nhân cách của các em trong tương lai.
1.3. Các DTTS ở khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam chủ yếu sinh sống ở
những vùng núi cao, nơi có khí hậu khắc nghiệt, địa hình hiểm trở, giao thông đi lại
khó khăn nên chất lượng cuộc sống và trình độ dân trí còn rất thấp. HSTH ở vùng
núi, ngoài việc đến trường thì các em còn phải phụ giúp gia đình để kiếm sống.
Chính những yếu tố như: môi trường sinh sống, điều kiện kinh tế, phong tục tập
quán…đã và đang tạo ra những nguy cơ, thách thức đối với sự phát triển của các
em. Vì vậy, việc giáo dục cho học sinh những nhóm KNS đặc thù, phù hợp để sống
khoẻ mạnh có ý nghĩa to lớn. Bên cạnh đó, dưới tác động của nền kinh tế thị trường,
việc mở rộng, tăng cường giao lưu kinh tế, văn hóa giữa các dân tộc, các khu vực
cũng tác động không nhỏ đến học sinh DTTS miền núi. Do có những hạn chế về môi
trường giao tiếp, nên khi học sinh tiếp xúc với cuộc sống bên ngoài thường thiếu tự tin,
dễ bị ảnh hưởng bởi các tác động tiêu cực. Chính vì vậy, việc giáo dục KNS cho HSTH
người DTTS là việc rất quan trọng và cần thiết.
1.4. GDKNS trong nhà trường tiểu học không được tiến hành như một môn
học hay một hoạt động giáo dục cụ thể mà được triển khai bằng cách tích
hợp vào một số môn học có tiềm năng. Tuy nhiên, việc triển khai GDKNS trong các
nhà trường tiểu học ở nước ta hiện đang mới ở giai đoạn bắt đầu. Các tài liệu hướng
dẫn GDKNS cho HSTH hiện mới đưa ra những chỉ dẫn chung cho mọi đối tượng
HSTH. Đến nay, chưa có một tài liệu hướng dẫn cụ thể nào chỉ ra những đặc điểm
riêng, đặc thù trong việc GDKNS cho các đối tượng ở các vùng miền, khu vực khác
nhau, trong đó có HSTH người DTTS khu vực miền núi phía Bắc.
1.5. Kết quả khảo sát thực tiễn quá trình dạy học trong các trường tiểu học có
học sinh DTTS tại các tỉnh miền núi phía Bắc cho thấy, giáo viên chưa thực sự quan
tâm đến việc GDKNS cho học sinh, quá trình thực hiện GDKNS ở nhà trường tiểu
học còn mang tính chất đối phó, chưa thường xuyên, liên tục. Đặc biệt quá trình này
còn gặp rất nhiều khó khăn do những đặc điểm đặc thù về văn hóa, lối sống, nhất là
các vấn đề về rào cản ngôn ngữ, hứng thú, động cơ học tập. Điều này đặt ra yêu cầu cần
phải tìm những biện pháp đặc thù để có thể GDKNS hiệu quả cho đối tượng này.
1.6. Hiện nay, việc GDKNS trong nhà trường tiểu học được thực hiện qua hai
con đường cơ bản: (1) tích hợp thông qua dạy học các môn học trong chương trình giáo
dục cấp học; (2) thực hiện GDKNS qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Kết
quả điều tra thực tiễn bước đầu cho thấy, có rất nhiều GV lựa chọn GDKNS qua dạy
học các môn học phù hợp, trong đó có các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học. Tuy
nhiên, việc thực hiện GDKNS cho HSTH thông qua dạy học các môn học này ở các
trường tiểu học miền núi phía Bắc vẫn chưa thực sự được quan tâm và tiến hành chưa
hiệu quả.
Xuất phát từ những lí do trên, chúng tui chọn đề tài nghiên cứu là: “Giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh dân tộc thiểu số khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam (qua các
môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học)”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp GDKNS cho HSTH người DTTS khu vực miền núi
phía Bắc qua dạy học môn Tự nhiên và Xã hội, môn Khoa học nhằm tạo cơ hội và
kích thích học sinh chủ động tìm kiếm tri thức, nâng cao KNS, đồng thời cải thiện
chất lượng giáo dục KNS trong dạy học các môn học này.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu: Quá trình GDKNS cho HSTH.
- Đối tượng nghiên cứu: Mối quan hệ giữa các thành tố của quá trình
GDKNS cho HSTH người DTTS khu vực miền núi phía Bắc thông qua dạy học các
môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất được biện pháp GDKNS cho HSTH người DTTS qua dạy học
các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học tuân thủ các nguyên tắc của GDKNS, phù hợp
đặc điểm môn học và thích ứng với đặc điểm văn hóa của HSTH người DTTS vùng núi
phía Bắc thì chúng sẽ tác động tích cực đến kết quả dạy học môn học và kết quả
GDKNS cho học sinh.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc GDKNS cho HSTH người DTTS miền
núi phía Bắc qua dạy học môn Tự nhiên và Xã hội, môn Khoa học.
- Khảo sát và phân tích thực trạng KNS và quá trình GDKNS cho HSTH
người DTTS khu vực miền núi phía Bắc nói chung và qua dạy học các môn Tự nhiên
và Xã hội, Khoa học nói riêng.
Tùng…tùng…tùng…
Tiếng trống trường vừa dứt, Sinh, Kí, Chải và Páo rủ nhau cùng về nhà.
Đường về nhà các bạn phải đi qua một con đường quốc lộ. Đang đi qua đường,
bỗng từ xa xuất hiện một chiếc xe tải lớn, Kí không để ý nên cứ thế chạy qua. Nhận
thấy chiếc xe tải đến gần, Páo vội la lớn:
- Chạy nhanh qua đi Kí ơi! Có xe tải đấy!
Kí ngoái đầu lại thấy chiếc xe tải đã đến gần lắm rồi. Chân Kí run bắn nhưng
vần kịp chạy thật nhanh qua đường. May mà Kí không bị sao. Thật là một bài học đáng
nhớ!
-GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm 4 người.
- GV gọi 3-4 nhóm báo cáo.
- GV hỏi thêm:
+ Khi đi qua đường em cần chú ý những điều gì?
* Kết luận: Tai nạn giao thông đường bộ có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nguyên
nhân gây tai nạn chủ yếu là do con người thiếu ý thức khi tham gia giao thông như:
vượt đen đỏ, chở hàng hoá cồng kềnh, dàn hàng ba, hàng bốn khi đi trên đường,
lạng lách, đánh võng, uống rượu bia khi tham gia giao thông….
2.2. Hoạt động 2: Liên hệ thực tế và thảo luận nhóm (10 phút)
* Mục tiêu: Tự đánh giá bản thân mình đã chấp hành nghiêm chỉnh luật an
toàn giao thông hay chưa
* Cách tiến hành:
- GV chia nhóm 4 người.
- Phát phiếu thảo luận và yêu cầu các nhóm thảo luận trong 3 phút.
PHIẾU THẢO LUẬN
Nhóm:
Lớp:
Em hãy liệt kê việc mà bạn vi phạm luật an toàn giao thông gây nên những
tai nạn giao thông không đáng có
Những việc làm vi phạm luật an toàn
giao thông
Những tại nạn giao thông do những
hành vi vi pham luật an toàn giao
thông gây ra
- GV gọi một số nhóm trình bày.
- GV nhận xét và kết luận: Tai nạn giao thông thường gây những hậu quả
nghiêm trọng về người và của. Vì thế mà bản thân khi tham gia giao thông phải hết
sức tỉnh táo và lưu ý khi điều khiển các phương tiện khi tham gia giao thông.
2.3. Hoạt động 3: Đóng vai (15 phút)
* Mục tiêu: Học sinh ra quyết định thực hiện nghiêm chỉnh việc chấp hành
luật khi tham gia giao thông cũng như điều khiển các phương tiện giao thông trên
đường bộ.
* Cách tiến hành:
- GV chia lớp thành các nhóm từ 4 – 6 người.
- GV nêu tình huống để HS thảo luận và phân công đóng vai.(3 phút)
+ Tình huống 1: Chiều nay, Chải, Lí, Páo rủ nhau đi đá bóng. Nhưng tìm mãi
mà không thấy có sân nào trống cả. Thấy đoạn đường gần khu nhà văn hoá còn
trống 3 bạn quyết định đá bóng dưới lòng đường này. Kí truyền bóng cho Chải,
nhưng do chân Chải đá với đà quá mạnh nên đã đá trúng vào một bác đang đi xe
máy gần đó.
Theo em tình huống xảy ra ở đây là gì? Nếu là Chải, Lí và Páo em sẽ làm gì?
Qua tình huống này các bạn để rút ra cho mình được bài học gì? Hãy đóng vai các
nhân vật và giải quyết tình huống trên.
+ Tình huống 2: Hôm nay, mẹ bảo hai anh em Páo đi xe máy sang nhà bác
Nam lấy cho mẹ bao gạo mà bác xay hộ mẹ. Sang đến nhà bác Nam bác đưa cho
hai anh em 3 bao gạo mà mẹ Páo nhờ bác xay hộ. Bác lại nhờ 2 anh em mang hộ
bác 3 bao gạo nữa cho nhà bác Bắc cùng xóm cũng nhờ bác xay hộ gạo. Mỗi bao
gạo nặng 10 kg. Hai anh em Páo lưỡng lự không biết sẽ làm như thế nào?
Hãy đóng vai anh em Páo trong tình huống trên và giúp anh em Páo giải quyết Giáo Dục Kĩ Năng Sống Cho Học Sinh Lớp 3 Thông Qua Dạy Học Môn Tự Nhiên Và Xã Hội
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh dân tộc thiểu số khu vực miền núi phía bắc việt nam (qua các môn tự nhiên và xã hội, khoa học)
MỞ ĐẦU.................................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.....................................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ...............................................................................3
4. Giả thuyết khoa học.......................................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................................3
6. Phạm vi nghiên cứu.......................................................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................................4
8. Những luận điểm bảo vệ................................................................................................5
9. Những điểm mới của đề tài............................................................................................5
10. Cấu trúc của luận án.....................................................................................................6
Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO
HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC QUA
DẠY HỌC CÁC MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI, KHOA HỌC ..........................7
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề..........................................................................7
1.1.1. Nghiên cứu về kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống ............................................7
1.1.2. Nghiên cứu về giáo dục kĩ năng sống qua dạy học các môn Tự nhiên và Xã hội,
Khoa học ở tiểu học.........................................................................................................12
1.2. Kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống.....................................................................16
1.2.1. Kĩ năng sống..........................................................................................................16
1.2.2. Giáo dục kĩ năng sống ...........................................................................................22
1.3. Dạy học các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học với việc giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh dân tộc thiểu số............................................................................................31
1.3.1. Khái quát mục tiêu, nội dung các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học..................31
1.3.2. Khái quát phương pháp dạy học các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học .............33
1.3.3. Khả năng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh dân tộc thiểu số qua dạy học các
môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học.................................................................................37
1.4. Đặc điểm về môi trường sống, tâm lí và học tập của học sinh tiểu học người dân
tộc thiểu số khu vực miền núi phía Bắc...........................................................................39
1.4.1. Đặc điểm tự nhiên..................................................................................................39
1.4.2. Đặc điểm văn hoá - xã hội .....................................................................................39
1.4.3. Đặc điểm giao tiếp và tâm lí ..................................................................................40
1.4.4. Điều kiện và chất lượng học tập.............................................................................42
1.5. Thực trạng kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học người
dân tộc thiểu số khu vực miền núi phía Bắc ....................................................................45
1.5.1. Tổ chức điều tra thực trạng ....................................................................................45
1.5.2. Kết quả khảo sát thực trạng....................................................................................51
1.6. Kết luận chương 1.....................................................................................................60
Chương 2. BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH
DÂN TỘC THIỂU SỐ KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC QUA DẠY HỌC
CÁC MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI, KHOA HỌC ...........................................62
2.1. Khai thác nội dung và lựa chọn các bài học phù hợp để giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số ...................................................................63
2.1.1. Khai thác nội dung giáo dục kĩ năng sống .............................................................63
2.1.2. Lựa chọn các bài học phù hợp trong môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học để giáo
dục kĩ năng sống..............................................................................................................68
2.2. Sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học tích cực để giáo dục kĩ
năng sống.........................................................................................................................84
2.2.1. Nghiên cứu tình huống (thông qua múa rối) .............................................................86
2.2.2. Quan sát kết hợp thảo luận nhóm ở trên lớp...........................................................96
2.2.3. Đóng vai trong tiến trình bài học..........................................................................103
2.2.4. Tổ chức trò chơi học tập (thi nói theo chủ đề bài học) .........................................108
2.2.5. Rèn luyện sau giờ học.......................................................................................... 112
2.3. Kết luận chương 2...................................................................................................116
Chương 3. KIỂM NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...... 118
3.1. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp GDKNS bằng phương pháp
chuyên gia.....................................................................................................................118
3.1.1. Mục đích khảo nghiệm ........................................................................................ 118
3.1.2. Thành phần chuyên gia........................................................................................ 118
3.1.3. Các phương pháp và kĩ thuật tiến hành ............................................................... 118
3.1.4. Kết quả khảo nghiệm...........................................................................................121
3.2. Thực nghiệm sư phạm ............................................................................................123
3.2.1. Khái quát về quá trình thực nghiệm.....................................................................123
3.2.2. Phân tích kết quả thực nghiệm.............................................................................134
3.3. Kết luận chương 3...................................................................................................157
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................................................159
1. Kết luận .....................................................................................................................159
2. Khuyến nghị ..............................................................................................................160
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN
ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ .................................................................................163
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................164
PHỤ LỤC............................................................................................................170
PHỤ LỤC 1 PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN....................................................................171
PHỤ LỤC 2 CÁC MẪU BIÊN BẢN QUAN SÁT VÀ PHỎNG VẤN HỌC SINH ...176
PHỤ LỤC 3 MẪU PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN VÀ CÁC KẾ HOẠCH BÀI HỌC
ĐƯỢC SỬ DỤNG ĐỂ KHẢO NGHIỆM ....................................................................180
PHỤ LỤC 4 PHIẾU ĐO ĐẦU VÀO VÀ ĐẦU RA SAU THỰC NGHIỆM ...............197
PHỤ LỤC 5 CÁC KẾ HOẠCH BÀI HỌC ĐƯỢC SỬ DỤNG ĐỂ THỰC NGHIỆM216
PHỤ LỤC 6 MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC NGHIỆM ................................................265
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Thế kỉ XXI là thế kỉ của sự phát triển kinh tế xã hội, của khoa học kĩ
thuật ở trình độ cao. Con người trong xã hội hiện đại không chỉ cần có tri thức,
sức khoẻ, kĩ năng nghề nghiệp, mà cần có những giá trị đạo đức, thẩm mĩ,
nhân văn đúng đắn và những KNS nhất định. Do đó, giáo dục trở thành nhân tố
được quan tâm hàng đầu. Nó có vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị nguồn
nhân lực có chất lượng cho xã hội đương đại và được xem là yếu tố tích cực
thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
Bên cạnh đó, xã hội đương đại cũng luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động trực
tiếp tới đạo đức, phẩm chất, nhân cách, lối sống của con người, trong đó có giới trẻ.
Bạo lực gia tăng, tình trạng mang thai, phạm pháp, nghiện hút, tự tử, nhiễm HIV,…
ngày càng có xu hướng lan rộng ở thanh thiếu niên. Một trong những nguyên nhân
quan trọng dẫn tới tình trạng này là do lớp trẻ thiếu các KNS. Do đó, GDKNS trong
xã hội hiện đại có vai trò quan trọng, GDKNS sẽ tác động tới hành vi của con người
và góp phần tạo ra lối sống lành mạnh. Chính vì vậy, giáo dục trong xã hội đương
đại vừa phải hướng vào việc trang bị kiến thức, kĩ năng nghề nghiệp, vừa phải
GDKNS cho các thành viên trong xã hội để họ có thể thích ứng với sự phát triển
nhanh chóng của xã hội và có được cuộc sống lành mạnh.
1.2. Lứa tuổi HSTH là lứa tuổi tạo nền tảng cho cuộc đời con người, cho sự
hình thành và phát triển về trí tuệ, nhân cách, hành vi của mỗi con người. Do đó,
việc GDKNS cho các em có vai trò rất quan trọng. GDKNS sẽ giúp các em có được
kiến thức và kĩ năng cần thiết để rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân,
gia đình và cộng đồng; có khả năng ứng phó tích cực trước sức ép cuộc sống và sự
lôi kéo của bạn bè cùng trang lứa; biết ứng xử phù hợp trong các tình huống của
cuộc sống. Nó giúp tăng cường khả năng xã hội của các em, giúp các em sống an
toàn, khoẻ mạnh. GDKNS sẽ góp phần tạo ra sự phát triển hài hoà và cân bằng ở trẻ,
tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển nhân cách của các em trong tương lai.
1.3. Các DTTS ở khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam chủ yếu sinh sống ở
những vùng núi cao, nơi có khí hậu khắc nghiệt, địa hình hiểm trở, giao thông đi lại
khó khăn nên chất lượng cuộc sống và trình độ dân trí còn rất thấp. HSTH ở vùng
núi, ngoài việc đến trường thì các em còn phải phụ giúp gia đình để kiếm sống.
Chính những yếu tố như: môi trường sinh sống, điều kiện kinh tế, phong tục tập
quán…đã và đang tạo ra những nguy cơ, thách thức đối với sự phát triển của các
em. Vì vậy, việc giáo dục cho học sinh những nhóm KNS đặc thù, phù hợp để sống
khoẻ mạnh có ý nghĩa to lớn. Bên cạnh đó, dưới tác động của nền kinh tế thị trường,
việc mở rộng, tăng cường giao lưu kinh tế, văn hóa giữa các dân tộc, các khu vực
cũng tác động không nhỏ đến học sinh DTTS miền núi. Do có những hạn chế về môi
trường giao tiếp, nên khi học sinh tiếp xúc với cuộc sống bên ngoài thường thiếu tự tin,
dễ bị ảnh hưởng bởi các tác động tiêu cực. Chính vì vậy, việc giáo dục KNS cho HSTH
người DTTS là việc rất quan trọng và cần thiết.
1.4. GDKNS trong nhà trường tiểu học không được tiến hành như một môn
học hay một hoạt động giáo dục cụ thể mà được triển khai bằng cách tích
hợp vào một số môn học có tiềm năng. Tuy nhiên, việc triển khai GDKNS trong các
nhà trường tiểu học ở nước ta hiện đang mới ở giai đoạn bắt đầu. Các tài liệu hướng
dẫn GDKNS cho HSTH hiện mới đưa ra những chỉ dẫn chung cho mọi đối tượng
HSTH. Đến nay, chưa có một tài liệu hướng dẫn cụ thể nào chỉ ra những đặc điểm
riêng, đặc thù trong việc GDKNS cho các đối tượng ở các vùng miền, khu vực khác
nhau, trong đó có HSTH người DTTS khu vực miền núi phía Bắc.
1.5. Kết quả khảo sát thực tiễn quá trình dạy học trong các trường tiểu học có
học sinh DTTS tại các tỉnh miền núi phía Bắc cho thấy, giáo viên chưa thực sự quan
tâm đến việc GDKNS cho học sinh, quá trình thực hiện GDKNS ở nhà trường tiểu
học còn mang tính chất đối phó, chưa thường xuyên, liên tục. Đặc biệt quá trình này
còn gặp rất nhiều khó khăn do những đặc điểm đặc thù về văn hóa, lối sống, nhất là
các vấn đề về rào cản ngôn ngữ, hứng thú, động cơ học tập. Điều này đặt ra yêu cầu cần
phải tìm những biện pháp đặc thù để có thể GDKNS hiệu quả cho đối tượng này.
1.6. Hiện nay, việc GDKNS trong nhà trường tiểu học được thực hiện qua hai
con đường cơ bản: (1) tích hợp thông qua dạy học các môn học trong chương trình giáo
dục cấp học; (2) thực hiện GDKNS qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Kết
quả điều tra thực tiễn bước đầu cho thấy, có rất nhiều GV lựa chọn GDKNS qua dạy
học các môn học phù hợp, trong đó có các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học. Tuy
nhiên, việc thực hiện GDKNS cho HSTH thông qua dạy học các môn học này ở các
trường tiểu học miền núi phía Bắc vẫn chưa thực sự được quan tâm và tiến hành chưa
hiệu quả.
Xuất phát từ những lí do trên, chúng tui chọn đề tài nghiên cứu là: “Giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh dân tộc thiểu số khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam (qua các
môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học)”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp GDKNS cho HSTH người DTTS khu vực miền núi
phía Bắc qua dạy học môn Tự nhiên và Xã hội, môn Khoa học nhằm tạo cơ hội và
kích thích học sinh chủ động tìm kiếm tri thức, nâng cao KNS, đồng thời cải thiện
chất lượng giáo dục KNS trong dạy học các môn học này.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu: Quá trình GDKNS cho HSTH.
- Đối tượng nghiên cứu: Mối quan hệ giữa các thành tố của quá trình
GDKNS cho HSTH người DTTS khu vực miền núi phía Bắc thông qua dạy học các
môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất được biện pháp GDKNS cho HSTH người DTTS qua dạy học
các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học tuân thủ các nguyên tắc của GDKNS, phù hợp
đặc điểm môn học và thích ứng với đặc điểm văn hóa của HSTH người DTTS vùng núi
phía Bắc thì chúng sẽ tác động tích cực đến kết quả dạy học môn học và kết quả
GDKNS cho học sinh.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc GDKNS cho HSTH người DTTS miền
núi phía Bắc qua dạy học môn Tự nhiên và Xã hội, môn Khoa học.
- Khảo sát và phân tích thực trạng KNS và quá trình GDKNS cho HSTH
người DTTS khu vực miền núi phía Bắc nói chung và qua dạy học các môn Tự nhiên
và Xã hội, Khoa học nói riêng.
Tùng…tùng…tùng…
Tiếng trống trường vừa dứt, Sinh, Kí, Chải và Páo rủ nhau cùng về nhà.
Đường về nhà các bạn phải đi qua một con đường quốc lộ. Đang đi qua đường,
bỗng từ xa xuất hiện một chiếc xe tải lớn, Kí không để ý nên cứ thế chạy qua. Nhận
thấy chiếc xe tải đến gần, Páo vội la lớn:
- Chạy nhanh qua đi Kí ơi! Có xe tải đấy!
Kí ngoái đầu lại thấy chiếc xe tải đã đến gần lắm rồi. Chân Kí run bắn nhưng
vần kịp chạy thật nhanh qua đường. May mà Kí không bị sao. Thật là một bài học đáng
nhớ!
-GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm 4 người.
- GV gọi 3-4 nhóm báo cáo.
- GV hỏi thêm:
+ Khi đi qua đường em cần chú ý những điều gì?
* Kết luận: Tai nạn giao thông đường bộ có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nguyên
nhân gây tai nạn chủ yếu là do con người thiếu ý thức khi tham gia giao thông như:
vượt đen đỏ, chở hàng hoá cồng kềnh, dàn hàng ba, hàng bốn khi đi trên đường,
lạng lách, đánh võng, uống rượu bia khi tham gia giao thông….
2.2. Hoạt động 2: Liên hệ thực tế và thảo luận nhóm (10 phút)
* Mục tiêu: Tự đánh giá bản thân mình đã chấp hành nghiêm chỉnh luật an
toàn giao thông hay chưa
* Cách tiến hành:
- GV chia nhóm 4 người.
- Phát phiếu thảo luận và yêu cầu các nhóm thảo luận trong 3 phút.
PHIẾU THẢO LUẬN
Nhóm:
Lớp:
Em hãy liệt kê việc mà bạn vi phạm luật an toàn giao thông gây nên những
tai nạn giao thông không đáng có
Những việc làm vi phạm luật an toàn
giao thông
Những tại nạn giao thông do những
hành vi vi pham luật an toàn giao
thông gây ra
- GV gọi một số nhóm trình bày.
- GV nhận xét và kết luận: Tai nạn giao thông thường gây những hậu quả
nghiêm trọng về người và của. Vì thế mà bản thân khi tham gia giao thông phải hết
sức tỉnh táo và lưu ý khi điều khiển các phương tiện khi tham gia giao thông.
2.3. Hoạt động 3: Đóng vai (15 phút)
* Mục tiêu: Học sinh ra quyết định thực hiện nghiêm chỉnh việc chấp hành
luật khi tham gia giao thông cũng như điều khiển các phương tiện giao thông trên
đường bộ.
* Cách tiến hành:
- GV chia lớp thành các nhóm từ 4 – 6 người.
- GV nêu tình huống để HS thảo luận và phân công đóng vai.(3 phút)
+ Tình huống 1: Chiều nay, Chải, Lí, Páo rủ nhau đi đá bóng. Nhưng tìm mãi
mà không thấy có sân nào trống cả. Thấy đoạn đường gần khu nhà văn hoá còn
trống 3 bạn quyết định đá bóng dưới lòng đường này. Kí truyền bóng cho Chải,
nhưng do chân Chải đá với đà quá mạnh nên đã đá trúng vào một bác đang đi xe
máy gần đó.
Theo em tình huống xảy ra ở đây là gì? Nếu là Chải, Lí và Páo em sẽ làm gì?
Qua tình huống này các bạn để rút ra cho mình được bài học gì? Hãy đóng vai các
nhân vật và giải quyết tình huống trên.
+ Tình huống 2: Hôm nay, mẹ bảo hai anh em Páo đi xe máy sang nhà bác
Nam lấy cho mẹ bao gạo mà bác xay hộ mẹ. Sang đến nhà bác Nam bác đưa cho
hai anh em 3 bao gạo mà mẹ Páo nhờ bác xay hộ. Bác lại nhờ 2 anh em mang hộ
bác 3 bao gạo nữa cho nhà bác Bắc cùng xóm cũng nhờ bác xay hộ gạo. Mỗi bao
gạo nặng 10 kg. Hai anh em Páo lưỡng lự không biết sẽ làm như thế nào?
Hãy đóng vai anh em Páo trong tình huống trên và giúp anh em Páo giải quyết Giáo Dục Kĩ Năng Sống Cho Học Sinh Lớp 3 Thông Qua Dạy Học Môn Tự Nhiên Và Xã Hội
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Tags: Mô tả cách thực hiện giáo dục KNS cho HS thông qua dạy học văn, biện pháp giáo dục kĩ năng sóng cho học sinh dân tộc thiểu số, một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho hs tiểu học thông qua môn tự nhiên và xã hội, các công trình nghiên cứu về giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, biện pháp tích hợp kỹ năng sống cho học sinh vùng cao trong dạy học môn Đạo đức, tài liệu tham khảo giáo dục kĩ năng giao tiếpGiáo dục kỹ năng giao tiếp cho học sinh tiểu học nông thôn miền núi phía Bắc, giáo dục kỹ năng giao tiếp cho học sinh tiểu học nông thôn miền núi phía Bắc:pdf, tham luận giáo dục kĩ năng sống cho học sinh dân tộc thiểu số, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh vùng daân tộc thiểu số, nghiên cứu khoa học về kỹ năng sống tiểu học, Vai trò giáo dục kỹ năng mềm cho học sinh dân tộc thiểu số, nội dung giáo dục kỹ năng mềm cho học sinh dân tộc thiểu số, đề tài nghiên cứu khoa học ở tiểu học môn tự nhiên xã hội, biện pháp giáo dục kĩ năng giao tiếp cho học sinh người dân tộc thiểu số thông qua dạy học môn tiếng vieeth ở tiểu học, đề tài nghiên cứu khoa học về thực trạng giáo dục kĩ năng sống và giá trị sống cho học sinh tiểu học, giải pháp tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua MÔN TỰ NHIÊN XÃ HỘI LỚP 2, a) Đề xuất tên một đề tài nghiên cứu khoa học thuộc lĩnh vực Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học;, de tai nghien cuu khoa học giao duc ki nang song mon tu nhien xa hoi lop 2, chủ đề cuộc sống trong môn tự nhiên và xã hội giáo dục STEAM tiểu học, phân tích đặc điểm của học sinh các khu vực phía bắc