Tình hình đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian qua

8, mỗi năm Việt Nam cú một vài dự ỏn đầu tư ra nước ngoài, nhiều nhất là năm 1993 cú 5 dự ỏn.
Trước đõy chỳng ta đó cú nhiều nghị định về đầu tư ra nước ngoài được ban hành. Nhưng đầu năm 2006, việc ra đời Luật Đầu tư (Luật số 59/2005/QH11 cú hiệu lực từ 1/7/2006) đó đầu tư ra nước ngoài vào chương VIII. Theo đú “Đầu tư ra nước ngoài là việc nhà đầu tư đưa vốn bằng tiền và cỏc tài sản hợp phỏp khỏc từ Việt Nam ra nước ngoài để tiến hành hoạt động đầu tư”. Theo Luật, Nhà nước ta đó tạo điều kiện thuận lợi cho cỏc nhà đầu tư ra nước ngoài tiếp cận, sử dụng nhiều nguồn vốn hơn so với trước đõy; mở rộng lĩnh vực kinh doanh của cỏc doanh nghiệp. Tuy chưa cú văn bản thi Hướng dẫn thi hành Luật nhưng trong Luật đó nờu ra những quyền lợi cũng như điều kiện để cỏc doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài.
Mặt khỏc, tại phiờn họp thứ 35 ngày 13/12/2005, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đó thụng qua dự thảo Phỏp lệnh ngoại hối (cú hiệu lực từ 1/6/2006) đó cú nhiều quy định được nới lỏng hơn so với trước. Nú giỳp cho cỏc doanh nghiệp trong quỏ trỡnh đầu tư ra nước ngoài dễ dàng hơn trong việc chuyển vốn, ngoại tệ giưa Việt Nam với cỏc nước tiếp nhận đầu tư.
Tỡnh hỡnh đầu tư ra nước ngoài của cỏc doanh nghiệp Việt Nam
Việc ra đời Luật Đầu tư chung với một chương riờng, cộng với một lộ trỡnh vừa được cụng bố về cỏc giải phỏp đẩy nhanh tiến độ, thẩm định, cấp phộp, cỏc biện phỏp hỗ trợ dự ỏn sang nước lỏng giềng, cỏc doanh nghiệp Việt Nam đó cú khỏ đủ những điều kiện khả quan trong hoạt động đầu tư ra nước ngoài, một xu hướng tất yếu giỳp luõn chuyển, kớch thớch hiệu quả đồng vốn đầu tư.
Theo số liệu của Bộ Kế hoạch - Đầu tư, tớnh đến hết năm 2005, tổng số dự ỏn đầu tư ra nước ngoài đó lờn 140 dự ỏn với tổng vốn hơn 320 triệu USD, quy mụ bỡnh quõn của mỗi dự ỏn đạt hơn 2 triệu USD. Trong đú, lĩnh vực đầu tư chủ yếu của cỏc doanh nghiệp Việt Nam là cụng nghiệp và xõy dựng. Và Irắc chớnh là quốc gia được đầu tư nhiều nhất trong tổng vốn đầu tư 100 triệu USD. Cỏc dự ỏn của cỏc doanh nghiệp vào Irắc chủ yếu là thăm dũ, khai thỏc dầu khớ.
Trong thời gian qua, số lượng dự ỏn đầu tư đó tăng lờn đỏng kể so với cỏc năm trước. Bước đầu đó cú dự ỏn hoạt động hiệu quả, tăng vốn đầu tư và mở rộng sản xuất. Tuy nhiờn, số lượng dự ỏn và quy mụ đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài cũn nhỏ do năng lực tài chớnh và kinh nghiệm cũn hạn chế.
Vốn đầu tư và cơ cấu đầu tư ra nước ngoài
Việt Nam đó đến ngưỡng cửa của hội nhập toàn diện, khụng thể chỉ dừng lại ở việc tăng cường thu hỳt đầu tư trực tiếp từ nước ngoài. Đầu tư ra nước ngoài đó trở thành một xu thế tất yếu, cỏc doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động, tranh thủ thời cơ để thõm nhập vào thị trường thế giới.
Cỏc doanh nghiệp Việt Nam sẽ khụng tận dụng được sõn chơi toàn cầu mà cỏc nước sẽ mở rộng cửa cho cỏc doanh nghiệp Việt Nam khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) nếu khụng cú sự chuẩn bị ngay từ bõy giờ, và đầu tư ra nước ngoài chớnh là một trong những hoạt động thể hiện sự nỗ lực của Việt Nam khi hũa mỡnh vào nền kinh tế thế giới và phần nào khẳng định sự lớn mạnh của Việt Nam kể từ khi mở cửa hội nhập. Nú giỳp chỳng ta khẳng định được tiềm lực kinh tế cũng như khẳng định khả năng cạnh tranh của cỏc doanh nghiệp Việt Nam trờn thị trường mới.
Hoạt động đầu tư ra nước ngoài trong những năm qua đó cú sự thay đổi nhất định. Với gần 400 triệu USD xuất khẩu vốn ra nước ngoài của cỏc doanh nghiệp Việt Nam từ năm 1989 cho đến năm 2005, cho thấy đõy là con số quỏ nhỏ so với tổng lượng vốn đầu tư ra nước ngoài trờn toàn thế giới, và cũng chỉ là con số khiờm tốn so với 40 tỷ USD vốn đầu tư ra nước ngoài của cỏc nước đang phỏt triển năm 2004, và 16 tỷ đụla trong năm 2002; phần lớn nguồn vốn này xuất phỏt từ cỏc nước Brazil, Trung Quốc, Mờhicụ, và Nga.
Bảng 3: Đầu tư ra nước ngoài của cỏc doanh nghiệp Việt Nam
tớnh đến thỏng 4 năm 2006
Đơn vị: USD
STT
Năm cấp
Số dự ỏn
Tổng vốn đầu tư
Vốn phỏp định
Đầu tư thực hiện
Tỷ lệ vốn đầu tư thực hiện
1
1989
1
563.380
563.380
-
2
1990
1
-
-
-
3
1991
3
4.000.000
4.000.000
2.000.000
50,00%
4
1992
3
5.282.051
5.282.051
1.300.000
24,61%
5
1993
5
690.831
690.831
-
6
1994
3
1.306.811
706.811
-
7
1998
2
1.850.000
1.850.000
1.500.000
81,08%
8
1999
10
12.337.793
6.773.182
-
9
2000
15
6.865.370
6.682.370
1.210.160
17,63%
10
2001
13
7.696.452
7.696.452
2.522.000
32,77%
11
2002
15
172.826.576
155.528.200
2.213.558
1,28%
12
2003
25
27.309.485
26.214.012
1.956.412
7,16%
13
2004
17
11.596.114
9.919.861
2.376.186
20,49%
14
2005
37
368.452.598
153.975.284
200.000
0,05%
15
T4/2006
3
34.498.843
34.498.843
-
Tổng số
153
655.276.304
414.381.277
15.278.316
2,33%
(Nguồn: Cục đầu tư nước ngoài – Bộ Kế hoạch Đầu tư),
Năm 1989 duy nhất cú một dự ỏn của doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài. Đến năm 1990 cũng chỉ cú duy nhất một dự ỏn đầu tư ra nước ngoài với tổng vốn đầu tư chỉ hơn 500 nghỡn USD... Đến năm 1993, chỳng ta đó cú 5 dự ỏn đầu tư ra nước ngoài với tổng vốn đầu tư gần 700 nghỡn USD. Con số dự ỏn đầu tư ra nước ngoài liờn tục tăng lờn hàng năm. Và đến thỏng 4 năm 2006 đó cú153 dự ỏn được cấp phộp với tổng mức vốn đầu tư lờn đến 655 triệu USD. Nhất là năm 2005, do cú những chớnh sỏch hợp lý, nõng cao hiểu biết cũng như cú hành động phự hợp, hoạt động đầu tư ra nước ngoài đó cú sự tăng trưởng và phỏt triển vượt bậc. Trong năm cú tất cả 37 dự ỏn với tổng số vốn lờn đến 368 triệu USD, chiếm hơn 50% trong tổng số vốn đầu tư ra nước ngoài của nước ta từ trước đến nay.
Nhưng tỷ lệ vốn đầu tư thực hiện rất ớt so với tổng vốn đầu tư, và tỷ lệ này khụng đồng đều trong cỏc năm. Chỉ cú trong năm 1991 thực hiện 50% và trong năm 1998 là 81%, cũn những năm khỏc con số này đều rất thấp, đặc biệt cú những năm khụng thực hiện.
Ngày 14/4/1999, Chớnh phủ đó ban hành Nghị định 22/1999/NĐ-CP quy định về đầu tư ra nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam. Theo đú, hoạt động đầu tư ra nước ngoài của cỏc doanh nghiệp Việt Nam đó cú nhiều khởi sắc, phạm vi đầu tư được mở rộng. Riờng trong năm 1999, Việt Nam đó cú 10 dự ỏn đầu tư ra nước ngoài với tổng vốn 12,337 triệu USD.
Bảng 3.1: Tốc độ tăng của Vốn đầu tư ra nước ngoài của cỏc doanh nghiệp
Việt Nam thời kỳ 1989-1999
Đơn vị: USD
STT
Năm
Tổng vốn đầu tư
Tốc độ tăng tổng vốn đầu tư
Đầu tư thực hiện
Tốc độ tăng vốn đầu tư thực hiện
1
1989
563.380
-
2
1990
-
-
3
1991
4.000.000
2.000.000
4
1992
5.282.051
32,05%
1.300.000
-35,00%
5
1993
690.831
-86,92%
-
6
1994
1.306.811
89,17%
-
7
1998
1.850.000
41,57%
1.500.000
15,38%
8
1999
12.337.793
566,91%
-
(Nguồn: Cục đầu tư nước ngoài – Bộ Kế hoạch Đầu tư),
Tuy nhiờn trong thời kỳ này, đầu tư ra nước ngoài là một hoạt động mới xuất hiện tại Việt Nam nờn nhiều dự ỏn đầu tư ra nước ngoài ngoài vẫn chỉ dừng lại ở khõu xin cấp phộp. Vỡ thế chỉ trong những năm 1991, 1992, 1998 là cú nhữ...