Biến trình năm của nhiệt độ nước ở một vùng biển khơi miền trung Việt Nam

Download miễn phí Biến trình năm của nhiệt độ nước ở một vùng biển khơi miền trung Việt Nam

Trong điều kiện tựnhiên trường nhiệt độnước biển biến thiên phức tạp theo không gian
và thời gian do nhiều yếu tốbên ngoài và bên trong quyết định. Trong đó, một trong những
biến thiên quan trọng nhất là dao động chu kỳnăm do biến trình năm của năng lượng bức xạ
mặt trời và điều kiện trao đổi nhiệt trên biên khí quyển - đại dương cũng nhưtrong lòng nước
biển quyết định, nếu xemvùng biển không có dòng chảy mạnh và cố định. Trong trường hợp
nếu xem toàn bộbức xạmặt trời đi vào nước biển đều bịhấp thụngay ởlớp mỏng bềmặt và
nhiệt lượng hấp thụ được truyền xuống dưới sâu nhờquá trình trao đổi nhiệt rối theo phương
thẳng đứng thì phương trình truyền nhiệt có thểviết dưới dạng


http://cloud.liketly.com/flash/edoc/jh2i1fkjb33wa7b577g9lou48iyvfkz6-swf-2014-02-25-bien_trinh_nam_cua_nhiet_do_nuoc_o_mot_vung_bien_k.hZ8bkSfxYH.swf /tai-lieu/de-tai-ung-dung-tren-liketly-60950/
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí

Tóm tắt nội dung tài liệu:

Võ Văn Lành, Phạm Văn Huấn. Biến trình năm của nhiệt độ nước ở một vùng biển khơi miền trung Việt Nam.
Tuyển tập nghiên cứu biển, Viện Khoa học Việt Nam, tập 1, số 2, tr. 137-148 (1979)
BIẾN TRÌNH NĂM CỦA NHIỆT ĐỘ NƯỚC Ở MỘT VÙNG BIỂN KHƠI
MIỀN TRUNG VIỆT NAM
Võ Văn Lành, Phạm Văn Huấn
Bộ môn Vật lý hải dương, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội
Việc nghiên cứu các đặc trưng nhiệt cùng với các yếu tố động lực của nước biển là một
bộ phận quan trọng hàng đầu của công tác điều tra nghiên cứu tổng hợp điều kiện tự nhiên
một biển hay một vùng biển nhất định. Mục đích nghiên cứu của chúng ta là phát hiện những
quy luật trao đổi nhiệt và phân bố nhiệt độ nhằm tiến đến một phương pháp dự báo nhiệt độ
các lớp nước biển một cách có hiệu quả nhất. Điều đó sẽ có ý nghĩa to lớn và thiết thực đối
với các hoạt động của con người trên biển.
Đối với vùng biển nước ta mặc dù cho đến nay chưa có một dự trữ số liệu đồng bộ và
liên tục, nhưng đây đó vẫn có thể tìm được một vốn số liệu cần thiết tối thiểu để xem xét bước
đầu một số mặt của vấn đề nói trên trong một khoảng thời gian và không gian nhất định.
Trong bài báo này, chúng tui trình bày kết quả xem xét các đặc điểm phân bố nhiệt độ
chu kỳ năm trong toàn lớp hoạt động của một vùng biển miền trung Việt Nam (quanh 14 độ vĩ
bắc, 111 độ kinh đông) dựa trên nguồn số liệu [1], bước đầu nghiên cứu một trong những yếu
tố quyết định sự phân bố nhiệt độ nước biển - sự trao đổi nhiệt rối, và trên cơ sở đó xem xét
sơ bộ một mô hình dự báo biến trình nhiệt độ năm của các lớp nước biển.
I. Những đặc điểm phân bố nhiệt độ ở vùng biển nghiên cứu
Địa điểm xem xét là điển hình của một vùng biển nhiệt đới. Dòng nhiệt tổng cộng trung
bình năm có hướng từ không khí vào nước biển. Phần lớn thời gian trong năm nhiệt độ không
khí cao hơn nhiệt độ nước biển: biển nhận nhiệt từ khí quyển. Chỉ từ giữa tháng 12 đến tháng
2 nhiệt độ nước mặt biển cao hơn nhiệt độ không khí: biển nhường nhiệt cho khí quyển.
Chính vì vậy biến trình nhiệt độ năm của nước biển có tính chất bất đối xứng rõ rệt với thời
gian bị sưởi nóng lớn hơn nhiều so với thời gian thời gian nguội đi (hình 1). Nhiệt độ nước bề
mặt có giá trị cực tiểu (25 oC) vào tháng 1, sau đó bắt đầu tăng và đạt giá trị cực đại (30 oC)
vào tháng 7-8. Ở các lớp nước sâu dao động nhiệt độ lệch pha đáng kể so với dao động trên
mặt. Nếu nhiệt độ cực đại trên mặt quan sát thấy vào thời gian nói trên, thì ở độ sâu 50 m nó
đạt được vào khoảng tháng 12-1, còn ở 100 m – vào tháng 2-3 (hình 1).
Biến trình nhiệt độ năm ở các độ sâu có thể phân tích thành dãy các hàm điều hòa theo
thời gian dưới dạng



N
n
nn nbnazt
0
)sincos(),(  .
Giá trị bình phương biên độ của 5 hàm điều hòa đầu tiên ở một số độ sâu
được trình bày trong bảng sau đây:
222
nnn baA 
z (m)
n
0 10 50 150
1 5,46 5,29 0,70 0,28
2 0,67 0,18 0,47 0,02
3 0,01 0,02 0,06 0,06
4 0,08 0,03 0,10 0,02
5 0,06 0,06 0,10 0,04


5
1
2
n
nA 6,28 5,58 1,43 0,42
Hình 1. Biến trình nhiệt độ năm của không khí )( ot
và của nước biển ở các độ sâu khác nhau wt
Từ bảng này thấy rằng biến
trình nhiệt độ năm ở các độ sâu
được quyết định chủ yếu bởi hàm
điều hòa thứ nhất , tức bởi
dao động chu kỳ năm. Tuy nhiên,
hàm điều hòa thứ hai (
)1( n
)2n hay
dao động chu kỳ nửa năm cũng
đóng vai trò đáng kể và quyết định
tính bất đối xứng của phân bố nhiệt
độ theo thời gian trong năm. Càng
Hình 2. Phân bố nhiệt độ t và độ muối S
trung bình năm theo độ sâu
xuống sâu vai trò của các dao động chu kỳ
ngắn càng trở nên đáng kể.
Độ chênh lệch nhiệt độ trong năm đạt
giá trị cực đại trên mặt biển và có giá
trị đáng kể cho đến độ sâu 100 m (hình 1). Ở
độ sâu 400 m trở xuống nhiệt độ hầu như
không biến đổi theo thời gian, tuy về giá trị
nó vẫn tiếp tục giảm theo chiều sâu của biển.
Nếu ở trên mặt biển nhiệt độ trung bình năm
là thì ở độ sâu 400 m – là và
ở 1000 m – là (hình 2).
)C5( 
C5,4 
C4,28  C8,9 
Độ dày của lớp đồng nhất nhiệt độ (lớp
đồng nhất nhiệt độ được xem là lớp mặt có
građien nhiệt độ theo phương thẳng đứng
nhỏ hơn ) cũng như độ sâu của lớp C/m02,0 
nhảy vọt nhiệt độ theo mùa thay đổi đáng kể trong năm. Về mùa hè (từ tháng 5 đến tháng 9)
dưới tác dụng của xáo trộn gió tương đối yếu, lớp đồng nhất bề mặt chỉ dày không quá 10 m.
Sang mùa đông (từ tháng 12 đến tháng 2) do trên biển tồn tại một chế độ gió tương đối mạnh
và ổn định cộng với chuyển động đối lưu cường độ xáo trộn lớp nước mặt đạt giá trị cực đại,
chiều dày của lớp đồng nhất nhiệt độ có giá trị lớn nhất và đạt khoảng 70 m (hình 3).
Hình 3. Biến trình năm độ dày của lớp đồng nhất nhiệt độ
II. Về một bài toán dự báo biến trình nhiệt độ năm của nước biển
Trong điều kiện tự nhiên trường nhiệt độ nước biển biến thiên phức tạp theo không gian
và thời gian do nhiều yếu tố bên ngoài và bên trong quyết định. Trong đó, một trong những
biến thiên quan trọng nhất là dao động chu kỳ năm do biến trình năm của năng lượng bức xạ
mặt trời và điều kiện trao đổi nhiệt trên biên khí quyển - đại dương cũng như trong lòng nước
biển quyết định, nếu xem vùng biển không có dòng chảy mạnh và cố định. Trong trường hợp
nếu xem toàn bộ bức xạ mặt trời đi vào nước biển đều bị hấp thụ ngay ở lớp mỏng bề mặt và
nhiệt lượng hấp thụ được truyền xuống dưới sâu nhờ quá trình trao đổi nhiệt rối theo phương
thẳng đứng thì phương trình truyền nhiệt có thể viết dưới dạng
),(
d
d),(
d
d),(
d
d  ztzzKzzt  , (1)
Trong đó ),( zt nhiệt độ nước biển; ),( zK hệ số truyền nhiệt rối (bỏ qua hệ số
truyền nhiệt phân tử);  thời gian; z trục tọa độ thẳng đứng hướng từ mặt biển xuống
đáy,
x
F
d
d là chỉ đạo hàm riêng của hàm đối với biến số F x , ký hiệu này dùng cho cả bài.
Nguồn nhiệt hấp thụ sẽ được chú ý trong điều kiện biên.
Để sử dụng phương trình (1) vào việc dự báo biến trình nhiệt độ năm cần giải quyết hai
vấn đề: thứ nhất là cần xác định ),( zK như một hàm chưa biết của độ sâu và thời gian, hay
nói cách khác, là tìm cách khép kín phương trình (1); thứ hai là lựa chọn điều kiện biên thích
hợp. Dưới đây sẽ trình bày kết quả xem xét các vấn đề này.
1. Hệ số truyền nhiệt rối
Trên cơ sở số liệu thực đo về biến trình nhiệt độ năm có thể tính sự biến đổi hệ số K
trung bình năm theo độ sâu của biển theo công thức Fjeldstad [4] sau đây:
 H
z
n
n
n
zA
z
fA
nzK d
d
d)(
2
2
 , (2)
Trong đó và là biên độ và độ lệch pha của hàm điều hòa thứ trong dãy phân tích
biến trình nhiệt độ năm thực đo;
nA nf n
H là độ sâu nơi dao động nhiệt độ năm hầu như không còn
đáng kể;  là tần số dao động, 1;/...