Tăng cường quản lý ngân sách nhà nước

hØnh vÜ m« nÒn kinh tÕ x· héi vµ lµ vai trß quan träng cña ng©n s¸ch nhµ n­íc trong c¬ chÕ thÞ tr­êng.
1,2.Vai trò.
- Trong nền kinh tế thị trường, vai trò của Ngân sách Nhà nước là đảm bảo nguồn tài chính để thực hiện chức năng Nhà nước công quyền, duy trì sự tồn tại của hệ thống chính trị từ Trung ương tới địa phương. Ngân sách Nhà nước là công cụ quan trọng để thúc đẩy sự phát triển về kinh tế, tạo đà tăng trưởng và ổn định nền kinh tế vĩ mô của Nhà nước, bù đắp những khiếm khuyết của nền kinh tế thị trường, thực hiện tiến trình công bằng xã hội, bảo vệ môi trường.
- Ngân sách Nhà nước đảm bảo chi thường xuyên cho sự hoạt động của bộ máy hành chính, đảm bảo công bằng xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng, cải thiện môi trường sinh thái, giữ gìn an ninh, quốc phòng, bảo vệ chủ quyền đất nước và trật tự xã hội.
- Ngân sách Nhà nước đầu tư cho sự phát triển, thúc đẩy sự tăng trưởng ổn định và điều khiển nền kinh tế vĩ mô của Nhà nước. Ngoài việc đảm bảo ngân sách cho chi thường xuyên. Nhà nước cần tác động vào quá trình phát triển kinh tế bằng các kế hoạch ngắn hạn, trung hạn hay kế hoạch dài hạn. Với ý nghĩa đó, tiềm lực tài chính của Nhà nước phải đủ mạnh đảm bảo cho Nhà nước chủ động thực hiện chính sách tài khoá nới lỏng hay thắt chặt, thực hiện kích cầu đầu tư, tiêu dùng nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
- Hiện nay trong nền kinh tế năng động, thời kỳ kinh tế Việt Nam hội nhập với các nền kinh tế trên toàn cầu, việc sử dụng Ngân sách Nhà nước để tác động vào nền kinh tế là hết sức quan trọng. Do đó luật ngân sách cũng cần được sửa đổi, bổ sung cho hoàn thiện để đáp ứng đúng yêu cầu là vài trò thúc đẩy sự phát triển và ổn định cho một nền kinh tế năng động của nước ta hiện nay.
Ngân sách Nhà nước với tư cách là một công cụ tài chính vĩ mô sắc bén, nhạy cảm, hiệu quả để Nhà nước can thiệp, điều chỉnh nền kinh tế. Do vậy, Nhà nước cần nắm chắc cơ chế tác động của thu, chi ngân sách đối với kinh tế thông qua nhận thức đầy đủ và làm chủ cơ chế tác động của hiệu ứng kích thích kinh tế của Ngân sách Nhà nước để tăng cường vai trò thúc đẩy tăng trưởng, ổn định và điều khiển kinh tế vĩ mô của Ngân sách Nhà nước.
- Song song với việc chi đảm bảo cho hoạt động của hệ thống chính trị, đầu tư cho phát triển đem lại những thành tựu to lớn. Nhiệm vụ quan trọng không kém là những khiếm khuyết mà nền kinh tế thị trường đã tạo ra là môi trường sinh thái ô nhiễm, sự mất cân đối về cơ hội phát triển kinh tế - xã hội, sự chênh lệch giữa các vùng miền trong cả nước. Vì vậy để giảm bớt tình trạng ô nhiễm môi trường và đảm bảo công bằng xã hội thì Ngân sách Nhà nước cần có các biện pháp nhằm giải quyết các hậu quả do nền kinh tế thị thường đã đem lại cho xã hội.
1,3. Chức năng của Ngân sách Nhà nước.
- Ngân sách Nhà nước có những chức năng cơ bản sau:
Thứ nhất là chức năng phân phối giữa các cấp ngân sách; thực hiện phân chia theo tỷ lệ phần trăm (%) đối với các khoản thu phân chia giữa các cấp ngân sách và bổ sung cân đối ngân sách cho cấp dưới để đảm bảo công bằng, phát triển cân đối giữa các vùng.
Thứ hai là chức năng đôn đốc; kiểm tra, giám sát, chức năng này cụ thể là các nghiệm vụ như kiểm tra việc chấp hành ngân sách Nhà nước, kế toán, kiểm toán và quyết toán ngân sách Nhà nước một cách thường xuyên liên tục. Thực hiện tốt chức năng này sẽ đem lại những thông tin trung thực cho việc quản lý các hoạt động của Ngân sách Nhà nước, giúp cho Nhà nước phát hiện những thiếu sót, kịp thời chỉnh sửa, phát huy những kết quả tốt đã đạt được góp phần thúc đẩy hoàn thiện luật Ngân sách Nhà nước, tiến tới các mục tiêu chiến lược quan trọng mà Đảng và Nhà nước ta đã xác định.
2.Nội dung ngân sách nhà nước.
Nội dung của Ngân sách Nhà nước gồm các khoản thu và chi.
- Ngân sách Nhà nước được quản lý thống nhất theo nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai, minh bạch, có phân công, phân cấp quản lý, gắn quyền hạn với trách nhiệm. Hệ thống ngân sách Nhà nước bao gồm ngân sách Trung ương và Ngân sách địa phương, Ngân sách địa phương bao gồm Ngân sách sách của các đơn vị hành chính các cấp có Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân.
- Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi và quan hệ giữa các cấp ngân sách được thực hiện theo các nguyên tắc sau đây:
+ Ngân sách Trung ương và Ngân sách mỗi cấp chính quyền địa phương được phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi cụ thể;
+ Ngân sách Trung ương giữ vai trò chủ đạo, đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ chiến lược, quan trọng của quốc gia và hỗ trợ những địa phương chưa cân đối được thu, chi ngân sách.
2.1.Thu ngân sách nhà nước.
Chính phủ dùng quyền lực của mình để tập trung một bộ phận của tổng sản phẩm quốc dân để hình thành quỹ tiền tệ tập trung của quốc gia làm nguồn để thực hiện nhiệm vụ của mình.
Các khoản thu bao gồm các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí; các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước; các khoản thu đóng góp của các tổ chức và cá nhân; các khoản viện trợ; các khoản thu khác theo quy định của pháp luật
+ Ngân sách địa phương được phân cấp nguồn thu bảo đảm chủ động trong thực hiện những nhiệm vụ được giao; tăng cường nguồn lực cho ngân sách xã. Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (Gọi chung là cấp tỉnh) quyết định việc phân cấp nguồn thu giữa ngân sách giữa các cấp chính quyền địa phương cho phù hợp với phân cấp quản lý kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và trình độ quản lý của mỗi cấp trên địa bàn.
2.2.Chi ngân sách nhà nuớc
Chi ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ qu¸ tr×nh ph©n phèi sö dông quü ng©n s¸ch nhµ n­íc theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh cho viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña nhµ n­íc.
Thùc chÊt chi ng©n s¸ch nhµ n­íc chÝnh lµ viÖc cung cÊp c¸c ph­¬ng tiÖn tµi chÝnh cho c¸c nhiÖm vô cña nhµ n­íc. Song viÖc cung cÊp nµy cã nh÷ng ®Æc thï riªng.
Thø nhÊt chi ng©n s¸ch nhµ n­íc lu«n g¾n chÆt víi nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi mµ chÝnh phñ ph¶i ®¶m nhËn tr­íc mçi quèc gia. Møc ®é ph¹m vi chi tiªu ng©n s¸ch nhµ n­íc phô thuéc vµo tÝnh chÊt nhiÖm vô cña ChÝnh phñ trong mçi thêi kú.
Thø hai lµ tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c kho¶n chi ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­îc thÓ hiÖn ë tÇm vÜ m« vµ mang tÝnh toµn diÖn c¶ vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ trùc tiÕp, hiÖu qu¶ vÒ mÆt x· héi vµ chÝnh trÞ, ngo¹i giao. ChÝnh v× vËy, trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh, mét yªu cÇu ®Æt ra lµ: Khi xem xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ c¸c kho¶n chi ng©n s¸ch nhµ n­íc, cÇn sö dông tæng hîp c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh vµ c¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng, ®ång thêi ph¶i cã quan ®iÓm toµn diÖn vµ ®¸nh gi¸ t¸c dông, ¶nh h­ëng cña c¸c kho¶n chi ë tÇm vÜ m«.
Thø ba lµ xÐt vÒ mÆt tÝnh chÊt phÇn lín c¸c kho¶n chi ng©n s¸ch nhµ n­íc ®Òu lµ c¸c kho¶n cÊp ph¸t kh«ng hoµn tr¶ trùc tiÕp vµ mang tÝnh bao cÊp.
Các khoản chi bao gồm chi phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm Quốc phòng - An ninh; chi bảo đảm cho hoạt động của bộ máy Nhà nước; chi trả nợ của Nhà nước; chi viện trợ và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật.
3.Quản lý ngân sách nhà...