Monster_Kut3
New Member
Download miễn phí Hoàn lưu qui mô lớn thời kỳ bùng nổ gió mùa mùa hè trên khu vực Nam Bộ năm 1998
Dưới sự đốt nóngtheo mùa, WEB chuyển
dần từhình thếmùa đông sang hìnhthếmùahè.
Hình 4 cho thấy,nếu lấy 90oE là ranh giới phía
tâyvà 115oE là ranh giới phía đông, thời điểm
trước bùng nổgió mùa khu vực Nam Bộ được
đánh dấu bởi sựthay đổi hình thếgiữa hai kinh
độnày.Từ90oE sang phía tây và 115oE sang
phía đông, WEB vẫn giữnguyên độnghiêngvề
phía namchỉra hìnhthếcủa mùa đông, do đó
tín hiệu chuyển mùa đầu tiên được khẳng định
tại phía đông vịnh Bengal và bán đảo Đông
Dương (Hình 4a, b).
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 26, Số 3S (2010) 470‐478470
_______
Hoàn lưu qui mô lớn thời kỳ bùng nổ gió mùa mùa hè
trên khu vực Nam Bộ năm 1998
Bùi Minh Tuân, Nguyễn Minh Trường*
Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN,
334 Nguyễn Trãi, Hà Nội, Việt Nam
Nhận ngày 11 tháng 8 năm 2010
Tóm tắt. Trong nghiên cứu này, mô hình RAMS được sử dụng để mô phỏng sự phát triển của
hoàn lưu khí quyển qui mô lớn thời kì bùng nổ gió mùa mùa hè khu vực Nam Bộ năm 1998 nhằm
xác định những đặc trưng cơ bản và cơ chế hoạt động của bùng nổ gió mùa. Kết quả nghiên cứu
cho thấy sự bùng nổ gió mùa mùa hè khu vực Nam Bộ gắn liền với sự đảo ngược của gradient
kinh hướng của nhiệt độ tại các mực trên cao và sự thay đổi cấu trúc của áp cao cận nhiệt Tây Thái
Bình Dương. Trước thời điểm bùng nổ khoảng 3 ngày là sự xuất hiện của xoáy kép trên khu vực
Sri Lanka ở phía nam vịnh Bengal và sự di chuyển lên phía bắc của dải áp thấp xích đạo. Những
hình thế này gây ra sự thay đổi đột ngột của profile các biến khí quyển, tạo điều kiện cho sự bùng
phát đối lưu trên toàn khu vực.
Từ khóa: Hoàn lưu khí quyển qui mô lớn, bùng nổ gió mùa, gradient kinh hướng của nhiệt độ.
1. Mở đầu∗
Bùng nổ gió mùa liên quan chặt chẽ đến sự
thay thế đột ngột mùa khô bởi mùa mưa trong
chu kì hàng năm và sự biến đổi của nó là
nguyên nhân chính dẫn đến những thảm họa
thiên nhiên như lũ lụt, hạn hán trên một phạm
vi rộng lớn. Do đó, dự báo chính xác thời điểm
bùng nổ và chu kì hoạt động của gió mùa có vai
trò cực kì quan trọng đối với các hoạt động kinh
tế, xã hội, quản lí tài nguyên nước và phòng
chống thiên tai, đặc biệt với một quốc gia nông
nghiệp như Việt Nam.
Trong khi gió mùa mùa hè Ấn Độ và gió
mùa mùa hè Đông Á là những gió mùa điển
hình, đã được nghiên cứu nhiều trên thế giới,
Việt Nam (bán đảo Đông Dương) là khu vực
chuyển tiếp, giao tranh của các đới gió mùa lại
chưa được nghiên cứu nhiều. Và cũng vì là khu
vực chuyển tiếp nên thời tiết nơi đây diễn biến
rất phức tạp làm cho Việt Nam thường xuyên
phải gánh chịu những thiệt hại nặng nề về nông
nghiệp, nuôi trồng thủy sản, cháy rừng, xâm
nhập mặn, giao thông đường thủy và hàng
không… Do đó, nghiên cứu gió mùa ở Việt
Nam đang đặt ra là một nhu cầu thực tiễn cấp
thiết, có vai trò quan trọng nhiều mặt.
∗ Tác giả liên hệ. ĐT: 84-4-38584943.
E-mail: [email protected]
Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy sự
đảo ngược dễ nhận thấy trong chu kì mùa của
trường gió và sự luân phiên đột ngột của mùa
mưa và mùa khô trong chu kì năm của gió mùa
châu Á gắn liền với sự đảo ngược trong đốt
nóng khí quyển và những đặc trưng ổn định của
B.M. Tuân, N.M. Trường / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 26, Số 3S (2010) 470‐478 471
hoàn lưu qui mô lớn. Một trong những nghiên
cứu quan trọng được kể đến đó là lí thuyết về
sự thay đổi độ nghiêng của bề mặt sống áp cao
cận nhiệt do Mao và Chan (2004) [1]. Theo đó,
sống áp cao cận nhiệt tại một mực là đường có
độ cao địa thế vị đạt cực đại theo kinh hướng tại
mực đó. Dựa vào công thức gió địa chuyển, xác
định được đường sống cao áp này chính là
đường có tốc độ gió vĩ hướng bằng không. Khi
kết nối sống của đường đẳng áp tại các mực sẽ
tạo thành đường biên gió đông (phía nam) và
gió tây (phía bắc) từ mặt đất lên trên cao. Bề
mặt sống áp cao này được viết tắt là WEB
(Westerly Easterly Boundary). Trong nghiên
cứu của mình, Mao và Chan (2004) chỉ ra rằng
sự ấm lên theo mùa trong suốt cuối mùa xuân
và đầu mùa hè dẫn đến sự đảo ngược của
gradient nhiệt độ các mực trên cao phía nam
30oN. Dưới tác động này, bề mặt sống áp cao
cận nhiệt thay đổi dần độ nghiêng, WEB có xu
hướng nghiêng về phía có nhiệt độ ấm hơn,
nghĩa là mùa đông WEB nghiêng về phía nam
còn mùa hè WEB nghiêng về phía bắc. Khi
WEB trở lên thẳng đứng với bề mặt trái đất chỉ
ra sự thế chỗ của gió mùa mùa đông bởi gió
mùa mùa hè, do đó có thể sử dụng WEB như
một chỉ số chỉ ra sự bùng nổ gió mùa mùa hè
cho khu vực Việt Nam.
Bên cạnh yếu tố về đốt nóng bề mặt, những
yếu tố khác tác động tới sự bùng nổ và biến đổi
của gió mùa được Webster (2000) chỉ ra, bao
gồm [2]:
- Vai trò tương phản đất – biển: Đất và biển
có sự khác nhau về nhiệt dung, nước có thể tích
trữ một lượng nhiệt lớn vì nó là chất lỏng và có
thể truyền nhiệt xuống phía dưới nhờ quá trình
xáo trộn rối, sau đó lượng nhiệt sẽ được vận
chuyển lên trên trong tương lai.
- Vai trò sự quay trái đất: Tạo xoáy và tăng
cường gió. Dòng vượt xích đạo thay vì có
phương bắc nam khi lực Coriolis bằng không sẽ
có dạng đường cong khi lực Coriolis khác không.
- Vai trò của độ ẩm: Hơi nước bốc lên từ
đại dương, ngưng kết và gây mưa ở vùng ven
biển và trong lục địa, giải phóng lượng ẩn nhiệt
lớn. Ẩn nhiệt làm thay đổi gradient nhiệt độ
thẳng đứng dẫn đến sự gia tăng chênh lệch
gradient khí áp theo chiều ngang. Gradient khí
áp tăng đồng nghĩa với tăng gió mực thấp, do
đó tăng lượng ẩm cung cấp cho đối lưu – một
lần nữa tăng lượng ẩn nhiệt giải phóng. Đây là
quá trình hồi tiếp cực kì quan trọng của cơ chế
nhiệt động lực học gió mùa.
- Vai trò của lục địa - địa hình: Lục địa –
địa hình có vai trò như là nguồn nhiệt lớn, tăng
cường và định hướng trường gió. Hai khu vực
có địa hình cao của dãy núi Đông Phi và
Himalaya giống như hai bức tường lớn
chặn các dòng vĩ hướng, tập trung chúng thành
dòng xiết mực thấp với tốc độ gió lên tới 25 m s-1.
- Tác động của ENSO: ENSO vẫn được coi
là nguyên nhân chính cho sự thay đổi hàng năm
của gió mùa. Trong mối liên hệ với sự hoạt
động của áp cao cận nhiệt Tây Thái Bình
Dương, ENSO gây ra sự biến đổi về cường độ
gió cũng như lượng mưa trên toàn khu vực gió
mùa.
Mục 2 tiếp theo sẽ mô tả số liệu sử dụng và
cấu hình thực nghiệm để có thể nhận được các
kết quả phân tích bùng nổ gió mùa mùa hè năm
1998 sử dụng mô hình RAMS được đưa ra
trong Mục 3. Cuối cùng là phần kết luận.
2. Số liệu và cấu hình thực nghiệm
Trong nghiên cứu này, mô hình RAMS
được sử dụng để mô phỏng hoàn lưu khí quyển
thời kì bùng nổ gió mùa năm 1998 từ ngày
9/5/1998 đến ngày 19/5/1998. Tâm miền tính
đặt tại 35oN - 108oE, sử dụng phép chiếu cực.
Cấu hình miền tính bao gồm 207 bước lưới theo
phương vĩ tuyến, 161 bước lưới theo phương
kinh tuyến và 30 mực theo phương thẳng đứng.
B.M. Tuân, N.M. Trường / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 26, Số 3S (2010) 470‐478 472
Khoảng cách giữa các điểm lưới phương ngang
là 45 km. Lớp dưới cùng dày 100 m, độ dày các
lớp tiếp theo bằng độ dày lớp ngay sát bên dưới
nhân với 1,15. Khi độ dày lớp thẳng đứng đạt
120...