[Free] Kiểm toán chu trình hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính do công ty Kiểm toán và tư

hẻ nào bị mất hay bị chủ ý bỏ sót
Hàng tồn kho được công khai đầy đủ
- Ghi sổ các số thẻ kho của những thẻ đã sử dụng và chưa sử dụng để theo dõi sau đó.
b2) Kiểm tra chi tiết quá trình đánh giá và ghi sổ hàng tồn kho
Thực hiện kiểm tra chi tiết quá trình đánh giá và ghi sổ hàng tồn kho là thủ tục kiểm toán quan trọng nhất để đưa ra bằng chứng chứng minh cho tính trung thực và hợp lý của hàng tồn kho của doanh nghiệp. Do vậy, thủ tục kiểm toán này sẽ tiến hành kiểm tra trên các mặt: kiểm tra giá hàng hoá, vật tư; kiểm tra quá trình tập hợp chi phí và tính giá thành sản xuất sản phẩm; kiểm tra giá trị thuần của hàng tồn kho và kiểm tra việc lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho.
i) Kiểm tra giá hàng hoá, vật tư
Đối với các doanh nghiệp, khi tiến hành mua hàng hoá, vật tư thì giá mua hàng hoá, vật tư được xác định: giá mua = giá ghi trên hoá đơn + chi phí thu mua.
Trong đó: chi phí thu mua sẽ gồm chi phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản trong quá trình mua hàng, các loại thuế không được hoàn lại và các chi phí khác có liên quan trực tiếp đến quá trình mua hàng.
Giá hàng tồn kho khi xuất kho không chỉ phụ thuộc vào giá mua vào ban đầu mà còn phụ thuộc vào phương pháp tính giá nào được áp dụng đối với hàng tồn kho vì hiện tại có rất nhiều phương pháp hạch toán được chấp nhận sử dụng trong kế toán.
Do vậy, Kiểm toán viên khi kiểm tra giá hàng hoá, vật tư sẽ tập trung vào các vấn đề:
* Kiểm tra việc áp dụng phương pháp hạch toán hàng tồn kho trong doanh nghiệp.
Khi tìm hiểu phương pháp hạch toán hàng tồn kho trong doanh nghiệp, kiểm toán viên sẽ lần lượt đi vào các vấn đề:
- Phương pháp định giá hàng tồn kho nào được doanh nghiệp sử dụng? Hiện tại theo chế độ kế toán Việt Nam thì có rất nhiều phương pháp định giá hàng tồn kho được chấp nhận sử dụng chẳng hạn như phương pháp giá thực tế đích danh; phương pháp bình quân gia quyền; phương pháp nhập sau xuất trước; phương pháp giá hạch toán. kiểm toán viên cần xác định rõ phương pháp định giá mà doanh nghiệp sử dụng.
- Doanh nghiệp có thay đổi phương pháp định giá hàng tồn kho năm nay so với năm trước hay không? Nếu trong trường hợp doanh nghiệp thay đổi phương pháp định giá hàng tồn kho thì tất cả những sự thay đổi đó cũng như sự ảnh hưởng của sự thay đổi đó có được doanh nghiệp khai báo đầy đủ trong thuyết minh báo cáo tài chính hay không. Kiểm toán viên phải có sự chú ý thích đáng đối với những thay đổi này của doanh nghiệp.
- Kiểm toán viên cũng cần xem xét tính hợp lý và phù hợp của phương pháp định giá hàng tồn kho mà khách hàng áp dụng thông qua việc thử nghiệm kiểm tra giá của một số hàng tồn kho thay mặt quan trọng.
* Kiểm tra giá mua hàng hoá, vật tư (việc kiểm tra này được tiến hành kỹ trong chu trình mua hàng- thanh toán): Khi tiến hành kiểm tra giá mua hàng hoá, vật tư thì kiểm toán viên sẽ đi kiểm tra giá mua hàng ghi trên hoá đơn mua hàng và kiểm tra chi phí thu mua.
- Kiểm toán viên chọn mẫu một số mặt hàng tồn kho quan trọng và tiến hành kiểm tra tính hợp lý và hợp lệ của các chứng từ mua hàng đó như: ngày tháng, tên và mã số tài khoản giao dịch của đơn vị bán hàng; chữ ký trên hoá đơn... đồng thời đối chiếu đơn giá trên chứng từ với đơn giá trên hợp đồng mua bán hay trên bảng báo giá của đơn vị bán.
- Khi kiểm tra chi phí mua hàng hoá, vật tư kiểm toán viên thường tiến hành kiểm tra các chứng từ phát sinh chi phí khi tiến hành mua hàng hoá, vật tư. Chi phí thu mua này thường được tập hợp sau đó tiến hành phân bổ cho từng loại hàng hoá, vật tư theo các tiêu thức phân bổ. Kiểm toán viên cần tiến hành kiểm tra xem các tiêu thức phân bổ này có hợp lý đối với từng hàng hoá, vật tư mua vào hay không bởi vì chi phí mua hàng khi được phân bổ sẽ ảnh hưởng đến giá hàng hoá, vật tư và sẽ ảnh hưởng đến việc tính giá vốn hàng bán trong năm tài chính hiện hành và ảnh hưởng cả đến năm tài chính tiếp theo. Chẳng hạn như: chi phí thu mua có thể được kết chuyển hết vào giá vốn hàng bán năm tài chính, hay được phân bổ cho hàng tồn kho và hàng hoá đã được tiêu thụ (liên quan đến năm tiếp theo).
ii) Kiểm tra quá trình tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm
Trong quá trình này, kiểm toán viên sẽ kiểm tra việc tập hợp chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung và việc phân bổ chi phí sản xuất chung đối với từng sản phẩm sản xuất ra thông qua hệ thống sổ sách chi phí và dựa vào kết quả của các thử nghiệm kiểm soát đã thực hiện trong giai đoạn trước. Quá trình kiểm tra này cần được thực hiện trong giai đoạn chuyển tiếp (giai đoạn giữa kỳ).
* Kiểm tra chi tiết chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Khi xem xét khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, kiểm toán viên cần thực hiện đối chiếu và xem xét chi tiết nguyên vật liệu xuất dùng cho các đối tượng có được hạch toán đúng vào tài khoản chi phí của đối tượng đó không. Để thực hiện được việc này, kiểm toán viên sẽ lấy mẫu một số nghiệp vụ xuất kho vật tư cho trực tiếp sản xuất để kiểm tra việc ghi sổ vào các tài khoản chi phí có phù hợp và đúng đắn không. Đồng thời kiểm toán viên cũng phải xem xét tính hợp lý của chi phí nguyên vật liệu bằng cách so sánh chi phí nguyên vật liệu thực tế và định mức. Nếu có sự chênh lệch lớn, kiểm toán viên phải tìm hiểu rõ nguyên nhân xem có sự sai sót hay gian lận trong việc hạch toán tăng hay giảm chi phí hay không.
* Kiểm tra chi tiết chi phí nhân công trực tiếp:
Việc kiểm tra chi tiết chi phí nhân công trực tiếp được thực hiện kỹ trong kiểm toán chu trình tiền lương và nhân viên nên khi thực hiện trong chu trình này sẽ dựa vào kết quả của chu trình tiền lương và nhân viên là chủ yếu song kiểm toán viên sẽ xem xét thêm: chi phí tiền lương và các khoản trích trên tiền lương được hạch toán đúng đắn vào các tài khoản chi phí của đối tượng không bằng cách đối chiếu các bảng tính lương và bảng phân bổ tiền lương, các bảng tính và phân bổ các khoản trích trên lương của từng bộ phận tránh trường hợp phát sinh chi phí nhân công khống. Kiểm toán viên cũng tiến hành so sánh chi phí nhân công theo giờ lao động thực tế phát sinh hay chi phí nhân công theo đơn vị sản phẩm với định mức để có thể phát hiện những phụ trội bất hợp lý có thể xảy ra.
* Kiểm tra chi tiết chi phí sản xuất chung:
Chi phí sản xuất chung trong doanh nghiệp được tập hợp bao gồm rất nhiều loại như: chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí bằng tiền khác... và việc phân bổ chúng cũng cần tuân theo các tiêu thức phân bổ một cách hợp lý. Do vậy trong quá trình kiểm tra kiểm toán viên cần chú ý xem xét việc xác định các loại chi phí sản xuất chung của đơn vị và tính hợp lý của việc xác định đó tránh việc kế toán đơn vị hạch toán nhầm các khoản chi phí không thuộc chi phí sản xuất chung như chi phí bằng tiền của dịch vụ vận chuyển hàng hoá, vật tư; chi phí bằng tiền phục vụ cho bán hàng... Khi xảy ra việc hạch toán nhầm thì kiểm toán viên cần xem xét số lượng, giá trị của các nghiệp vụ hạch toán nhầm, từ đó xác định ảnh hưởng của ...