Tây Nguyên, những ngày lịch sử 30 năm trước
Xuân Ất Mão (1975) đang đến gần, ngày 18/12/1974, Bộ Chính trị quyết định triệu tập Hội nghị Bộ Chính trị mở rộng. Tin chiến thắng Phước Long đến. Ngày 6/1/1975, toàn bộ thị xã Phước Long được giải phóng.
Chiến thắng Phước Long là một nhân tố mới rất quan trọng để Hội nghị khẳng định thêm quyết tâm chiến lược giải phóng miền Nam. Ngày 8/1/1975 Bộ Chính trị ra Nghị quyết lịch sử. “Chúng ta đang đứng trước thời (gian) cơ chiến lược lớn. Chưa bao giờ ta có điều kiện đầy đủ về quân sự và chính trị như hiện nay, có thời (gian) cơ chiến lược to lớn như hiện nay để trả thành cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân ở miền Nam để tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc”.
Ngay hôm sau, ngày 9/1/1975, Thường trực Quân uỷ Trung ương họp để quán triệt và triển khai Nghị quyết của Bộ Chính trị. tui được tham gia cuộc họp này. Vấn đề trọng tâm là bàn về chiến dịch Tây Nguyên.
Ở Hà Nội, khi tui còn đang hiệu chỉnh lại các tài liệu để chuẩn bị báo cáo thì nhận được lời mời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến gia đình dự bữa cơm thân mật. Những dịp như vậy, chúng tui vẫn quan niệm như một lần làm chuyện sơ bộ.
Quả nhiên sau bữa cơm, khi còn có hai chúng tôi, Đại tướng vừa cho biết ý định của Bộ Chính trị và Bộ Tổng tư lệnh, Bộ Tổng tham mưu mở một chiến dịch lớn ở nam Tây Nguyên vào mùa xuân 1975. Rồi hỏi tôi:
- Ý kiến của các anh?
Ý kiến của chúng tôi? – Vâng. Một chiến dịch cho nam Tây Nguyên.
Cũng như những lần trước được gặp anh tui còn nhớ, năm 1973 trong một buổi làm việc, tui đã nêu ý kiến: Khi vừa chọn hướng chiến lược là Tây Nguyên thì trước hết nên đánh Buôn Ma Thuột, vì đây là thị xã lớn nhất, là nơi hiểm yếu và cũng là nơi địch sơ hở nhất và có khả năng phát triển xuống đồng bằng dễ hơn Kon Tum. Khó khăn phải vượt qua để tiến công trên hướng này là thiếu đường hành quân và thiếu nước. Anh rất đồng tình.
Đúng như mong muốn, sau các cuộc họp khẩn trương tại Hà Nội, tui nhận được quyết định trở lại Tây Nguyên với cương vị Tư lệnh Chiến dịch, một chiến dịch mở đầu cho chiến cuộc mùa Xuân năm 1975.
Rời Hà Nội, chúng tui cố gắng vào chiến trường thật sớm. Chẳng may chiếc xe quá cũ phải nằm lại ngang quân khu IV, và chúng tui lập tức nhận được sự giúp đỡ đầu tiên. Thiếu tướng Tư lệnh Quân khu Đàm Quang Trung ưu tiên đổi cho chúng tui một chiếc xe mới.
Vào đến Hiền Lương, chúng tui tìm đến sở chỉ huy của Bộ đội Trường Sơn. Trung tướng Tư lệnh Đồng Sĩ Nguyên thông báo cho tui biết tình hình hành quân nhập tuyến của các lực lượng tăng cường cho Tây Nguyên. Rồi cười:
- Còn gạo, đạn, xăng dầu, anh yên trí, không phải kêu đâu, chúng tui đã lót sẵn và đang tiếp tục chuyển nữa, đủ để làm lại “cả năm 1972”.
Chúng tui đã quá hiểu nhau. Cái năm 1972 ấy, chiến dịch nổ ra ở bắc Tây Nguyên. Hồi đó, tui không hiểu đồng chí “Tư lệnh Đường dây”(1) vừa phải vò đầu bứt tai như thế nào khi luôn luôn thấy xuất hiện trước mắt mình các bức điện thượng khẩn của Bộ tư lệnh Tây Nguyên với những câu ngắn gọn, mạch lạc đến chát chúa: “Rất thiếu xăng”, “Cần cấp gạo và xăng”, “Gạo vào quá nhỏ giọt”, “Không đủ đến ngày N” và lại còn thế này nữa: “Bắt đầu mưa xuống rồi!”.
- Cám ơn. Chúng tui có thể “vào” đêm nay được không anh?
- Ngay bây giờ cũng được, đường tốt, không có máy bay địch từ Trị Thiên trở ra. A, chúng tui đã thông xong con đường phía đông rồi đấy. Mời anh hành quân trên tuyến đường mới này.
Còn gì bằng nữa, chúng tui đang muốn rút ngắn khoảng cách về thời (gian) gian với chiến trường. Đây là con đường thẳng, còn con đường quen thuộc phía tây lại phải đi một vòng cung.
Ngày vào đầu tiên thuận lợi. Các nam nữ chiến sĩ công binh, thanh niên xung phong nhộn nhịp trên mặt đường từ sáng đến tối. Đường còn đang mở tiếp, còn đang nắn lại, đoạn nào xong thì tiếp tục củng cố.
Chạy cùng với ô tô là đường ống dẫn dầu, một kỳ công nữa của ngành hậu cần trên dải Trường Sơn. Chúng tui say mê ngắm từng đoạn đường ống ló ra khỏi rừng cây và cảm động nhìn những chiến sĩ trẻ măng thao tác nhanh nhẹn tại một trạm bơm mà chúng tui dừng lại lấy xăng.
Chúng tui đến sở chỉ huy Tây Nguyên nằm bên dòng suối Đăk Đam đêm 29 tháng 1, chỉ hơn 1 tuần sau khi xuất phát. Thật là một thời (gian) gian kỷ lục vào thời (gian) kỳ ấy! Nhưng sở chỉ huy chiến dịch vừa chuyển mãi vào phía nam, chúng tui chỉ còn gặp ở đây Đại tá Phó chính ủy Phí Triệu Hàm, Thượng tá Phó tham mưu trưởng Hồng Sơn và một số đồng chí khác.
tui nắm qua tình hình địch rồi đi ra phía trước. Mùa này Tây Nguyên đầy hoa phong lan. Có nhiều chỗ, phong lan xòe ra như cánh tay tiên mời chào. Một chuyện nho nhỏ là vào dịp này, tui nhận được một giò lan tai trâu tuyệt cú cú đẹp. Và giò lan ấy như một tín hiệu chiến thắng vừa đi cùng tui suốt chiến dịch, suốt chiến cuộc 1975, từ Tây Nguyên xuống đồng bằng Trung Bộ, vào thành phố Sài Gòn giải phóng rồi ra Hà Nội mới chịu từ biệt vị trí sau xe để đến ở nhà bác sĩ GS Nguyễn Văn Phan (Viện Quân y 108), một người bạn cũ rất thích phong lan.
Khi tui đến nơi, không khí nhộn nhịp như ngày tết ở sở chỉ huy vừa gây ấn tượng rất mạnh. Chỉ còn ít ngày nữa thôi là đến Tết Nguyên đán Ất Mão. tui tranh thủ nắm ngay tình hình tất cả mặt qua Thiếu tướng Vũ Lăng và Đại tá Đặng Vũ Hiệp.
Phải thừa nhận là các đồng chí trong Bộ tư lệnh Mặt trận (mà bây giờ trở thành Bộ Tư lệnh Chiến dịch) vừa hoàn tất quá nửa công tác chuẩn bị chiến dịch từ chuyện xây dựng kho tàng, đường sá, vận chuyển, thiết lập mạng thông tin, mạng quân y, chở gạo, đạn đi các hướng đến các rõ hơn của chuyện tiến hành nghi binh lừa địch, trinh sát thực địa và đảm bảo tuyệt cú cú đối giữ bí mật.
Chiều ngày 8 tháng 2, tại Bộ Tư lệnh mặt trận, vừa có cuộc gặp gỡ giữa chúng tui và các đồng chí bên Dân, Đảng. Đồng chí Bùi San (Chín Liêm), Thường vụ Khu ủy V, người vừa cùng chúng tui làm chuyện trong một bộ chỉ huy chung năm Mậu Thân lại một lần nữa được Khu uỷ cử lên phối hợp các hoạt động nổi dậy của nhân dân và giúp đỡ Bộ Tư lệnh chiến dịch trong công tác dân vận.
Phía Đắc Lắc có các đồng chí Huỳnh Văn Mẫn (Năm Cần), YBlok, Nguyễn Xuân Nguyên (Mười Nguyên) và nhiều đồng chí khác. Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai, đồng chí Võ Trung Thành (Năm Vinh), cũng lặn lội từ bắc Tây Nguyên vào để nhận kế hoạch hiệp đồng.
Riêng các đồng chí Kon Tum vì ở quá xa nên không trực tiếp đến được, vừa hứa với Khu uỷ sẽ phối hợp các hoạt động chiến trường ở mức cao nhất.
Trong mấy ngày Tết, tui và anh Vũ Lăng tập trung chuẩn bị kế hoạch tìm cách đánh phù hợp để thực hiện quyết tâm giành thắng lợi cao nhất cho thắng lợi. Sau đó có lúc tui tranh thủ xuống kiểm tra một số đơn vị và chúc Tết anh em. Tất cả đều phấn khởi, tất cả đều háo hức một không khí vào trận mùa Xuân.
- “Nghỉ” mấy mùa đánh lớn buồn lắm. Phen này chúng tui phải trả bữa, xin thủ trưởng cho đủ đạn nhé!
Và tất cả đều khỏe mạnh. Quân y vừa cho biết, tỷ lệ quân số khỏe tháng 1 của toàn chiến trường là 96,2% cao nhất từ trước tới nay! Ai ở Tây Nguyên lâu mà không nhớ những năm khó khăn, được tỷ lệ 80% vừa thật là lý tưởng.
Ngày sau, Đại tướng Văn Tiến Dũng – Tổng tham mưu trưởng, thay mặt Bộ Tổng tư lệnh vào chính thức công bố thành phần Bộ Tư lệnh chiến dịch gồm: tui làm tư lệnh; Đại tá Đặng Vũ Hiệp – chính ủy; Thiếu tướng Vũ Lăng, Đại tá Nguyễn Năng, Đại tá Phan Hàm, Đại tá Nguyễn Lang, Phó tư lệnh; Đại tá Phí Triệu Hàm – Phó chính ủy.
Khu ủy Liên khu 5 cử đồng chí Bùi San, Phó bí thư khu ủy; đồng chí Huỳnh Văn Cần, Bí thư tỉnh ủy Đăk Lăk và một số cơ quan phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư lệnh chiến dịch chỉ đạo phong trào nổi dậy của quần chúng.
Một cái tết cuối cùng trên chiến trường mà suốt đời tui không sao quên được.
(Theo Tiền Phong )
h34r: