Thực trạng quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản của bảo hiểm xã hội Việt Nam

gày 23/11/1998 của Quỹ hỗ trợ đầu tư quốc gia hướng dẫn mở tài khoản và hạch toán kế toán tiền gửi vốn bổ sung XDCB của Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
-Quyết toán vốn đầu tư XDCB của Bảo hiểm xã hội Việt Nam được thực hiện đối với từng dự án, không thực hiện quyết toán vốn đầu tư XDCB theo năm kế hoạch như đối với các dự án đầu tư XDCB của các doanh nghiệp khác.
-Bảo hiểm xã hội Việt Nam là chủ quản đầu tư, có trách nhiệm quản lý về quy hoạch và kế hoạch đầu tư xây dựng trụ sở làm việc của cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam và trụ sở làm việc của BHXH các tỉnh, BHXH các huyện trên cơ sở kế hoạch phân bổ các dự án đầu tư XDCB trong năm của Bộ kế hoạch đầu tư giành cho BHXH Việt Nam. Bảo hiểm xã hội Việt Nam quản lý một số nội dung: quy mô đầu tư của từng trụ sở BHXH tỉnh, BHXH huyện; quy trình, quy phạm đầu tư, chất lượng, hiệu quả đầu tư và tiến độ đầu tư; quản lý tổng mức đầu tư, tổng dự toán và phê duyệt quyết toán đầu tư. Ban quản lý dự án các tỉnh trực tiếp quản lý đầu tư xây dựng trụ sở làm việc của BHXH các tỉnh và trụ sợ làm việc các huyện trên địa bàn tỉnh.
-Hàng năm, căn cứ vào nhu cầu đầu tư của BHXH các tỉnh và nguồn vốn đầu tư được cân đối; Bảo hiểm xã hội Việt Nam giao chỉ tiêu kế hoạch đầu tư cho từng địa phương về số lượng công trình được đầu tư trong năm, tiến độ đầu tư và nguồn vốn được cân đối. Thực hiện thẩm định phê duyệt các dự án đầu tư, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán; hồ sơ mời thầu và kế hoạch đấu thầu; kết quả đấu thầu và quyết toán công trình hoàn thành do các Ban quản lý dự án trình phê duyệt.
Công tác giải ngân cấp vốn thực hiện thông qua hệ thống quỹ hỗ trợ phát triển, được cụ thể bằng văn bản số 112/QHTĐT-KT ngày 23/11/1998 của Quỹ hỗ trợ đầu tư quốc gia hướng dẫn mở tài khoản và hạch toán kế toán tiền gửi vốn bổ sung XDCB của Bảo hiểm xã hội Việt Nam:
Tại Quỹ Trung ương: Mở tài khoản tiền gửi cho BHXH Việt Nam để:
+Tiếp nhận nguồn vốn bổ sung XDCB của quỹ BHXH Việt Nam chuyển sang.
+Chuyển vốn cho các Chi nhánh Quỹ HTĐTQG trên cơ sở đề nghị của BHXH Việt Nam để các Cục, Chi Cục ĐTPT cấp phát cho các Ban quản lý dự án BHXH có đủ điều kiện thanh toán trên địa bàn.
+Khi tiếp nhận vốn của BHXH Việt nam, căn cứ vào giấy báo Có của ngân hàng phục vụ (nơi quỹ HTĐTQG TW mở tài khoản) về số vốn do BHXH Việt Nam chuyển sang ghi tăng nguồn tiền gửi của đơn vị, đồng thời lập giấy báo Có để gửi BHXH Việt Nam.
+Khi có nhu cầu chuyển tiền cho Ban quản lý dự án, BHXH Việt nam lập Uỷ nhiệm chi gửi đến Quỹ HTĐTQG yêu cầu chuyển tiền cho Ban quản lý dự án. Căn cứ Uỷ nhiệm chi do BHXH Việt namlập, Quỹ Trung ương làm thủ tục chuyển tiền qua ngân hàng và lập giấy báo Nợ gửi BHXH Việt Nam
Tại Chi nhánh Quỹ: mở tài khoản tiền gửi cho Ban quản lý dự án để:
+Tiếp nhận nguồn do Quỹ HTĐTQG Trung ưong chuyển xuống theo đề nghị của BHXH Việt nam
+Chuyển tiền cho Cục, Chi Cục ĐTPT thanh toán cho đối tượng được hưởng theo đề nghị của Ban Quản lý dự án.
+Sau khi làm thủ tục cho đơn vị mở tài khoản tiền gửi và thông báo số hiệu tài khoản này cho đơn vị BHXH, kế toán Chi nhánh Quỹ HTĐTQG tỉnh, thành phố mở sổ kế toán nguồn vốn và sử dụng vốn BHXH.
+Khi chi nhánh Quỹ HTĐTQG nhận được giấy báo Có của ngân hàng nơi Chi nhánh Quỹ mở tài khoản về số tiền Quỹ Trung ương chuyển về cho Ban quản lý dự án, chi nhánh Quỹ HTĐTQG lập giấy báo Có gửi Ban quản lý dự án.
+Khi nhận được Uỷ nhiệm chi do Ban quản lý dự án chuyển tới, kế toán Quỹ kiểm tra và làm thủ tục chuyển tiền theo đề nghị của Ban quản lý dự án và báo Nợ cho Ban quản lý dự án.
Văn bản số 839 HTPT/TDTW ngày 05/07/2000 của Quỹ Hỗ trợ phát triển hướng dẫn cấp phát, thanh quyết toán vốn đầu tư bổ sung của BHXH Việt nam cũng quy định rõ:
-Khi nhận đựoc thông báo kế hoạch đầu tư XDCB năm của BHXH Việt Nam gửi Ban quản lý dự án đồng gửi Chi nhánh Quỹ, Chi nhánh Quỹ khẩn trương liên hệ với chủ đầu tư đề nghị cung cấp các tài liệu ban đầu của dự án. Sau khi nhận đủ các tài liệu trên, Chi nhánh Quỹ kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tài liệu, hướng dẫn Chủ đàu tư mở tài khoản tiền gửi và tài khoản vốn cấp phát tại chi nhánh Quỹ theo đúng quy định.
-Khi chủ đầu tư đề nghị Chi nhánh Quỹ cấp phát vốn đầu tư để tạm ứng hay thanh toán cho các đơn vị tham gia thự hiện dự án, thanh toán các khoản chi phí chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị thực hiện dự án, về nguyên tắc, chi nhánh Quỹ được vận dụng các quy định tại thông tư số 135/1999/TT-BTC ngày 19/11/1999 của Bộ tài chính hướng dẫn việc quản lý, thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư và xây dựng thuộc nguồn vốn ngân sách Nhà nước, tuy nhiên, sau khi Chi nhánh Quỹ nhận đủ hồ sơ thanh toán (hay tạm ứng) hợp lệ do chủ đầu tư gửi đến, trong vòng 7 ngày làm việc, Chi nhánh Quỹ thực hiện kiểm tra hồ sơ và thanh toán (hay tạm ứng) cho chủ đầu tư và các nhà thầu theo đúng chế độ hiện hành
+Số vốn cấp phát thanh toán cho từng dự án phải phù hợp với thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán được duyệt và trong phạm vi số vốn thực nhận từ BHXH Việt Nam
+Đối với các hạng mục có tạm ứng, Chi nhánh quỹ không tiến hành thu hồi vốn đã tạm ứng như quy định của cấp phát vốn thuộc NSNN. Khi chấp nhận thanh toán, Chi nhánh Quỹ chỉ thanh toán số vốn còn lại sau khi trừ đi số vốn đã tạm ứng cho chủ đàu tư hay cho các đơn vị nhận thầu.
+Hàng quý vào ngày 05 tháng đầu tiên của quý sau, Chi nhánh Quỹ tổng hợp và gửi quỹ HTPT báo cáo theo mẫu quy định gồm các văn bản:
Giá trị khối lượng hoàn thành được nghiệm thu.
Giá trị khối lượng hoàn thành đã được thanh toán
Giá trị khối lượng hoàn thành chưa được thanh toán (lý do)
Luỹ kế số vốn đã thực nhận, đã cấp phát thanh toán cho dự án, số vốn còn lại, các vướng mắc, tồn tại phát sinhđể Quỹ HTPT phối hợp với BHXH Việt nam giải quyết. Trường hợp xảy ra các khó khăn đột xuất có thể ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án, Chi nhánh Quỹ cần chủ động phối hợp với chủ đầu tư báo cáo kịp thời cho Quỹ HTPT và BHXH Việt Nam.
-Khi dự án hoàn thành, Chi nhánh Quỹ tổ chức đối chiếu số liệu với chủ đầu tư, xác nhận số vốn đã cấp phát thanh toán, nhận xét tình hình quản lý sử dụng vốn đầu tư, tình hình thực hiện dự án gửi BHXH Việt Nam (đồng gửi Quỹ HTPT) để phục vụ kịp thời cho công tác quyết toán vốn đầu tư của BHXH các cấp.
Xuất phát từ những đặc điểm riêng đó, bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng gập một số thuận lợi cũng như một số khó khăn trong việc tổ chức thực hiện vốn đầu tư XDCB. Cụ thể:
Những thuận lợi: Bộ tài chính cấp phát vốn đầu tư XDCB cho BHXH Việt Nam thông qua hệ thống Quỹ Hỗ trợ phát triển đã giúp BHXH Việt Nam rút ngắn được rất nhiều thời gian cũng như các thủ tục hành chính trong việc tiếp nhận vốn từ đó có cơ sở đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng. Bảo hiểm xã hội Việt Nam quyết toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản đối với từng dự án mà không phải quyết toán theo năm kế hoạch, đây là thuận lợi rất lớn để BHXH Việt Nam chủ động trong việc tổ chức thực hiện vốn đầu tư xây dựng cơ bản đối với nhiều dự án cùng triển khai một lúc.
Những khó khăn:
-Bảo hiểm xã hội Việt Nam quản lý vốn đầu tư XDCB thông qua giao chỉ tiêu kế hoạch đầu tư cho từng địa phương về số lượng công trình được đầu tư trong năm, tiến độ đầu tư và nguồn vốn được cân đối. Như vậy việc phân bổ nguồn vốn đầu tư XDCB sẽ không đều do không có điều kiện và thời gian khảo sát.
- Việc xác định tổng dự toán công trình và dự toán xây lắp hạng mục công trình của các dự án đầu tư gặp rất nhiều khó khăn dẫn đến công tác giải ngân cấp vốn gặp nhiều khó khăn do thiếu nhiều tài liệu cần thiết như: Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, báo cáo nghiên cứu khả thi, báo cáo đầu tư được cấp có thẩm quyền phê duyệt, hồ sơ thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công, khối lượng công tác xây lắp tính theo thiết kế phù hợp với danh mục của đơn giá xây dựng cơ bản, danh mục và số lượng các thiết bị công nghệ, các trang thiết bị khác phục vụ sản xuất làm việc, sinh hoạt cần lắp đặt, không cần lắp đặt theo yêu cầu sản xuất của công trình xây dựng.
Nguyên nhân chủ yếu của thực trạng trên do:
-Cơ chế hiện hành chưa có quy định rõ ràng trách nhiệm của tổ chức, cá nhân khi tiến hành lập tổng dự toán công trình và dự toán xây lắp hạng mục công trình.
-Qui chế quản lý đầu tư và xây dựng hiện hành chưa quy định rõ trách nhiệm về sự phối kết hợp giữa Bộ kế hoạch đầu tư và Bộ tài chính trong hoạt động quản lý đầu tư xây dựng nói chung và quản lý hoạt động đàu tư XDCB của BHXH nói riêng. Điều này dẫn đến sự phối hợp thiếu sự liên tục, nhịp nhàng trong hoạt động quản lý đầu tư xây dựng giữa các Bộ
Từ những thuận lợi trong việc tổ chức thực hiện vốn đầu tư XDCB cho nên trong giai đoạn 1996-2001 Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã đạt được nhiều thành công trong XDCB. Do có sự phối hợp giữa BHXH Việt Nam và Quỹ Hỗ trợ phát triển, việc giải ngân cấp phát vốn đwcj thực hiện nhânh chóng cho nên thời gian bình quân để hoàn thành một dự án được rút ngắn đáng kể (từ khi khởi công đến lúc hoàn thành là: 2năm). Công trình xây dựng trụ sở BHXH Việt Nam tại 291 Đội Cấn – Hà Nội
-Công trình này được khởi công xây dựng: 18/10/1998
-Công trình đã được hoàn thành đưa vào sử dụng: ...