Thực trạng công tác quản lí chi trả chế độ hưu trí ở Việt nam hiện nay

ủa ILO, tuổi làm việc của người lao động khụng được vượt quỏ 65 tuổi và ILO khuyến cỏo cỏc nước nờn giảm tuổi nghỉ hưu xuống khi điều kiện kinh tế của từng nước cho phộp. Tuy nhiờn trong thực tế tuổi về hưu của cỏc nước dao động từ 55-70 tuổi.
Theo quy định của Bộ luật lao động nước ta hiện nay tuổi nghỉ hưu của nam là đủ 60 tuổi và nữ đủ 55 tuổi. Ở những vựng, những cụng việc độc hại, nặng nhọc, tuổi nghỉ hưu của người lao động cú thể hạ xuống 5 năm. Tuy nhiờn ở một số ngành, một số lĩnh vực thỡ tuổi nghỉ hưu cú thể được kộo dài vỡ đến giai đoạn này họ cũn phỏt huy được khả năng và kinh nghiệm của mỡnh vớ dụ như cỏc nhà khoa học, cỏc nghệ sĩ v.v.v…
Từ hai tiờu chuẩn cơ bản trờn, mà trong lĩnh thực tế cú thể cú những quy định riờng liờn quan đến quỏ trỡnh đúng BHXH hay tuổi đời cũn nghỉ hưu. Một vấn đề đặt ra là xu hướng già hoỏ của dõn số thế giới dẫn đến số lượng người nghỉ hưu ngày càng tăng. Điều đú cho thấy vai trũ ngày càng quan trọng của chế độ hưu trớ trong đời sống Kinh tế – Xó hội của mỗi quốc gia. Hơn nữa, chế độ Bảo hiểm hưu trớ cũn thể hiện được sự quan tõm, chăm súc của nhà nước, người sử dụng lao động đối với người lao động, và nú cũn thể hiện đạo lớ của dõn tộc, đồng thời cũn thể hiện trỡnh độ văn minh của một thể chế xó hội.
3. Tỏc dụng của chế độ hưu trớ.
Chế độ hưu trớ là chế độ Bảo hiểm cho người lao động bị mất thu nhập do hết khả năng lao động vỡ nguyờn nhõn sinh học tuổi già, hay cỏc nguyờn nhõn khỏc, khụng cũn khả năng làm việc. Bảo hiểm cho chế độ này được thực hiện từ khi người lao động nghỉ hưu đến lỳc chết, đối với người được hưởng chế độ hưu trớ, Bảo hiểm mà họ nhận được là dưới hỡnh thức tiền lương hưu. Thực chất tiền lương hưu là khoản trợ cấp vỡ họ tỏch khỏi quỏ trỡnh lao động, nhưng đõy lại là khoản thu nhập chủ yếu của người nghỉ hưu. Tiền lương hưu trở thành chỗ dựa chủ yếu nhằm đảm bảo về vật chất và tinh thần cho cuộc sống của họ trong quóng đời cũn lại.
Đối với Xó hội, chế độ này thể hiện trỏch nhiệm của nhà nước, của cộng đồng xó hội đối với một lớp người đó cú một quỏ trỡnh lao động, đúng gúp vào sự phỏt triển chung của đất nước, nay đó hết tuổi lao động. Thực hiện chế độ này thể hiện rừ nột hơn cỏc giỏ trị Xó hội, tớnh nhõn văn nhõn đạo, đạo lý của một quốc gia, một dõn tộc. Điều cốt lừi trong bản chất của chế độ hưu trớ là tiền trợ cấp hưu trớ mà người về hưu nhận được, tiền lương hưu này nú được hỡnh thành do sự tớch luỹ của bản thõn họ dưới hỡnh thức đúng phớ BHXH cho chế độ này.
PHẦN II: THỰC TRẠNG CễNG TÁC QUẢN L‏ýí CHI TRẢ CHẾ ĐỘ HƯU TRÍ Ở BHXH VIỆT NAM.
I. Thuận lợi và khú khăn:
Thuận lợi:
Thuận lợi cơ bản là ngay từ khi mới thành lập và chuẩn bị đi vào hoạt động cũng như trong suốt quỏ trỡnh thực hiện nhiệm vụ vừa qua BHXH luụn nhận được sự quan tõm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước cựng sự hỗ trợ, giỳp đỡ của cỏc ban, ngành cú liờn quan.
Phần lớn đụi ngũ cỏn bộ cụng chức đặc biệt là lónh đạo BHXH cấp huyện đó và đang làm cụng tỏc BHXH. Số cỏn bộ trẻ mới được tiếp thu cú năng lực, trỡnh độ, cú khả năng đỏp ứng được yờu cầu phỏt triển trong tương lai. Cỏc ban thay mặt chi trả cỏc xó, phường đều tận tuỵ với cụng việc, cú nhiều kinh nghiệm trong cụng tỏc quản lý chi trả ở cơ sở.
Khú khăn:
Tuy nhiờn, bờn cạnh những thuận lợi trờn thỡ hoạt động chi trả cũn gặp rất nhiều khú khăn, trở ngại:
- Thời gian đầu, khi mới hoạt động, việc bàn giao nhiệm vụ cũn gặp nhiều khú khăn do quy trỡnh hướng dẫn chậm so với thực tiễn cụng việc, số liệu quản lý chi BHXH cho cỏc đối tượng hưởng chế độ hưu trớ do hai ngành quản lý trực tiếp là Bộ Tài chớnh và Bộ lao động-Thương binh và xó hội bàn giao sang cũng khụng thống nhất.
- Về cụng tỏc giao nhận hồ sơ, tuy được triển khai từ thỏng 8/1995 nhưng mói đến cuối năm 96 mới cơ bản hoàn thành. Thực trạng hồ sơ sau khi tiếp nhận là: Phần lớn bao bỡ rỏch nỏt, nhiều hồ sơ thiếu cỏc giấy tờ, nhiều hồ sơ thỡ bị tẩy xoỏ, sữa chữa và một điều đỏng lo ngại là hầu hết cỏc tỉnh thỡ hồ sơ của những người đang hưởng chế độ hưu trớ đều khụng cú phiếu điều chỉnh theo NĐ27/CP và NĐ05/CP của Chớnh phủ.
- Trong cụng tỏc cỏn bộ, do phải nhận bàn giao nguyờn trạng nờn đội ngũ cỏn bộ viờn chức từ cỏc ngành chuyển đến cú trỡnh độ chuyờn mụn, nghiệp vụ khụng đồng đều, một bộ phận cũn rất yếu về nghiệp vụ. Những người làm cụng tỏc chi trả ở cỏc ban chớnh sỏch xó, phường rất nhiệt tỡnh trong cụng tỏc nhưng cũn yếu về nghiệp vụ kế toỏn.
- Những tồn tại cũ như: Gỉa mạo hồ sơ, khai man tuổi đời, thời gian cụng tỏc… để được hưởng lương hưu vẫn cũn rất nhiều.
Trong quỏ trỡnh thực hiện những quy định của điều lệ BHXH ban hành theo NĐ12/CP của Chớnh phủ cũn nhiều cơ quan đơn vị và nhiều đối tượng cú ‏ý kiến khụng đồng tỡnh với cỏc quy định, điều kiện của chế độ hưu trớ. Do đú đõy cũng là một vấn đề gõy trở ngại cho cụng tỏc quản lý chi trả.
Thực trạng cụng tỏc quản lý chi trả chế độ hưu trớ ở BHXH việt nam:
Qui định về chế độ hưu trớ:
Theo qui định điều lệ BHXH ban hành kốm theo NĐ12/CP ngày 26/1/95, NĐ12/CP ra đời cú nhiều sửa đổi, bổ sung ngay cả trong BHXH núi chung và chế độ hưu trớ núi riờng. Nhưng BH hưu trớ vẫn đúng một vai trũ rất quan trọng , NĐ 12/CP ra đời cú nhiều điểm khỏc biệt so với trước đõy cụ thể là: Điều 32, 26 điều lệ BHXH (Ban hành kốm theo nghị định 12 ngày26/1/95) qui định :
Độ tuổi hưởng chế độ hưu trớ: Độ tuổi để người lao động được nghỉ hưu theo qui định chung là 60 đối với Nam, 55 đối với Nữ ( nếu làm nghề bỡnh thường) và 55 đối với nam, 50 đối với nữ ( nếu cú 15 năm trở lờn làm nghề nặng nhọc, độc hại, hay đủ 15 năm làm việc ở nơi cú phụ cấp khu vực từ 0,7 trở lờn, hay đủ 10 năm cụng tỏc ở miền nam, ở Lào trước ngày 30/4/1975, hay ở Campuchia trước ngày 3/8/1989).
Điều lệ BHXH cũn qui định người lao động được hưởng chế độ hưu trớ hàng thỏng với mức thấp hơn khi cú một trong cỏc điều kiện sau:
+ Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi và cú thời gian đúng BHXH đủ 15 năm đến dưới 20 năm.
+ Nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi và cú thời gian đúng BHXH đủ 20 năm trở lờn bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lờn.
+ Người lao động cú ớt nhất 15 năm làm cụng việc nặng nhọc, độc hại đặc biệt, đó đúng gúp BHXH đủ 20 năm trở lờn (khụng phụ thuộc vào tuổi đời). Việc qui định trờn vừa thể hiện tớnh kế thừa cỏc qui định về chế độ hưu trớ của nước ta từ trước tới nay, vừa cú sự sữa đổi và vận dụng sỏng tạo cho phự hợp với từng loại cụng việc, nhằm hạn chế hiện tượng khi về hưu, tuổi đời cũn quỏ trẻ so với trước đõy. Như vậy theo quy định hiện nay, chỉ trừ trường hợp đặc biệt, cũn lại sẽ khụng cú người nghỉ hưu dưới 50 tuổi đối với nam và dưới 45 tuổi đối với n...