tieuthu_lovely_96
New Member
Download Tiểu luận Xây dựng lại chế định chiếm hữu bằng chất liệu khoa học phù hợp miễn phí
Một khi được xác lập, quan hệ chiếm hữu được pháp luật thừa nhận và phát sinh hiệu lực pháp luật một cách độc lập với quan hệ sở hữu. Trong một thời gian dài, luật của Pháp và luật của Đức có nhiều điểm khác biệt trong việc xác định thái độ của xã hội đối với người chiếm hữu; tuy nhiên, từ hơn 30 năm nay, sự khác biệt ấy đã dần dần bị xoá nhoà.
Trong khung cảnh của luật thực định Pháp và Đức, quan hệ chiếm hữu được thừa nhận ở ba điểm đáng chú ý nhất: 1. Nó có tác dụng tạo ra sự suy đoán có lợi cho người chiếm hữu mỗi khi có tranh chấp về quyền đối với tài sản; 2. Nó cho phép người chiếm hữu được hưởng sự bảo vệ chống moi quấy nhiễu từ bên ngoài; 3. Nó cho phép người chiếm hữu, trong những hoàn cảnh được dự kiến, xác lập quyền sở hữu theo thời hiệu.
Để tải bản DOC Đầy Đủ thì Trả lời bài viết này, mình sẽ gửi Link download cho
Tóm tắt nội dung:
Xây dựng lại chế định chiếm hữu bằng chất liệu khoa học phù hợpPhân tích, so sánh nội dung của quyền sở hữu và chiếm hữu trong pháp luật các nước, từ cổ tới kim, phân tích căn nguyên của sự bất hợp lý đặc thù trong cơ chế bảo vệ quyền sở hữu đang vận hành ở Việt Nam khi thừa nhận chiếm hữu như là một phần nội dung của quyền sở hữu, người viết yêu cầu phải nhìn nhận lại quan hệ chiếm hữu theo đúng bản chất, là tách quyền chiếm hữu ra khỏi quyền sở hữu và trả nó về vị trí thích hợp trước khi hoàn thiện pháp luật sở hữu.
Không biết từ lúc nào, quyền sở hữu ở Việt Nam được phân tích về mặt nội dung thành ba quyền năng: chiếm hữu, sử dụng và định đoạt. Quan niệm ấy được những người soạn thảo Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 1995 và cả BLDS năm 2005 sau này thấm nhuần và trở thành tư tưởng chủ đạo, được quán triệt trong quá trình xây dựng các quy tắc của Bộ luật liên quan đến quyền sở hữu. Chế độ pháp lý về sở hữu ở Việt Nam trở nên đặc thù và điều này khiến cho việc cải cách pháp luật dân sự trong khung cảnh hội nhập, đặc biệt về phần liên quan đến tài sản, là việc không đơn giản. Trở ngại chính đối với việc cải cách là sự khác biệt lớn giữa Việt Nam và các nền văn hoá pháp lý tiêu biểu trong cách hiểu về nội dung của quyền sở hữu, từ đó ảnh hưởng đến cách định vị chế định chiếm hữu trong pháp luật tài sản.
1. Chiếm hữu trong luật các nước
1.1. Luật cổ La Mã
Sở hữu và chiếm hữu1. Từ rất sớm, các nhà luật học cổ La Mã đã nhận thức được sự cần thiết phân biệt giữa sở hữu (ownership) và chiếm hữu (possession), như là sự phân biệt giữa nội dung và hình thức của một quan hệ xã hội.
Trong một tình huống đặc thù, cả thế giới đứng trước một người đang nắm giữ một vật có giá trị tiền tệ, gọi là một tài sản. Người này có thể là chủ sở hữu đối với tài sản, nhưng cũng có thể là người thuê, mượn tài sản để sử dụng, thậm chí… chỉ là người trộm tài sản. Tìm hiểu xem liệu người này có phải là chủ sở hữu, người thuê hay chỉ là một kẻ trộm…, về thực chất, là việc phân tích tình trạng pháp lý của người đó trong mối quan hệ với tài sản nắm giữ. Tất nhiên, nếu do kết quả tìm hiểu mà tư cách trộm đạo của đương sự lộ ra, thì nhà chức trách phải can thiệp bằng biện pháp xử lý thích hợp; còn trong những trường hợp khác, mọi việc có thể tiếp diễn bình thường, với điều kiện người nắm giữ tài sản tôn trọng các giới hạn mà pháp luật đặt ra đối với việc thực hiện các quyền của mình.
Vấn đề là không phải lúc nào người ta cũng cần tìm hiểu như thế. Đơn giản, mọi người thấy một người đang nắm giữ một tài sản và đang xử sự, trong mối quan hệ với tài sản, theo cung cách của người có quyền năng trên tài sản đó; người ta ghi nhận điều này, nghĩa là ghi nhận sự tồn tại của một thứ quyền năng bề ngoài của người nắm giữ tài sản, rồi cư xử với người đó một cách thích ứng mà không bận tâm đến chuyện người đó có hay không có quyền thực sự đối với tài sản. Người chủ một công trình xây dựng tiến hành thảo luận và thoả thuận với người láng giềng về việc xây dựng như thế nào để người láng giềng không cảm giác phiền hà; người nhận giữ xe tiếp nhận chiếc xe được người lái đưa vào bãi: người chủ công trình và người giữ xe xử sự như thế, bởi trong mắt họ cũng như trong niềm tin nội tâm của họ, người láng giềng cũng như người lái xe là những người có quyền năng đối với bất động sản lân cận hay đối với chiếc xe đó…
Quyền năng bề ngoài ấy được các nhà luật học La Mã gọi là quyền chiếm hữu, phân biệt với quyền sở hữu, là quyền năng bên trong hay quyền năng pháp lý, đối với tài sản.
Về mặt cấu trúc, quyền sở hữu được hình dung là sự hội tụ của ba yếu tố: usus (tạm gọi là dùng), fructus (khai thác sức sinh lợi) và abusus (định đoạt). Trong khi đó quyền chiếm hữu được xây dựng bằng hai tố tố cơ bản: corpus (tạm gọi là yếu tố vật chất) và animus (yếu tố tâm lý)
Corpus và animus. Corpus, yếu tố vật chất hay yếu tố khách quan, được hiểu là việc thực hiện trên thực tế các hành vi mang tính chất thể hiện quyền năng đối với tài sản. Chiếm hữu trong tư cách chủ sở hữu, người chiếm hữu thực hiện các hành vi tương ứng với các quyền dùng, khai thác lợi ích từ tài sản và định đoạt tài sản. Corpus thường được các nhà luật học La Mã cổ đại phân tích thành việc xác lập, thực hiện các giao dịch mang tính vật chất tác động lên tài sản, chẳng hạn cày cấy, trồng trọt trên ruộng đất, cất giữ đồ đạc trong tủ…2.
Animus, yếu tố tâm lý hay yếu tố chủ quan, được hiểu là thái độ tâm lý thể hiện thành cung cách cư xử phù hợp với các quyền năng mà người chiếm hữu tự đánh giá là có được đối với tài sản. Chiếm hữu trong tư cách chủ sở hữu, người chiếm hữu bộc lộ dáng vẻ của một người có các quyền năng dùng, khai thác giá trị kinh tế của tài sản và định đoạt tài sản.
Sự cần thiết xây dựng và hoàn thiện chế định chiếm hữu. Nhắc lại rằng không phải lúc nào, khi đứng trước mặt một người đang nắm giữ một vật, người ta luôn tự hỏi người nắm giữ thực sự có quyền gì đối với vật đó. Trái lại, trong đại đa số trường hợp thực tiễn, mọi người thừa nhận mối quan hệ chiếm hữu ấy và chấp nhận xác lập, thực hiện giao tiếp thích ứng với người chiếm hữu.
Trong nhiều trường hợp xung đột, khủng hoảng liên quan đến việc sử dụng tài sản, vấn đề ai thực sự có quyền đối với tài sản cũng không nhất thiết được đặt ra. A và B là hai người láng giềng, chiếm hữu hai bất động sản liền kề. A trồng cây lấn sang không gian thuộc bất động sản của B. Pháp luật thừa nhận cho B trong trường hợp này có quyền yêu cầu A tôn trọng quyền của mình đối với phần không gian tranh chấp. Thẩm phán có thể ra bản án buộc A phải loại bỏ các phần cây trồng lấn sang không gian thuộc bất động sản của B. Cần nhấn mạnh rằng khi thụ lý vụ án, thẩm phán không cần và cũng không có quyền yêu cầu B chứng minh tư cách chủ sở hữu vì đơn giản, B đang sử dụng bất động sản một cách bình yên thì bị người khác quấy nhiễu; cần bảo vệ B để lập lại trật tự xã hội. Có thể rồi sau này, cũng chính thẩm phán đó thụ lý một vụ án do C khởi kiện để tranh chấp với B về quyền sở hữu bất động sản đó và cuối cùng xác định được rằng B không phải là chủ sở hữu đích thực của bất động sản. Nhưng, ngay cả trong trường hợp đó, thẩm phán cũng không bị coi là đã từng bảo vệ một người không có tư cách chủ sở hữu.
Người làm luật, về phần mình, cũng không cần băn khoăn tự hỏi liệu trong những tình huống xảy ra xung đột, khủng hoảng đó, pháp luật có tỏ ra quá dễ dãi khi chấp nhận dành cho chủ thể sự bảo hộ mà không cần kiểm tra để biết liệu chủ thể có xứng đáng thụ hưởng sự bảo hộ ấy. Bởi trên thực tế, đa số người chiếm hữu là chủ sở...