chauduyenbi
New Member
Download miễn phí Đề tài Nghệ nhân Trịnh Thị Răm với dân ca truyền thống Hà Nam
MỤC LỤC
Lời Thank 1
Mở đầu 2
1. Lý do và mục đích chọn đề tài 2
2. Lịch sử vấn đề 5
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 7
4. Phương pháp tiến hành 8
5. Bố cục 8
Phần nội dung 9
Chương 1: Cuộc đời nghệ nhân Trịnh Thị Răm 9
Chương 2: Nghệ nhân với hát Dậm Hà Nam 16
2.1. Hát Dậm- một thành tố cơ bản trong lễ hội Quyển Sơn 16
2.1.1. Đền Trúc- nơi tổ chức hát Dậm và việc thờ Lý Thường Kiệt 16
2.1.2. Lễ hội Quyển Sơn- Đất sống của dân ca hát Dậm 19
2.1.3. Tục hát Dậm 20
2.1.3.1. Truyền thuyết về hát Dậm 20
2.1.3.2. Tổ chức hát Dậm 21
2.1.3.3. Làn điệu hát Dậm 22
2.1.4. Lời ca hát Dậm 23
2.1.4.1. Các dị bản 23
2.1.4.2. Ngôn từ 36
2.1.4.3. Thể thơ 52
2.1.4.4. Chủ đề- nội dung tư tưởng 55
2.2. Vai trò của nghệ nhân Trịnh Thị Răm với dân ca hát Dậm Hà Nam 72
Chương 3: Nghệ nhân với các loại dân ca khác ở Hà Nam 75
3.1. Dân ca Lãi Lê 75
3.2. Hát trống quân 77
3.2.1. Hát trong và ngoài gióng võ vật 77
3.2.2. Hát trống quân trên thuyền 79
3.3. Hát giao duyên vùng ngã ba sông Móng 86
Kết luận 92
Tài liệu tham khảo 94
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
ăm ba mái xem thuyền ấy nhẹ chăng?Sào kia chặt đất khăng khăng
Ta xá giổ dầm, giổ lấy sào lên
(Trang 61,62, Dân ca hát Dậm Hà Nam- Trọng Văn)
Dị bản 1:
Hồi quân, hồi quân!
Quân ta đã về
Đánh đã được giặc
Giặc đã lai hàng
Ta đẩy thuyền về
Da dã hò khoan
Cất quân đi đánh Chiêm Thành,
Bắt được tướng nó giao binh khải hoàn
Gác chèo, da dã hò khoan!
Bến đông thẳng tới vừa ban nửa ngày
(Trang 260, Tục ngữ ca dao dân ca Việt Nam- Lê Chí Quế, Mã Giang Lân)
Dị bản 2:
Hồi quân, hồi quân
Quân ta đã về
Đánh đã được giặc
Đánh đã lai hàng
Là ta đẩy thuyền về
Đẩy thuyền ta xá chèo thuyền
Năm ba mái xem thuyền ấy có nhẹ chăng?
Sào kia chặt đất khăng khăng
Ta khá nhổ dầm, nhổ lấy sào lên
Cất quân đi đánh Chiêm Thành
Bắt được tướng nó giao binh khải hoàn
(Trang 265, Văn nghệ dân gian Hà Nam- Hội văn học nghệ thuật Hà Nam)
Điệu bỏ bộ:
Đèn dằng dặc trên đầu thấp thoáng
Dạ bồi hồi nổi trận nhớ thương
Nhớ đến cơn dịu gió tan sương
Đành nhân sẽ bắc cầu Ô xem thử
Nhờ cơn gió lay mành, gõ cửa
Cửa quyền môn đức hạnh nhường nào!
Thương mấy nao, lại dễ mấy nao?
Làm sao khách lạnh lùng sương gió?
(Trang 269, Văn nghệ dân gian Hà Nam- Hội văn học nghệ thuật Hà Nam)
Thực ra đây mới chỉ là đoạn giáo đầu bỏ bộ. Những dị bản khác dài hơn rất nhiều, làm tăng sắc thái trữ tình cho những làn điệu hát Dậm. Trong đó, có thêm những câu như:
Nếp là nếp nếp mây,(tình ì à) dẻo lắm, ta bớ ru hời dẻo lắm nếp mây là nếp mây…
Hát Dậm là loại hát dân ca tương đối cổ ở Hà Nam. Hát Dậm có thể phát sinh từ thế kỷ X đến thế kỷ XI, được lưu truyền cho tới ngày nay trong đời sống của nhân dân lao động và đời sống của giới trí thức, với nhiều dị bản như trên đã nêu. Chính các dị bản đã chứng tỏ sức sống âm thầm, bền bỉ của loại hình ca hát dân gian đặc sắc này.
2.1.4.2. Ngôn từ
Văn bản hát Dậm có rất nhiều từ cổ như “lậu tấu” trong câu: “Thêu gấm mà xem lậu tấu mới rẫy lên khung”; “sắm liễu” trong câu: “Sắm liễu ra ngoài răm rắp tao khang”; “sắm hải, hè đôi, hè còi” trong câu: “Là sắm hải nhiều phen là loan phượng”…Những từ ấy ngày nay nghiên cứu phải cần rất nhiều thời gian.
Bên cạnh đó, hát Dậm còn có rất nhiều từ Hán Việt. Sau đây là bảng thống kê những từ Hán Việt đó (người viết thống kê theo văn bản “Dân ca hát Dậm Hà Nam” của tác giả Trọng Văn):
Stt
Từ hán việt
bài dân ca
số trang
giải nghĩa
số lần xuất hiện
Chú thích
1
ái ngãi
Giáo hương
98
yêu điều nghĩa
1
trong "ái ngãi nhân tình"
2
án
Hóa sắc
90
cứ, bằng cứ này để làm chứng cái kia
1
trong "trương đài bạch thạch án đông tây"
3
Đăng khoa
Mái hò 2
65
Đỗ đạt
1
4
Đông
Trấn ngũ phương, Mãi thần, Mái hò 2, Phong ống, Hóa sắc
50-59-66-82-90
chỉ phương đông, hay mùa đông
5
5
Đông các
Phong ống
85
gác đông, tên một cơ quan thời cổ trong triều đình phong kiến
1
trong "văn xã ta hoàng cung đông các"
6
Đông phương
Phong pháo, Trấn ngũ phương
45-77
phương đông
2
7
Đình trung
Phong ống
85
giữa đình
1
trong "pháo này tui đốt giữa đình trung"
8
Đào hoa
Múa chèo
57
tên một ngôi sao trong bói tử vi, chủ về tình cảm, ái tình.
1
trong"mỹ nữ đào hoa"
9
Đại
Yên cờ, Yên táo
89
to lớn
1
10
Đại hồng
Mái hò 2
67
Màu đỏ chính sắc
1
"Nào vóc đại hồng, vào gấm thêu hoa"
11
Đại hành
Phong pháo
76
việc làm lớn
1
trong "Giáo phái đại hành"
12
Đại vương
Phong pháo, Múa hương II, Giáo hương
81-96-99
vua
4
13
Đạo
Mái hò 3
69- 70- 72
Đạo lý, là một cái lẽ nhất định mà ai cũng phải noi đấy mà theo.
4
14
Đa đoan
Giáo vọng
102
nhiều mối, phức tạp
1
15
Đồng tâm
Chuốc rượu
87
cùng lòng
1
16
Đồng tự
Trấn ngũ phương
56
cùng chữ
1
17
Đinh
Trấn ngũ phương
45
can thứ tư trong mười can
1
18
Điều
Chèo quỳ
75
điều hòa
1
trong "mưa thuận phong điều"
19
Đế
Chèo quỳ
75
vua
1
20
Đệ huynh
Mái hò 3
70
anh em
1
21
Đế kinh
Chèo quỳ
75
chốn kinh đô
1
trong câu "bốn mừng thái hậu đế kinh"
22
Đệ tử
Giáo hương
99
Học trò
1
23
Đức
Chèo quỳ, Giáo hương
75-99
đạo đức, cái đạo để lập thân
2
24
Địa
Quỳ thực quỳ hoa
90
đất
1
25
An
Mái hò 3, Hóa sắc
72-90
Yên
2
26
An cư
Chèo quỳ
75
ở yên
1
27
Anh hùng
Phong pháo
81
người có chí khí, tài năng, đức độ
1
28
Bách chiến
Đẩy xe
61
hàng trăm cuộc chiến đấu
1
29
Bách phúc
Múa hương II
96
trăm phúc
1
30
Bách quan
Phong ống, Giáo hương
82-98
Trăm quan
3
31
Bách thắng
Đẩy xe
61
trăm thắng
1
32
Bái
Chuốc rượu
87
Lạy
1
33
Bình thì
Trấn ngũ phương
46
thời bình yên
2
trong "quốc tộ bình thì"
34
Bảo thái
Phong pháo
78
giữ thái hòa
1
35
Bắc
Mái hò 2
66
Phía bắc, phương bắc
1
36
Bắc cực
Hóa sắc
90
cực bắc
1
37
Bắc phương
Trấn ngũ phương
45
phương bắc
1
38
Bạch chỉ
Phong pháo
79
giấy trắng
1
trong "kim tuyến là áo, bạch chỉ ở trong"
39
Bạch thạch
Hóa sắc
90
đá trắng
1
trong "trương đài bạch thạch án đông tây"
40
Bạch trùng
Phong ống
85
loài sâu bọ
1
Trong "trừ dãy hoàng trùng lẫn bạch trùng"
41
Bổng lộc
Trấn ngũ phương
45
lương chính cộng với những cái thêm vào
1
42
Ban ngọ
Giáo hương
99
buổi trưa
1
43
Bang gia
Múa hương II
96
Đất nước
1
44
Bồng lai
Chuốc rượu
87
tên hòn đảo tiên, chỉ chốn tiên cảnh
2
trong "chén rượu bồng lai"
45
Binh quyền
Mái hò 2
65
quyền lực quân đội
1
trong "Trời từa đức chúa binh quyền chảy ra"
46
Bình an
Chèo quỳ
76
bình yên
1
47
Bính
Trấn ngũ phương
45
một can trong mười can
1
48
Cương thường
Mái hò 3
68
tam cương, ngũ thường
1
trong "ngồi buồn luận sự cương thường"
49
Cổ
Phong ống
83
xưa
1
50
Canh
Trấn ngũ phương
45
can thứ bẩy trong mười can
1
trong "Tây phương là canh, tân, kim"
51
Canh chủng
Trấn ngũ phương
52
trồng trọt
1
trong "Học phép thần nông canh chủng"
52
Cờ yên
Yên cờ
89
tức kỳ yên, cầu bình yên
1
trong "yên cờ là cờ yên"
53
Cẩn phong
Chuốc rượu
87- 88
phong lại kín đáo
3
trong "chén rượu cẩn phong"
54
Chư phật
Phong pháo
81
các vị phật
1
55
Chư thần
Phong pháo
81
các vị thần
1
56
Châu
Mái hò 2
67
đất được chia ra từng khu, lấy núi sông làm mốc
1
trong "Nào châu anh phá Giang Nam"
57
Chu viên
Mái hò 3
74
tròn đầy, đầy đủ
1
trong "Móng tay mỏ sẻ chu viên bòn hòn"
58
Chính chuyên
Mái hò 1
64
giữ đạo chính, chỉ thờ một chồng
1
59
Cửu trùng
Múa hương II
96
chín tầng, chỉ nhà vua
1
trong "Tâu vua muôn tuổi, cửu trùng vạn niên"
60
Cửu trùng thiên
Giáo hương
98
chín tầng trời
1
trong "ái ngãi nhân tình thấu đến cửu trùng thiên"
61
Dạ quang
Phong ống
83
ánh sáng ban đêm
1
trong "Thánh triều lồng lộng, khắp hết dạ quang"
62
Danh
Mái hò 3
72
danh tiếng
1
trong "có người nên tiếng nên danh"
63
Diêm sinh
Phong pháo, Phong ống
77-79-85
hỏa liệu, chất liệu
3
"Pháo đại, pháo trung/ No lòng diêm sinh"
64
Dục trị
Mái hò 3
71
muốn cai trị
1
"Dục trị kỳ quốc"
65
ất
Phong pháo, Trấn ngũ phương
45-77
can thứ hai trong mười can
2
66
Giá thú
Múa chèo
57
lấy chồng, lấy vợ
1
67
Giáng phúc
Phong ống
83
ban phúc
1
"lên đền giáng phúc/ ấy lời tui chúc ước"
68
Giáo phái
Phong pháo
76
c...