tutuanthanh17
New Member
Download miễn phí Đề tài nghiên cứu thu nhập và tiêu dùng của dân cư trên địa bàn tỉnh Yên Bái
Nghiên cứu thu nhập và tiêu dùng của dân cư là hết sức cần thiết, song cũng rất phức tạp. Vấn đề thu nhập và tiêu dùng của dân cư vừa có tính cấp thiết, vừa có tính lâu dài, các vấn đề liên quan đến thu nhập và tiêu dùng ở một địa phương cụ thể cũng như trên phạm vi rộng hơn cần được tiếp tục nghiên cứu. Luận án này đã góp phần làm sáng tỏ và giải quyết một số vấn đề.
1. Khẳng định ý nghĩa của việc phân tích thu nhập và tiêu dùng của dân cư không chỉ trong nghiên cứu về mức sống mà còn trong nghiên cứu các mặt phát triển kinh tế và xã hội.
2. Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu thống kê thu nhập và tiêu dùng của dân cư, đặc biệt trong giai đoạn đổi mới hiện nay. Để phân tích đánh giá đúng đắn thu nhập và tiêu dùng, cần có chế độ điều tra định kỳ với sự tinh thông nghiệp vụ, thống nhất cao của điều tra viên, kết hợp sử dụng khai thác tối đa các thông tin khác.
3. Phân tích làm rõ khái niệm giàu nghèo và vận dụng nghiên cứu trong thực tế.
4. Lựa chọn và sử dụng các phương pháp phân tích thống kê để thực hiện các nhiệm vụ.
- Phân tích biến động thu nhập - tiêu dùng theo thời gian, không gian.
- Phân tích đo lường sự chênh lệch thu nhập và tiêu dùng, chú trọng các phương pháp dùng đường cong Lorenz, hệ số Gini, hệ số Elteto - Frigyes.
Để tải tài liệu này, vui lòng Trả lời bài viết, Mods sẽ gửi Link download cho bạn ngay qua hòm tin nhắn.
Ketnooi -
You must be registered for see links
Ai cần tài liệu gì mà không tìm thấy ở Ketnooi, đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
iêu thức nghiên cứu đến cơ cấu tiêu dùng.
2.3.1.3. Hướng phân tích kết hợp thu nhập - tiêu dùng:
- Phân tích cân bằng thu nhập - tiêu dùng: trên cơ sở tỷ trọng các loại hộ có thu nhập vượt tiêu dùng, thu nhập cân bằng tiêu dùng và thu nhập ít hơn tiêu dùng, phân tích về khả năng tích luỹ và đảm bảo tiêu dùng của dân cư, từ đó đánh giá đời sống của dân cư được cải thiện và tích luỹ để phát triển sản xuất như thế nào.
- Phân tích sự phụ thuộc của tiêu dùng vào thu nhập: làm rõ mối quan hệ chi phối của thu nhập đối với quy mô và cơ cấu tiêu dùng thông qua phân tích quy mô thu nhập và cơ cấu, quy mô tiêu dùng của các nhóm hộ nghèo, trung bình và giàu.
2.4. Một số phương pháp thống kê phân tích thu nhập và tiêu dùng của dân cư.
Thống kê học có khá nhiều phương pháp phân tích kinh tế - xã hội, mỗi loại có tác dụng riêng cho mục tiêu nhiệm vụ thích hợp; vì vậy cần lựa chọn các phương pháp phù hợp với nhiệm vụ phân tích. Nguyên tắc của việc lựa chọn đó như sau: phải xuất phát từ nhiệm vụ, mục đích của phân tích thu nhập và tiêu dùng, cũng như từ đặc điểm của thu nhập và tiêu dùng. Ngoài ra, phải căn cứ vào đặc điểm và điều kiện vận dụng của phương pháp để lựa chọn.
Dựa vào các nguyên tắc lựa chọn đó, để phân tích thu nhập và tiêu dùng của dân sự, có các phương pháp sau đây:
2.4.1. Các phương pháp của thống kê truyền thống.
2.4.1.1. Phân tổ thống kê:
Phân tổ thống kê là việc sắp xếp các thông tin thống kê theo một, hai hay ba tiêu thức để từ những thông tin "thô" ban đầu, ta thu được những thông tin mới tổng quát, rõ ràng hơn đáp ứng mục đích nghiên cứu.
Phân bổ thống kê còn có thể được sử dụng trong trường hợp phân tổ lại những tài liệu đã có, nhất là trong những trường hợp tài liệu bị hạn chế.
Trong phân tích thu nhập và tiêu dùng, phân tổ thống kê giúp ta phân loại thu nhập của dân cư theo 5 nhóm thu nhập, hay phân tổ thu nhập của các hộ nông - lâm nghiệp theo diện tích đất họ được quyền sử dụng, hay phân tổ hộ cùng kiệt đói, hay phân tổ tiêu dùng của dân cư theo vùng thành thị hay nông thôn v.v...
Phân tổ thống kê dễ hiểu, đơn giản được áp dụng khá rộng rãi, khắc phục được sự hạn chế về số liệu, và là tiền đề để vận dụng, sử dụng các công cụ thống kê khác.
2.4.1.2. Các số đo thống kê truyền thống:
Trong nghiên cứu thống kê thu nhập và tiêu dùng của dân cư, các thông tin (số liệu) về thu nhập và tiêu dùng qua điều tra thu được có độ chênh lệch khá lớn về các trị số thu được, tức là chúng có độ phân tán. Để đo độ phân tán này có thể dùng các tham số đo độ phân tán.
+ Đo khoảng cách phân tích: sử dụng chỉ tiêu khoảng biến thiên, đo độ chênh lệch giữa lượng biến lớn nhất với lượng biến nhỏ nhất.
(4)
R = Xmax - Xmin
Trong đó: R : khoảng biến thiên
Xmax: lượng biến lớn nhất.
Xmin: lượng biến nhỏ nhất.
Dùng R, ta có thể đo độ chênh lệch về tiền lương, tiền công, thu nhập, mức tiêu dùng của các nhóm dân cư.
Chỉ tiêu này tính toán dễ dàng và có độ khái quát cao. Nhưng cũng chính vì thếe mà nó đã bỏ qua sự biến động bên trong của tổng thể và không thể áp dụng cho dãy số có khoảng cách mở. Mặt khác, nó cũng kém tính thuyết phục khi hai tập hợp hoàn toàn khác nhau lại có cùng một độ biến thiên R (trường hợp Xmax của hai tập hợp hơn nhau một lượng K và tương ứng của hai tập hợp cũng như hơn nhau đúng bằng một lượng K thì hai tập hợp này đều có cùng một trị số R).
+ Độ lệch trung bình:
Độ lệch trung bình đo độ phân tán của các lượng biên so với trung bình của tổng thể, gồm có các chỉ tiêu:
1/ Độ lệch tuyệt đối trung bình:
(5)
Trong đó: : độ lệch tuyệt đối trung bình.
: trung bình cộng của các lượng biến xi.
xi : các lượng biến .
fi : các tần số tương ứng của xi .
Độ lệch tuyệt đối trung bình đo độ phân tán tốt hơn khoảng biến thiên R vì nó đo tất cả độ lệch từng lượng biến xi so với trung bình .
2/ Phương sai: phương sai là trung bình cộng của bình phương các độ lệch giữa lượng biến với số trung bình của các lượng biến đó.
(6)
Trong đó: : phương sai
xi : các lượng biến
: trung bình cộng của các lượng biến xi
fi : các tần số tương ứng của xi .
3/ Độ lệch chuẩn: độ lệch chuẩn là căn bậc hai của phương sai:
(7)
(Các giải thích như ở công thức phương sai).
Các tham số , đo độ lệch của lượng biến trong tổng thể so với trung bình cộng tốt hơn so với R vì chúng đã tổng hợp tất cả các độ lệch của tất cả các lượng biến chứ không chỉ đo độ lệch của lượng biến lớn nhất và nhỏ nhất như R. Chúng được vận cụng để đo độ lệnh của thu nhập và tiêu dùng của dân cư trong một tổng thể (cùng địa phương, cùng một thời gian).
Nhược điểm chung của , của các tập hợp khác nhau đó lại đều như nhau vì:
D () = D (+ c) trong đó c là hằng số.
+ Các hệ số biến thiên đo độ phân tán tương đối: các số đo độ phân tán (khoảng cách phân tán R, độ lệch trung bình , ) đều sử dụng số tuyệt đối của lượng biến thiên. Do vậy, chúng không thể so sánh độ phân tán của các tổng thể khác nhau, hay giữa các tổng thể cùng loại nhưng có số trung bình không bằng nhau.
Thí dụ: thu nhập của dân cư ở cùng một địa phương trong hai thời kỳ cách nhau 5 năm cả hai kỳ đều có độ lệch chuẩn là 10 nhưng thu nhập của dân cư ở hai thời kỳ này có số trung bình rất khác nhau, thời kỳ thứ nhất có số trung bình là 50, thời kỳ thứ hai có số trùnh bình là 200 thì sự biến đổi của độ lệch chuẩn so với số trung bình của hai tổng thể là rất khác nhau. Vì vậy để so sánh độ chênh lệch giữa hai thời kỳ ta sử dụng hệ số biến thiên đo độ phân tán tương đối.
(8)
(9)
Trong đó: và là các hệ số biến thiên.
: độ lệch tuyệt đối trung bình.
: độ lệch chuẩn.
: trung bình cộng của tổng thể.
(Chú ý: kết quả tính và là khác nhau).
Các hệ số biến thiên được vận dụng để đo sự biến động của thu nhập và tiêu dùng của của dân cư ở cùng một địa phương trong hai thời kỳ khác nhau hay của hai địa phương khác nhau trong cùng một thời kỳ, hay giữa hai địa phương khác nhau trong hai thời kỳ khác nhau.
2.4.2. Đường cong Lorenz và hệ số Gini:
Các tham số đo độ phân tán R, , cho phép ta nghiên cứu về tần số phân bố, về độ phân tán tuyệt đối và tương đối của thu nhập và tiêu dùng của dân cư. Một vấn đề quan trọng các tầng lớp dân cư, tức là toàn bộ tổng sản phẩm trong nước phân phối cho tổng thể dân cư như thế nào. Thông thường tầng lớp dân cư cùng kiệt chiếm tỷ trọng lớn trong dân cư lại có thu nhập ít ỏi trong tổng thu nhập của xã hội, ngược lại thiểu số người giầu có chiếm số ít trong dân cư lại có số thu nhập nhiều lần hơn số thu nhập của đông đảo dân cư nghèo. Nói một cách hình ảnh, phần "cái bánh kinh tế" dành cho số đông dân cư cùng kiệt lúc thua nhiều lần "cái bánh kinh tế" của số ít người giàu.
Các số đo truyền thống và phân tổ dùng nghiên cứu sự chênh lệch về thu nhập của các tầng lớp dân cư mới chỉ nói lên được một phần của vấn đề. Để đo lường, phân tích sự chênh lệch về phân phối thu nhập của dân cư, thống kê hiện đại ...
2.3.1.3. Hướng phân tích kết hợp thu nhập - tiêu dùng:
- Phân tích cân bằng thu nhập - tiêu dùng: trên cơ sở tỷ trọng các loại hộ có thu nhập vượt tiêu dùng, thu nhập cân bằng tiêu dùng và thu nhập ít hơn tiêu dùng, phân tích về khả năng tích luỹ và đảm bảo tiêu dùng của dân cư, từ đó đánh giá đời sống của dân cư được cải thiện và tích luỹ để phát triển sản xuất như thế nào.
- Phân tích sự phụ thuộc của tiêu dùng vào thu nhập: làm rõ mối quan hệ chi phối của thu nhập đối với quy mô và cơ cấu tiêu dùng thông qua phân tích quy mô thu nhập và cơ cấu, quy mô tiêu dùng của các nhóm hộ nghèo, trung bình và giàu.
2.4. Một số phương pháp thống kê phân tích thu nhập và tiêu dùng của dân cư.
Thống kê học có khá nhiều phương pháp phân tích kinh tế - xã hội, mỗi loại có tác dụng riêng cho mục tiêu nhiệm vụ thích hợp; vì vậy cần lựa chọn các phương pháp phù hợp với nhiệm vụ phân tích. Nguyên tắc của việc lựa chọn đó như sau: phải xuất phát từ nhiệm vụ, mục đích của phân tích thu nhập và tiêu dùng, cũng như từ đặc điểm của thu nhập và tiêu dùng. Ngoài ra, phải căn cứ vào đặc điểm và điều kiện vận dụng của phương pháp để lựa chọn.
Dựa vào các nguyên tắc lựa chọn đó, để phân tích thu nhập và tiêu dùng của dân sự, có các phương pháp sau đây:
2.4.1. Các phương pháp của thống kê truyền thống.
2.4.1.1. Phân tổ thống kê:
Phân tổ thống kê là việc sắp xếp các thông tin thống kê theo một, hai hay ba tiêu thức để từ những thông tin "thô" ban đầu, ta thu được những thông tin mới tổng quát, rõ ràng hơn đáp ứng mục đích nghiên cứu.
Phân bổ thống kê còn có thể được sử dụng trong trường hợp phân tổ lại những tài liệu đã có, nhất là trong những trường hợp tài liệu bị hạn chế.
Trong phân tích thu nhập và tiêu dùng, phân tổ thống kê giúp ta phân loại thu nhập của dân cư theo 5 nhóm thu nhập, hay phân tổ thu nhập của các hộ nông - lâm nghiệp theo diện tích đất họ được quyền sử dụng, hay phân tổ hộ cùng kiệt đói, hay phân tổ tiêu dùng của dân cư theo vùng thành thị hay nông thôn v.v...
Phân tổ thống kê dễ hiểu, đơn giản được áp dụng khá rộng rãi, khắc phục được sự hạn chế về số liệu, và là tiền đề để vận dụng, sử dụng các công cụ thống kê khác.
2.4.1.2. Các số đo thống kê truyền thống:
Trong nghiên cứu thống kê thu nhập và tiêu dùng của dân cư, các thông tin (số liệu) về thu nhập và tiêu dùng qua điều tra thu được có độ chênh lệch khá lớn về các trị số thu được, tức là chúng có độ phân tán. Để đo độ phân tán này có thể dùng các tham số đo độ phân tán.
+ Đo khoảng cách phân tích: sử dụng chỉ tiêu khoảng biến thiên, đo độ chênh lệch giữa lượng biến lớn nhất với lượng biến nhỏ nhất.
(4)
R = Xmax - Xmin
Trong đó: R : khoảng biến thiên
Xmax: lượng biến lớn nhất.
Xmin: lượng biến nhỏ nhất.
Dùng R, ta có thể đo độ chênh lệch về tiền lương, tiền công, thu nhập, mức tiêu dùng của các nhóm dân cư.
Chỉ tiêu này tính toán dễ dàng và có độ khái quát cao. Nhưng cũng chính vì thếe mà nó đã bỏ qua sự biến động bên trong của tổng thể và không thể áp dụng cho dãy số có khoảng cách mở. Mặt khác, nó cũng kém tính thuyết phục khi hai tập hợp hoàn toàn khác nhau lại có cùng một độ biến thiên R (trường hợp Xmax của hai tập hợp hơn nhau một lượng K và tương ứng của hai tập hợp cũng như hơn nhau đúng bằng một lượng K thì hai tập hợp này đều có cùng một trị số R).
+ Độ lệch trung bình:
Độ lệch trung bình đo độ phân tán của các lượng biên so với trung bình của tổng thể, gồm có các chỉ tiêu:
1/ Độ lệch tuyệt đối trung bình:
(5)
Trong đó: : độ lệch tuyệt đối trung bình.
: trung bình cộng của các lượng biến xi.
xi : các lượng biến .
fi : các tần số tương ứng của xi .
Độ lệch tuyệt đối trung bình đo độ phân tán tốt hơn khoảng biến thiên R vì nó đo tất cả độ lệch từng lượng biến xi so với trung bình .
2/ Phương sai: phương sai là trung bình cộng của bình phương các độ lệch giữa lượng biến với số trung bình của các lượng biến đó.
(6)
Trong đó: : phương sai
xi : các lượng biến
: trung bình cộng của các lượng biến xi
fi : các tần số tương ứng của xi .
3/ Độ lệch chuẩn: độ lệch chuẩn là căn bậc hai của phương sai:
(7)
(Các giải thích như ở công thức phương sai).
Các tham số , đo độ lệch của lượng biến trong tổng thể so với trung bình cộng tốt hơn so với R vì chúng đã tổng hợp tất cả các độ lệch của tất cả các lượng biến chứ không chỉ đo độ lệch của lượng biến lớn nhất và nhỏ nhất như R. Chúng được vận cụng để đo độ lệnh của thu nhập và tiêu dùng của dân cư trong một tổng thể (cùng địa phương, cùng một thời gian).
Nhược điểm chung của , của các tập hợp khác nhau đó lại đều như nhau vì:
D () = D (+ c) trong đó c là hằng số.
+ Các hệ số biến thiên đo độ phân tán tương đối: các số đo độ phân tán (khoảng cách phân tán R, độ lệch trung bình , ) đều sử dụng số tuyệt đối của lượng biến thiên. Do vậy, chúng không thể so sánh độ phân tán của các tổng thể khác nhau, hay giữa các tổng thể cùng loại nhưng có số trung bình không bằng nhau.
Thí dụ: thu nhập của dân cư ở cùng một địa phương trong hai thời kỳ cách nhau 5 năm cả hai kỳ đều có độ lệch chuẩn là 10 nhưng thu nhập của dân cư ở hai thời kỳ này có số trung bình rất khác nhau, thời kỳ thứ nhất có số trung bình là 50, thời kỳ thứ hai có số trùnh bình là 200 thì sự biến đổi của độ lệch chuẩn so với số trung bình của hai tổng thể là rất khác nhau. Vì vậy để so sánh độ chênh lệch giữa hai thời kỳ ta sử dụng hệ số biến thiên đo độ phân tán tương đối.
(8)
(9)
Trong đó: và là các hệ số biến thiên.
: độ lệch tuyệt đối trung bình.
: độ lệch chuẩn.
: trung bình cộng của tổng thể.
(Chú ý: kết quả tính và là khác nhau).
Các hệ số biến thiên được vận dụng để đo sự biến động của thu nhập và tiêu dùng của của dân cư ở cùng một địa phương trong hai thời kỳ khác nhau hay của hai địa phương khác nhau trong cùng một thời kỳ, hay giữa hai địa phương khác nhau trong hai thời kỳ khác nhau.
2.4.2. Đường cong Lorenz và hệ số Gini:
Các tham số đo độ phân tán R, , cho phép ta nghiên cứu về tần số phân bố, về độ phân tán tuyệt đối và tương đối của thu nhập và tiêu dùng của dân cư. Một vấn đề quan trọng các tầng lớp dân cư, tức là toàn bộ tổng sản phẩm trong nước phân phối cho tổng thể dân cư như thế nào. Thông thường tầng lớp dân cư cùng kiệt chiếm tỷ trọng lớn trong dân cư lại có thu nhập ít ỏi trong tổng thu nhập của xã hội, ngược lại thiểu số người giầu có chiếm số ít trong dân cư lại có số thu nhập nhiều lần hơn số thu nhập của đông đảo dân cư nghèo. Nói một cách hình ảnh, phần "cái bánh kinh tế" dành cho số đông dân cư cùng kiệt lúc thua nhiều lần "cái bánh kinh tế" của số ít người giàu.
Các số đo truyền thống và phân tổ dùng nghiên cứu sự chênh lệch về thu nhập của các tầng lớp dân cư mới chỉ nói lên được một phần của vấn đề. Để đo lường, phân tích sự chênh lệch về phân phối thu nhập của dân cư, thống kê hiện đại ...