[email protected]
New Member
Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết nối
II.Tổng quan tài liệu
1. Vị trí phân loại 2
2. Thành phần hóa học 5
3. Kĩ thuật khai thác và kiểm nghiệm 6
4. Tác dụng sinh học 14
5. Công dụng 15
6. Bài thuốc từ cây chanh 17
III. Kết luận 18
Tài liệu tham khảo 19
I.ĐẶT VẤN ĐỀ
Cha ông ta từ xa xưa đã biết sử dụng, sáng tạo cũng như tích lũy những kinh nghiệm trong việc sử dụng các loại cây thân thuộc trong vườn nhà để xử lý, pha chế sáng tạo ra các bài thuốc dân gian. Chúng đã tồn tại hàng ngàn năm và hiện nay vẫn đang chứng tỏ giá trị cũng như vị trí vô cùng quan trọng trong công tác phòng và chữa bệnh.
Và một trong những loài cây hết sức gần gũi với con người Việt Nam từ bao đời nay đó là cây chanh. Cây chanh gần gũi bởi lẽ nó được trồng và sử dụng rất phổ biến ở nước ta. Bên cạnh vai trò là một loài cây cho quả làm gia vị và giải khát, xét trên khía cạnh dược học, chanh chứa rất nhiều hợp chất hữu ích như tinh dầu, vitamin C... và cùng với những nỗ lực nghiên cứu không ngừng của các nhà khoa học, cây chanh ngày càng thể hiện giá trị không chỉ trong đời sống mà còn trong việc trị bệnh.
Hình 1.1. cây chanh
II.TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.Vị trí phân loại
a. Phân loại thực vật
Tên khoa học : Citrus limonia Osbeck, họ Cam – Rutaceae
Thuộc họ Cam : Rutaceae
Chi Citrus được phân loại khá phức tạp và số loài khó xác định do nhiều loài được đánh giá là có nguồn gốc lai ghép. Có giả thiết cho rằng các loài cây trong chi Citrus được trồng có thể là con cháu của chỉ 4 loài tổ tiên.
b. Đặc điểm thực vật
Chanh là một loài cây nhỏ, cao từ 1m đến 3m. Thân có gai. Lá hình trứng, dài từ 5,5 đến 11cm, rộng 3,5 đến 6cm, mép hình răng cưa. Hoa trắng, mọc đơn độc hay từng chùm 2 dên 3 hoa. Vỏ quả có màu xanh, chuyển sang vàng khi chín. Quả chia nhiều múi. Dịch rất chua. Vỏ quả lá chanh có nhiều tinh dầu.
Có nhiều chủng loại chanh :
- Chanh giấy: Vỏ quả mỏng, được trồng phổ biến
- Chanh núm: Quả có núm, vỏ dày
- Chanh tứ thời: Ra hoa và quả chanh quanh năm
- Chanh đào: Vỏ quả vàn đỏ, ruột đỏ, vị thơm.
Hình 2.1.cây chanh (toàn cảnh và chi tiết)
c. Phân bố và sinh thái
Cây chanh, Citrus limonia Osbeck, có nguồn gốc ở miền bắc Ấn Độ và vùng tiếp giáp với Myanma và phái bắc Malaysia. Hiện nay chanh được trồng ở nhiều nơi trên thế giới .
Về mặt sinh thái học, cây chanh cũng như hầu hết các loài trong chi Citrus không chịu được điều kiện giá rét. Chúng ưa điều kiện nóng ẩm, lượng mưa hay lượng nước tưới đủ lớn. Mặc dù có tán lá rộng nhưng chúng là cây thường xanh và không rụng lá theo mùa. Chúng nở hoa vào mùa xuân và tạo quả chỉ một thời gian ngắn sau đó. Quả bắt đầu chín vào mùa thu hay đầu mùa đông .
d. Bộ phận dùng
Bên cạnh nhiều lợi ích sử dụng trong đời sống hàng ngày, chanh còn được sử dụng rộng rãi trong dân gian để làm thuốc. Các bộ phận trong cây chanh được dùng làm thuốc là quả, lá và rễ với rất nhiều công dụng như cầm ho hen, chống nắng nóng...
2. Thành phần hóa học
- Trong quả chanh có các thành phần chính sau :
+ Tinh dầu (ở vỏ quả chiếm 0,5% ,ở lá khoảng 0,09 – 0.11%)
+ Acid hữu cơ
+ vitamin C
+ Các hợp chất flavonoid như: hesperetin, rutinosid, neohesperidin
+ Pectin
Cụ thể trong 100gr thịt quả chanh có 90% nước, protein 0.8gr, chất béo 0.5gr, carbohydrat 8.2gr, chất xơ 0.6gr, tro 5.4gr, calci 33mg, phospho 15mg, sắt 0.5mg, natri 3mg, kali 137mg, vitamin A 12mg, B1 0.5mg, B2 0.02mg, B3 0,1mg, C 52mg.
- Tinh dầu vỏ chanh, Oleum Limettae là chất lỏng màu vàng đỏ, mùi thơm đặc biệt của chanh, vị đắng. Tỉ trọng ở 15˚C từ 0.857 đến 0.862. Dưới tác dụng của khí trời và ánh sáng, tinh dầu chanh sẽ để lắng một chất đặc và nhầy, tỉ trọng cũng tăng lên. Với tinh dầu chanh Việt Nam có 28 thành phần trong đó có limonen (82%), α- và β- pinen (6%), terpinen (4,5%), alcol toàn phần (3,8%), aldehyd (citral) (0,33%).
Hình 2.2. limonene Hình 2.3. pinene
Hình 2.4. Neohesperidin dihydrochalcone
Hình 2.5. Túi tiết tinh dầu vỏ chanh
- Hiện nay các nhà khoa học còn đang tập trung nghiên cứu một chất chống oxi hóa thuộc nhóm flavonoid có trong lá và vỏ chanh đó là polymethoxilated flavones (PMF) và đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ.
3. Kĩ thuật khai thác và kiểm nghiệm
3.1. Kĩ thuật khai thác tinh dầu
3.1.1. Tách tinh dầu bằng phương pháp chưng cất
* Chưng cất với nước: Nguyên liệu và nước cùng cho vào một thiết bị. Khi đun sôi hơi nước bay ra sẽ cuốn theo tinh dầu, ngưng tụ hơi bay ra sẽ thu được hỗn hợp nước và tinh dầu không tan vào nhau nên dễ dàng tách khỏi nhau.
Phương pháp này đơn giản, thiết bị rẻ tiền và dễ chế tạo tuy nhiên hiệu suất thấp, chất lượng tinh dầu không cao do nguyên liệu tiếp xúc trực tiếp với thiết bị nên dễ bị cháy khét, khó điều chỉnh các thông số kĩ thuật như tốc độ và nhiệt dộ chưng cất.
* Chưng cất bằng hơi nước không có nồi hơi riêng: Nguyên liệu và nước cùng cho vào một thiết bị nhưng cách nhau bởi một vỉ nồi. Khi đun sôi, hơi nước bôc hơi qua khối nguyên liệu kéo theo tinh dầu và đi ra thiết bị ngưng tụ.
So với phương pháp trên, phương pháp này ưu điểm hơn, nguyên liệu ít bị cháy khét vì khoonh tiếp xúc trực tiếp với đáy thiết bị, các nhược điểm khác vẫn chưa khắc phục được. Phương pháp này phù hợp cho những loại nguyên liệu không chịu được nhiệt độ cao.
* Chưng cất bằng hơi nước có nồi hơi riêng: Hơi nước được tạo ra từ nồi hơi riêng và được dẫn vào thiết bị chưng cất.
Phương pháp này khống chế tốt hơn các thông số công nghệ, tuy nhiên với một số tinh dầu bị phân hủy ở nhiệt độ và áp suất cao sẽ bị giảm chất lượng.
-> Ưu diểm:
- Thiết bị gọn gàng, quy trình sản xuất đơn giản
- Có thể ngưng tụ từng phần theo thời gian để phân chia các cấu tử
- Thời gian chưng cất nhanh
-> Nhược điểm:
- Không áp dụng với nguyên liệu hàm lượng tinh dầu thấp vì thời gian chưng cất sẽ kéo dài, tốn nhiều hơi và nước ngưng tụ
- Tinh dầu thu được có thể bị giảm bớt chất lượng nếu có các cấu tử dễ bị thủy phân
- Không có khả năng tách các thành phần khó bay hơi hay không bay hơi trong nguyên liệu ban đầu, mà những thành phần này rất cần thiết vì chúng có tính chất định hương rất cao.
- Hàm lượng tinh dầu còn lại trong nước sau chưng tương đối lớn
- Tiêu tốn một lượng nước khá lớn để nhưng tụ hỗn hợp hơi.
-Các thiết bị chưng cất thường có dạng sau:
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
II.Tổng quan tài liệu
1. Vị trí phân loại 2
2. Thành phần hóa học 5
3. Kĩ thuật khai thác và kiểm nghiệm 6
4. Tác dụng sinh học 14
5. Công dụng 15
6. Bài thuốc từ cây chanh 17
III. Kết luận 18
Tài liệu tham khảo 19
I.ĐẶT VẤN ĐỀ
Cha ông ta từ xa xưa đã biết sử dụng, sáng tạo cũng như tích lũy những kinh nghiệm trong việc sử dụng các loại cây thân thuộc trong vườn nhà để xử lý, pha chế sáng tạo ra các bài thuốc dân gian. Chúng đã tồn tại hàng ngàn năm và hiện nay vẫn đang chứng tỏ giá trị cũng như vị trí vô cùng quan trọng trong công tác phòng và chữa bệnh.
Và một trong những loài cây hết sức gần gũi với con người Việt Nam từ bao đời nay đó là cây chanh. Cây chanh gần gũi bởi lẽ nó được trồng và sử dụng rất phổ biến ở nước ta. Bên cạnh vai trò là một loài cây cho quả làm gia vị và giải khát, xét trên khía cạnh dược học, chanh chứa rất nhiều hợp chất hữu ích như tinh dầu, vitamin C... và cùng với những nỗ lực nghiên cứu không ngừng của các nhà khoa học, cây chanh ngày càng thể hiện giá trị không chỉ trong đời sống mà còn trong việc trị bệnh.
Hình 1.1. cây chanh
II.TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.Vị trí phân loại
a. Phân loại thực vật
Tên khoa học : Citrus limonia Osbeck, họ Cam – Rutaceae
Thuộc họ Cam : Rutaceae
Chi Citrus được phân loại khá phức tạp và số loài khó xác định do nhiều loài được đánh giá là có nguồn gốc lai ghép. Có giả thiết cho rằng các loài cây trong chi Citrus được trồng có thể là con cháu của chỉ 4 loài tổ tiên.
b. Đặc điểm thực vật
Chanh là một loài cây nhỏ, cao từ 1m đến 3m. Thân có gai. Lá hình trứng, dài từ 5,5 đến 11cm, rộng 3,5 đến 6cm, mép hình răng cưa. Hoa trắng, mọc đơn độc hay từng chùm 2 dên 3 hoa. Vỏ quả có màu xanh, chuyển sang vàng khi chín. Quả chia nhiều múi. Dịch rất chua. Vỏ quả lá chanh có nhiều tinh dầu.
Có nhiều chủng loại chanh :
- Chanh giấy: Vỏ quả mỏng, được trồng phổ biến
- Chanh núm: Quả có núm, vỏ dày
- Chanh tứ thời: Ra hoa và quả chanh quanh năm
- Chanh đào: Vỏ quả vàn đỏ, ruột đỏ, vị thơm.
Hình 2.1.cây chanh (toàn cảnh và chi tiết)
c. Phân bố và sinh thái
Cây chanh, Citrus limonia Osbeck, có nguồn gốc ở miền bắc Ấn Độ và vùng tiếp giáp với Myanma và phái bắc Malaysia. Hiện nay chanh được trồng ở nhiều nơi trên thế giới .
Về mặt sinh thái học, cây chanh cũng như hầu hết các loài trong chi Citrus không chịu được điều kiện giá rét. Chúng ưa điều kiện nóng ẩm, lượng mưa hay lượng nước tưới đủ lớn. Mặc dù có tán lá rộng nhưng chúng là cây thường xanh và không rụng lá theo mùa. Chúng nở hoa vào mùa xuân và tạo quả chỉ một thời gian ngắn sau đó. Quả bắt đầu chín vào mùa thu hay đầu mùa đông .
d. Bộ phận dùng
Bên cạnh nhiều lợi ích sử dụng trong đời sống hàng ngày, chanh còn được sử dụng rộng rãi trong dân gian để làm thuốc. Các bộ phận trong cây chanh được dùng làm thuốc là quả, lá và rễ với rất nhiều công dụng như cầm ho hen, chống nắng nóng...
2. Thành phần hóa học
- Trong quả chanh có các thành phần chính sau :
+ Tinh dầu (ở vỏ quả chiếm 0,5% ,ở lá khoảng 0,09 – 0.11%)
+ Acid hữu cơ
+ vitamin C
+ Các hợp chất flavonoid như: hesperetin, rutinosid, neohesperidin
+ Pectin
Cụ thể trong 100gr thịt quả chanh có 90% nước, protein 0.8gr, chất béo 0.5gr, carbohydrat 8.2gr, chất xơ 0.6gr, tro 5.4gr, calci 33mg, phospho 15mg, sắt 0.5mg, natri 3mg, kali 137mg, vitamin A 12mg, B1 0.5mg, B2 0.02mg, B3 0,1mg, C 52mg.
- Tinh dầu vỏ chanh, Oleum Limettae là chất lỏng màu vàng đỏ, mùi thơm đặc biệt của chanh, vị đắng. Tỉ trọng ở 15˚C từ 0.857 đến 0.862. Dưới tác dụng của khí trời và ánh sáng, tinh dầu chanh sẽ để lắng một chất đặc và nhầy, tỉ trọng cũng tăng lên. Với tinh dầu chanh Việt Nam có 28 thành phần trong đó có limonen (82%), α- và β- pinen (6%), terpinen (4,5%), alcol toàn phần (3,8%), aldehyd (citral) (0,33%).
Hình 2.2. limonene Hình 2.3. pinene
Hình 2.4. Neohesperidin dihydrochalcone
Hình 2.5. Túi tiết tinh dầu vỏ chanh
- Hiện nay các nhà khoa học còn đang tập trung nghiên cứu một chất chống oxi hóa thuộc nhóm flavonoid có trong lá và vỏ chanh đó là polymethoxilated flavones (PMF) và đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ.
3. Kĩ thuật khai thác và kiểm nghiệm
3.1. Kĩ thuật khai thác tinh dầu
3.1.1. Tách tinh dầu bằng phương pháp chưng cất
* Chưng cất với nước: Nguyên liệu và nước cùng cho vào một thiết bị. Khi đun sôi hơi nước bay ra sẽ cuốn theo tinh dầu, ngưng tụ hơi bay ra sẽ thu được hỗn hợp nước và tinh dầu không tan vào nhau nên dễ dàng tách khỏi nhau.
Phương pháp này đơn giản, thiết bị rẻ tiền và dễ chế tạo tuy nhiên hiệu suất thấp, chất lượng tinh dầu không cao do nguyên liệu tiếp xúc trực tiếp với thiết bị nên dễ bị cháy khét, khó điều chỉnh các thông số kĩ thuật như tốc độ và nhiệt dộ chưng cất.
* Chưng cất bằng hơi nước không có nồi hơi riêng: Nguyên liệu và nước cùng cho vào một thiết bị nhưng cách nhau bởi một vỉ nồi. Khi đun sôi, hơi nước bôc hơi qua khối nguyên liệu kéo theo tinh dầu và đi ra thiết bị ngưng tụ.
So với phương pháp trên, phương pháp này ưu điểm hơn, nguyên liệu ít bị cháy khét vì khoonh tiếp xúc trực tiếp với đáy thiết bị, các nhược điểm khác vẫn chưa khắc phục được. Phương pháp này phù hợp cho những loại nguyên liệu không chịu được nhiệt độ cao.
* Chưng cất bằng hơi nước có nồi hơi riêng: Hơi nước được tạo ra từ nồi hơi riêng và được dẫn vào thiết bị chưng cất.
Phương pháp này khống chế tốt hơn các thông số công nghệ, tuy nhiên với một số tinh dầu bị phân hủy ở nhiệt độ và áp suất cao sẽ bị giảm chất lượng.
-> Ưu diểm:
- Thiết bị gọn gàng, quy trình sản xuất đơn giản
- Có thể ngưng tụ từng phần theo thời gian để phân chia các cấu tử
- Thời gian chưng cất nhanh
-> Nhược điểm:
- Không áp dụng với nguyên liệu hàm lượng tinh dầu thấp vì thời gian chưng cất sẽ kéo dài, tốn nhiều hơi và nước ngưng tụ
- Tinh dầu thu được có thể bị giảm bớt chất lượng nếu có các cấu tử dễ bị thủy phân
- Không có khả năng tách các thành phần khó bay hơi hay không bay hơi trong nguyên liệu ban đầu, mà những thành phần này rất cần thiết vì chúng có tính chất định hương rất cao.
- Hàm lượng tinh dầu còn lại trong nước sau chưng tương đối lớn
- Tiêu tốn một lượng nước khá lớn để nhưng tụ hỗn hợp hơi.
-Các thiết bị chưng cất thường có dạng sau:
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links