Download miễn phí Luận văn Nghiên cứu địa danh thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên
MỤC LỤC
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng biểu
MỞ ĐẦU . 1
1. Lí do chọn đề tài . 1
2. Đối tượng và nội dung nghiên cứu . 2
3. Lịch sử vấn đề . 2
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài . 5
5. Phương pháp và tư liệu nghiên cứu . 5
6. Cấu trúc luận văn . 6
Chương 1: NHỮNG CƠ SỞ LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ĐẾN ĐỊA DANH
VÀ ĐỊA DANH HỌC . 8
1.1. Khái niệm về địa danh . 8
1.2. Phân loại địa danh.11
1.3. Đặc điểm của địa danh .12
1.4. Các phương diện nghiên cứu địa danh .14
1.5. Một số đặc điểm của địa bàn nghiên cứu liên quan đến địa danh và địa danh học .15
1.5.1. Về địa lí .15
1.5.2. Về lịch sử .18
1.5.3. Về văn hóa .20
1.5.4. Về dân cư .21
1.5.5. Về ngôn ngữ.23
1.6. Kết quả thu thập và phân loại địa danh .24
1.6.1. Kết quả thu thập địa danh .24
1.6.2. Kết quả phân loại địa danh .25
1.7. Tiểu kết .26
Chương 2: CẤU TẠO CỦA ĐỊA DANH THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ
VÀ HUYỆN ĐIỆN BIÊN .28
2.1. Cấu trúc phức thể địa danh thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên .28
2.1.1. Vài nét về mô hình cấu trúc phức thể địa danh.28
2.1.2. Cấu trúc phức thể đị a danh thành phố Điện Biên Ph ủ và huyệnĐiện Biên .30
2.2. Thành tố chung .32
2.2.1. Khái niệm thành tố chung .32
2.2.2. Thành tố chung trong địa danh thành phố Điện Biên Phủ và huyệnĐiện Biên .33
2.3. Địa danh (tên riêng) .38
2.3.1. Khái niệm địa danh .38
2.3.2. Số lượng yếu tố trong địa danh .39
2.4. Đặc điểm cấu tạo của địa danh thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên .44
2.4.1. Địa danh có cấu tạo đơn .45
2.4.2. Địa danh có cấu tạo phức .46
2.5. Các cách đị nh danh trong địa danh thành phố Điện Biên Phủ và
huyện Điện Biên .51
2.5.1. Khái niệm về cách định danh .51
2.5.2. Các cách định danh trong địa danh thành phố Điện Biên Phủ và
huyện Điện Biên .53
2.5.3. Tổng hợp kết quả .62
2.5.4. Nhận xét về các cách định danh trong địa danh thành phố
Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên .63
2.6. Tiểu kết .65
Chương 3: ĐẶC TRưNG NGÔN NGỮ - VĂN HÓA TRONG ĐỊA
DANH THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ VÀ HUYỆN ĐIÊN BIÊN .68
3.1. Một số vấn đề về ngôn ngữ và văn hóa .68
3.1.1. Khái niệm văn hóa .68
3.1.2. Mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hóa .69
3.1.3. Vài nét về văn hóa thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên được
thể hiện qua các địa danh .72
3.2. Ý nghĩa của địa danh và hiện thực được phản ánh .74
3.3. Nghĩa của các yếu tố trong địa danh thành phố Điện Biên Phủ và
huyện Điện Biên được thể hiện qua nguồn gốc ngôn ngữ .79
3.3.1. Các yếu tố rõ ràng về nghĩa .80
3.3.2. Các yếu tố chưa rõ ràng về nghĩa .82
3.4. Tính đa dạng của các loại hình đối tượng địa lí qua các yếu tố địa danh
của thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên .83
3.4.1. Tính đa dạng của các loại hình đối tượng địa lí .83
3.4.2. Bức tranh địa hình mang tính cảnh quan rõ nét .84
3.5. Phân loại ý nghĩa của các yếu tố trong địa danh .87
3.6. Các nhóm từ và tên gọi theo trường nghĩa.90
3.6.1. Nhóm ý nghĩa phản ánh hiện thực khách quan gắn liền với nhữngđối tượng địa lí .90
3.6.2. Nhóm ý nghĩa phản ánh đời sống tư tưởng, tình cảm của con người . 103
3.7. Một số địa danh gắn với đời sống, lịch sử, văn hóa ở thành phố Điện
Biên Phủ và huyện Điện Biên . 107
3.7.1. Điện Biên Phủ. 107
3.7.2. Thành Bản Phủ và đền Hoàng Công Chất. 115
3.7.3. Hồ U Va. 121
3.7.4. Đồi A1 . 124
3.8. Tiểu kết . 129
KẾT LUẬN . 132
Những bài báo của tác giả có liên quan đến luận văn đã được công bố . 135
Tài liệu tham khảo . 136
Phụ lục . 140
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
asách báo dịch thuật... hay trong cộng đồng một dân tộc, ngôn ngữ là phương tiện
tích lũy và truyền đạt những tri thức, thông tin từ thế hệ trước đến thế hệ sau.
Những tri thức, thông tin đó có thể là lịch sử, truyền thống, kinh nghiệm sản xuất, là
tâm lí, phong tục, tập quán, tín ngưỡng... Vì thế có nhà nghiên cứu đã khẳng định:
Ngôn ngữ thực sự là tấm gương của nền văn hóa dân tộc.
Như vậy mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hóa không chỉ là mối quan hệ bao
hàm mà còn là mối quan hệ tương tác, bổ trợ và chi phối lẫn nhau. Ngôn ngữ là một
bộ phận độc lập của văn hóa đồng thời cũng là một thành tố quyết định sự tồn tại
của một nền văn hóa. Mỗi dân tộc bằng lao động sáng tạo, bằng các hoạt động thực
tiễn đã sáng tạo ra các giá trị vật chất và tinh thần, tạo nên nền văn hóa của riêng họ.
Để các giá trị văn hóa đó được con người trong thời đại đó lĩnh hội cũng như con
người qua các thế hệ khác nhau, giữa các dân tộc khác nhau tiếp thu, sàng lọc và
phát triển lên thì phải nhờ đến công cụ vô cùng quan trọng đó là ngôn ngữ. Nhờ có
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 71
ngôn ngữ với những nội dung và ngữ nghĩa của nó mà cách nhận thức, tư duy, lối
sống... của một dân tộc hay nói cách khác là những đặc trưng văn hóa của một dân
tộc được bảo tồn, được phát triển theo thời gian, không gian.
Trước đây ngôn ngữ - văn hóa đã được nghiên cứu ở nhiều lĩnh vực khác nhau
trong các ngành khoa học xã hội và nhân văn nói chung và trong ngôn ngữ học nói
riêng, đến nay mối quan hệ giữa ngôn ngữ - văn hóa ngày càng được nghiên cứu sâu
rộng. Thuật ngữ ngôn ngữ - văn hóa, thuật ngữ này nên được hiểu ở cả bình diện hẹp
và rộng: “Theo cách hiểu nghĩa ở bình diện hẹp thì ngôn ngữ - văn hóa là ngôn ngữ
phản ánh những biểu hiện của văn hóa trong ứng xử giao tiếp. Theo cách hiểu ở bình
diện rộng hơn thì đó là sự phản ánh những yếu tố, những biểu hiện, những đặc điểm
của văn hóa vật thể và văn hóa phi vật thể trong ngôn ngữ, qua ngôn ngữ” [31, tr.137].
Địa danh cũng là một lĩnh vực ngày càng được các nhà nghiên cứu quan tâm
trong ngôn ngữ học. Mỗi địa danh gắn chặt với những đối tượng cụ thể, ở một thời
điểm nhất định nào đó nên địa danh gắn liền với quá trình lao động sản xuất, lịch sử, xã
hội, tôn giáo, tín ngưỡng, tư duy, cách nghĩ của mỗi dân tộc. “Địa danh như những đài
kỉ niệm bằng ngôn ngữ một cách độc đáo, nó lưu giữ những thông tin về văn hóa” (Hà
Quang Năng). Hay Phạm Đức Dương đã nhận xét: “Lần theo các địa danh, mặc dù vỏ
ngữ âm đã bị biến dạng đi rất nhiều, ngữ nghĩa đã bị mất hay được giải thích theo từ
nguyên dân gian, chúng ta vẫn có thể dựng lại địa bàn cư trú và những điểm tụ cư lâu
đời của các tộc người” [19]. Qua địa danh chúng ta có thể thấy phần nào nền văn hóa
vật chất và văn hóa tinh thần của mỗi dân tộc. Cho nên nghiên cứu những đặc trưng
ngôn ngữ - văn hóa của địa danh cần quan tâm đến sự thể hiện các phương diện văn
hóa vật chất vật chất và tinh thần trong địa danh.
Nghiên cứu địa danh trong thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên từ
góc độ ngôn ngữ - văn hóa là xem xét những giá trị của nền văn hóa Điện Biên nói
riêng và ảnh hưởng của những nền văn hóa khác nói chung đến địa danh. Từ đó
thấy được những giá trị văn hóa đặc sắc của nhân dân các dân tộc trong thành phố
Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên được thể hiện như thế nào qua các địa danh
phong phú nơi đây.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 72
3.1.3. Vài nét về văn hóa thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên
đƣợc thể hiện qua các địa danh
Điện Biên Phủ, vùng đất nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc, cái tên mới nghe
qua đã gợi nhắc đến một vùng đất giàu ý nghĩa lịch sử. Vùng đất mà các đồng bào
dân tộc thiểu số nơi đây đã đoàn kết cùng với nhân dân cả nước làm nên chiến thắng
Điện Biên Phủ lịch sử lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu. Vùng đất ấy cũng rất
giàu bản sắc văn hóa.
Về văn hóa vật thể ở thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên trước hết
phải nói đến văn hóa của người Lự với thành Tam Vạn (tên cổ là Viêng Sam Mứn),
chùa Vạt Bu Hôm, (dưới triều đại phong kiến đây là dân tộc đầu tiên thống trị lâu
dài và đã góp phần xây dựng vùng đất Mường Thanh giàu có), văn hóa của người
Kinh với thành Bản Phủ (tên cổ là Chiềng Lề) dưới thời Hoàng Công Chất. Đây là
những trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của vùng đất Mường Thanh xưa. Còn
văn hóa người Thái và một số dân tộc khác chủ yếu còn lại qua các di tích như chùa
Pá Sa, hang Huổi He, trống đồng cổ ở bản Nà Hý... và các di tích văn hóa ở khu
khảo cổ học Hồ U Va. Rồi các địa danh như cầu Mường Thanh, sân bay Điện Biên
Phủ, hầm Đờ Cát là những chứng tích lịch sử mà thực dân Pháp còn để lại sau thất
bại nhục nhã tại chiến trường Điện Biên Phủ năm 1954; hay quốc lộ 12 là con
đường thể hiện tình hữu nghị giữa hai dân tộc Việt Nam - Trung Quốc và còn rất
nhiều những địa danh khác nằm rải rác ở các di tích, các công trình, tượng đài,
những cây cầu, ngôi đền, con đường v.v.
Về văn hóa phi vật thể ở thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên trước
hết phải nói đến văn hóa tín ngưỡng qua các công trình đền, chùa. Sự tồn tại của
đền Hoàng Công Chất và các di tích của chùa Vạt Bu Hôm, chùa Pá Sa ở địa bàn
huyện Điện Biên đã phần nào thể hiện đời sống tôn giáo (chủ yếu theo đạo Phật)
của người dân nơi đây. Gắn liền với các công trình phục vụ cho văn hóa tín ngưỡng
đó là các lễ hội như lễ hội Thành Bản Phủ v.v. Các lễ hội được tổ chức với nhiều
hoạt động văn hóa nghệ thuật dân gian và hiện đại, mang đậm bản sắc văn hóa của
các dân tộc trong thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 73
Văn hóa phi vật thể còn thể hiện ở văn hóa tinh thần. Đó là tinh thần đoàn kết
của các dân tộc cùng chung sức xây dựng và bảo vệ mảnh đất Mường Thanh - Điện
Biên. Tinh thần đó được thể hiện qua việc cầu cứu vị tướng tài Hoàng Công Chất từ
miền xuôi lên Điện Biên đánh đuổi giặc Phẻ, bảo vệ biên cương và sau đó cùng
chung sức với vị tướng tài người Kinh này xây dựng thành Bản Phủ thành trung tâm
kinh tế, chính trị, văn hóa của vùng, đảm bảo cuộc sống yên bình, giàu có. Tinh
thần đó ngày càng lớn mạnh. Khi có ánh sáng cách mạng của Đảng soi đường, nhân
dân các dân tộc trong tỉnh nói chung, nhân dân thành phố Điện Biên Phủ và huyện
Điện Biên nói riêng lại cùng đồng sức đồng lòng đánh đuổi đế quốc Pháp, một trong
những đế quốc thực dân phát triển nhất thời bấy giờ ra khỏi mảnh đất thiêng, mảnh đất
của xứ Trời (Mường Thanh - Mường Trời), bảo vệ vùng biên giới xa xôi nơi miền
Tây Bắc của Tổ quốc.
Cuộc chiến đấu anh dũng, bền...