Download miễn phí Nguyên tắc tổ chức và điều hành thị trường chứng khoán
Chợ bán theo phẩm chất hàng hóa
Công ty bán chứng khoán có cái to, cái nhỏ ; cho nên chứng khoán của
họ cũng được phân loại theo sức mạnh của công ty. Chứng khoán của
các công ty lớn, hội đủ một số điều kiện nào đó, sẽ được bán ở một khu
vực rộng rãi, phố xá đông người, gọi là các sàn giao dịch, như mô tả ở
bài 8. Dự thảo Pháp lệnh chứng khoán của ta gọi là "thị trường giao dịch
tập trung" ; cho ngắn gọn và tùy mạch văn, chúng ta sẽ dịch là chợ bán
trên sàn hay sàn giao dịch. Các từ này đều chỉ chung một chỗ là "trading floor".
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
Nguyên tắc tổ chức và điều hành thị trường chứngkhoán
Một cái chợ có tổ chức
Như đã đề cập trong các bài trước, thị trường là một "cái chợ". Ở mức
phát triển thấp, chợ là một nơi tập trung hàng hóa các loại, và kẻ bán
người mua gặp nhau. Ở mức phát triển cao hơn, như các siêu thị "mart",
chợ không có người bán.
Ở mức cao hơn nữa chợ là nơi diễn ra sự trao đổi. Ở đó người mua hay
bán không xuất hiện mà giao dịch với nhau qua những người môi giới.
Chợ bán chứng khoán thuộc loại này. Nơi đây, hàng là các chứng khoán
được trao
đổi ; nhưng chúng thực sự lại chỉ là những con số đi kèm với tên công
ty. Điều này giúp người mua kẻ bán, vào bất cứ lúc nào, cũng có thể
thay đổi vị trí, khi mua chứng khoán, khi bán nó đi. Và người này là
những nhà đầu tư hay công chúng như ta đã biết. Người đầu tư mua và
bán hàng, nhưng hàng của họ là hàng mua lại. Người bán thực sự là các
công ty cổ phần. Nhưng những công ty này chẳng còn dính dáng gì vào
việc buôn bán. Chợ bán chứng khoán có rất đông người mua, kẻ bán, bởi
thế, nó được tổ chức rất quy củ và được gọi là "một cái chợ có tổ chức
cao" highly organized market.
Các loại chợ
Bình thường, ở chợ hàng hóa, ta có chợ đầu mối và chợ bán lẻ là những
chợ phân loại theo số lượng hàng bán bán buôn, bán lẻ ; có chợ trong
nhà lồng, chợ bên ngoài nhà lồng là những chợ phân chia theo phẩm
chất hàng
bán ; rồi có chợ bán lương thực, chợ bán cây cảnh là những chợ phân
theo mặt hàng. TTCK cũng có những loại chợ giống như thế chỉ khác là
nó có tổ chức cao.
Chợ bán theo số lượng hàng bán
Chứng khoán thoạt đầu do công ty đưa ra ; khi đã đăng ký với Ủy ban
giao dịch chứng khoán thì họ được phép bán. Công ty sẽ bán cho một
nơi mua sỉ để cho tiện khi đưa bán cũng như lúc lấy tiền về. Công ty
"mua sỉ" là công ty bảo lãnh phát hành chứng khoán. Sự mua bán giữa
hai nơi này tạo nên thị trường sơ cấp, giống như chợ đầu mối.
Khi công ty "mua sỉ" đem bán lẻ chứng khoán cho công chúng, thì hai
người này tạo ra một thị trường thứ hai, gọi là thị trường thứ cấp, giống
như chợ bán lẻ.
Hai thị trường này ăn thông với nhau mới tạo nên TTCK. Nếu chỉ có
chợ sơ cấp không thôi, như ở ta hiện nay, thì chưa có TTCK.
Chợ bán theo phẩm chất hàng hóa
Công ty bán chứng khoán có cái to, cái nhỏ ; cho nên chứng khoán của
họ cũng được phân loại theo sức mạnh của công ty. Chứng khoán của
các công ty lớn, hội đủ một số điều kiện nào đó, sẽ được bán ở một khu
vực rộng rãi, phố xá đông người, gọi là các sàn giao dịch, như mô tả ở
bài 8. Dự thảo Pháp lệnh chứng khoán của ta gọi là "thị trường giao dịch
tập trung" ; cho ngắn gọn và tùy mạch văn, chúng ta sẽ dịch là chợ bán
trên sàn hay sàn giao dịch. Các từ này đều chỉ chung một chỗ là "trading
floor".
Chứng khoán của các công ty không hội đủ những điều kiện đòi hỏi kia
sẽ được bán ở một nơi khác gọi là bán "qua các quầy" over-the-counter
trading - OTC ; có thể tên chính thức của nó ở ta sẽ là "thị trường giao
dịch không tập trung", ở đây chúng ta dịch là "chợ bán trên bàn" hay
"bàn giao dịch" ta không gọi là quầy để không bị lẫn với quầy ở chợ trên
sàn. Chợ trên bàn, không có người qua kẻ lại, mà chỉ là các văn phòng
của các người môi giới đặt tại nhiều nơi trong nước. Họ cũng như khách
hàng giao dịch với nhau qua điện thoại.
Phân loại theo tính chất món hàng
Huy động vốn thì không chỉ công ty mới làm, mà cả chính quyền các
cấp cũng làm nữa. So với công ty, khả năng trả nợ của chính quyền chắc
chắn hơn, do đó các ràng buộc về trả nợ dành cho công ty không được
áp dụng cho chính quyền. Vì thế, công trái của chính quyền được bán ở
một chợ khác, thường là các ngân hàng thương mại. Sự việc này tạo ra
một chợ riêng bán công trái do chính quyền phát hành.
Sự phân loại các chợ như ở trên cốt cho dễ hiểu. Trên thực tế, các loại
chợ kia hoạt động đan xen với nhau tạo nên một TTCK. Vì cốt tủy của
một cái chợ là sự trao đổi, nên ở đâu có trao đổi là có chợ mà không nhất
thiết phải có một địa điểm chung cho kẻ mua người bán ; bởi thế "cái
bàn" cũng là một "cái chợ".
Nguyên tắc hoạt động của chợ
Thị trường sơ cấp phải giải quyết tất cả các vấn đề của việc vay nợ và
hùn vốn ; là những thứ luôn luôn có rủi ro. Muốn tránh rủi ro, người ta
phải thu thập tin tức, ký hợp đồng với các con nợ, và kiểm soát sự thực
hiện hợp đồng đó. Việc này sẽ do một công ty hay người bảo lãnh phát
hành chứng khoán underwriter làm. Họ sẽ thảo luận với các công ty
muốn bán chứng khoán về các điều kiện của hợp đồng. Khi hợp đồng
được thực hiện thì các công ty được ủy nhiệm trustee kiểm soát việc con
nợ thực hiện hợp đồng.
Chợ thứ cấp bán chứng khoán là nơi công ty bảo lãnh phát hành bán lại
chứng khoán cho công chúng. Chợ này - như đã biết - do các người môi
giới lập. Về những người này chúng ta sẽ đề cập ở bài XIII.
Chợ thứ cấp phải thực hiện ba chức năng. Một là, khai mở, hay xác định
một giá công bằng fair cho việc mua hay bán chứng khoán. Hai là, giúp
cho việc mua bán theo các giá kia được diễn ra nhanh chóng dễ dàng ;
tức là tạo ra thanh khoản. Ba là, giúp cho việc giao dịch ít tốn kém.
Xác định một giá công bằng
Chứng khoán tiêu biểu cho lời hứa của công ty phát hành là họ sẽ trả lại
số tiền đã nhận cùng với lời lãi sau này. Giá trị của lời hứa đó tùy thuộc
vào sự mong đợi của người đã bỏ tiền ra và vào sự đánh giá các rủi ro
liên quan đến sự trả nợ. Hai cái này lại bị chi phối bởi các thông tin có
sẵn ở những chỗ nhất định báo chí, cơ sở, nơi mua bán và bởi kết luận
mà người bỏ tiền rút ra từ các thông tin ấy. Cùng một thông tin, nhưng
những người khác nhau sẽ có những kết luận cho mình khác nhau.
Một giá cả công bằng cho chứng khoán là một phí tổn thấp nhất mà
những người hiểu biết thông tin sẵn sàng trả khi mua bán chứng khoán.
Một phí tổn thấp nhất cho người bán là số tiền cao nhất họ đòi được.
Còn phí tổn thấp nhất cho người mua lại là số tiền nhỏ nhất mà họ sẽ
phải trả.
Khai mở cái giá kia là một diễn trình làm giá hay tạo giá. Ở mỗi loại thị
trường diễn trình đó khác nhau.
Tạo ra hay có sẵn thanh khoản
Từ "thanh khoản" nghe khó hiểu. Ở đây, cho dễ nhớ, có thể nói một thị
trường có khả năng tạo thanh khoản là nơi mà ở đó bất cứ ai cũng có thể
mua bán nhanh chóng mà không bị thua thiệt. Thí dụ, khi bạn muốn bán
chứng khoán của một công ty, ở một nơi nào, vào bất cứ lúc nào, theo
cái giá công bằng, mà nơi đó có thể mua rồi trả tiền cho bạn ngay thì đó
là một thị trường có thanh khoản cao. Nếu phải lâu bạn mới bán được
hay phải "lót tay" mới bán được thì nơi đó không có thanh khoản hay
thanh khoản thấp.
Để có thanh khoản, TTCK sẽ áp dụng công nghệ bù qua sớt lại thanh
toán bù trừ. Số tiền nhận từ người mua sẽ được lấy ra trả cho người bán.
Nếu số người bán cao h...