nguoichacodon_79
New Member
Download miễn phí Đề tài Trầu cau trong đời sống văn hóa dân tộc
MỤC LỤC
1. Trầu cau nơi quê hương 4
2. Công dụng của trầu cau 6
3. Tục mời trầu 8
4. Trầu cau trong nghi lễ cưới hỏi 14
5. Tục cheo cưới 21
6. Nghệ thuật têm trầu bổ cau 22
7. Miếng trầu trong cách ứng xử đối với tha nhân 25
8. Trầu cau qua những câu ca dao ví von 30
9. Kết luận 35
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
thầyÐể em giữ cái quạt này làm thân.
Rồi ra chung gối chung chăn,
Chung quần, chung áo, chung khăn đội đầu.
Nằm thì chung cái giường tàu,
Dậy thì chung cả hộp trầu, ống vôi.
Trở về hiện tại, giây phút sung sướng nhất hiển nhiên là giây phút nàng được thưởng thức những miếng trầu tình ái do chàng trao tặng:
Trầu này đủ vỏ, đủ vôi
Ðủ cau, đủ thuốc, đủ mùi xạ hương.
Không ăn thì bảo rằng thường
Ăn rồi thì biết người thương thế nào.
Nhất là những miếng trầu ấy lại được chàng quí hóa, trân trọng bọc trong chiếc khăn tay trắng, dành riêng cho nàng:
Trầu bọc khăn trắng cau tươi,
Trầu bọc khăn trắng đãi người xinh xinh.
Ăn cho nó thỏa tâm tình,
Ăn cho nó thỏa sự mình sự ta.
Phần nàng, nàng cũng không quên sửa soạn sẵn những miếng trầu thật đặc biệt:
Khẩu trầu chính là khẩu trầu
Ở giữa đệm quế, hai đầu thơm cay.
Có ăn mới biết đến cây
Có ăn mới biết trầu cay, trầu nồng.
rồi buộc trầu trong dải yếm đào để đem tới tặng lại chàng với tất cả tấm lòng trìu
mến:
Trầu em buộc dải yếm đào
Hỏi người tri kỷ ăn vào có say?
Những kẻ đang yêu ăn trầu dễ say lắm. Nhiều khi họ tự hỏi họ say vì trầu hay say vì tình, vì mê bóng sắc của nhau ?
Tay ai như ngọc, như ngà
Ðưa trầu ta tưởng đưa ta miếng vàng.
Anh say nhan sắc của nàng
Hay say vì miếng trầu vàng, cau tươi ?
Tất nhiên cả hai rồi. Họ say vì trầu, vì trong hạt cau có chất arécoline làm kích thích thần kinh, đồng thời họ còn say vì tình; nhưng say vì tình mới là chính, chả thế ca dao còn có câu:
Yêu nhau trầu vỏ cũng say
Ghét nhau cau đậu (6) đầy khay chẳng màng.
và
Gặp nhau ăn một khẩu trầu
Không mặn vì thuốc, say nhau vì lời.
Như thế đủ thấy, những kẻ đang yêu được ngồi ăn trầu bên nhau thì dù trầu có thiếu vị họ vẫn say như thường, vì họ say tình nhau, say bóng sắc của nhau, say lời yêu đương của nhau chứ nào có xá gì trầu!
Tình yêu khi đã đến lúc đắm say tất xa nhau sẽ nhớ nhung, tương tư sầu khổ:
Một thương hai nhớ ba sầu,
Cơm ăn chẳng được, ăn trầu cầm hơi.
Thương chàng lắm lắm chàng ơi,
Biết đâu thanh vắng mà ngồi thở than ?
Nàng thở than những gì đây ?
Từ ngày ăn phải miếng trầu,
Miệng ăn môi đỏ dạ sầu đăm chiêu.
Biết là thuốc dấu hay bùa yêu
Làm cho thiếp phải nhiều điều xót xa.
Làm cho quên mẹ, quên cha
Làm cho quên cử, quên nhà
Làm cho quên cả đường ra, lối vào
Làm cho quên cá dưới ao
Quên sông tắm mát, quên sao trên trời.
Trong vấn đề tình yêu và hôn nhân, không phải bao giờ người con gái cũng ở thế thụ động, như ca dao đã chứng tỏ, có nhiều trường hợp nếu người con gái bạo dạn một chút, lanh lợi một chút, và cũng phải biết tế nhị nữa thì có thể lợi dụng tục mời trầu để tự kén chọn cho mình một người bạn tình trăm năm.
Thật thế, như khi đã gặp được người vừa ý rồi mà đối phương lại quá nhút nhát như anh chàng này chẳng hạn :
Thương em chẳng dám trao trầu
Ðể trên bó mạ, gió nam lầu thổi qua.
Nếu người con gái cũng lại chấp nê, thụ động thì cuộc tình này đành để cho gió bay đi. Trái lại, nếu người con gái khôn ngoan, biết mở lời bóng gió đưa duyên thì có thể khích lệ đối phương tiến tới:
Có trầu mà chả có cau
Làm sao cho đỏ môi nhau thì làm.
Ðúng ra phải nói là:
Có trầu mà chả có vôi
Làm sao cho đỏ môi tui thì làm.
Chả vì theo lời giải thích của Thúc Nguyên, "vôi phản ứng trên những
polyphénols thuộc nhóm flavone của lá trầu và miếng cau bằng cách ô-xít hóa
chúng và biến chúng thành orthoquinones. Sự việc này làm cho nước bọt người
nhai trầu trở thành đỏ". Như thế, có trầu đã đành, còn phải ăn thêm với vôi mới
làm đỏ được môi. Cũng như trong tình yêu, một người đã lên tiếng, kẻ kia phải
đáp lời ; tình yêu song phương mới thực sự tạo được hạnh phúc lứa đôi.
Lại những khi chưa biết rõ đối phương đối với mình ra sao, người thiếu nữ cũng
đã biết mượn miếng trầu để dò ý, ướm tình :
Trầu đã có đây, cau đã có đây
Nhân duyên chưa định, trầu này ai ăn?
Trầu này trầu túi, trầu khăn,
Trầu này dải yếm, anh ăn trầu nào?
Nếu người con trai nhận ăn "trầu dải yếm" là những miếng trầu thiết thân của nàng thì nàng hiểu ngay là đối phương đã thầm xác nhận có yêu nàng, và những mong cùng nàng kết mối lương duyên; bằng không chỉ là bạn thường, vì bạn thường thì chỉ được phép ăn "trầu khăn", "trầu túi" của nàng mà thôi. Lại những khi người con gái đã lỡ yêu rồi thì nàng cũng dám tấn công trước qua miếng trầu tỏ tình:
Vào vườn hái quả cau xanh
Bổ ra làm sáu mời anh xơi trầu.
Trầu này têm những vôi tàu (7)
Giữa đệm cát cánh, hai đầu quế cay.
Trầu này ăn thật là say
Dù mặn, dù nhạt, dù cay, dù nồng
Dù chẳng nên vợ nên chồng
Xơi dăm ba miếng, kẻo lòng nhớ thương.
Miếng trầu đối với nàng lúc này không chỉ là một vật chất đơn thuần mà là một biểu tượng của tình yêu, nói khác đi, nó chính là tình yêu của nàng đã hóa thân: Trầu này trầu quế, trầu hồi
Trầu loan, trầu phượng, trầu tôi, trầu mình.
Trầu này trầu tính, trầu tình
Trầu nhân, trầu nghĩa, trầu mình, trầu ta.
Trầu này têm tối hôm qua
Dấu cha dấu mẹ, đem ra mời chàng.
Nhưng không phải hễ người con gái mời trầu là bao giờ cũng được bọn nam nhi đón nhận sốt sắng cả đâu. Nhiều chàng trai có tính đa nghi lắm, lại luôn luôn được phụ mẫu nhắc nhở, căn dặn: "Ra đường thấy con gái mời trầu thì chớ có ăn, nó bỏ bùa yêu, thuốc dấu đánh giá là khốn, rồi đến bỏ cả học hành thôi". Thế nên nhiều chàng đã tỏ ra rất dè dặt trước những miếng trầu mời mọc của các nàng, bởi vậy mới có cái cảnh mời trầu nài nỉ:
Trầu này không phải trầu hàng
Không bùa, không thuốc sao chàng không ăn ?
Hay là chê khó, chê khăn
Xin chàng dừng lại làm ăn miếng trầu.
Rất may việc này xẩy ra cũng hi hữu thôi, vì các cụ ta khi xưa đã dạy cho người thiếu nữ biết cách từ chối nhận trầu thì cũng lại dạy cho người thanh niên phải biết nhận trầu, có thế mới ra con người lịch sự:
Tiện đây đưa một miếng trầu
Không ăn, cầm lấy cho nhau bằng lòng.
4. Trầu cau trong nghi lễ cưới hỏi
Người bình dân Việt Nam xưa nhờ vào hoàn cảnh sống gần gũi với thiên nhiên, nhờ điều kiện sinh hoạt tập thể về nông nghiệp, hội hè, hát xướng, lại nhờ vào tục mời trầu của xã hội... đã giúp cho tình yêu của họ dễ dàng nẩy nở, cởi mở, hồn nhiên. Dù thế nào chăng nữa, tình yêu của họ cũng không cuồng nhiệt, tự do quá trớn đến vượt ra khỏi vòng lễ giáo gia đình và phong tục xã hội. Thực tế, người thiếu nữ vẫn hằng nhủ lòng "áo mặc sao qua khỏi đầu", nên khi vừa bước vào cuộc tình là không quên nhắc nhở bạn về thủ tục đầu tiên:
Thương tui rượu chén, trầu cơi
Ðến cùng phụ mẫu, đến nơi sinh thành.
Nếu người con trai còn nghi ngại:
Tốn hao anh chẳng màng chi
Chỉ e lỡ dở uổng thì trầu cau.
thì người con gái xin hứa trước một lời để bạn vững dạ về trình cha mẹ, rồi nhờ
mai dong đến thưa chuyện cùng song thân nàng:
Ðợi lệnh song thân em phải vậy
Song em quyết một lời rồi, anh hãy cậy mai dong.
Người con trai sau khi đã được lời hứa chắc của b