Xây dựng nền kinh tế tự chủ và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế

luôn luôn đổi mới và hoàn thiện về mọi mặt để tăng tính hiệu quả và năng lực cạnh tranh của toàn bộ nền kinh tế và của các doanh nghiệp.
Toàn cầu hoá tạo cơ hội để chúng ta tiếp cận, huy động các nguồn vốn, FDI, các công nghệ mới, chất xám và kỹ năng cao cấp từ bên ngoài.
Toàn cầu hoá tạo điều kiện mở rộng, đa dạng hoá thị trường quốc tế và đối tác quốc tế, tránh bị lệ thuộc tập trung vào một số thị trường và đối tác nước ngoài, giữ độ an toàn cao hơn cho nền kinh tế; tạo cơ hội để tăng cường xuất khẩu và tích luỹ, nâng nguồn dự trữ quốc gia, tạo khả năng ứng phó cao hơn đối với các biến cố về tài chính có thể xảy ra, hạn chế việc phải xin viện trợ bên ngoài.
Toàn cầu hoá tạo động lực thúc đẩy cải cách hệ thống tài chính ngân hàng, làm mạnh hoá nền tài chính quốc gia, tạo điều kiện để phát triển kinh tế và từ đó hạn chế bớt nguy cơ bị lệ thuộc bên ngoài về tài chính.
Toàn cầu hoá tạo cơ hội và điều kiện thuận lợi để nắm bắt thông tin, tri thức mới một cách nhanh chóng, kịp thời và tối đa, từ đó giúp cho việc phân tích, đánh giá tình hình và hoạch định chính sách kinh tế một cách phù hợp, nâng cao năng lực quản lý và hiệu quả của bộ máy nhà nước. Bên cạnh đó, quá trình toàn cầu hoá còn tạo điều kiện để đào tạo, nâng cao trình độ của đội ngũ các nhà khoa học, các nhà quản lý doanh nghiệp và tay nghề chuyên môn của đội ngũ lao động dần dần theo kịp với trình độ chung của thế giới.
Bằng con đường hội nhập mới có thể tiếp cận được với những thành tựu mới nhất về khoa học, công nghệ, và chỉ có thể bằng cách đó thì các nước cùng kiệt và chậm phát triển mới có cơ hội mà vươn lên, tránh được tụt hậu xa hơn, mà phần lớn các thành tựu ấy cũng như một lực lượng vật chất lớn của nhân loại, nằm trong các nước giầu.
Toàn cầu hoá tạo khả năng để mỗi quốc gia phát huy lợi thế so sánh.
Toàn cầu hoá làm tăng tốc độ chuyển giao công nghệ làm cho các nước lạc hậu có thể rút ngắn thời gian phát triển của mình.
1.2. Khó khăn và thách thức.
Tham gia hội nhập kinh tế quốc tế, giá hàng hoá rẻ vì chủ yếu xuất phát từ những quốc gia có nền kinh tế phát triển hơn, có năng xuất lao động cao hơn, bóp chết các nền kinh tế non trẻ và lạc hậu trong nước
Hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng đào sâu hố cách biệt giữa nước giầu và nước nghèo. Nếu những năm 60, các nước công nghiệp hoá chỉ giầu gấp ba lần các nước đang phát triển, thì hiện nay tỷ lệ đó đã tăng vọt lên 74 lần. Với đà mở rộng thương mại toàn cầu trong 25 năm gần đây, mức thu nhập bình quân đầu người ở các nước phát triển tăng 71%, trong khi ở các nước cùng kiệt chỉ tăng được 6%.
Cơ hội tiếp cận trực tiếp với vốn đầu tư nước ngoài nhưng quá trình sử dụng kém hiệu quả dẫn đến mất khả năng trả nợ. Để vay nợ, nhiều quốc gia đã đi đến chấp nhận các điều kiện của các chủ nợ, dần dần mất tính độc lập và tự chủ trong việc hoạch định chính sách phù hợp với điều kiện cụ thể của đất nước; nên càng vay, càng nợ, càng lệ thuộc. Chẳng hạn, một số nước châu Phi cải tổ cơ cấu hướng mạnh vào xuất khẩu nhưng nguyên liệu, khoáng sản và sản phẩm sơ chế cần cho các nước phương Tây gắn với các điều kiện vay và trả nợ; trong khi đó, nhập khẩu lại thiên về những hàng hoá tiêu dùng xa xỉ chuyên phục vụ nhu cầu của giới thượng lưu trong nước, và hậu quả là cũng chính ở châu Phi, số người cùng kiệt đói đang đứng hàng đầu thế giới cả về con số tuyệt đối và tương đối.
Quá trình toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế cũng đặt các nước, đặc biệt là các nước đang phát triển phải đối mặt trước nhiều hiểm hoạ đối với sự ổn định như: nguy cơ gia tăng thất nghiệp và sự suy yếu của văn hoá truyền thống, nguy cơ phổ biến dễ dàng hơn các tệ nạn như chủ nghĩa khủng bố, ma tuý, mại dâm, nguy cơ gia tăng giàu nghèo, bất công xã hội và các khuynh hướng chính trị cực đoan phản dân chủ
Trong quá trình toàn cầu hoá, các nước phát triển chiếm vị trí chủ đạo, các nước đang phát triển thường phải chấp nhận một số điều kiện không bình đẳng, không công bằng.
Một số thế lực có thể lợi dụng ưu thế khoa học kỹ thuật về “chuyển nhượng” hay đe doạ về khoa học kỹ thuật để tìm kiếm lợi ích kinh tế cao hay lợi ích chính trị lớn.
Các nước phát triển và các xí nghiệp lớn đã lấy điều kiện làm việc tốt và mức thù lao cao để thu hút nhân tài dẫn đến tình trạng chảy máu chất xám có nguy cơ gia tăng nghiêm trọng.
Suy thoái môi trường đi đôi với tiến trình toàn cầu hoá khiến cho an ninh sinh thái của các nước, nhất là các nước đang phát triển trở nên nóng bỏng và nhức nhối hơn.
Toàn cầu hoá kinh tế tạo ra khả năng làm xói mòn quyền lực nhà nước, dân tộc, làm tăng thêm quyền lực của các công ty xuyên quốc gia, đa quốc gia.
Những vấn đề đặt ra cho nền kinh tế nước ta khi bước vào hội nhập.
1.3.1. Khó khăn
Nền kinh tế nước ta có điểm xuất phát thấp, cụ thể là GDP bình quân đầu người còn thấp, chưa thoát khỏi ranh giới cùng kiệt đói.
Máy móc thiết bị công nghệ thuộc tất cả các ngành, các lĩnh vực trong nền kinh tế nước ta còn thấp hơn mức trung bình của thế giới từ 1 đến 3 thế hệ công nghệ nên ảnh hưởng rất lớn đến năng suất lao động và chất lượng sản phẩm. Nên việc tiếp cận, chiếm lĩnh thị trường trong nước, khu vực và thế giới của sản phẩm hàng hoá nước ta rất hạn chế.
Mức trao đổi hàng hoá của nước ta với thế giới còn thấp.
Tham gia vào các tổ chức kinh tế quốc tế để đi đến tự do hoá thương mại, tức là chấp nhận tư cách thành viên cạnh tranh ngang bằng với các nước khác.
Trên thị trường nội địa, do kỹ thuật, công nghệ và quản lý còn kém nên nhiều sản phẩm của ta thiếu sức cạnh tranh với các mặt hàng cùng loại nhập khẩu cả về chất lượng và giá cả. Ví dụ, đường RS của ta giá xuất xưởng năm 1999 là 340- 400 USD/ tấn nhưng giá nhập khẩu chỉ có 230- 300 USD/ tấn (giá nhập rẻ hơn giá xuất xưởng của ta 20- 30 %), giá sắt thép trong nước sản xuất bình quân 300USD/ tấn nhưng nhập khẩu chỉ 285USD/ tấn, giá xi măng Việt nam 840.000đồng/ tấn trong khi nhập của Thái Lan chỉ có 630.000 đồng/ tấn
Trên thị trường thế giới, ta mới xuất khẩu chủ yếu là các nguyên liệu và sản phẩm sơ chế như dầu thô, gạo, cà phê, chè, cao su còn các sản phẩm công nghiệp chế biến nhất là các sản phẩm chất lượng cao còn ít, sức cạnh tranh còn yếu. Trong khi đó, giá cả các mặt hàng nguyên liệu và sơ chế lại bấp bênh, hay bị tác động xấu bất lợi cho nước xuất khẩu.
Tham gia toàn cầu hoá kinh tế tức là nước ta chấp nhận những chấn động có thể xảy ra trong hệ thống kinh tế toàn cầu. Trong trường hợp đó, nếu năng lực quản lý kinh tế vĩ mô kém, hệ thống tài chính, ngân hàng lạc hậu, tệ tham nhũng và quan liêu hoành hành, không chủ động phòng và tích cực thì nền kinh tế khó tránh khỏi sự đổ vỡ, khủng hoảng. Đây là một thách thức lớn đối với nước ta. Ngoài ra, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế còn có thể gặp phải các thách thức khác do tác động tiêu cực củ...