phamchi_dung
New Member
Download Đề tài Một vài suy nghĩ về việc: xây dựng hệ thống câu hỏi theo tinh thần tích hợp, tích cực cho tiết ẩn dụ môn ngữ văn lớp 6 miễn phí
* Về việc nghiên cứu tài liệu soạn giảng.
Kinh nghiệm dạy bài ẩn dụ (lớp 7) cho thấy: Giáo viên muốn chuyển tải được nội dung bài học đến với học sinh một cách có hiệu quả thì phải nắm được một cách bản chất nhất của phép tu từ này.
- Ẩn dụ trước hết là một phép chuyển đổi tên gọi dựa vào sự giống nhau về một đặc điểm nào đó giữa các sự vật, sự việc, hiện tượng.
Ví dụ: Chân người - chân núi - chân bàn
Giống nhau về vị trí: bộ phận dưới cùng nâng đỡ phần trên
chức năng.
Mũi người - mũi thuyền - mũi dao ( giống nhau về hình dáng, nhọn)
Những ẩn dụ như vậy gọi là ẩn dụ từ vựng, không có sắc thái biểu cảm. Bên cạnh các ẩn dụ từ vựng còn có các ẩn dụ từ vựng hóa ( ẩn dụ truyền thống).
- Ẩn dụ từ vựng hóa là những ẩn dụ tuy vẫn còn tính hình tượng nhưng do dùng nhiều nên đang chuyển thành cố định, có phần sáo mòn, giá trị biểu cảm không cao: Ví dụ đỉnh cao nghệ thuật, cái nôi văn minh.,
- Ẩn dụ tu từ là ẩn dụ gắn với cách thức sử dụng ngôn ngữ mang đậm dấu ấn cá nhân của tác giả. Thông thường để hiểu được chúng phải đặt chúng trong khung cảnh sử dụng chung. ẩn dụ tu từ có sức biểu cảm cao, tạo tính hình tượng và tính hàm súc cho câu văn, câu thơ. ẩn dụ có mối liên hệ chặt chẽ với so sánh ( còn gọi là so sánh ngầm - một số ẩn dụ còn gọi là nhân hóa ( ẩn dụ cách thức).
Để tải bản DOC Đầy Đủ thì Trả lời bài viết này, mình sẽ gửi Link download cho
Tóm tắt nội dung:
A. Đặt vấn đềI. Cơ sở lí luận
Như chúng ta biết giáo án lên lớp là kế hoạch cụ thể của một giáo viên nhằm thực hiện một nội dung dạy học nào đó. Nói cụ thể, vì mỗi giáo viên với một đối tượng học sinh nhất định, một điều kiện cơ sở vật chất nhất định, một hoàn cảnh, một tình huống cụ thể...phải có một kế hoạch lên lớp cụ thể. trong việc biên soạn một giáo án ngữ văn, thiết kế được một hệ thống câu hỏi theo hướng tích cực hòa hoạt động của người học là hết sức quan trọng. Chương trình ngữ văn 6 được xây dựng trên nguyên tắc tích hợp và người giáo viên dạy ngữ văn phải tuân thủ nguyên tắc ấy trên tất cả các công đoạn. Tìm hiểu, soạn giáo án, lêm lớp, kiểm tra, đánh giá...Đặc biệt là trong việc soạn giảng. Cụ thể bài của giáo viên phải thiết kế được hệ thống câu hỏi theo hướng tích hợp và tích cực, có như vậy mới tự tin khi đứng trên bục giảng để chuyển tải nội dung bài học theo đúng tinh thần của phương pháp dạy học mới.
II. Cơ sở thực tiễn.
Một thực tế, trong giờ dạy học ngữ văn hiện nay việc chuẩn bị bài của học sinh chưa được phát huy ở giờ học trên lớp. Những gì thầy cô giáo đặt ra trong giờ văn học sinh ít hưởng ứng vì thấy " xa lạ" với những gì mình chuẩn bị ở nhà. Tình trạng học sinh chuẩn bị bài ở nhà một đường, giáo viên nêu câu hỏi trên lớp một nẻo, không liên quan gì đến nhau. Đặc biệt với phân môn Tiếng Việt, câu hỏi ở SGK quá ít, phần đa là những câu hỏi áp đặt, không phát huy trí lực của học sinh nên dù học sinh có chuẩn bị bài trước ở nhà thì đến lớp các em cũng cảm giác xa lạ với hệ thống câu hỏi cả Thầy. Những gì chuẩn bị ở nhà không được cọ xát, trao đổi với giờ học trên lớp, bởi vậy mà dẫn đến giờ Tiếng Việt trở nên khô khan, nhàm chán, hiệu quả chưa cao. Một kinh nghiệm của bản thân là phải chuẩn bị và thiết kế được một hệ thống câu hỏi như thế nào đó cho lôgíc, linh hoạt, kích thích được tính tích cực của học sinh mà không vi phạm đến nguyên tắc hay đặc trưng, phương pháp của môn học thì hiệu quả giờ dạy sẽ cao hơn. Chương trình Ngữ văn 6 được xây dựng theo xu hướng tích hợp và đòi hỏi giáo viên phải thể hiện được nguyên tắc đó trên cơ sở phát huy tối đa tính tích cực của học sinh. Mặc dầu chương trình đã đáp ứng được nguyên tắc tích hợp - nhưng ở một số tiết, đặc biệt là tiết Tiếng Việt, các ngữ liệu, câu hỏi tìm hiểu bài vẫn chưa thực sự bổ trợ cho việc soạn, giảng theo tinh thần tích cực, tích hợp. Tiết 95:" ẩn dụ" ( Ngữ văn6- tập 2)là một thí dụ.
Bản thân đã dạy bài "ẩn dụ" ở lớp 7( Chương trình cũ). Trên cơ sở những kinh nghiệm giảng dạy bài này ở năm trước với việc nghiên cứu, tìm hiểu sách Ngữ văn 6 ( mới) bản thân đã soạn và giảng tiết ấn dụ ở lớp 6A theo tinh thần tích hợp, tích cực và đã đạt được hiệu qủa. Bản thân xin được trình bày một vài suy nghĩ khi xây dựng hệ thống câu hỏi của bài này. Mặc dầu đây là năm đầu dạy theo phương pháp mới song chủ quan nhận thấy có nhiều khả quan ở hệ thống câu hỏi này.
B: Giải quyết vấn đề.
I. Một vài suy nghĩ khi xây dựng hệ thống câu hỏi ở giáo án lên lớp.
Khi nói đến hệ thống câu hỏi trong một giờ học thông thường người ta nói đến hệ thống câu hỏi trong SGK và câu hỏi được giáo viên tổ chức trong bài giảng của mình. Hai hệ thống câu hỏi này có quan hệ hết sức chặt chẽ với nhau nhưng không hoàn toàn đồng nhất. Câu hỏi trong SGK có tính chất định hướng, hướng dẫn học sinh tìm hiểu những kiến thức và kỹ năng cơ bản trong bài học. Cón câu hỏi trong giờ học trên lớp là sự vận công cụ thể của giáo viên trong thực tế giảng dạy. Câu hỏi trong SGK có tính chất " Tĩnh" và tương đối ổn định, còn câu hỏi trong mỗi giờ học " động" hơn linh hoạt hơn, mang đậm dấu ấn của giáo viên trong việc nhận thức cũng như chuyển tải nội dung bài học đến với học sinh. Như vậy, việc đặt ra cho thầy và trò là đều phải chú ý nghiên cứu các câu hỏi trong SGK và hướng giải quyết. Về phía giáo viên phải xem xét và tận dụng tối đa những câu hỏi hay và hợp lý trong SGK để từ đó xây dựng một hệ thống câu hỏi trong giáo án sao cho học sinh thấy được mối quan hệ của những gì mình đã chuẩn bị ở nhà buộc các em phải suy nghĩ và làm sang rõ thêm những gì mà các em đã hiểu và nhận thức được bài học ở nhà kể cả việc nhận ra những điều các em hiểu chưa đúng, như vậy mới đảm bảo tính tích cựccủa học sinh. Nói tóm lại, trong giáo án của giáo viên không nhất thiết phải thể hiện tất cả các câu hỏi ở SGK nhưng cũng không thể thoát ly toàn bộ các câu hỏi ấy. Mọi sự dẫn dắt, thiết kế của thầy đều phải cùng hướng tới nhằm giúp học sinh tháo gỡ, trả lời những câu hỏi trong SGK để nắm được những chuẩn kiến thức. Trong dạy học theo hướng tích hợp, tích cực, hệ thống câu hỏi chiếm một vị trí quan trọng. SGK ngữ văn 6 viết theo chương trình mới đã thể hiện những ưu điểm về hệ thống câu hỏi theo tinh thần trên. Tuy nhiên ở một số bài vẫn được gọi là chưa được hoàn thiện, vì vậy xây dựng hệ thống câu hỏi cho từng bài, từng tiết dạy sao cho phù hợp đối tượng, hoàn cảnh mà vẫn tuân thủ nguyên tắc tích hợp , đạt hiệu quả cao trong giờ học là điều mà mỗi giáo viên phải thực sự trăn trở và tìm tòi sáng tạo.
II. Xây dựng hệ thống câu hỏi cho tiết ẩn dụ theo tinh thần tích hợp, tích cực.
. Trình bày: Mục tiêu cần đạt của tiết dạy giới thiệu nội dung và hệ thống câu hỏi ở tiết ẩn dụ ( Ngữ văn 6).
a. Mục tiêu cần đạt:
- Giúp học sinh: Năm được khái niệm ẩn dụ và các kiểu ẩn dụ.
- Hiểu và nhớ được các tác dụng của ẩn dụ. Biết phân tích ý nghĩa cũng như tác dụng của ẩn dụ trong thực tế sử dụng tiếng việt.
- Bước đầu có kỹ năng tự tạo ra một số ẩn dụ ( yêu cầu đối với học sinh khá, giỏi).
b. Nội dung bài học: Hệ thống câu hỏi ( ghi lại ở SGK ngữ văn 6)
I> ẩn dụ là gì?
1. Trong khổ thơ sau đây cụm từ " Người cha" được dùng để chỉ ai? Vìo sao có thể ví như vậy?
" Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm".
( Minh Huệ)
2. Cách nói này có gì giống và khác với so sánh?
Ghi nhớ: ẩn dụ là tên gọi sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
II> Các kiểu ẩn dụ:
1. Các từ in đậm dưới đây được dùng để chỉ những hiện tượng, sự vật nào? Vì sao có thể ví như vậy.
" Về thăm nhà Bác làng Sen
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng"
( Nguyễn Đức Mậu).
2. Cách dùng cụm từ in đậm dưới đây có gì đặc biệt so với cách nói thông thường.
" Chao ôi! trông con sông vui như thấy nắng giòn tan sau kỳ mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng".
( Nguyễn Tuân)
3. Từ những ví dụ đã phân tích ở phần 1 và 2 hãy nêu lên một số kiểu tương đồng giữa các sự vật, hiện tượng thường được sử dụng để tạo phép ẩn dụ.
Ghi nhớ: Có 4 kiểu ẩn dụ thường gặ...