chy_yeu

New Member
TTCT - Ngày 25-9 tại Hà Nội, Em ơi, Hà Nội phố - sau “gần nửa thế kỷ ra đời nhưng vẫn chưa trở về Hà Nội” như lời tác giả, vừa được nhà thơ Phan Vũ đọc lần đầu tiên trong đêm thơ tổ chức cho riêng ông ở Thư viện Hà Nội. TTCT giới thiệu bài viết của nhà thơ về cuộc hành trình gần 50 năm của Em ơi, Hà Nội phố và trích đăng một số khổ của bài thơ.







Nhà thơ Phan Vũ đọc Em ơi, Hà Nội phố trong đêm thơ của riêng ông vào tối 25-9 tại Thư viện Hà Nội - Ảnh: Nguyễn Đình Toán



tui viết Em ơi, Hà Nội phố từ năm 1972 nhưng trong một thời (gian) gian dài, vì những lý do riêng, bài thơ chưa đến với độc giả. Cho đến năm 2009, nguyên tác bài thơ mới in trong tập Thơ Phan Vũ. Ở Huế, tui đã đọc bài thơ dưới ánh sáng của một ngọn nến, trong một căn nhà cổ cho một số bạn Huế yêu thơ. Ở Sài Gòn, tui đã đọc tại quán Guitare Gỗ do nhạc sĩ Châu Đăng Khoa đệm đàn và viết một ca khúc phụ họa.



Như vậy là gần nửa thế kỷ bài thơ viết về Hà Nội, tại Hà Nội vẫn chưa trở về Hà Nội. Và tui vẫn mong đợi một dịp được lần đầu đọc Em ơi, Hà Nội phố giữa thủ đô.



***



Tháng chạp năm 1972, khi B-52 của Mỹ bắn phá thủ đô với lời hăm he “đưa Hà Nội trở lại thời (gian) kỳ đồ đá!”, tui khởi viết những câu đầu tiên: Em ơi, Hà Nội phố... Ta còn em, mùi hoàng lan, ta còn em mùi hoa sữa... Điệp từ Ta còn em, ta còn em... được lặp lại trong từng đoạn của bài thơ. Có người nghĩ điệp từ này có ý nghĩa thách thức với lời hăm dọa của ông Nixon. tui không có ý đó, chỉ thấy lòng mình chùng xuống vì âu lo trước cảnh tượng đất đai Hà Nội bị bm đạn cày xới và máu người Hà Nội đổ trên phố phường nên đọc một câu “niệm chú” để tự trấn an. Ta còn em... là còn những hoài niệm yêu thương của tui về Hà Nội mà đôi lần khi trong trạng thái cần nương tựa, an ủi, tui lại tìm về.



Nhưng Em ơi, Hà Nội phố không phải là một lời thủ thỉ tự tình, đó là một tiếng kêu thương tha thiết... Tháng chạp bi tráng năm ấy, những sự chuyện hằng ngày vừa khắc ghi những đường rãnh trong ký ức, giữ lại cho con người một nỗi nhớ xót xa, sâu đậm. Chỉ một đêm xuống phố Khâm Thiên sau trận bom, nghe tiếng than khóc của dân phố, nhìn những vành khăn tang trắng xóa trong đêm và ngửi mùi hương cúng vừa hình thành ngay hoài niệm để một đời không thể nào quên.



tui cũng phải nói thêm điệp từ Ta còn em... còn có nghĩa “ta mất em...”. Đó là sự tiếc nuối về những gì “thật Hà Nội” không còn nữa! Không chỉ do chiến tranh mà có thể vì những sai lầm, những vô ý, vô tình của người đời, không ngoại trừ sự quên lãng của thời (gian) gian, vừa gây ra những đổ vỡ không thể hàn gắn được. Chỉ cần mấy câu thơ của người xưa Dấu xưa xe ngựa hồn thu thảo, nền cũ lâu đài bóng tịch dương... cũng làm chúng ta rung động huống hồ những xót đau, mất mát thuộc về tâm linh, một thứ để thờ phụng, khiến con người có thể thí mạng để bảo vệ, gìn giữ. Và tinh thần của người Hà Nội trong tháng chạp năm ấy vừa chứng tỏ rõ ràng.



tui vừa sống một mình trên căn gác suốt 12 ngày đêm khốc liệt của Hà Nội. Bao hoài niệm thật đẹp mà tui đã có trong quãng thời (gian) gian được gọi là “chàng trai Hà Nội” vừa trở về trên căn gác, tại một khu trắng triệt để sơ tán vì gần Nhà máy điện Yên Phụ, một mục tiêu oanh kích. Những hình ảnh, những ngôn từ dồn dập kéo đến, đan xen, chồng chéo, không theo một thứ tự thời (gian) gian, không gian.

tui như đang trong một giấc mơ giữa ban ngày với đôi mắt mở! Em ơi, Hà Nội phố với 25 khổ thơ vừa ra đời trong khoảng cách những hồi còi hụ trên nóc Nhà hát Lớn, với giọng Hà Nội thật chuẩn của cô phát thanh viên báo tin những đợt B-52 vào thành phố. tui ghi lại một cách vội vàng, theo sự tình cờ, bất chợt, không xếp đặt. Tất nhiên, trong một quá trình dài dặc nửa thế kỷ, bài thơ không thể nằm yên trong ngăn kéo mà luôn cựa quậy, bắt tui phải chỉnh sửa nhiều lần. Nhiều khi có vài ly rượu ngà ngà lại chợt nhớ, chợt thương một nỗi niềm, chợt tìm thấy một dáng, một hình, một con chữ cần thêm, cần bớt.



tui cũng thường bỏ công chép cả bài thơ dài dặc để tặng ai đó, nhưng khi khách ra về lại hí hoáy sửa lại vì trong lúc chép tặng chợt phát hiện một câu, một chữ chưa vừa ý. Do đó Em ơi, Hà Nội phố vừa thành tam sao thất bản, đến mức tác giả cũng không sao phân biệt được!

Cho đến năm 1985, một lần gặp Phú Quang, một đoạn thơ vừa được phổ nhạc. Khi ca khúc Em ơi, Hà Nội phố vừa nổi tiếng với nhiều khen tặng, có người đến nói về giá trị phần ca từ của tôi, nhưng tui vẫn nghĩ sự xứng đáng thuộc về Phú Quang với những giai điệu mượt mà, du dương quen thuộc của anh; cả về công lao của Phú Quang với ca khúc ấy vừa giới thiệu một bài thơ còn lận đận, chưa ra đời! Mấy câu thơ của tôi, một tâm tư mang tính cá nhân, là nỗi đau thầm lặng, nỗi buồn da diết riêng mang không có tính cộng đồng.



Ngày ấy, có một nhà thơ lớn khi đọc bài thơ này vừa thật lòng khuyên tui không nên phổ biến vì có thể chuốc vạ vào thân. tui cũng mệt mỏi vì nhiều sự phiền hà văn chương của giai đoạn ấy nên cũng nghe lời bỏ xó.





***



tui hi vọng lần đọc đầu tiên bài thơ ở Hà Nội cũng là đọc bản chính thức cuối cùng của Em ơi, Hà Nội phố. Bởi với tuổi 85, hành trình đi qua trần gian, hay nói theo Trịnh Công Sơn là quãng đời “ở trọ trần gian” của tui cũng vừa quá dài so với bao nhiêu bè bạn. Giữa Hà Nội hôm nay bỗng nhiên tui nghĩ đến những nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ, họa sĩ cùng đứng với tui trong ban chấp hành đầu tiên của Chi hội Văn nghệ Nam bộ thành lập từ năm 1952 giữa rừng U Minh, như các anh Diệp Minh Châu, Hà Mậu Nhai, Đoàn Giỏi, Quách Vũ, Dương Tử Giang, Huỳnh Văn Gấm, Chi Lăng, Ngọc Cung, Trương Bỉnh Tòng...



Trong số đó, có người tập kết ra Hà Nội vừa nằm lại trong lòng đất thủ đô, những người ở lại miền Nam bị bắt bớ, tù đày cũng vừa qua đời. Các anh ấy chỉ biết Hà Nội trong tưởng tượng, càng không thể hình dung có một Hà Nội của thơ như hôm nay với người cuối cùng còn sót lại của ban chấp hành xa xưa trở về Hà Nội đọc thơ!



tui cũng nghĩ tới những người bạn vừa kết thân khi tui từ miền Nam trở về Hà Nội năm 1956, đó là các anh Tử Phác, Đặng Đình Hưng, Trần Dần, Lê Đạt, Bùi Xuân Phái, Nguyễn Sáng, Dương Bích Liên, Phùng Quán, Phùng Cung, Hoàng Cầm, Hữu Loan... tất cả các anh ấy đều có một số phận không may và vừa lần lượt kéo nhau ra đi về “Bến lạ” (tên một tập thơ của Đặng Đình Hưng). Và tui lại trở thành một trong những kẻ sống sót để thụ hưởng những gì mà đáng lẽ các anh ấy đều được hưởng!



PHAN VŨ





Tự họa của nhà thơ Phan Vũ “tui vẫn nhớ như in một buổi chiều năm 1985, khi gặp Phú Quang và đọc cho anh nghe một số đoạn trong bài thơ. Phú Quang rất thích, bảo tui chép lại một khổ thơ ưng ý nhất để phổ nhạc. Phú Quang viết rất nhanh, sau đó không lâu tui đã được nghe anh hát. Khi ca khúc được phổ biến trên sóng phát thanh, Lệ Thu hát quá hay... Bây giờ cô ấy vừa định cư ở nước ngoài...”.



Nhà thơ PHAN VŨ









Nhạc sĩ Phú Quang - Ảnh: Hoàng Điệp





Từ bài thơ đến ca khúc Em ơi, Hà Nội phố



“Những năm đầu tiên tui mới vào Sài Gòn, một buổi ngồi nói chuyện với nhà thơ Phan Vũ ở sân Nhà văn hóa quận 3, được anh đọc cho nghe một bài thơ. Nghe xong tui nói với anh rằng tui cảm giác bài thơ này có thể phổ nhạc được nhưng lúc ấy chưa định là sẽ phổ ra sao. Ngay tối hôm đó tui đã viết Em ơi, Hà Nội phố trong nỗi nhớ của những ngày xa Hà Nội. Viết xong, hát cho anh Phan Vũ nghe, anh bảo âm nhạc vừa làm cho bài thơ lung linh lên.



Lần đầu tiên bài hát được lên sóng phát thanh là năm 1987 với giọng hát của ca sĩ Lệ Thu. Cũng rất lạ, trước đấy Lệ Thu hát khá nhiều bài hát của tui trên sân khấu kịch, có một lần cô ấy nói: “Sao anh chẳng cho em hát bài nào trên đài nhỉ”. tui đưa bài hát ấy cho Thu, nó vừa vặn và hợp với giọng hát cô ấy đến độ tưởng như bài hát ấy tui “đo ni đóng giày” cho Thu. Sau này có nhiều người hát hay và thành công ca khúc này nhưng khán giả nói không ai hát hay hơn Lệ Thu lần đầu tiên ấy.



Tuy nhiên, bài hát cũng có số phận khá đặc biệt, đó là suýt nữa thì không được phát hành, và khi Nhà xuất bản Dihavina phát hành lần đầu thì bài Em ơi, Hà Nội phố đứng khiêm tốn ở mặt B trong danh mục ca khúc. Nhưng thật may là khán giả vừa ưu ái và bài hát vẫn được nhiều người biết đến. Hơn nữa, bài hát này cũng mang đến cho tui giải thưởng đầu tiên trong đời về âm nhạc”.



Nhạc sĩ PHÚ QUANG (H.ĐIỆP ghi)





Em ơi, Hà Nội phố







Tranh: Phan Vũ Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em mùi hoàng lan

Ta còn em mùi hoa sữa.

Tiếng giày ai gõ nhịp đường khuya?

Cọt kẹt bước chân quen

Thang gác

Thời gian

Mòn thân gỗ

Ngôi sao lẻ lạc vào căn xép nhỏ...

Ta còn em chấm lửa

Xập xòe

Kỷ niệm...

Một con đường

Một ngôi nhà

Khuôn mặt ai

Dừng trong khung cửa...

Những phong thư bỏ quên trong hộc tủ

Không tên người,

Không tên phố.

Người gửi không tên.

Ta còn em chút vang động lặng im,

Âm âm tiếng gọi

Trong lòng phố...



Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em một gốc cây,

Một cột đèn

Ai đó chờ ai?

Tóc cắt ngang

Xõa xõa bờ vai,

Khung trời gió

Con đường như bỏ ngỏ...

Ta còn em khăn choàng màu tím đỏ

Thoáng qua

Khuôn mặt chưa quen

Bỗng xôn xao nỗi khổ

Mỗi góc phố một trang tình sử.







Tranh: Phan Vũ Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em chuỗi cười vừa dứt

Chút nắng còn le lói vườn hoang,

Vàng ngọn cỏ.

Cô gái khẽ buông rèm cửa,

Anh chàng lệch mũ đi qua,

Lời tỏ tình đêm qua dang dở...

Ta còn em ngày vui cũ,

Tàn theo mùa hạ.

Tiếng ghita bập bùng tự sự,

Đêm kinh kỳ thuở ấy xanh lơ...



Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em vầng trăng nửa

Người phu xe đợi khách bến đầu ô.

Tiếng rao đêm lạc giọng

Ơ hờ...

Căn gác trọ đường vào bằng cửa sổ

Lão Mozart hàng xóm

Bảy nốt cù cưa.

Từng đêm quên giấc ngủ...

Ta còn em cây dương cầm

Trong khung nhà đổ

Lả tả trên thềm

Bettho và sonate Ánh Trăng.

Nốt nhạc thiên tài lẫn trong mảnh vỡ...

Cô gái áo đỏ Venise

Xa Hà Nội,

Vẽ clavecin,

Tập đàn

Trên phản gỗ...

Ta còn em, một đêm lộng lẫy,

Những tràng pháo tay vang dậy

Cô gái dương cầm đứng giữa rừng hoa,

Nước mắt lã chã trên tà áo đỏ

Rồi một ngày tả tơi,

Loạn gió

Vườn Ngọc Hà

Mất một mùa hoa.

Đường Quan Thánh

Bản giao hưởng ”Lặng Câm”

Trong một ngôi nhà...

Ta còn em một đam mê,

Một vật vã,

Một dang dở,

Một trống không,

Một kiếp người,

Những phím đàn long...



Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em ráng đỏ chiều hôm.

Đôi chim khuyên gọi nhau trong bụi cỏ.

Đôi guốc bỏ quên bên ghế đá

Gã đầu trần thơ thẩn đường mưa...

Ta còn em một tên thật cũ

Cổ Ngư

Chiều phai nắng

Cành phượng vĩ la đà

Bông hoa muộn in hình ngọn lửa.

Chiếc lá rụng

Khỏi đầu nguồn gió

Lao xao sóng biếc Tây Hồ

Hoàng hôn xa đến tự bao giờ?

Những bước chân tìm nhau

Vội vội.

Cuộc tình hờ bỗng chốc nghiêm trang...







Tranh: Phan Vũ Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em ngọn gió Nghi Tàm

Thoáng mùi sen nở muộn.

Nhớ Nhật Tân

Mùa hoa năm ấy

Cánh đào phai.

Người dẫu ra đi vạn dặm dài.

Gió ngọn vẫn vương hương phố cũ...



Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em cơn mưa rào qua nhanh

Ướt bậc thềm

Chiếc lá bàng đầu tiên nhuộm đỏ.

Cô gái vội sang đường

Chợt hồng đôi má.

Một chút xanh hơn

Trời Hà Nội

Hôm qua...

Ta còn em cô hàng hoa

Gánh mùa thu qua cổng chợ

Những chùm hoa tím

Ngát

Mùa thu...



Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em con đê lộng gió

Dòng sông chảy mang hình phố.

Cô gái phụ thuộc lưng bên gốc me già

Ngọn đèn đường lặng thinh

Soi bờ đá...

Ta còn em mùa nước đổ

Mất tăm bãi Giữa

Dòng sông Hồng

Bè nứa xuôi nhanh,

Con tàu nhổ neo, về bến.

Hồi còi vọng

Như một tiếng than dài:

“Mùa này trăng vỡ trên sông”...

Ta còn em hàng cây khô,

Buồn như dãy phố.

Người bỏ xứ

Quay nhìn lần cuối

Đôi mắt nhòe với hạt sương tan

“Người đi, ừ nhỉ, người đi thực!”... (1)

Ly khách khẽ ngâm câu tống biệt

Đành đoạn một lần dứt áo xanh.



Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em một Hàng Đào.

Không bán đào.

Một Hàng Bạc

Không còn thợ bạc.

Đường Trường Thi

Không chõng, không lều

Không ông nghè bái tổ vinh quy.

Ta còn em ngày đi

Một nỗi mang tên nhớ.

Ngày về phố cũ bỗng quên tên.

Quên bậc đá,

Quên mái hiên.

Quên cây táo trồng ngay trước cửa.

Thuở ấu thơ thỏa KẾT leo trèo...

Ngày về ra rả tiếng ve

Võng trưa hè kẽo kẹt

“À ơi! Tùng tùng trống đánh ngũ liên

Bước chân xuống thuyền

Nước mắt như mưa...”

Bài tập đọc

Quốc văn giáo khoa thư

Bà ru cháu ngủ

Người về sững sờ bên cánh cửa,

Tiếng ơi à...

Gợi lại mảnh đời quên.







Tranh: Phan Vũ Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em chiếc xe hoa

Qua hàng liễu rủ

Cánh tay trần trên gác cao

Mở cửa.

Mùa xuân trong khung

Đường phố dài

Chi chít chồi sinh

Màu ước vọng in hình xanh nõn lá

Giò phong lan.

Điệp vàng rực rỡ.

Những gót son dập dìu đại lộ

Bờ môi ai đậm đỏ bích đào?

Ta còn em tiếng trống tan trường.

Màu thanh thiên lẫn trong liễu rủ

Đêm hoa đăng tà áo nhung huyết dụ.

Đất nghìn năm còn mãi dáng kiêu sa.

Phường cũ lưu danh người đẹp lụa.

Bậc thềm nào in dấu hài hoa?



Em ơi! Hà - Nội - phố...



Ta còn em đường lượn mái cong

Ngôi chùa cổ

Năm tháng buồn xô lệch ngói âm dương.

Ai còn ngồi bên gốc đại già?

Chợt quên vườn hồng vừa ra hoa.

Chợt quên bên đường ai đứng đợi...

Cuộc đời có lẽ nào

Là một thoáng bâng quơ!





PHAN VŨ (trích)

(Gửi những người Hà Nội đi xa)
 
Em Ơi Hà Nội Phố - Hồng Nhung











Nhà tui ở cuối con phố nhỏ, phía sau ga Hàng Cỏ, phố Ngô Sỹ Liên. Hồi bé cứ mùa hè về là tui với lũ bạn cùng phố rủ nhau trèo lên những cây bàng xanh rợp lá chạy dọc theo những con phố, để tìm những quả bàng chín vàng rồi chia nhau ăn. Ngày đó Hà Nội vẫn còn tàu điện leng keng. Nghỉ hè là ngày nào tui cũng đi bộ ra cửa Nam để đi tàu điện lên bờ...

Em ơi, Hà Nội phố



Ta còn em mùi hoàng lan



Ta còn em mùi hoa sữa



Con đường vắng rì rào cơn mưa nhỏ



Ai đó chờ ai tóc xõa vai mềm







Ta còn em cây bàng mồ côi mùa đông



Ta còn em nóc phố mồ côi mùa đông



Mảnh trăng mồ côi mùa đông



Mùa đông năm ấy



Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ



Tan lễ chiều sao còn vọng tiếng chuông ngân







Ta còn em một màu xanh thời (gian) gian



Từng chiều phai tóc em bay



Chợt nhòa, chợt hiện



Người nghệ sĩ lang thang hoài trên phố



Bỗng thấy mình chẳng nhớ nổi một con đường







Ta còn em hàng phố cũ rêu phong



Và từng mái ngói son yêu



Nao nao kỷ niệm



Chiều Hồ Tây lao xao hoài con sóng



Chợt hoàng hôn về tự bao giờ
 

vitconxauxi0780

New Member




"Em ơi Hà Nội phố" được nhà thơ Phan Vũ viết vào đầu năm 1972, khi Mỹ đẩy mạnh cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam bằng máy bay B52. Thế nhưng bài thơ không gợn chút không khí căng thẳng, tang tóc, Hà Nội vẫn hiện lên bình yên đến lạ lùng.





HÀ NỘI PHỐ



1.

Em ơi! Hà Nội - phố!

Ta còn em mùi hoàng lan

Còn em hoa sữa.

Tiếng giày gọi đường khuya

Thang gác cọt kẹt thời (gian) gian

Thân gỗ ...

Ta còn em màu xanh thật đêm

Ngôi sao lẻ

Xào xạc chùm cây gió

Chiếc lá lạc vào căn xép nhỏ

Lá thư quên địa chỉ.

Quay về ...





2.



Ta còn em một gốc cây,

Một cột đèn

Ai đó chờ ai?

Tóc cắt ngang xõa xõa bờ vai...

Ta còn em một ngã ba vội vã,

Chiếc khăn quàng tím đỏ thoáng qua,

Khuôn mặt chưa quen

Bỗng xôn xao nỗi khổ...

Mỗi góc phố một trang tình sử...



3.



Ta còn em con đường vắng

Rì rào cơn mưa nhỏ.

Trên vòm cao

Đổ xuống chuông hồi.

Nhà thờ Cửa Bắc

Tan chiều lễ

Kinh cầu còn mãi ngân nga...



4.



Ta còn em đôi mắt buồn

Dõi cánh chim xa.

Tháng năm dừng lại

Một ngôi nhà.

Gã Trương Chi ôm ghita

Từng đêm

Hóa đá...

Ta còn em chuyến tàu đêm

Về muộn

Qua cầu

Một người nào lạc giữa sân ga...







Chương II



5.



Em ơi! Hà Nội - phố!

Ta còn em những hố sâu

Trước cửa

Cơn mưa đầy

Chiếc thuyền giấy lang thang

Không bến đỗ...

Ta còn em quả bóng lăn

Một mình trên sân cỏ.

Thằng bé thẫn thờ.

Tuổi thơ qua cuộc chơi,

Vội vã...

Ta còn em cánh cửa sắt

Lâu ngày không mở.

Nhà ai?

Qua đó bâng khuâng,

Nhớ tuổi học trò...



6.



Ta còn em giàn thiên lý,

Năm xưa

Thơm mùi hò hẹn

Cuộc tình đầu ngọt lịm.

Những nụ hôn xanh ngắt trên cành...

Ta còn em chuỗi cười vừa dứt.

Nắng chiều vàng ngọn cỏ

Vườn hoang

Ngày cũ vui tàn theo mùa hạ...

Ta còn em tiếng ghita

Bập bùng tự sự

Đêm kinh kỳ một thuở

Xanh lơ...



7.



Ta còn em chiếc đồng hồ quả lắc

Già nua,

Đếm thời (gian) gian

Theo nhịp đong đưa

Trước ngõ phố

Sót cây hoa gạo.

Buổi chợ chiều họp giữa kinh đô...



8.



Ta còn em những ngọn đèn mờ.

Trên nóc phố,

Mùa trăng không tỏ.

Tiếng rao đêm

Lạc giọng

Thờ ơ...

Ta còn em bảy nốt cù cưa,

Lão Mozart hàng xóm

Từng đêm quên ngủ.

Cô gái mặc áo đỏ Venise

Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ

Những mảnh vỡ trên thềm

Beethoven và Sonate Ánh Trăng

Nốt nhạc thiên tài bay lả tả,

Một kiếp người,

Một phím đàn long...



9.



Ta còn em khuya phố,

Mênh mông,

Vùng sáng nhỏ.

Bà quán ê a chuyện nàng Kiều.

Rượu làng Vân lung linh men ngọt.

Mắt cô nàng lúng liếng,

Đong đưa,

Những chàng trai say suốt cả mùa...



10.



Ta còn em tiếng hàng ngày

Vang âm đường phố.

Tia hồ quang chớp xanh.

Toa xe điện cuối ngày,

Người soát vé

Áo bành tô cũ nát...

Lanh canh! Lanh canh!

Tiếng chuông reo hay lời kêu khổ?

Bó gạo, mớ rau

Mẹ về buổi chợ

Lanh canh! Lanh canh!

Lá bánh, củ khoai.

Đàn con trên bến đợi

Cuối ngày...







Chương III



11.



Em ơi! Hà Nội - phố!

Ta còn em con đê lộng gió.

Dòng sông chảy mang theo hình phố.

Cô gái phụ thuộc lưng bên gốc me già,

Ngọn đèn đường lặng thinh

Soi bờ đá...

Ta còn em một con tàu

Giã biệt bến sông.

Mảnh trăng vỡ

Tiễn người bỏ xứ.

Dãy phố buồn..

Nghìn năm mắt nhớ...





12.



Ta còn em ráng đỏ chiều hôm,

Đôi chim khuyên gọi nhau trong bụi cỏ.

Đôi guốc bỏ quên bên ghế đá.

Gã đầu trần đi ngược trời mưa...

Ta còn em con đường tên cũ

Cổ Ngư,

Cành phượng vĩ là đà.

Chiều phai nắng,

Bông hoa muộn in hình ngọn lửa...

Ta còn em chiếc lá rụng

Khởi đầu nguồn gió.

Lao xao con sóng biếc

Gió Tây Hồ.

Hoàng hôn xa đến tự bao giờ?

Những bước chân tìm nhau vội vội.

Cuộc tình hờ bỗng chốc nghiêm trang...



13.



Ta còn em ngọn gió Nghi Tàm

Thoáng mùi sen nở muộn

Gió Nhật Tân

Gợi

Mùa hoa năm ấy

Cánh đào phai...



14.



Ta còn em cơn mưa rào

Đi nhanh qua phố.

Chiếc lá bàng đầu tiên nhuộm đỏ.

Cô gái băng qua đường

Chợt hồng đôi má.

Cơn mưa nào đi nhanh qua phố

Một chút xanh hơn,

Trời Hà Nội hôm qua...

Ta còn em cô hàng hoa

Gánh mùa thu qua cổng chợ.

Những chùm hoa tím

Ngát mùa thu...







Chương IV

15.



Em ơi! Hà Nội - phố!

Ta còn em một Hàng Đào,

Không bán đào.

Một Hàng Bạc,

Không còn thợ bạc.

Đường Trường Thi

Không chõng, không lều

Không ông nghè bái tổ vinh quy...

Ta còn em tiếng gọi trong đêm,

Người đi xa trở về.

Căn nhà không biển số.

Ngày đi mỏi mòn nỗi nhớ.

Ngày về phố cũ quên tên...

16.



Ta còn em chiếc xe hoa

Qua hàng liễu rũ,

Điệp vàng rực rỡ.

Cánh tay trần trên gác cao khép cửa.

Những gót son dập dìu đại lộ.

Bờ môi ai đậm đỏ bích đào...

Ta còn em tà áo nhung huyết dụ.

Đất nghìn năm còn mãi dáng kiêu sa,

Phường cũ lưu danh người đẹp lụa.

Ngõ phố nào in dấu hài hoa...?



17.



Ta còn em đường lượn mái cong

Ngôi chùa cổ.

Năm tháng buồn xô lệch ngói âm dương.

Ai đó ngồi bên gốc đại,

Chợt quên ai kia bên đường đứng đợi.

Cuộc đời, có lẽ nào,

Là một thoáng

Bâng quơ...

Ta còn em những cuộc tình

Như một bài thơ.

Những nỗi đau gặm mòn phận số.

Nhật ký sang trang

Ghi thêm nỗi khổ...



18.



Ta còn em đống kim ngân

Đổ đầy Hàng Mã.

Ngựa, xe, võng, lọng,

Những hình nhân nuối tiếc vàng son.

Khi phố phường là miền loạn gió

Làm sao tìm được mớ tro than...?



19.



Ta còn em nóc phố lô xô,

Màu ngói cũ

Ngôi nhà còn tiếng khóc oa oa.

Con đường đá lát bao niên kỷ?

Qua sông nhớ mẹ tuổi già...







Chương V



20.



Em ơi! Hà Nội - phố!

Ta còn em mảnh đại bác

Ghim trên thành cũ.

Một thời (gian) thịnh,

Một thời (gian) suy,

Hưng vong lẽ thường.

Người qua đó,

Hững hờ bài học sử...

Ta còn em dãy bia đá

Nhân hình hội tụ.

Rêu phong gìn giữ nét tài hoa.

Ly rượu đầy xin rót cúng cha.

Nghìn lạy cúi đầu thương đất tổ.

Bến nước nào vừa neo thuyền ngự?

Đám mây nào in bóng rồng bay?...



21.



Ta còn em tháng chạp,

Những hàng cây óng ả sợi hồng

Tháng chạp

Trên giường trải chiếu hoa

Tháng chạp,

Mùi hương dài theo phố.

Một tháng chạp

Mẹ

Nửa đêm thức

Hóa vàng...







Chương VI

22.



Em ơi! Hà Nội - phố!

Ta còn em năm cửa ô -

Năm cửa gió

Cơn bão thường niên qua đó -

Ba mươi sáu phố,

Bao nhiêu mảnh vỡ?

Ta còn em một màu xanh thời (gian) gian.

Một màu xám hư vô,

Chợt nhòe,

Chợt hiện.

Chợt lung linh ngọn nến,

Chợt mong manh một dáng,

Một hình,

Nhợt nhạt vàng son,

Đậm đầy cay đắng...

23.



Ta còn em những ngõ cụt bất ngờ,

Ô cửa ngẩn ngơ

Ngôi nhà không người ở

Khung trời của nỗi buồn

Vô cớ...

Người nghệ sĩ lang thang

Hoài,

Trên phố.

Bỗng thấy mình không nhớ nổi con đường.

Tha hương ngay trước cổng nhà mẹ cha...



24.



Ta còn em những giọt sương,

Nhòe nhòe bóng điện.

Mặt nước Hồ Gươm,

Một đêm trở lạnh.

Tháp Rùa ngả bóng lung linh.

Cánh nhạn chao nghiêng chiều cuối

Người ra đi mang theo buốt giá,

Áo choàng không ấm thân gầy,

Cầm bằng như cánh chim bay...







Chương VII

25.



Em ơi! Hà Nội - phố!

Ta còn em cây bàng

Mồ côi mùa đông.

Ta còn em nóc phố

Mồ côi mùa đông.

Ta còn em mảnh trăng

Mồ côi mùa đông...





Tháng Chạp năm 1972 - Phan Vũ



"Em ơi Hà Nội phố" mang một gam màu xanh xám trầm mặc. Dường như chút bâng quơ của người nghệ sỹ khi đi trên những con phố cổ kính của thủ đô vừa kết tinh thành xúc cảm về "màu xanh thời (gian) gian" đầy mơ hồ.



"Em ơi Hà Nội phố" được nhà thơ Phan Vũ viết vào đầu năm 1972, khi Mỹ đẩy mạnh cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam bằng máy bay B52. Thế nhưng bài thơ không gợn chút không khí căng thẳng, tang tóc, Hà Nội vẫn hiện lên bình yên đến lạ lùng.











Một Hà Nội rêu phong cổ kính trong tranh Bùi Xuân Phái



Sau này, bài thơ được nhạc sỹ Phú Quang phổ nhạc và trở thành một ca khúc nổi tiếng về Hà Nội - thủ đô yêu dấu. Nghe "Em ơi Hà Nội phố", ta có cảm giác như đang được thưởng thức những bức tranh phố cổ của Bùi Xuân Phái.



Em ơi, Hà Nội phố

Ta còn em mùi hoàng lan

Ta còn em mùi hoa sữa

Con đường vắng rì rào cơn mưa nhỏ

Ai đó chờ ai tóc xõa vai mềm



Câu hát "Em ơi Hà Nội phố" vang lên cùng tiếng đàn dương cầm êm đềm như lời thủ thỉ của một chàng trai với một cô gái. Một miền Hà Nội tràn về bình yên với "mùi hoàng lan", "mùi hoa sữa". Người ta thường nói Hà Nội đẹp nhất vào mùa thu. Thế nhưng khi sang đông, Hà Nội còn có một dáng vẻ quyến rũ khác: xa vắng đơn côi nhưng thanh lịch và đầy ám ảnh.



Ta còn em cây bàng mồ côi mùa đông

Ta còn em góc phố mồ côi mùa đông

Mảnh trăng mồ côi mùa đông

Mùa đông năm ấy

Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ

Tan lễ chiều sao còn vọng tiếng chuông ngân



Mảnh trăng đơn chiếc trên bầu trời đêm soi vào lòng người miền ánh sáng chênh vênh màu hoài niệm, gợi nhớ về một mùa đông vừa ở rất xa đây. Ấy là ấn tượng về một Hà Nội lặng lẽ và man mác buồn.



Bức tranh mùa đông giản dị với vài nét chấm phá đơn sơ: cây bàng , góc phố, tiếng chuông nhà thờ...mà đủ gợi lên thần thái của Hà Nội hào hoa. Mỗi hình ảnh trong bài hát như cái thoáng chạm tay vào tâm hồn"Hà Nội phố".







Lặng lẽ mùa đông...



Phú Quang vừa từng tâm sự rằng, ông phổ nhạc cho bài thơ "Em ơi Hà Nội phố" bằng nỗi nhớ "nụ hôn lạnh giá mùa đông, vòng tay bồi hồi ướt giá dưới trời mưa bụi của những ngày tháng tình yêu còn nồng ấm. Rồi nỗi nhớ về căn nhà tui đã sống ở Hà Nội qua suốt tuổi ấu thơ mà mùa đông năm 1972 khi những cành bàng trụi lá thì căn nhà ấy, và người bạn thân thiết nhất của tui cũng vĩnh viễn bị bm B52 dập vùi. Thay vào đó là tượng đài về những người vừa chết như một vết sẹo dẫu vừa phủ kín rêu xanh mà chẳng bao giờ nguôi rát bỏng mỗi lần tui nghĩ tới":



Ta còn em một màu xanh thời (gian) gian

Một chiều phai tóc em bay chợt nhòa, chợt hiện

Người nghệ sỹ lang thang hoài trên phố

Bỗng thấy mình chẳng nhớ nổi một con đường



Tiếng "em" ngọt ngào trong cụm từ "ta còn em" được điệp lại nhiều lần nhấn vào lòng người nghe xiết bao xao xuyến bâng khuâng, ta thấy thấp thoáng một mối tình và bóng dáng thanh thoát của người con gái Hà thành với mái "tóc xõa vai mềm".



Ta còn em hàng phố cũ rêu phong

Và từng mái ngói xô nghiêng

Nao nao kỉ niệm

Chiều Hồ Tây lao xao hoài con sóng

Chợt hoàng hôn về tự bao giờ



Bức tranh "Em ơi Hà Nội phố" mang một gam màu xanh xám trầm mặc. Dường như chút bâng quơ của người nghệ sỹ khi đi trên những con phố cổ kính của thủ đô vừa kết tinh thành xúc cảm về "màu xanh thời (gian) gian" đầy mơ hồ. "Màu xanh thời (gian) gian" ấy lưu dấu trên những viên ngói nhỏ, trên những gốc cây già, những con sóng Tây hồ lan tỏa mênh mang...



Mỗi viên ngói đều mang trong mình một câu chuyện về những ngày xa xưa, về một thời (gian) bm đạn khi mà sự sống và cái chết của con người chỉ cách nhau một lằn ranh mong manh. Hà Nội vừa đi qua những tháng năm khốc liệt như thế để mãi mãi trường tồncoi nhưtrái tim dấu yêu của cả nước - Hà thành thanh lịch hào hoa...



Nguyễn Huy Thông
 
Các chủ đề có liên quan khác
Tạo bởi Tiêu đề Blog Lượt trả lời Ngày
S Mới đây, tôi có đọc một bài báo viết về một phụ nữ đẻ non mà không biết mình có thai Điều đó có thể Sức khỏe sinh sản 0
B Bài thơ Mặt trời xanh của Tôi - nhà thơ Nguyễn Viết Bình Văn học thiếu nhi 0
F Các bác giúp tôi với:tại sao không xóa được bài viết đã đăng trên blog cua mình??? thank trước nha!! InterNet 3
N Trong lời di chúc, Bác Hồ viết: “Tôi để lại, muôn vàn tinh thần yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toà Văn học 0
C Công ty tôi là chuyên về mộc, trang trí nội thất, sản xuất lắp dựng. Vậy cho tôi hỏi khi viết phiếu Hỏi đáp Thuế & Kế toán 1
J Công ty tôi đặc thù kinh doanh về lĩnh vực viết website đối tác chủ yếu của tôi là nước ngoài. Vì lĩ Hỏi đáp Thuế & Kế toán 1
A Tôi có một câu hỏi mong Hội giải đáp: Tôi không hiểu cách viết hóa đơn với hàng khuyến mãi không thu Hỏi đáp Thuế & Kế toán 1
H (Lê Viết Cường) Ngày 11/04/2012: Công ty tôi là công ty cổ phần hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệ Hỏi đáp Thuế & Kế toán 1
C Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nhận về mùa xuân trong văn bản "Mùa xuân của tôi" Văn học 0
D viết đoạn văn tiếng anh về Cách tôi học bơi Các kỳ thi Tiếng Anh 0

Các chủ đề có liên quan khác

Top