Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
PHẦN MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 2
2.1 Việc nghiên cứu và ứng dụng bản đồ tư duy vào dạy học trên thế giới 2
2.2 Việc nghiên cứu và sử dụng bản đồ tư duy vào dạy học ở Việt Nam 4
3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài 5
3.1 Mục đích 5
3.2 Nhiệm vụ 6
4. Phương pháp nghiên cứu 6
4.1 Phương pháp phân tích lí thuyết 6
4.2 Phương pháp thống kê, so sánh, đối chiếu 6
4.3 Phương pháp khảo sát thực tế 6
4.4 Phương pháp thực nghiệm 7
5. Giới hạn của đề tài 7
6. Giả thuyết khoa học 7
7. Đóng góp mới của đề tài 7
8. Cấu trúc khóa luận 8
PHẦN NỘI DUNG 9
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC
SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƢ DUY TRONG DẠY HỌC LUYỆN TỪ VÀ CÂU
LỚP 5 9
1. Cơ sở lí luận 9
1.1 Một số vấn đề liên quan đến bản đồ tư duy 9
1.2 Sự cần thiết của bản đồ tư duy đối với việc dạy học luyện từ và câu ở tiểu
học 11
2. Cơ sở thực tiễn 15
2.1 Nội dung, chương trình phân môn luyện từ và câu lớp 5 15
2.2 Đặc điểm nhận thức của HS lớp 5 với việc sử dụng BĐTD 17
2.2.1 Đặc điểm của quá trình nhận thức 17
2.2.2 Hứng thú học tập của HS khi sử dụng BĐTD 21
2.3 Tình hình sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học luyện từ và câu lớp 5 22
2.3.1 Mục đích nghiên cứu 23
2.3.2 Nội dung nghiên cứu 23
2.3.3 Địa bàn nghiên cứu, đối tượng khảo sát 23
2.3.4 Tiêu chuẩn và thang đánh giá 23
2.3.5 Kết quả nghiên cứu 23
Tiểu kết chương 1 24
CHƢƠNG 2: THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƢ DUY TRONG DẠY
HỌC LUYỆN TỪ VÀ CÂU Ở LỚP 5 25
1. Các hình thức thiết kế bản đồ tư duy 25
1.1 Thiết kế bản đồ tư duy bằng tay 25
1.2 Thiết kế BĐTD bằng máy tính 26
2. Một số lưu ý khi vận dụng BĐTD trong dạy học LTVC ở lớp 5 34
3. Quy trình sử dụng BĐTD trong dạy học LTVC 36
4. Tổ chức cho HS sử dụng BĐTD trong dạy học các loại bài học LTVC 38
4.1. Tìm hiểu các dạng bản đồ 38
4.2. Đọc hiểu Bản đồ 42
4.3. Vẽ Bản đồ, ghi chú thích 42
Tiểu kết chương 2 49
CHƢƠNG 3: THỂ NGHIỆM 50
3.1. Mục đích thể nghiệm 50
3.2. Đối tượng và địa bàn thể nghiệm 50
3.2.1 Đối tượng thể nghiệm 50
3.2.2 Địa bàn thể nghiệm 50
3.3 Nội dung và cách thức thể nghiệm 50
3.3.1 Nội dung thể nghiệm 50
3.3.2 Cách thức tiến hành thể nghiệm 51
3.4 Đánh giá kết quả thể nghiệm 51
3.4.1 Các tiêu chí đánh giá 52
3.4.1.1 Về định tính 52
3.4.1.2 Về định lượng 52
3.4.2 Kết quả thể nghiệm 52
3.4.2.1 Đối với giáo viên 52
3.4.2.2 Đối với học sinh 53
3.4.3. Nhận xét về quá trình thể nhiệm 53
3.4.3.1 Về phía giáo viên 53
3.4.3.2 Về phía học sinh 54
Tiểu kết chương 3 55
PHẦN KẾT LUẬN 56
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay đất nước ta đang trong thời kì công nghiệp hóa - hiện đại hóa,
từng bước đổi mới từ một nước nông nghiệp lạc hậu sang một nước công nghiệp
tiên tiến, hiện đại. Hòa chung trong không khí đổi mới đó, ngành giáo dục cũng
đã và đang có sự đổi mới đáng kể về cả nội dung và phương pháp dạy học.
Hội nghị lần thứ 4 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VII đã chỉ
rõ: "Đổi mới phương pháp dạy và học ở tất cả các bậc học, kết hợp tốt học và
hành, học tập với lao động sản xuất, thực nghiệm và nghiên cứu khoa học, gắn
nhà trường với xã hội. Áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi
dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề Đẩy
mạnh nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ, nghiên cứu những vấn đề
khoa học phục vụ cho mục tiêu phát triển và sự nghiệp giáo dục."
Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII nhấn
mạnh: " Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và các phương tiện hiện
đại vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu
cho học sinh".
Báo cáo chính trị của BCHTW Đảng khóa VIII nhấn mạnh: " Đổi mới căn
bản và toàn diện nội dung, phương pháp dạy và học "
Báo cáo chính trị của BCHTW Đảng khóa IX, khi đề cập đến lĩnh vực
giáo dục - đào tạo cũng nhấn mạnh : "Đổi mới căn bản và toàn diện nội dung,
phương pháp dạy và học "
Cùng với những định hướng đổi mới của đảng, đổi mới mục tiêu và nội
dung dạy học thì vấn đề đổi mới phướng pháp dạy học theo quan điểm : "Lấy
người học làm trung tâm" cũng đang được đặt ra rất bức thiết. Bản chất của dạy
học "Lấy người học làm trung tâm" là nhằm phát huy cao độ tính tự giác, tích
cực, độc lập, sáng tạo của người học. Có rất nhiều phương pháp dạy học mới
đang được triển khai nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, trong đó việc dạy học
bằng bản đồ tư duy là một phương pháp mới đang thu hút sự chú ý của nhiều
2
người. Bản đồ tư duy đã được ứng dụng rất nhiều và thành công trong hầu hết
các lĩnh vực của cuộc sống.
Trên thực tế hiện nay, nhiều học sinh còn học tập một cách thụ động, máy
móc theo khuôn khổ, chưa biết cách tư duy. Học sinh chỉ học gì biết đó chưa có
sự liên hệ giữa các mạch kiến thức, nên các em chưa có được sự tư duy logic và
có hệ thống.
Để có thể giúp học sinh dễ nhớ và nhớ lâu, kích thích hứng thú học tập
của các em, thì sử dụng bản đồ tư duy chính là một phương pháp học tập đạt
hiệu quả cao. Học tập bằng bản đồ tư duy sẽ giúp các em nắm tri thức một cách
có hệ thống, dễ nhớ, hình thành cho học sinh tư duy mạch lạc, hiểu biết vấn đề
một cách khoa học, sâu sắc. Các em không chỉ học tốt các kiến thức trong sách
vở mà còn nắm bắt được các kiến thức từ thực tế cuộc sống. Vì vậy nếu giáo
viên giúp các em biết sử dụng BĐTD cũng có nghĩa là giúp các em có phương
pháp học tập tốt nhằm nâng cao hiệu quả học tập.
Xuất phát từ những lí do trên chúng tui mạnh dạn chọn đề tài "SỬ DỤNG
BẢN ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC LUYỆN TỪ VÀ CÂU CHO HỌC
SINH LỚP 5".
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
2.1 Việc nghiên cứu và ứng dụng bản đồ tư duy vào dạy học trên thế giới
Bản đồ tư duy được mệnh danh là "Công cụ vạn năng cho bộ não" là
phương pháp ghi chú để sáng tạo.
Phương pháp này được phát triển vào cuối thập niên 60 của thế kỉ XX,
bởi Tony Buzan (ông sinh năm 1942 tại London). BĐTD được chính thức giới
thiệu với thế giới lần đầu tiên vào mùa xuân năm 1947 với ấn bản của cuốn đi
trước được mang tên sử dụng trí tuệ của bạn (Use Your Head). Ông đã xuất
bản bộ sách dành cho trẻ em từ 7- 14 tuổi gồm có các cuốn: Bí quyết học giỏi ở
trường, các kĩ năng học giỏi, rèn luyện trí nhớ và khả năng tập trung. Trong các
cuốn sách này Tony Buzan đã chỉ ra chìa khóa để có thể nhớ tốt là: " Trí tưởng
tượng và sự liên tưởng". Giới thiệu, hướng dẫn các em sử dụng BĐTD để học
sao cho có hiệu quả. Bên cạnh BĐTD Tony Bzan còn giới thiệu cho các em bốn
3
công cụ làm chủ trí nhớ, đó là: Cuốn phim kí ức, lâu đài hồi tưởng, và hai kĩ
thuật ghi nhớ số: Dựa vào hình dạng để ghi nhớ con số và dùng từ đồng âm.
BĐTD là một công cụ tư duy nền tảng. Nó là một kĩ thuật hình họa với sự kết
hợp giữa từ ngữ, hình ảnh, đường nét, màu sắc phù hợp với cấu trúc, hoạt động
và chức năng của bộ não giúp con người khai thác tiềm năng vô tận của bộ não.
Theo Tony Buzan thì " Một hình ảnh có giá trị hơn cả ngàn từ", và " Màu sắc
cũng có tác dụng kích thích não như hình ảnh. Màu sắc mang đến cho BĐTD
những rung động cộng hưởng, mang lại sức sống và năng lượng vô tận cho tư
duy sáng tạo".
Cùng với sự phát triển của thế giới thì BĐTD cũng đang rất phát triển và
được sử dụng rộng rãi. Càng ngày số người sử dụng BĐTD càng tăng lên, cho
đến hiện nay có khoảng hơn 250 triệu người trên thế giới đang sử dụng BĐTD
vào nhiều lĩnh vực trong cuộc sống như: Lập kế hoạch, hội thảo, thuyết trình,
kinh doanh, giáo dục…
Giữa thập niên 70, Peter Russell đã làm việc chung với Tony Buzan và họ đã
truyền bá kĩ xảo về Mind Map cho nhiều cơ quan quốc tế và học viện giáo dục.
Năm 1975 Joyce Wycoff đã kết hợp chặt chẽ với Tony Buzan để phát
triển BĐTD thành một công cụ tư duy hiệu quả. Trong cuốn Ứng dụng bản đồ
tư duy bà đã đưa ra hướng dẫn cụ thể trong hành trình khám phá khả năng của
bộ não, khám phá bản thân đồng thời cung cấp những gợi mở thiết thực, có thể
áp dụng tức thì, giúp chúng ta ghi nhớ, thuyết trình, học tập, lập kế hoạch …
trong công việc cũng như cuộc sống bằng BĐTD.
Adam Khoo là một triệu phú trẻ giàu nhất Singapore, doanh nhân và là
nhà diễn giả hàng đầu của Châu Á, từ một học sinh cá biệt, có thành tích học tập
kém cỏi đã vươn lên thành một học sinh giỏi toàn diện và thành công vang dội
khắp Châu Á nhờ sử dụng thành công BĐTD. Trong cuốn sách tui tài giỏi bạn
cũng thế Adam Khoo đã dạy cách sử dụng BĐTD trong học tập để đạt hiệu quả
cao, tăng cường khả năng ghi nhớ của học sinh.
Jean-Luc Deleadriere với cuốn sách Sắp xếp ý tưởng với sơ đồ tư duy
trong cuốn sách này tác giả đã hướng dẫn cách sắp xếp các ý tưởng trong công
4
việc, quản lí công việc hàng ngày, ghi chú hiệu quả, quản lí các dự án, lập sơ đồ
tư duy bằng máy tính.
Như vậy ta thấy được hiệu quả của BĐTD trong tất cả các lĩnh vực của
cuộc sống, đặc biệt là trong giáo dục. BĐTD đang được sự quan tâm của rất
nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu và cả thầy cô giáo.
2.2 Việc nghiên cứu và sử dụng bản đồ tư duy vào dạy học ở Việt Nam
BĐTD đã được ứng dụng rộng rãi ở các nước trên thế giới cách đây 20-30
năm. Thế nhưng ở việt nam chỉ mới biết đến BĐTD trong những năm gần đây.
Việc sử dụng BĐTD trong cuộc sống và học tập ở Việt Nam còn rất hạn chế,
chưa được ứng dụng rộng rãi. Đặc biệt việc vận dụng BĐTD vào trong dạy học
ở tiểu học nói chung và dạy học Tiếng việt nói riêng còn quá ít.
Trong khi cả xã hội đang bức xúc với việc “ đọc – chép”, thói quen “ học
vẹt” của học sinh thì việc sử dụng BĐTD kết hợp với các phương pháp dạy học
tích cực đã đem lại nhiều hiệu quả và lợi ích thiết thực.
Năm 2010, dự án Việt – Bỉ với chuyên đề “ Nâng cao chất lượng đào tạo
và bồi dưỡng giáo viên tiểu học” cũng đã giới thiệu tài liệu Dạy và học tích cực
– Một số phương pháp và kĩ thuật dạy học. Tài liệu này đã giới thiệu một số
phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực như: phương pháp học tập theo góc,
mảnh ghép, kĩ thuật khăn phủ bàn, đặc biệt là BĐTD.
Trong nhưng năm gần đây TS Trần Đình Châu cùng các cán bộ nghiên
cứu thuộc viện nghiên cứu giáo dục Việt Nam, dự án phát triển giáo dục kết hợp
với vụ giáo dục Trung học và cục nhà giáo của bộ giáo dục và đào tạo các tỉnh
đã đến các vùng miền trên khắp đất nước để nghiên cứu và nhân rộng phương
pháp mới này.
TS Trần Đình Châu và TS Đặng Thị Thu Thủy đã có nhiều bài báo cáo
khoa học và xuất bản nhiều cuốn sách có liên quan đến BĐTD như: dạy tốt - học
tốt các môn học bằng bản đồ tư duy, thiết kế BĐTD dạy – học môn Toán và
cuốn dạy tốt – học tốt ở tiểu học bằng BĐTD. Ngay khi vừa được phát hành các
cuốn sách này đã thu hút mạnh mẽ sự quan tâm của các nhà quản lí giáo dục, đội
ngũ giáo viên, phụ huynh và các em học sinh.
5
Năm 2010 ứng dụng BĐTD trong dạy và học đã được triển khai thí điểm tại
355 trường trên toàn quốc và được nhiều giáo viên và học sinh hồ hởi tiếp nhận.
Kết quả ban đầu cho thấy: Việc vận dụng BĐTD trong dạy học khắc phục
được dần thói quen học vẹt, tư duy máy móc và dần hình thành cho học sinh tư
duy mạch lạc, hiểu biết và nắm bắt vấn đề một cách sâu sắc, “ định vị trong đầu”
được các kiến thức, sự kiện cơ bản, có cách nhìn nhận vấn đề một cách khoa
học, hệ thống, không chỉ học tốt các kiến thức trong sách vở mà còn nắm bắt
được các kiến thức trong thực tế cuộc sống.
Trước kết quả khả quan này, năm 2011 Bộ Giáo Dục – Đào Tạo đã quyết
định đưa phương pháp dạy học bằng BĐTD là một trong năm chuyên đề dạy
học tích cực được tập huấn cho 4000 giáo viên.
Mặc dù vậy cho đến nay việc sử dụng BĐTD trong dạy học vẫn chưa
được ứng dụng ở diện rộng và chưa thực sự trở thành một phương pháp phổ
biến. Đặc biệt việc vận dụng BĐTD vào trong dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học
vẫn chưa được trao đổi thảo luận nhiều, dù trên thực tế chúng ta cũng sử dụng
không ít những kiểu sơ đồ cho giảng dạy.
Có thể nói: Việc vận dụng BĐTD vào dạy học Tiếng Việt ở tiểu học vẫn
đang là vấn đề khá mới mẻ. Vì vậy để cụ thể hóa phương pháp này trong giảng
dạy Tiếng Việt, ứng dụng và triển khai trên diện rộng là vấn đề cần được tiếp tục
bàn luận, trao đổi. Hơn nữa để nâng cao chất lượng dạy và học ở tiểu học thì con
đường sử dụng BĐTD là một trong những con đường dạy học khá hiệu quả.
Tất cả những nghiên cứu trên thế giới và trong nước nói trên một mặt là gợi mở,
định hướng cho chúng tui chọn đề tài này để tiếp tục nghiên cứu. Mặt khác
những nghiên cứu đó góp phần quan trọng tạo nên nội dung của khóa luận. Trên
cái nền tảng ấy chúng tui nghiên cứu và đề xuất thêm những vấn đề mới. Với đề
tài này, chúng tui mong muốn được góp phần vào việc cải tiến phương pháp dạy
học nói chung và phương pháp dạy học ở Tiểu học nói riêng.
3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
PHẦN MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 2
2.1 Việc nghiên cứu và ứng dụng bản đồ tư duy vào dạy học trên thế giới 2
2.2 Việc nghiên cứu và sử dụng bản đồ tư duy vào dạy học ở Việt Nam 4
3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài 5
3.1 Mục đích 5
3.2 Nhiệm vụ 6
4. Phương pháp nghiên cứu 6
4.1 Phương pháp phân tích lí thuyết 6
4.2 Phương pháp thống kê, so sánh, đối chiếu 6
4.3 Phương pháp khảo sát thực tế 6
4.4 Phương pháp thực nghiệm 7
5. Giới hạn của đề tài 7
6. Giả thuyết khoa học 7
7. Đóng góp mới của đề tài 7
8. Cấu trúc khóa luận 8
PHẦN NỘI DUNG 9
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC
SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƢ DUY TRONG DẠY HỌC LUYỆN TỪ VÀ CÂU
LỚP 5 9
1. Cơ sở lí luận 9
1.1 Một số vấn đề liên quan đến bản đồ tư duy 9
1.2 Sự cần thiết của bản đồ tư duy đối với việc dạy học luyện từ và câu ở tiểu
học 11
2. Cơ sở thực tiễn 15
2.1 Nội dung, chương trình phân môn luyện từ và câu lớp 5 15
2.2 Đặc điểm nhận thức của HS lớp 5 với việc sử dụng BĐTD 17
2.2.1 Đặc điểm của quá trình nhận thức 17
2.2.2 Hứng thú học tập của HS khi sử dụng BĐTD 21
2.3 Tình hình sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học luyện từ và câu lớp 5 22
2.3.1 Mục đích nghiên cứu 23
2.3.2 Nội dung nghiên cứu 23
2.3.3 Địa bàn nghiên cứu, đối tượng khảo sát 23
2.3.4 Tiêu chuẩn và thang đánh giá 23
2.3.5 Kết quả nghiên cứu 23
Tiểu kết chương 1 24
CHƢƠNG 2: THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƢ DUY TRONG DẠY
HỌC LUYỆN TỪ VÀ CÂU Ở LỚP 5 25
1. Các hình thức thiết kế bản đồ tư duy 25
1.1 Thiết kế bản đồ tư duy bằng tay 25
1.2 Thiết kế BĐTD bằng máy tính 26
2. Một số lưu ý khi vận dụng BĐTD trong dạy học LTVC ở lớp 5 34
3. Quy trình sử dụng BĐTD trong dạy học LTVC 36
4. Tổ chức cho HS sử dụng BĐTD trong dạy học các loại bài học LTVC 38
4.1. Tìm hiểu các dạng bản đồ 38
4.2. Đọc hiểu Bản đồ 42
4.3. Vẽ Bản đồ, ghi chú thích 42
Tiểu kết chương 2 49
CHƢƠNG 3: THỂ NGHIỆM 50
3.1. Mục đích thể nghiệm 50
3.2. Đối tượng và địa bàn thể nghiệm 50
3.2.1 Đối tượng thể nghiệm 50
3.2.2 Địa bàn thể nghiệm 50
3.3 Nội dung và cách thức thể nghiệm 50
3.3.1 Nội dung thể nghiệm 50
3.3.2 Cách thức tiến hành thể nghiệm 51
3.4 Đánh giá kết quả thể nghiệm 51
3.4.1 Các tiêu chí đánh giá 52
3.4.1.1 Về định tính 52
3.4.1.2 Về định lượng 52
3.4.2 Kết quả thể nghiệm 52
3.4.2.1 Đối với giáo viên 52
3.4.2.2 Đối với học sinh 53
3.4.3. Nhận xét về quá trình thể nhiệm 53
3.4.3.1 Về phía giáo viên 53
3.4.3.2 Về phía học sinh 54
Tiểu kết chương 3 55
PHẦN KẾT LUẬN 56
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay đất nước ta đang trong thời kì công nghiệp hóa - hiện đại hóa,
từng bước đổi mới từ một nước nông nghiệp lạc hậu sang một nước công nghiệp
tiên tiến, hiện đại. Hòa chung trong không khí đổi mới đó, ngành giáo dục cũng
đã và đang có sự đổi mới đáng kể về cả nội dung và phương pháp dạy học.
Hội nghị lần thứ 4 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VII đã chỉ
rõ: "Đổi mới phương pháp dạy và học ở tất cả các bậc học, kết hợp tốt học và
hành, học tập với lao động sản xuất, thực nghiệm và nghiên cứu khoa học, gắn
nhà trường với xã hội. Áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi
dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề Đẩy
mạnh nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ, nghiên cứu những vấn đề
khoa học phục vụ cho mục tiêu phát triển và sự nghiệp giáo dục."
Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII nhấn
mạnh: " Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và các phương tiện hiện
đại vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu
cho học sinh".
Báo cáo chính trị của BCHTW Đảng khóa VIII nhấn mạnh: " Đổi mới căn
bản và toàn diện nội dung, phương pháp dạy và học "
Báo cáo chính trị của BCHTW Đảng khóa IX, khi đề cập đến lĩnh vực
giáo dục - đào tạo cũng nhấn mạnh : "Đổi mới căn bản và toàn diện nội dung,
phương pháp dạy và học "
Cùng với những định hướng đổi mới của đảng, đổi mới mục tiêu và nội
dung dạy học thì vấn đề đổi mới phướng pháp dạy học theo quan điểm : "Lấy
người học làm trung tâm" cũng đang được đặt ra rất bức thiết. Bản chất của dạy
học "Lấy người học làm trung tâm" là nhằm phát huy cao độ tính tự giác, tích
cực, độc lập, sáng tạo của người học. Có rất nhiều phương pháp dạy học mới
đang được triển khai nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, trong đó việc dạy học
bằng bản đồ tư duy là một phương pháp mới đang thu hút sự chú ý của nhiều
2
người. Bản đồ tư duy đã được ứng dụng rất nhiều và thành công trong hầu hết
các lĩnh vực của cuộc sống.
Trên thực tế hiện nay, nhiều học sinh còn học tập một cách thụ động, máy
móc theo khuôn khổ, chưa biết cách tư duy. Học sinh chỉ học gì biết đó chưa có
sự liên hệ giữa các mạch kiến thức, nên các em chưa có được sự tư duy logic và
có hệ thống.
Để có thể giúp học sinh dễ nhớ và nhớ lâu, kích thích hứng thú học tập
của các em, thì sử dụng bản đồ tư duy chính là một phương pháp học tập đạt
hiệu quả cao. Học tập bằng bản đồ tư duy sẽ giúp các em nắm tri thức một cách
có hệ thống, dễ nhớ, hình thành cho học sinh tư duy mạch lạc, hiểu biết vấn đề
một cách khoa học, sâu sắc. Các em không chỉ học tốt các kiến thức trong sách
vở mà còn nắm bắt được các kiến thức từ thực tế cuộc sống. Vì vậy nếu giáo
viên giúp các em biết sử dụng BĐTD cũng có nghĩa là giúp các em có phương
pháp học tập tốt nhằm nâng cao hiệu quả học tập.
Xuất phát từ những lí do trên chúng tui mạnh dạn chọn đề tài "SỬ DỤNG
BẢN ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC LUYỆN TỪ VÀ CÂU CHO HỌC
SINH LỚP 5".
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
2.1 Việc nghiên cứu và ứng dụng bản đồ tư duy vào dạy học trên thế giới
Bản đồ tư duy được mệnh danh là "Công cụ vạn năng cho bộ não" là
phương pháp ghi chú để sáng tạo.
Phương pháp này được phát triển vào cuối thập niên 60 của thế kỉ XX,
bởi Tony Buzan (ông sinh năm 1942 tại London). BĐTD được chính thức giới
thiệu với thế giới lần đầu tiên vào mùa xuân năm 1947 với ấn bản của cuốn đi
trước được mang tên sử dụng trí tuệ của bạn (Use Your Head). Ông đã xuất
bản bộ sách dành cho trẻ em từ 7- 14 tuổi gồm có các cuốn: Bí quyết học giỏi ở
trường, các kĩ năng học giỏi, rèn luyện trí nhớ và khả năng tập trung. Trong các
cuốn sách này Tony Buzan đã chỉ ra chìa khóa để có thể nhớ tốt là: " Trí tưởng
tượng và sự liên tưởng". Giới thiệu, hướng dẫn các em sử dụng BĐTD để học
sao cho có hiệu quả. Bên cạnh BĐTD Tony Bzan còn giới thiệu cho các em bốn
3
công cụ làm chủ trí nhớ, đó là: Cuốn phim kí ức, lâu đài hồi tưởng, và hai kĩ
thuật ghi nhớ số: Dựa vào hình dạng để ghi nhớ con số và dùng từ đồng âm.
BĐTD là một công cụ tư duy nền tảng. Nó là một kĩ thuật hình họa với sự kết
hợp giữa từ ngữ, hình ảnh, đường nét, màu sắc phù hợp với cấu trúc, hoạt động
và chức năng của bộ não giúp con người khai thác tiềm năng vô tận của bộ não.
Theo Tony Buzan thì " Một hình ảnh có giá trị hơn cả ngàn từ", và " Màu sắc
cũng có tác dụng kích thích não như hình ảnh. Màu sắc mang đến cho BĐTD
những rung động cộng hưởng, mang lại sức sống và năng lượng vô tận cho tư
duy sáng tạo".
Cùng với sự phát triển của thế giới thì BĐTD cũng đang rất phát triển và
được sử dụng rộng rãi. Càng ngày số người sử dụng BĐTD càng tăng lên, cho
đến hiện nay có khoảng hơn 250 triệu người trên thế giới đang sử dụng BĐTD
vào nhiều lĩnh vực trong cuộc sống như: Lập kế hoạch, hội thảo, thuyết trình,
kinh doanh, giáo dục…
Giữa thập niên 70, Peter Russell đã làm việc chung với Tony Buzan và họ đã
truyền bá kĩ xảo về Mind Map cho nhiều cơ quan quốc tế và học viện giáo dục.
Năm 1975 Joyce Wycoff đã kết hợp chặt chẽ với Tony Buzan để phát
triển BĐTD thành một công cụ tư duy hiệu quả. Trong cuốn Ứng dụng bản đồ
tư duy bà đã đưa ra hướng dẫn cụ thể trong hành trình khám phá khả năng của
bộ não, khám phá bản thân đồng thời cung cấp những gợi mở thiết thực, có thể
áp dụng tức thì, giúp chúng ta ghi nhớ, thuyết trình, học tập, lập kế hoạch …
trong công việc cũng như cuộc sống bằng BĐTD.
Adam Khoo là một triệu phú trẻ giàu nhất Singapore, doanh nhân và là
nhà diễn giả hàng đầu của Châu Á, từ một học sinh cá biệt, có thành tích học tập
kém cỏi đã vươn lên thành một học sinh giỏi toàn diện và thành công vang dội
khắp Châu Á nhờ sử dụng thành công BĐTD. Trong cuốn sách tui tài giỏi bạn
cũng thế Adam Khoo đã dạy cách sử dụng BĐTD trong học tập để đạt hiệu quả
cao, tăng cường khả năng ghi nhớ của học sinh.
Jean-Luc Deleadriere với cuốn sách Sắp xếp ý tưởng với sơ đồ tư duy
trong cuốn sách này tác giả đã hướng dẫn cách sắp xếp các ý tưởng trong công
4
việc, quản lí công việc hàng ngày, ghi chú hiệu quả, quản lí các dự án, lập sơ đồ
tư duy bằng máy tính.
Như vậy ta thấy được hiệu quả của BĐTD trong tất cả các lĩnh vực của
cuộc sống, đặc biệt là trong giáo dục. BĐTD đang được sự quan tâm của rất
nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu và cả thầy cô giáo.
2.2 Việc nghiên cứu và sử dụng bản đồ tư duy vào dạy học ở Việt Nam
BĐTD đã được ứng dụng rộng rãi ở các nước trên thế giới cách đây 20-30
năm. Thế nhưng ở việt nam chỉ mới biết đến BĐTD trong những năm gần đây.
Việc sử dụng BĐTD trong cuộc sống và học tập ở Việt Nam còn rất hạn chế,
chưa được ứng dụng rộng rãi. Đặc biệt việc vận dụng BĐTD vào trong dạy học
ở tiểu học nói chung và dạy học Tiếng việt nói riêng còn quá ít.
Trong khi cả xã hội đang bức xúc với việc “ đọc – chép”, thói quen “ học
vẹt” của học sinh thì việc sử dụng BĐTD kết hợp với các phương pháp dạy học
tích cực đã đem lại nhiều hiệu quả và lợi ích thiết thực.
Năm 2010, dự án Việt – Bỉ với chuyên đề “ Nâng cao chất lượng đào tạo
và bồi dưỡng giáo viên tiểu học” cũng đã giới thiệu tài liệu Dạy và học tích cực
– Một số phương pháp và kĩ thuật dạy học. Tài liệu này đã giới thiệu một số
phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực như: phương pháp học tập theo góc,
mảnh ghép, kĩ thuật khăn phủ bàn, đặc biệt là BĐTD.
Trong nhưng năm gần đây TS Trần Đình Châu cùng các cán bộ nghiên
cứu thuộc viện nghiên cứu giáo dục Việt Nam, dự án phát triển giáo dục kết hợp
với vụ giáo dục Trung học và cục nhà giáo của bộ giáo dục và đào tạo các tỉnh
đã đến các vùng miền trên khắp đất nước để nghiên cứu và nhân rộng phương
pháp mới này.
TS Trần Đình Châu và TS Đặng Thị Thu Thủy đã có nhiều bài báo cáo
khoa học và xuất bản nhiều cuốn sách có liên quan đến BĐTD như: dạy tốt - học
tốt các môn học bằng bản đồ tư duy, thiết kế BĐTD dạy – học môn Toán và
cuốn dạy tốt – học tốt ở tiểu học bằng BĐTD. Ngay khi vừa được phát hành các
cuốn sách này đã thu hút mạnh mẽ sự quan tâm của các nhà quản lí giáo dục, đội
ngũ giáo viên, phụ huynh và các em học sinh.
5
Năm 2010 ứng dụng BĐTD trong dạy và học đã được triển khai thí điểm tại
355 trường trên toàn quốc và được nhiều giáo viên và học sinh hồ hởi tiếp nhận.
Kết quả ban đầu cho thấy: Việc vận dụng BĐTD trong dạy học khắc phục
được dần thói quen học vẹt, tư duy máy móc và dần hình thành cho học sinh tư
duy mạch lạc, hiểu biết và nắm bắt vấn đề một cách sâu sắc, “ định vị trong đầu”
được các kiến thức, sự kiện cơ bản, có cách nhìn nhận vấn đề một cách khoa
học, hệ thống, không chỉ học tốt các kiến thức trong sách vở mà còn nắm bắt
được các kiến thức trong thực tế cuộc sống.
Trước kết quả khả quan này, năm 2011 Bộ Giáo Dục – Đào Tạo đã quyết
định đưa phương pháp dạy học bằng BĐTD là một trong năm chuyên đề dạy
học tích cực được tập huấn cho 4000 giáo viên.
Mặc dù vậy cho đến nay việc sử dụng BĐTD trong dạy học vẫn chưa
được ứng dụng ở diện rộng và chưa thực sự trở thành một phương pháp phổ
biến. Đặc biệt việc vận dụng BĐTD vào trong dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học
vẫn chưa được trao đổi thảo luận nhiều, dù trên thực tế chúng ta cũng sử dụng
không ít những kiểu sơ đồ cho giảng dạy.
Có thể nói: Việc vận dụng BĐTD vào dạy học Tiếng Việt ở tiểu học vẫn
đang là vấn đề khá mới mẻ. Vì vậy để cụ thể hóa phương pháp này trong giảng
dạy Tiếng Việt, ứng dụng và triển khai trên diện rộng là vấn đề cần được tiếp tục
bàn luận, trao đổi. Hơn nữa để nâng cao chất lượng dạy và học ở tiểu học thì con
đường sử dụng BĐTD là một trong những con đường dạy học khá hiệu quả.
Tất cả những nghiên cứu trên thế giới và trong nước nói trên một mặt là gợi mở,
định hướng cho chúng tui chọn đề tài này để tiếp tục nghiên cứu. Mặt khác
những nghiên cứu đó góp phần quan trọng tạo nên nội dung của khóa luận. Trên
cái nền tảng ấy chúng tui nghiên cứu và đề xuất thêm những vấn đề mới. Với đề
tài này, chúng tui mong muốn được góp phần vào việc cải tiến phương pháp dạy
học nói chung và phương pháp dạy học ở Tiểu học nói riêng.
3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Tags: hạn chế khi sử dụng phần mềm minmap trong dạy học môn lịch sử địa lí, Giải pháp vận dụng sơ đồ tư duy vào dạy luyện viết đoạn cho học sinh lớp 3, BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ Ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy học môn toán 4, 6 moi, cac phuong phap su dung ban đo tu duy trong day hoc tieng anh , dạy học bằng sơ đồ tư duy tròng trường tiểu học, biện pháp sử dụng sơ đồ tư duy dạy học tập làm văn, Vận dụng sơ đồ tư duy vào dạy học môn Toán lớp 5, tiến trình dạy luyện từ và câu lớp 2 violet, sử dụng sơ đồ tư duytrong dạy luyện từ và câu lớp 2, sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy luyện từ và câu lớp 2, chương trình dạy học luyện từ và câu lớp 5 violet, Một số biện pháp nâng cao hiệu quả học tốt môn Tiếng Việt lớp 5 violet, bài thuyet trình về sơ đồ tư duy dạy học lịch sử và địa lý violet, dạy học luyện từ và câu cho học sinh tiểu học, “Sử dụng sơ đồ tư duy để củng cố kiến thức phân môn Luyện từ và câu Lớp 5”., Biện pháp giúp HS học tốt về động từ trong phân môn luyện từ và câu lớp 4, Tên chuyên đề: Sử dụng sơ đồ tư duy góp phần nâng cao hiệu quả dạy học môn TNXH lớp 3., vận dụng bản đồ tư duy vào dạy học khoa học 4, cac phan mem ve so do tu duy khi day mon tieng viet lop 5, cac phan mem ve so do tu duy khi day mon tieng viet lop 4, sang kien kinh nhgiem so do tu duy vao day mo tieng viet 4 ket noi tri thuc, ““ Sử dụng sơ đồ tư duy nhằm phát huy tính tích cực trong dạy học Tiếng Việt cho học sinh lớp 4 ”. Trường Tiểu học Thị trấn Bắc Hà. Sử dụng sơ đồ tư duy nhằm phát huy tính tích cực trong dạy học Tiếng Việt cho học sinh lớp 4 ”. Trường Tiểu học Thị trấn Bắc Hà., biện pháp ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy học môn toán lớp 5, luận văn dạy học luyện từ và câu, sáng kiến về lập sơ đồ trong môn tiếng việt 4, kĩ thuật sơ đồ tư duy trong dạy bài viết 2 lớp 3 kết nối, bai thuyet trinh thi giao vien day gioi cap huyen dien tu mon tap lam van lop 5 bang so do tu duy, sử dụng blog trong dạy học, viết sơ đồ tư duy tủ lạnh mục đích sử dụng lớp 4, thực trạng việc day và học từ đồng nghĩa lop 5, biện pháp ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy toán lớp 5, sơ đồ tư duy luện từ và câu lớp 3 kết nối, sáng kiến kinh nghiệm sơ đồ tư duy trong dạy lịch sử lớp 4, sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học tiểu học tiếng việt lớp 4, ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy từ nhiều nghĩa, sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học lịch sử và địa lí ở tiểu học, ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy học một số môn học lớp 4, sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học tiểu học sách kết nối, LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI "KĨ THUẬT MẢNH GHÉP TRONG DẠY HỌC TẬP LÀM VĂN LỚP 3, giúp hs lớp 2 hứng thú học luyện từ và câu, biện pháp sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy môn tiếng việt lớp 4, sơ đồ tư duy trong phân môn luyện từ và câu lớp 5, biện pháp sử dụng sơ đồ tư duy trong tiếng việt lớp 5 violet, vận dụng sơ đồ tư duy trong giảng dạy môn Tiếng Việt, sơ đồ tư duy cấu trúc câu lớp 5, SỬ DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY DẠY HỌC CÁC CÂU KIỂU TRONG PHÂN MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂU LỚP 2, bao cao chuyen de day hoc theo so do tu duy lop 5, TS.Trần Đình Châu, Sử dụng bản đồ tư duy- một biện pháp hiệu quả hỗ trợ học sinh học tập môn Toán, Tạp chí Giáo dục, kì 2, tháng 9-2009, hướng dẫn sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học tập làm văn lớp 4, Ưu điểm của chuyên đề PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG HỌC TẬP CHO HỌC SINH TIỂU HỌC THEO SƠ ĐỒ TƯ DUYtrong việc triển khai giảng dạy Tiếng anh ở Tiểu học, hiêu qua kinh te cua việc dạy học bằng sơ đồ tư duy, một số biện pháp ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy học mầm non hoạt động khám phá khoa học, Sử dụng một số phần mềm thiết kế sơ đồ tư duy để nâng cao năng lực sáng tạo cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử - Địa lý lớp 7., các nghiên cứu về vận dụng sơ đồ tư duy trong môn tiếng việt để nâng cao khả năng ghi nhớ, sáng kiến kinh nghiệm sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học ngữ văn 6 mới, sang kien kinh nghiem van dụng phuong pháp sơ đồ tư duy( Mindmap) để nâng cao hiệu quả dạy học môn tiếng việt lớp 4, điều kiện để ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy học tiểu học, Giúp HS lớp 4, 5 ghi nhớ và hệ thống kiến thức môn Tiếng việt bằng Sơ đồ tư duy, thực hành kĩ thuật sơ đồ tư duy vào dạy môn địa lí lớp 5, sáng kiến kinh nghiệm sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học luyện từ và câu lớp 5, chuyên đề : vận dụng sơ đồ tư duy để nâng cao chất lượng dạy học cho học sinh lớp 2, ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy học môn tiếng việt ở lớp 5b, dạy luyện từ và câu lớp 4 bằng sơ đồ tư duy, lí do chọn đề tài ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy học, Ứng dụng sơ đồ tư duy trong dạy một số môn học cho học sinh lớp 5, sơ đồ tư duy trong luyện từ và câu lớp 4, biện pháp sơ đồ tư duy luyện từ và câu lớp 4, Sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy luyện từ và câu lớp 4, sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy họckhoa học lớp 5, VẬN DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC LUYỆN TỪ VÀ CÂU LỚP 4, Sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học môn luyện từ và câu lớp 4, sơ đồ tư duy trong dạy học luyện từ và câu lớp 4, 5, Biện pháp sửu dụng sơ đồ tư duy dạy tiếng việt lớp 4 ,5, vận dụng sơ đồ tư duy trong dạy học luyện từ và câu lớp 5, sơ đồ tư duy trong dạy luyện từ và câu lớp 4, cac chuyen de nang cao chat luong dạy hoc luyen tu va cau lop 5