heocondethuongk2410
New Member
Download miễn phí Luận văn Tiểu thuyết Lê Lựu thời kỳ đổi mới
Nhà nghiên cứu Đinh Quang Tốn từng cho rằng: “Nếu trong tổng sốsáu trăm hội
viên Hội nhà văn Việt Nam, cứmười người chọn lấy một người tiêu biểu thì Lê Lựu là
một trong tổng số60 nhà văn ấy. Nếu vềvăn xuôi hiện đại, chọn lấy ba mươi tác phẩm, thì
có mặt Thời xa vắng”[104, tr. 663]. Đấy là một ý kiến xác đáng bởi vì chính Lê Lựu là
một trong những người đầu tiên nhìn nhận hiện thực đời sống xã hội một cách tỉnh táo và
khách quan. Bằng sựchân thật nhưng cũng không kém phần tinh tế, nhà văn đã đi sâu
phân tích đời sống tinh thần con người, chỉra những tồn tại trong ý thức hệtưtưởng đểtừ
đó cắt nghĩa và lý giải hiện thực.
Một trong những "hiện thực" lúc bấy giờ được nhà văn nhận thức lại và phản ánh
một cách gay gắt, quyết liệt chính là "quan niệm duy ý chí một thời". Vậy quan niệm duy ý
chí là gì mà tác giảlại lên án nhưvậy?
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
Văn Yến, người có thể hiểu mình, có thể minh oan cho mình thì chínhcon người ấy cũng áp đặt cách nghĩ chung của mọi người cho anh. Ông chỉ nhìn hiện
tượng chứ không thấy được bản chất vấn đề. Qua cuộc đối thoại giữa Kiêm với thủ trưởng,
một lần nữa tác giả muốn khẳng định sự độc ác vô nhân đạo của quan niệm duy ý chí.
Chưa hết, khi con trai Kiêm là Mai và Sau lớn lên, đáng lẽ con anh phải được học tập
bình thường. Thế nhưng với quan niệm duy ý chí, những người có chức có quyền lúc ấy
lại kìm hãm khả năng phát triển của họ vì sợ họ trả thù cách mạng bởi chúng là con của
một tên tử tù. Có thể nhận thấy, hiện thực cuộc sống trong thời ấy đã được phản ánh một
cách sinh động và sâu sắc. Cuộc sống ấy "không phải đổ máu vì chủ nghĩa cá nhân tư sản
cực đoan" nhưng "phải trả giá nặng nề cho tâm lý nông dân - phong kiến gia trưởng" [104,
tr.590]. Lê Lựu đã nhận thức lại thực tại nhưng không phải là phủ nhận, gạt bỏ nó. Ông
khám phá sâu hơn vùng hiện thực mà trước đây do nhu cầu lịch sử, do sự vận động của
thực tại đời sống nên chưa được chú ý đúng mức.
Như vậy, nhận thức lại hiện thực, phê phán quan niệm duy ý chí chính là một trong
những vấn đề được nhà văn cũng như các cây bút đương thời phản ánh sâu sắc trong tác
phẩm của mình. Chúng ta bắt gặp điều này qua nhân vật Bời trong tác phẩm Phiên chợ
Giát của Nguyễn Minh Châu. Cũng như Lê Lựu, Nguyễn Minh Châu nhận thấy hậu quả
thảm hại do quan niệm duy ý chí gây ra. Hình ảnh lão Khúng khốn khổ, mất tự do và thậm
chí đôi khi cảm giác mình giống như con Khoang đen, làm việc quần quật cả đời dưới cái
ách đè lên vai buộc chặt bằng dây chão và hoàn toàn mất ý thức về tự do chính là do ông
chủ tịch "toàn nghĩ những việc to tát vĩ đại", lại say sưa với lý luận về "hai con đường".
Vậy là không phải cái gì khác, chính chủ nghĩa duy ý chí đã triệt tiêu bao ước mơ,
khát vọng của con người. Là một trong những nhà văn khá nhạy cảm, Lê Lựu nhanh
chóng chỉ ra quan niệm, lối tư duy duy ý chí đã trở thành sợi dây trói buộc đời sống tinh
thần con người gây ra biết bao thảm kịch. Tác giả nhận thấy sự thất bại của lối tư duy lỗi
thời lạc hậu, thiển cận cực đoan đó đồng thời phê phán, lên án một cách quyết liệt, Cho
nên các tác phẩm của Lê Lựu nói chung và bộ ba tác phẩm Thời xa vắng, Sóng ở đáy sông,
Chuyện làng Cuội nói riêng đã đóng góp vào sự hình thành khuynh hướng nhận thức và
đánh giá lại hiện thực của tiểu thuyết Việt Nam trong thời kỳ đổi mới.
2.2.2. Sự nhận thức chân thực những khía cạnh khác nhau về hiện thực trong xã
hội lúc bấy giờ
2.2.2.1. Nhận thức về những hạn chế của đường lối chính sách
Không chỉ dừng lại việc nhận thức quan niệm duy ý chí một thời, Lê Lựu còn mở
rộng phạm vi phản ánh trong việc nhận thức một cách chân thực và chỉ rõ cho mọi người
thấy không ít chính sách cải cách mang tính quan liêu và tác hại ghê gớm của nó.
Đây qủa là một trong những điều mới mẻ và chân thực nhất. Chúng ta biết rằng trong
công cuộc đổi mới, với những chính sách tiến bộ, đất nước đã đạt được những thành tựu
lớn lao. Thế nhưng bên cạnh đó cũng gặp không ít những hạn chế, những lầm lẫn đáng
tiếc. Bạn đọc không khỏi xốn xang khi chứng kiến những giông bão do chính nó gây ra.
Điều này chúng ta bắt gặp trong hàng loạt tác phẩm thời ấy. Ở đó, không còn anh em, bè
bạn, cha con. Để tồn tại, họ phải quay mặt lại với nhau. Trong Lão khổ của Tạ Duy Anh,
em bị buộc phải bịa ra chuyện để "tố" anh. Trong Mảnh đất lắm người nhiều ma của
Nguyễn Khắc Trường, con trai - Vũ Đình Phúc - đứng ra tổ chức thanh thiếu niên hô vang
khẩu hiệu đã đảo chính người đẻ ra mình - Vũ Đình Đại. Khi người cha bị đưa ra đấu tố
công khai, con dâu cầm liềm dỉa dói trước mặt cha chồng, còn đứa con trai thể hiện đầy
bản lĩnh rằng "mày có biết tao là ai không?". Nằm trong dòng chảy đó, Lê Lựu cũng cho
chúng ta thấy một cách đầy đau xót về cuộc cải cách này. Ông đã vạch ra, chỉ rõ cho mọi
người thấy những bước đi "chệch choạc" của chính sách ở một "thời xa vắng".
Đến với những trang viết như vậy, người đọc thật sự xúc động bởi vì những điều ấy,
trước khi có sự chỉ đạo của Đảng thì hầu như không ai dám nói. Nhà văn dường như "cho
qua", "lờ đi" hay vờ như "không thấy, không biết". Điều đó có thể là do hạn chế của thời
đại nên các nhà văn chưa có được một thái độ dũng cảm hơn trong phản ánh. Giờ đây, với
sự động viên khuyến khích "trả lại cho văn học bản chất vốn có của nó", Lê Lựu cũng
như các nhà văn trong thời kỳ đổi mới đã mạnh dạn mổ xẻ, đặt lại vấn đề.
Nhận thức lại những mặt trái của chính sách cải cách là một trong những vấn đề khá
tế nhị và nhạy cảm. cần nhìn nhận một cách khoa học đúng đắn, bởi nếu không thì
điều ấy sẽ có tác dụng ngược lại, không những không nói được gì mà còn có tính chất "bôi
đen".
Trước khi là một nhà văn, Lê Lựu đã là một chiến si. Đứng trong hàng ngũ của
những anh lính cụ Hồ, ông hiểu rõ hơn ai hết những chính sách cải cách của Đảng đề ra
cho đất nước trong vận hội mới. Ông không những hiểu ngọn nguồn sâu xa, hiểu một cách
cặn kẽ những chính sách đường lối đúng đắn của Đảng mà thông qua tác phẩm, ông đã chỉ
cho mọi người thấy những mặt hạn chế đáng tiếc của chính sách cải cách đó. Hơn thế nữa,
trên những trang viết, ta thấy ông nhận chân để hiểu một cách trọn vẹn, thấu đáo chứ
không phải hằn học, miệt thị với những sai lầm của quá khứ. Đấy chính là "cái tâm" cần
có và đáng trân trọng của người nghệ sỹ.
Trong thế giới nghệ thuật Chuyện làng Cuội, ta thấy rõ những hạn chế của chính
sách cải cách mang tính quan liêu bao cấp và tác hại của nó.
Trước hết là chính sách "Thăm cùng kiệt hỏi khổ". Thật ra, chính sách ấy không hề sai
mà cái sai cơ bản chính là những con người tiến hành thực hiện. Trong truyện, thông qua
nhân vật đội Lăng - một trong những cốt cán tiêu biểu lúc bấy giờ - nhà văn đã phơi trần
cho thấy hiện thực cay đắng của một thời xa vắng. Bằng năng lực tài tình, đội Lăng nhanh
chóng xem xét, điều tra và cung cấp lý lịch của anh Kiêm một cách hợp "logic" khiến bà
con nông dân ai cũng thán phục và hết sức ngỡ ngàng: "...đội và đoàn uỷ tưởng là do nông
dân tố giác. Bà con nông dân lại tưởng đội " người tài tình biết từ chân tơ kẽ tóc của nó
hàng mấy chục năm nay". Cho nên ai cũng "à" lên "đúng rồi" [106, tr. 207]. Với việc quy
kết, chụp mũ của đội Lăng, anh Kiêm phải chết một cách oan ức, đau đớn, tủi nhục. Hai
đứa con trai sau này của anh cũng không được đi đâu học vì một lần nữa người ta lo sợ
chúng là con của một "kẻ tử tù". Chúng có thể "phá hoại", "hằn thù" với cách mạng như
lời ông Cu Từ: "Người ta sửa sai là hạ thành phần, giả nhà cho cô, dù nó chỉ còn là cái
khung. Cô không là giai cấp bóc lột, chồng cô không là phản động, được ...