Bài 16: Kể lại một câu chuyện mà em đã được đọc
Thằng trộm
( Du nhi)
Chợ Xuân ở huyện Gia Phúc là nơi đô hội lớn của xứ Hải Dương bọn thương nhân qua lại thường đậu ở đó. Chợ có mấy dãy quán cho khách ngủ trọ.
Ở thôn gần đấy có thằng ăn trộm, biệt hiệu là Mèo Khóa, có tài ăn đêm. Khách qua đường bị nó thâu sạch, thủ đoạn hư ảo khôn lường.
Trước mỗi quán trọ, người ta làm một chiếc quầy lớn. Ban đêm, hành khách bỏ hành lí cả vào đó rồi khóa lại.
Năm Quý Hợi ( 1743) , niên hiệu Cảnh Hưng, có một khách thuê trọ, hành lý rất nặng. Lúc sắp ngủ, nhà trọ hỏi:
-Quan khách nếu có tiền bạc hay vật quý gì trong hành lí thì gửi cho nhà hàng. Ở đây trộm cắp rất thủ đoạn, không thể coi thường!
Khách cả cười bảo chủ nhà:
-tui có ít lạng vàng, chả lẽ không biết giữ hay sao mà phải phiền đến nhà trọ nhắc nhở?
Nói rồi, khách mở túi ra. Dưới ánh đèn, bạc trắng sáng lóa , chất đống khắp chiếu, ước đến bốn , năm trăm lạng. Rồi ông ta lại thu hết số bạc cho vào hành lí, để ở đầu giường mà ngủ.
Trộm ta đã nhòm qua khe cửa từ trước, nghe thấy, trông thấy rõ mồn một. Đến khi mọi người đã yên giấc, mới khoét gạch chui vào, nằm phục dưới gầm giường, làm trò mèo bắt chuột. Lát sau, lại ở bên chân khách, bắt chước tiếng mèo cắn chuột, thỉnh thoảng lấy gai cào chân khách. Khách nổi giận chửi bới con mèo ôn dịch, co chân đạp. Thằng trộm làm ra bộ mèo bỏ chạy, đợi khách thiu thiu ngủ, lại làm như trước. Khách không chịu được, nổi giận, lẳng lặng ngồi dậy, định bắt mèo quật chết. Thằng trộm nghe tiếng động trên giường, biết là khách đã dậy, liền vớ ngay túi bạc trên đầu giường bỏ ra.
Khách đợi mèo không tới, lẩm bẩm chửi rủa vài câu rồi nằm xuống , sờ tay lên gối thì thấy gói bạc đã mất rồi. Khách liền gọi nhà trọ đốt đèn lên và nói:
-Bạc của tui bị trộm lấy mất rồi!
Chủ nhà trọ trách khách không giữ cẩn thận và xin cho mình tránh khỏi mọi liên can. Khách nhìn lên mái nhà, thấy có cái nơm rất to liền nói:
-Ông chủ không lo. Đây là trộm gần. tui xin cái nơm này. Ông cứ đốt đèn chờ tôi, chỉ khoảng một khắc tui sẽ đem bạc về, không liên can đến ông đâu. Chỉ khổ cho tui là đêm nay không ngủ được say thôi.
Nói rồi, khách đem nơm ra cổng, trèo lên cây nhìn ra xa, nghe thôn bên cách một dặm, có tiếng chó sủa, liền đến chỗ đó, thấy trong lũy tre có một căn nhà đèn còn đương sáng . Khách chui rào bò vào, mở toang cổng ngoài, đi đến ngôi nhà, nhòm vào, thấy tên trộm đang đếm bạc với vợ dưới ánh đèn. Thằng trộm cười nói vui vẻ, tự khoe là mình cao thủ và bảo vợ:
-Thằng khách trọ ngu ngốc ấy chắc giờ thì gào khóc đến chết rồi.
Từ ngoài, khách ung dung gõ cửa mà cười. Tên trộm vội hỏi:
-Ai đó?
Khách đáp:
-Em, trộm đây, nghe nói anh được món lời lớn, đến xin anh chia cho một ít.!
Tên trộm nổi giận, quát:
-Thằng chết tiệt, dám đòi thịt trước miệng hùm!
Nói rồi, nó tìm gậy chạy ra, còn quay lại nói với vợ:
-Hãy giữ bạc cho ta, ta đi giết thằng đó.!
Khách vờ bỏ chạy, nhưng lại phục ở đó. Tên trộm thấy cổng mở toang, chạy đi đuổi. Khách đẩy cửa lẻn vào, dùng nơm úp lên đầu vợ tên trộm, phá hòm lấy bạc đem ra, theo đường bờ ruộng đi tắt về quán trọ. Lúc ấy, ở nhà trọ đèn vẫn còn sang.
Tên trộm chạy tìm mấy dặm dọc đường cái, không thấy gì, quay trở lại , thì vợ đang mang nơm nằm đó, hòm bị phá, bạc bị mất. Hắn hỏi rõ mọi chuyện, mới cả kinh thán phục.
Sáng sớm hôm sau, khách đang rửa mặt, chải đầu, thì có một người mang gà, gạo tới lạy chào và nói:
-tui là đứa lấy trộm bạc của ông đêm qua. tui làm nghề này đã hơn mười năm, tự đánh giá là không còn thiếu ngón gì. Nào ngờ vỏ quýt dày lại có móng tay nhọn. Xin cho theo ngài để học những điều chưa làm được.!
Khách đáp:
-Nghề ông đang làm, hồi nhỏ tui cũng đã làm. Nhưng nghĩ lại lấy của người khác để nuôi béo mình , thì đâu phải là lẽ chính đáng. Ông nghĩ coi, việc được, mất đêm qua có nghĩa lí gì. tui thề không làm nghề đó đã năm năm nay. Vì có ông nên tui mới phải chơi lại trò cũ chút thôi. Ông việc gì phải học. Ngày nay, khắp nơi đều là chiến trường, kẻ nam nhi nên gắng sức cho triều đình. tui đã là người dưới trướng của phủ Đô đốc. Nếu ông theo, tui xin cất nhắc cho, đừng luyến tiếc cái nghề này nữa.!
Tên trộm nói:
-Xin lĩnh giáo.
Thế rồi, tên trộm từ biệt vợ con ra đi.
Vài năm sau, có một quan quân tới nghỉ ở quán ông chủ trọ, quân kị theo hầu có vài chục người. Ông chủ nhìn kĩ, thì đó là tên trộm ngày trước. Ông chủ hỏi chuyện, tên trộm nói là đã theo phủ Đô đốc, vì có chiến công, được bổ làm Đội trưởng. Còn người khách năm xưa nay đã làm Tham tướng Sơn Tây.
Theo Vũ Trinh
(Lan Trì kiến văn lục)
Thằng trộm
( Du nhi)
Chợ Xuân ở huyện Gia Phúc là nơi đô hội lớn của xứ Hải Dương bọn thương nhân qua lại thường đậu ở đó. Chợ có mấy dãy quán cho khách ngủ trọ.
Ở thôn gần đấy có thằng ăn trộm, biệt hiệu là Mèo Khóa, có tài ăn đêm. Khách qua đường bị nó thâu sạch, thủ đoạn hư ảo khôn lường.
Trước mỗi quán trọ, người ta làm một chiếc quầy lớn. Ban đêm, hành khách bỏ hành lí cả vào đó rồi khóa lại.
Năm Quý Hợi ( 1743) , niên hiệu Cảnh Hưng, có một khách thuê trọ, hành lý rất nặng. Lúc sắp ngủ, nhà trọ hỏi:
-Quan khách nếu có tiền bạc hay vật quý gì trong hành lí thì gửi cho nhà hàng. Ở đây trộm cắp rất thủ đoạn, không thể coi thường!
Khách cả cười bảo chủ nhà:
-tui có ít lạng vàng, chả lẽ không biết giữ hay sao mà phải phiền đến nhà trọ nhắc nhở?
Nói rồi, khách mở túi ra. Dưới ánh đèn, bạc trắng sáng lóa , chất đống khắp chiếu, ước đến bốn , năm trăm lạng. Rồi ông ta lại thu hết số bạc cho vào hành lí, để ở đầu giường mà ngủ.
Trộm ta đã nhòm qua khe cửa từ trước, nghe thấy, trông thấy rõ mồn một. Đến khi mọi người đã yên giấc, mới khoét gạch chui vào, nằm phục dưới gầm giường, làm trò mèo bắt chuột. Lát sau, lại ở bên chân khách, bắt chước tiếng mèo cắn chuột, thỉnh thoảng lấy gai cào chân khách. Khách nổi giận chửi bới con mèo ôn dịch, co chân đạp. Thằng trộm làm ra bộ mèo bỏ chạy, đợi khách thiu thiu ngủ, lại làm như trước. Khách không chịu được, nổi giận, lẳng lặng ngồi dậy, định bắt mèo quật chết. Thằng trộm nghe tiếng động trên giường, biết là khách đã dậy, liền vớ ngay túi bạc trên đầu giường bỏ ra.
Khách đợi mèo không tới, lẩm bẩm chửi rủa vài câu rồi nằm xuống , sờ tay lên gối thì thấy gói bạc đã mất rồi. Khách liền gọi nhà trọ đốt đèn lên và nói:
-Bạc của tui bị trộm lấy mất rồi!
Chủ nhà trọ trách khách không giữ cẩn thận và xin cho mình tránh khỏi mọi liên can. Khách nhìn lên mái nhà, thấy có cái nơm rất to liền nói:
-Ông chủ không lo. Đây là trộm gần. tui xin cái nơm này. Ông cứ đốt đèn chờ tôi, chỉ khoảng một khắc tui sẽ đem bạc về, không liên can đến ông đâu. Chỉ khổ cho tui là đêm nay không ngủ được say thôi.
Nói rồi, khách đem nơm ra cổng, trèo lên cây nhìn ra xa, nghe thôn bên cách một dặm, có tiếng chó sủa, liền đến chỗ đó, thấy trong lũy tre có một căn nhà đèn còn đương sáng . Khách chui rào bò vào, mở toang cổng ngoài, đi đến ngôi nhà, nhòm vào, thấy tên trộm đang đếm bạc với vợ dưới ánh đèn. Thằng trộm cười nói vui vẻ, tự khoe là mình cao thủ và bảo vợ:
-Thằng khách trọ ngu ngốc ấy chắc giờ thì gào khóc đến chết rồi.
Từ ngoài, khách ung dung gõ cửa mà cười. Tên trộm vội hỏi:
-Ai đó?
Khách đáp:
-Em, trộm đây, nghe nói anh được món lời lớn, đến xin anh chia cho một ít.!
Tên trộm nổi giận, quát:
-Thằng chết tiệt, dám đòi thịt trước miệng hùm!
Nói rồi, nó tìm gậy chạy ra, còn quay lại nói với vợ:
-Hãy giữ bạc cho ta, ta đi giết thằng đó.!
Khách vờ bỏ chạy, nhưng lại phục ở đó. Tên trộm thấy cổng mở toang, chạy đi đuổi. Khách đẩy cửa lẻn vào, dùng nơm úp lên đầu vợ tên trộm, phá hòm lấy bạc đem ra, theo đường bờ ruộng đi tắt về quán trọ. Lúc ấy, ở nhà trọ đèn vẫn còn sang.
Tên trộm chạy tìm mấy dặm dọc đường cái, không thấy gì, quay trở lại , thì vợ đang mang nơm nằm đó, hòm bị phá, bạc bị mất. Hắn hỏi rõ mọi chuyện, mới cả kinh thán phục.
Sáng sớm hôm sau, khách đang rửa mặt, chải đầu, thì có một người mang gà, gạo tới lạy chào và nói:
-tui là đứa lấy trộm bạc của ông đêm qua. tui làm nghề này đã hơn mười năm, tự đánh giá là không còn thiếu ngón gì. Nào ngờ vỏ quýt dày lại có móng tay nhọn. Xin cho theo ngài để học những điều chưa làm được.!
Khách đáp:
-Nghề ông đang làm, hồi nhỏ tui cũng đã làm. Nhưng nghĩ lại lấy của người khác để nuôi béo mình , thì đâu phải là lẽ chính đáng. Ông nghĩ coi, việc được, mất đêm qua có nghĩa lí gì. tui thề không làm nghề đó đã năm năm nay. Vì có ông nên tui mới phải chơi lại trò cũ chút thôi. Ông việc gì phải học. Ngày nay, khắp nơi đều là chiến trường, kẻ nam nhi nên gắng sức cho triều đình. tui đã là người dưới trướng của phủ Đô đốc. Nếu ông theo, tui xin cất nhắc cho, đừng luyến tiếc cái nghề này nữa.!
Tên trộm nói:
-Xin lĩnh giáo.
Thế rồi, tên trộm từ biệt vợ con ra đi.
Vài năm sau, có một quan quân tới nghỉ ở quán ông chủ trọ, quân kị theo hầu có vài chục người. Ông chủ nhìn kĩ, thì đó là tên trộm ngày trước. Ông chủ hỏi chuyện, tên trộm nói là đã theo phủ Đô đốc, vì có chiến công, được bổ làm Đội trưởng. Còn người khách năm xưa nay đã làm Tham tướng Sơn Tây.
Theo Vũ Trinh
(Lan Trì kiến văn lục)