dinhphuonglan
New Member
Download miễn phí Khóa luận Hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin phục vụ phát triển khoa học giáo dục tại Viện Chiến lược và Chương trình Giáo dục
Hoạt động thông tin tại Viện CL&CTGD đã trải qua gần 45 năm, đã có những đóng góp đáng kể trong việc tăng cường công tác nghiên cứu giảng dạy, phục vụ cho sự nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước. Mặc dù đã có nhiều đóng góp, nhưng trước tình hình và nhiệm vụ mới, trong bối cảnh nền kinh tế mở, một nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, nhằm mở rộng và tăng cường sự hội nhập hoạt động thông tin giáo dục đòi hỏi cũng phải đổi mới, đáp ứng nhu cầu tin của người dùng tin. Muốn vậy, Viện CL&CTGD cũng như các cơ quan thông tin khác phải hoàn thiện quy trình xử lý.
Để tải tài liệu này, vui lòng Trả lời bài viết, Mods sẽ gửi Link download cho bạn ngay qua hòm tin nhắn.
Ketnooi -
You must be registered for see links
Ai cần tài liệu gì mà không tìm thấy ở Ketnooi, đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
ề.
Về phương pháp định từ khoá:
Từ khoá tự do: không dùng phương tiện kiểm soát từ vựng để định từ khoá.
Từ khoá kiểm soát: sử dụng các phương tiện kiểm soát từ vựng để định từ khoá và chỉ những từ có trong phương tiện kiểm soát từ mới được dùng để mô tả. Có hai loại từ khoá kiểm soát:
. Từ khoá quy ước: là tập hợp tên các khái niệm quy ước dùng để mô tả đơn nghĩa nội dung tài liệu và tìm tin trong hệ thống thông tin tư liệu. Chỉ những tên khái niệm này mới được đưa vào mẫu tìm và lệnh tìm.
. Thesaurus: là từ điển tên các khái niệm có cấu trúc ngữ nghĩa xác định dùng để mô tả đơn nghĩa nội dung tài liệu và tìm tin trong hệ thống thông tin tư liệu. Cấu trúc ngữ nghĩa của Thesaurus bao gồm các quan hệ tương đương, phân cấp và liên đới.
Các từ khoá phải đảm bảo các yêu cầu sau:
Yêu cầu về nội dung :
+ Thông dụng và đúng đắn theo thuật ngữ khoa học: từ khoá phải đảm bảo là thuật ngữ khoa học thông dụng trong lĩnh vực nội dung tài liệu, không sử dụng khẩu ngữ và nghĩa bóng.
+ Tính khách quan: từ khoá phải độc lập với văn cảnh của nội dung tài liệu và không mang sắc thái đánh giá.
+ Ngắn gọn: nhằm thể hiện nội dung thông tin dưới hình thức ngắn gọn nhất nhằm định hướng vào việc chọn lọc các từ thực sự có nội dung thông tin và loại bỏ các từ không có ích cho việc tra cứu, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc đảm bảo tính hậu kết hợp của ngôn ngữ từ khoá, có hai cách là: nén từ và tách từ.
+ Chính xác và hiện đại: phản ánh chính xác những khái niệm cơ bản của nội dung tài liệu đồng thời phải là các thuật ngữ được dùng hiện tại trong các lĩnh vực chuyên ngành nhằm đảm bảo tính thống nhất của từ khoá trong mẫu tìm và lệnh tìm.
+ Đơn nghĩa: đảm bảo chỉ mang một nghĩa duy nhất hay một đối tượng, một khái niệm cụ thể khắc phục tình trạng đa nghĩa và đồng nghĩa trong khi xử lý từ vựng.
Yêu cầu về hình thức:
+ Quy ước về chính tả tiếng Việt.
+ Các từ chỉ con số.
+ Các nguyên tố hoá học, tên hoá chất.
+ Tên địa danh.
+ Tên cơ quan tổ chức.
Định từ khoá là một công việc rất cần thiết, là quá trình phân tích nội dung tài liệu và mô tả nội dung chính của tài liệu bằng một hay nhiều từ khoá nhằm mục đích lưu giữ và tìm tin tự động hoá.
Định từ khoá phải theo một quy trình nhất định, gồm các bước sau:
+ Phân tích nội dung tài liệu
+ Mô tả các khái niệm đặc trưng bằng từ khóa
+ Hoàn chỉnh từ khoá
+ Trình bày từ khoá trong các biểu ghi
Muốn định từ khoá trước tiên ta phải phân tích nội dung tài liệu :
. Xác định đối tượng nghiên cứu bậc 1 và bậc 2
Trong một tài liệu có thể có nhiều đối tượng nghiên cứu và phụ thuộc vào lượng thông tin về đối tượng được đề cập đến trong tài liệu mà người ta chia ra thành các đối tượng bậc1 và bậc 2.
Đối tượng bậc 1 là đối tượng chính được đề cập đến trong nội dung tài liệu (có thể gặp ngay trong nhan đề tài liệu).
Đối tượng bậc 2 có thể là một đối tượng độc lập với đối tượng bậc 1 hay có thể là một đối tượng không nằm trong mối quan hệ với đối tượng bậc 1 nhưng có hàm lượng thông tin ít hơn.
. Xác định phương diện nghiên cứu bậc 1 và bậc 2
Phương diện nghiên cứu bậc1 đi liền với đối tượng nghiên cứu và bổ nghĩa trực tiếp cho đối tượng nghiên cứu .
Phương diện nghiên cứu bậc 2 thường không bổ nghĩa trực tiếp cho đối tượng nghiên cứu mà đi liền với phương diện bậc 1.
. Xác định được phương pháp nghiên cứu.
Bước tiếp theo sau khi phân tích nội dung tài liệu là chọn từ khoá mô tả, các đặc trưng nội dung tài liệu. Việc làm này rất có ý nghĩa giúp chuyển đối tượng nghiên cứu, phương diện nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu được thể hiện bằng ngôn ngữ tự nhiên sang dạng thể hiện bằng ngôn ngữ từ khoá.
Định từ khoá tự do: trên cơ sở các đối tượng, phương diện, phương pháp nghiên cứu đã xác định được khi phân tích nội dung tài liệu, người định từ khoá tự mình lựa chọn các từ khoá mà không cần có sự trợ giúp của phương tiện kiểm soát từ vựng. Định từ khoá tự do gồm các bước sau:
. Xem xét về mặt từ vựng: căn cứ vào các yêu cầu với các nội dung và hình thức của từ khoá để xử lý từ vựng và lựa chọn thuật ngữ mô tả. Có hai trường hợp xảy ra:
Đối tượng, phương diện, phương pháp nghiên cứu đã được tác giả mô tả đúng như yêu cầu đối với thuật ngữ khoa học thì ta sử dụng luôn thuật ngữ đó.
Đối tượng, phương diện, phương pháp nghiên cứu chưa được mô tả theo đúng yêu cầu về thuật ngữ khoa học thì người định từ khoá phải tự mình lựa bằng cách chỉnh sửa hay thêm vào từ mới. Việc chỉnh sửa, bổ sung với kiến thức của mình, hỏi chuyên gia, hay sử dụng từ điển chuyên ngành .
. Liệt kê các từ khoá đã chọn
. Phân định, sắp xếp các từ khoá đã chọn thành các từ khoá chính và các từ
khoá phụ, từ khoá địa lý, từ khoá nhân vật,...
Định từ khoá kiểm soát: Để định từ khoá kiểm soát phải có phương tiện kiểm soát. Phương tiện kiểm soát có thể là:
. Từ điển từ khoá đa ngành hay chuyên ngành
. Thesaurus - Từ điển từ chuẩn
. Bảng tra chủ đề
Việc định từ khoá này phải trải qua các bước sau:
+ Xem xét về từ vựng
+ Sử dụng các phương tiện kiểm soát từ vựng để đối chiếu các từ ngữ mô tả đối tượng, phương diện, phương pháp nghiên cứu tương ứng với các khái niệm có sẵn trong phương tiện kiểm soát từ vựng. Có hai trường hợp xảy ra:
Trường hợp 1: có từ vựng tương ứng thì chọn từ đó làm từ khoá
Trường hợp 2: không có từ vựng tương ứng thì ta phải xem xét các nguyên nhân: do đối tượng, phương diện, phương pháp nghiên cứu chưa được mô tả đúng với thuật ngữ; hay chúng quá sâu so với diện bao quát của hệ thống hay do chúng là các khái niệm mới chưa được đưa vào phương tiện kiểm soát từ vựng.
+ Liệt kê từ khoá đã chọn
+ Phân định, sắp xếp các từ khoá
+ Bổ sung từ khoá mới xuất hiện vào phương tiện kiểm soát từ vựng và việc bổ sung có thể thực hiện định kỳ tuỳ theo số lượng từ khoá mới.
Sau khi đã chọn ra được từ khoá người cán bộ cần hoàn chỉnh quy trình định từ khoá. Việc làm này có mục đích đảm bảo độ đầy đủ, chính xác và hiệu suất đáp ứng yêu cầu tin của các từ khoá đã chọn. Công đoạn này gồm 2 việc:
. Hoàn chỉnh về mặt định lượng: đối chiếu các từ khoá đã chọn với việc phân tích tài liệu, nếu chưa đầy đủ phải bổ sung các từ khoá còn thiếu, thông thường một tài liệu có 5 đến 6 từ khoá.
. Hoàn chỉnh về mặt định tính: trong một số trường hợp khi định từ khoá tự
do, có thể xem xét và bổ sung các từ khoá theo những góc độ sau:
Bổ sung theo khía cạnh đồng nghĩa
Bổ sung theo khía cạnh giả đồng nghĩa
Bổ sung theo quan hệ liên đới
Cuối cùng , khi các công đoạn định từ khoá đã xong, người cán bộ phải trình bày từ khoá trong biểu ghi. Điều này sẽ tăng cường vai trò thông báo về nội dung tài liệu của từ khoá nhằm định hướng cho NDT về những vấn đề quan trọng của nội dung tài liệu mà không cần tham khảo các yếu tố khác của biểu ghi. Thường thì t
Về phương pháp định từ khoá:
Từ khoá tự do: không dùng phương tiện kiểm soát từ vựng để định từ khoá.
Từ khoá kiểm soát: sử dụng các phương tiện kiểm soát từ vựng để định từ khoá và chỉ những từ có trong phương tiện kiểm soát từ mới được dùng để mô tả. Có hai loại từ khoá kiểm soát:
. Từ khoá quy ước: là tập hợp tên các khái niệm quy ước dùng để mô tả đơn nghĩa nội dung tài liệu và tìm tin trong hệ thống thông tin tư liệu. Chỉ những tên khái niệm này mới được đưa vào mẫu tìm và lệnh tìm.
. Thesaurus: là từ điển tên các khái niệm có cấu trúc ngữ nghĩa xác định dùng để mô tả đơn nghĩa nội dung tài liệu và tìm tin trong hệ thống thông tin tư liệu. Cấu trúc ngữ nghĩa của Thesaurus bao gồm các quan hệ tương đương, phân cấp và liên đới.
Các từ khoá phải đảm bảo các yêu cầu sau:
Yêu cầu về nội dung :
+ Thông dụng và đúng đắn theo thuật ngữ khoa học: từ khoá phải đảm bảo là thuật ngữ khoa học thông dụng trong lĩnh vực nội dung tài liệu, không sử dụng khẩu ngữ và nghĩa bóng.
+ Tính khách quan: từ khoá phải độc lập với văn cảnh của nội dung tài liệu và không mang sắc thái đánh giá.
+ Ngắn gọn: nhằm thể hiện nội dung thông tin dưới hình thức ngắn gọn nhất nhằm định hướng vào việc chọn lọc các từ thực sự có nội dung thông tin và loại bỏ các từ không có ích cho việc tra cứu, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc đảm bảo tính hậu kết hợp của ngôn ngữ từ khoá, có hai cách là: nén từ và tách từ.
+ Chính xác và hiện đại: phản ánh chính xác những khái niệm cơ bản của nội dung tài liệu đồng thời phải là các thuật ngữ được dùng hiện tại trong các lĩnh vực chuyên ngành nhằm đảm bảo tính thống nhất của từ khoá trong mẫu tìm và lệnh tìm.
+ Đơn nghĩa: đảm bảo chỉ mang một nghĩa duy nhất hay một đối tượng, một khái niệm cụ thể khắc phục tình trạng đa nghĩa và đồng nghĩa trong khi xử lý từ vựng.
Yêu cầu về hình thức:
+ Quy ước về chính tả tiếng Việt.
+ Các từ chỉ con số.
+ Các nguyên tố hoá học, tên hoá chất.
+ Tên địa danh.
+ Tên cơ quan tổ chức.
Định từ khoá là một công việc rất cần thiết, là quá trình phân tích nội dung tài liệu và mô tả nội dung chính của tài liệu bằng một hay nhiều từ khoá nhằm mục đích lưu giữ và tìm tin tự động hoá.
Định từ khoá phải theo một quy trình nhất định, gồm các bước sau:
+ Phân tích nội dung tài liệu
+ Mô tả các khái niệm đặc trưng bằng từ khóa
+ Hoàn chỉnh từ khoá
+ Trình bày từ khoá trong các biểu ghi
Muốn định từ khoá trước tiên ta phải phân tích nội dung tài liệu :
. Xác định đối tượng nghiên cứu bậc 1 và bậc 2
Trong một tài liệu có thể có nhiều đối tượng nghiên cứu và phụ thuộc vào lượng thông tin về đối tượng được đề cập đến trong tài liệu mà người ta chia ra thành các đối tượng bậc1 và bậc 2.
Đối tượng bậc 1 là đối tượng chính được đề cập đến trong nội dung tài liệu (có thể gặp ngay trong nhan đề tài liệu).
Đối tượng bậc 2 có thể là một đối tượng độc lập với đối tượng bậc 1 hay có thể là một đối tượng không nằm trong mối quan hệ với đối tượng bậc 1 nhưng có hàm lượng thông tin ít hơn.
. Xác định phương diện nghiên cứu bậc 1 và bậc 2
Phương diện nghiên cứu bậc1 đi liền với đối tượng nghiên cứu và bổ nghĩa trực tiếp cho đối tượng nghiên cứu .
Phương diện nghiên cứu bậc 2 thường không bổ nghĩa trực tiếp cho đối tượng nghiên cứu mà đi liền với phương diện bậc 1.
. Xác định được phương pháp nghiên cứu.
Bước tiếp theo sau khi phân tích nội dung tài liệu là chọn từ khoá mô tả, các đặc trưng nội dung tài liệu. Việc làm này rất có ý nghĩa giúp chuyển đối tượng nghiên cứu, phương diện nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu được thể hiện bằng ngôn ngữ tự nhiên sang dạng thể hiện bằng ngôn ngữ từ khoá.
Định từ khoá tự do: trên cơ sở các đối tượng, phương diện, phương pháp nghiên cứu đã xác định được khi phân tích nội dung tài liệu, người định từ khoá tự mình lựa chọn các từ khoá mà không cần có sự trợ giúp của phương tiện kiểm soát từ vựng. Định từ khoá tự do gồm các bước sau:
. Xem xét về mặt từ vựng: căn cứ vào các yêu cầu với các nội dung và hình thức của từ khoá để xử lý từ vựng và lựa chọn thuật ngữ mô tả. Có hai trường hợp xảy ra:
Đối tượng, phương diện, phương pháp nghiên cứu đã được tác giả mô tả đúng như yêu cầu đối với thuật ngữ khoa học thì ta sử dụng luôn thuật ngữ đó.
Đối tượng, phương diện, phương pháp nghiên cứu chưa được mô tả theo đúng yêu cầu về thuật ngữ khoa học thì người định từ khoá phải tự mình lựa bằng cách chỉnh sửa hay thêm vào từ mới. Việc chỉnh sửa, bổ sung với kiến thức của mình, hỏi chuyên gia, hay sử dụng từ điển chuyên ngành .
. Liệt kê các từ khoá đã chọn
. Phân định, sắp xếp các từ khoá đã chọn thành các từ khoá chính và các từ
khoá phụ, từ khoá địa lý, từ khoá nhân vật,...
Định từ khoá kiểm soát: Để định từ khoá kiểm soát phải có phương tiện kiểm soát. Phương tiện kiểm soát có thể là:
. Từ điển từ khoá đa ngành hay chuyên ngành
. Thesaurus - Từ điển từ chuẩn
. Bảng tra chủ đề
Việc định từ khoá này phải trải qua các bước sau:
+ Xem xét về từ vựng
+ Sử dụng các phương tiện kiểm soát từ vựng để đối chiếu các từ ngữ mô tả đối tượng, phương diện, phương pháp nghiên cứu tương ứng với các khái niệm có sẵn trong phương tiện kiểm soát từ vựng. Có hai trường hợp xảy ra:
Trường hợp 1: có từ vựng tương ứng thì chọn từ đó làm từ khoá
Trường hợp 2: không có từ vựng tương ứng thì ta phải xem xét các nguyên nhân: do đối tượng, phương diện, phương pháp nghiên cứu chưa được mô tả đúng với thuật ngữ; hay chúng quá sâu so với diện bao quát của hệ thống hay do chúng là các khái niệm mới chưa được đưa vào phương tiện kiểm soát từ vựng.
+ Liệt kê từ khoá đã chọn
+ Phân định, sắp xếp các từ khoá
+ Bổ sung từ khoá mới xuất hiện vào phương tiện kiểm soát từ vựng và việc bổ sung có thể thực hiện định kỳ tuỳ theo số lượng từ khoá mới.
Sau khi đã chọn ra được từ khoá người cán bộ cần hoàn chỉnh quy trình định từ khoá. Việc làm này có mục đích đảm bảo độ đầy đủ, chính xác và hiệu suất đáp ứng yêu cầu tin của các từ khoá đã chọn. Công đoạn này gồm 2 việc:
. Hoàn chỉnh về mặt định lượng: đối chiếu các từ khoá đã chọn với việc phân tích tài liệu, nếu chưa đầy đủ phải bổ sung các từ khoá còn thiếu, thông thường một tài liệu có 5 đến 6 từ khoá.
. Hoàn chỉnh về mặt định tính: trong một số trường hợp khi định từ khoá tự
do, có thể xem xét và bổ sung các từ khoá theo những góc độ sau:
Bổ sung theo khía cạnh đồng nghĩa
Bổ sung theo khía cạnh giả đồng nghĩa
Bổ sung theo quan hệ liên đới
Cuối cùng , khi các công đoạn định từ khoá đã xong, người cán bộ phải trình bày từ khoá trong biểu ghi. Điều này sẽ tăng cường vai trò thông báo về nội dung tài liệu của từ khoá nhằm định hướng cho NDT về những vấn đề quan trọng của nội dung tài liệu mà không cần tham khảo các yếu tố khác của biểu ghi. Thường thì t