Download miễn phí Bài giảng Sinh lý học tế bào
Sinh lý học có niệm vụ phát hiện những qui luật về chức năng của cơ thể toàn
vẹn, cũng như chức năng của các hệ thống cơ quan, các cơ quan, các mô và các loại
tế bào trong mối liên hệ giữa chúng với nhau và trong mối liên hệ giữa cơ thể với
môi trường sống, bao gồm môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Đời sống các
động vật các nhà sinh học nghiên cứu theo các phương diện khác nhau, tìm hiểu các
quá trình thích nghi của động vật với môi trường sống, nghiên cứu về quá trình tiến
hoá, về đặc điểm loài, về tập tính. Sinh lý học ngiên cứu về những qui luật của các
quá trình chuyển hoá vật chất, tuần hoàn, hô hấp, hoạt động của cơ, hệ thần kinh và
các chức năng khác của cơ thể
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
h HP và nguồngốc điện HP.
- Hội chứng thích ứng chung của Selye (1936).
- Cơ chế tác dụng của hormon (Sutherland, 1965).
- Hệ thống chức năng (Anokhin, 1968).
bài 1: Những khái niệm cơ bản
trong sinh lý học
I- Đặc điểm cơ bản của tổ chức sống.
Đặc điểm cơ bvản của tổ chức sống là trao đổi vật chất và năng lượng
thường xuyên với môi trường. Để đảm bảo quá trình trao đổi chất, cơ thể phải có
khả năng đáp ứng lại tác động của môi trường sống. Sự đáp ứng này được biểu hiện
bằng tính hưng phấn.
1-Trao đổi chất và và năng lượng.
Trao đổi chất bao gồm sự tiếp nhận các chất từ môi trường vào cơ thể, biến
đổi chúng chúng và đào thải chúng từ cơ thể ra môi trường. trao đổi chất gồm hai
quá trình trái ngược nhau là đồng hoá và dị hoá.
a-Đồng hoá (assimulo) là toàn bộ quá trình tạo ra vật chất sống mới, gồm
hấp thu các chất từ ngoại môi, biến đổi và tạo thành các hợp chất phức tạp từ các
chất đơn giản. Quá trình này cần được cung cấp năng lượng.
b-Dị hoá (dissimulo) là sự phân giải các chất hữu cơ trong cơ thể và đào thải
chúng ra môi trường. Quá trình này sẽ giải phóng ra năng lượng cung cấp cho hoạt
động sống của cơ thể, trong đó có quá trình đồng hoá chất.
2-Tính chịu kích thích (irritabilitas).
Tổ chức sống có tính chịu kích thích, nghĩa là có khả năng trả lời lại mọi tác
động từ bên ngoài hay bên trong cơ thể. Những biến đổi về cấu trúc- chức năng
của cơ thể sống để trả lời lại các tác nhân khác nhau gọi là phản ứng sinh học, còn
các tác nhân gây ra phản ứng gọi là các kích thích.
a- Phản ứng sinh học và các loại kích thích.
- Phản ứng sinh học là sự thay đổi về cấu trúc và chức năng của cơ thể trả lời
lại tác nhân kích thích, như sinh trưởng phát triển, tổng hợp các chất, chuyển hoá
năng lượng, thực hiện công...
-Các tác động từ môi trường làm xuất hiện các phản ứng sinh học trong cơ
thể gọi là các kích thích. Theo đặc tính, kích thích chia ba nhóm:
+ Kích thích lý học: nhiệt, cơ học, điện, ánh sáng, âm thanh.
+ Kích thích lý- hoá: áp lực thẩm thấu, yếu tố môi trường.
+ Kích thích hoá học: nhiều chất có thành phần và tính chất khác nhau được
tạo ra trong cơ thể hay nhập vào cơ thể từ môi trường.
-Theo ý nghĩa sinh lý chia:
+ Kích thích thích đáng tác dụng lên các cấu trúc sinh học đặc chuyên,
chúng có khả năng tiếp nhập với độ nhạy cảm cao.
+ Kích thích không thích đáng là kích thích có tác dụng gây đáp ứng nhưng
các tế bào hay cơ quan không có bộ phận chuyên hóa để tiếp nhận kích thích đó,
VD: acid, base, nhiệt tác dụng vào cơ.
Trong nghiên cứu SLH thường dùng dòng điện để KT, vì an toàn, hiệu quả,
nhanh, dễ xác định và điều chỉnh cường độ và thời gian.
b- Tính hưng phấn và sự hưng phấn.
Khi tổ chức sống phản ứng lại các kích thích thích đáng hay không thích
đáng gọi là tổ chức được hưng phấn, còn khả năng đáp ứng lại kích thích bằng sự
hưng phấn gọi là tính hưng phấn.
Khi tổ chức hưng phấn, trong tổ chức tế bào sẽ diễn ra nhiều quá trình sinh
lý khác nhau, đó là những phản ứng sinh học phức tạp gồm nhiều quá trình lý-hóa
học, biểu hiện bên ngoài rất đặc trưng với từng tổ chức. VD: cơ-co, tuyến-bài tiết,
thần kinh-phát xung động...
Tính hưng phấn được đánh giá bằng cường độ và thời gian tối thiểu của
tác nhân kích thích có thể gây được trạng thái hưng phấn cho tổ chức bị kích thích.
Cường độ kích thích tối thiểu làm cho tổ chức hưng phấn được gọi là ngưỡng kích
thích.
- Cường độ kích thích thấp hơn cường độ ngưỡng gọi là cường độ dưới
ngưỡng.
- Cường độ kích thích cao hơn ngưỡng gọi là cường độ trên ngưỡng.
Nói chung cường độ kích thích càng cao trị số phản ứng càng lớn.
Với kích thích cường độ ngưỡng tổ chức bị kích thích chỉ đáp ứng sau một
thời gian nhất định. Thời gian này gọi là thời gian có ích.
Cường độ ngưỡng của dòng điện 1 chiều gọi là Rheobase (R).Nếu dùng
dòng điện có cường độ = 2R có thể rút ngắn thời gian có ích và dễ xác định,
Lapicque gọi là thời trị (Chronaxie). Trong lâm sàng dùng cả hai chỉ tiêu này để
đánh giá tính hưng phấn và trạng thái chức năng của các tổ chức thần kinh-cơ.
Tuy biểu hiện bên ngoài khác nhau, nhưng bên trong các tổ chức hưng phấn
đều diễn ra sự tăng cường các quá trình trao đổi chất và năng lượng, làm xuất hiện
nhiều loại năng lượng khác nhau, đặc biệt thay đổi hoạt tính điện sinh học.
c- Sự thay đổi điện thế trong các tổ chức hưng phấn.
+Màng tế bào có tính thấm không đều với các chất nhất là các ion, do đó sự
phân bố các ion giữa trong và ngoài tế bào có khác nhau: ở ngoài tế bào nhiều ion
Na+, trong tế bào nhiều ion K+. Khi màng ở trạng thái yên nghỉ, mặt trong màng
tích điện âm, mặt ngoài tích điện dương, màng ở trạng thái phân cực
(polarization) và ta ghi được dòng điện thế phân cực màng (hay điện thế yên
nghỉ).
Trị số điện thế yên nghỉ dao động từ -70 đến -90mV tuỳ loại tế bào.
+Khi tổ chức hưng phấn do kích thích, các lỗ màng rộng ra cho ion Na+ từ
ngoài vào trong tế bào, làm mặt ngoài tế bào trở nên âm, mặt trong tế bào mang
điện dương và hiệu điện thế màng thay đổi. Sự đổi cực màng gọi là hiện tượng khử
cực (depolarization), hiệu điện thế màng khi hưng phấn gọi là điện thế hoạt động,
có khả năng lan truyền nên còn gọi là điện thế lan truyền.
Lúc đầu biến đổi điện thế không lớn là khử cực nhẹ tại chỗ, không lan
truyền gọi là hưng phấn taị chỗ, tạo điện thế đáp ứng tại chỗ.
Tiếp theo kích thích đạt ngưỡng, biến đổi điện thế tăng vọt và Trị số điện thế
hoạt động đạt tới 120mV, (nhưng điện thế xuất phát là -90mV, nên điện thế hoạt
động đạt đến + 30mV).
+Sau khi ngừng kích thích màng trở về trạng thái ban đầu, đó là quá trình tái
cực màng (Repolarization). Quá trình này nhờ hoạt động của bơm "Na+-K+" và ta
ghi được điện thế tiếp diễn. Quá trình hồi phục sau hưng phấn có thể xảy ra ba khả
năng:
-Giảm phân cực, ngưỡng KT giảm ( E), khr năng hưng phấn tăng.
-Tăng phân cực, ngưỡng KT tăng (E), khả năng hưng phấn giảm.
-Phân cực bình thường về trạng thái ban đầu.
d- Tính trơ và tính linh hoạt.
+ Khi tổ chức hưng phấn, nó không trả lời lại các kích thích, đó là trạng thái
trơ.
- Trong thời gian xuất hiện điện thế hoạt động, tính hưng phấn mất hoàn
toàn gọi là giai đoạn trơ tuyệt đối. Với cơ tim là 250-300msec, sợi thần kinh:
0,5msec.
- Tiếp theo tính hưng phấn dần hồi phục, đó là giai đoạn trơ tương đối.
- Tiếp đến là giai đoạn hưng vượng có điện thế giảm phân cực, tính hưng
phấn tăng cao hơn bình thường.
- Tiếp theo, mức hưng phấn trở về mức ban đầu, giai đoạn tính hưng phấn
hồi phục hoàn toàn.
+ Khả năng hồi phục của tổ chức được đánh giá bằng tính linh hoạt
(labilite): đó là tốc độ hình thành các phản ứng (các sóng hưng phấn) trong một
đơn vị thời gian. Nói cách khác là số lượng điện thế hoạt động trong một sec.
- Với d...