Truyện vừa: Đọa đời

Phần 1

Sấm sét. Mưa gió. Xô nhau dồn đuổi bóng người. Đêm cô quạnh. Cõi trần gian khắp chốn phong rêu, phủ hoang rờn xanh bạt ngàn dại cỏ. Những bóng ma chấp chới. Khoảng tối hu hu vãn cõi u linh. Gã dấp dúi, sợt sệt vấp ngã nằm gục nơi bờ suối. Nước suối đầy vết máu loang. Những khúc xương trắng lềnh bềnh trôi. Sau lưng gã, lờ lững bóng hồn lạnh lùng nhìn bất chớp mắt. Gã gầy guộc, đầm đìa mồ hôi nằm co quắp trên sàn. Trơ trọi. Quãng đất bụi bám trắng từng khoảng da thịt rám đen.

Cơn mơ đến giữa trưa. Trong một ngày hiếm hoi nhàn hạ. Từ trên giường, gã lăn xuống đất tự bao giờ. Mê hoang vừa hoảng thức giấc say. Bơ phờ, buông hững ánh mắt đẫn đờ mệt mỏi, gã bật dậy ra đầu hồi dội vài gáo nước mưa.

Đời lang bạt. Chồn chân tứ xứ mới tạm cư chốn này. Cô thân núp mái nhà hoang. Gã sống bằng chuyện bán lấy chút sức lực cuối cùng. Không bán thì nỗi sợ sệt cũng mang đi. Bao nhiêu cường tráng giờ vừa tóp teo. Mới ngoài ba mươi, gã dặt dẹo sống lầm lũi như con thú hoang lủi thủi cõi người. Cõi người đang cố xua đuổi gã vào đất ngục tối tăm.

Trần gian cũng là đất ngục. Tầng thứ mười. Nơi cái xấu, cái tốt trộn lẫn vào nhau thành bát canh hổ lốn mà gã đang soàn soạp húp. Người đàn bà góa chồng mướn gã lợp lại mái nhà trước mùa đông. Bát canh có vài miếng mướp non cuối mùa. Ấy vậy mà gã húp như ma đói. Và gã thấy ngon. Ngon trong tâm trí, nơi một nhễ nhại trưa hè, mẹ gã đang ngồi quạt cho gã ăn.

Người đàn bà thương hại. Thị ngồi cùng mâm nhưng chỉ nhìn. Bắt chuyện câu bâng quơ:

- Thế chú người ở đâu? Sao lại lang bạt đến xứ này? Gia đình có còn ai không?

Gã ngưng húp, ánh mắt xa xăm. Quãng đời xấu đẹp lẳng lặng hiện về. Không đáp. Gã trào ứa những lệ ngấn ướt trong mắt buồn. Như biết mình chạm nỗi niềm riêng, người đàn bà chữa thẹn nhắc nhở câu lạc đề:

- Thôi! Chú ăn tiếp đi rồi còn hộ tôi. Gắng ngày một, ngày hai cho nó xong. Lấn khứa mãi rồi mưa gió, mẹ con tui khổ lắm.

Nghe thấy vậy, gã gục đầu ăn tiếp. Xơi trọn cả những vầng cháy cứng cong queo vứt ở vung xoong. Thị nhìn gã mà thương hại thầm. Chẹp miệng kiếp người. Số hẩm hiu.

Trời nhá nhem, nhận lại mấy câu khất tạm trước công, vắt áo lên vai, gã thất thểu về. Đã no nê, tí nữa qua cầu, nhảy ùm xuống sông gột mồ hôi, bụi bặm rồi về nhà đánh một giấc tới sáng.

Đêm buông. Không ánh sáng nào lọt vào tầm mắt gã. Tiết trời hãy còn khá nóng bức nên gã bất khép cửa sổ. Vài chút gió đong đưa. Cánh cửa cũ mọt thi thoảng kẽo kẹt kêu. Quãng xa, một khoảng vườn rộng lớn cây cối um tùm lặng im trong bóng đen. Gã cô đơn. Cái cô đơn nằm kế bên ôm chầm lấy gã. Đã nhiều đêm, ú uớ tỉnh mà gã tưởng mình nằm giữa chốn hoang vu. Gã bỗng thèm tiếng trẻ. Thèm một người đàn bà gối đầu lên tay gã. Để gã vuốt ve. Gã thích vuốt ve âu yếm. Rồi bỗng nhớ đến mẹ. Lủi thủi một đời. Hình ảnh mẹ đen tối ảnh trong tâm trí gã. Gã thề sẽ bất bao giờ để vợ gã phải sống cô đơn. Vậy mà bây giờ, gã bất có nổi một hồng nhan. Giấc ngủ lặng lẽ đến, kéo rèm mi nhắm nghiền trong tiếng ngáp sâu. Khuya say.

Sớm nay có người gọi đi xếp lò gạch. Sau cái ể oải, gã vơ lấy cốc nước sùng sục trong mồm rồi nhỏ toẹt qua song. Lại vắt áo lên vai, gã đi ra phía cổng nơi có người mướn đang đứng đợi. Đó là một người đàn bà ngoài bốn mươi. Đôi mắt hau háu soi mói phía sau vườn. Những cây nhãn xanh tốt chưa một lần đơm quả. Dây leo chẳng chịt, u đen tối được quây kín bởi tường cao cách biệt với xung quanh. Thị rùng mình ghê rợn. Không dám nhìn, thị lướt trí tò mò trong căn nhà hoang cũ. Dừng mắt nơi cửa buồng khép hờ. Thị nhăn chán, nheo mắt cố tìm lấy một thứ gì trong đó. Gã bước đến kế bên hất hàm giục:

- Đi thôi chị ơi!

- Ối giời ơi! Chú làm tui hết hồn.

Gã cười nhẹ:

- Sao chị?

Không chờ câu trả, gã cúi đầu vội vã đi. Bóng thị thất thểu vung nón theo sau.

- Này! tui hỏi thật. Thế chú ở đó có thấy gì không?

- Không. À! Có.

- Thế chú thấy cái gì?

Gã bất đáp. Bỏ mặc cái tò mò. Gã vờ vĩnh giữ bí mật (an ninh) về căn nhà. Bí mật (an ninh) để nương thân. Người đàn bà cố:

- Chú sao thế? Này chú!

- À! Không có gì đâu. Chắc tại...sợ...

Câu nói ngắt quãng bỏ lửng đánh chấm hỏi trong đầu người đàn bà. Thị gặng:

- Thế chú sợ cái gì? Nói tui nghe với.

Gã bất đáp. Mặc kệ cho bà ta hỏi đến hai ba câu. Cả hai tiếp tục đi trong im lặng. Bình minh lấp ló phía đông. Nơi quãng cùng mênh mông xa tít tắp. Tiếng chim líu lo giục gọi ngày mới bắt đầu. Gà sáu tục trong sân những nhà ven đường. Lợn ầm ĩ hét đòi ăn. Những bao nhiêu đó phá tan cái sự lặng im. Hai người cứ đi. Đi trong sương.

Phần 2


Ngày sắp hết. Bóng chiều đổ xuống con mương. Bữa rượu no nê, chếnh choáng hơi men liêu xiêu hoàng hôn rực đỏ. Quãng xa, lững thững những bóng trâu nặng nề. Rặng tre già rủ bóng. Mấy tháng an cư, gã vừa quen dần với những hình ảnh đó. Cứ như ở quê nhà, nó thân thương biết bao nhiêu.

Gã về. Đẩy cánh cửa bước vào. Mặt gã đỏ bừng, miệng thở ra nồng nặc. Xồng xệch quần áo, gã nằm bệt xuống giường mê mệt cơn say. Cửa buồng khẽ mở. Một bóng trắng bước ra. Những lọn tóc lòa xòa bất rõ mặt. Nhưng xanh xao ốm yếu. Bóng lặng lẽ đến, an tọa ở cuối giường. Gã nằm nghiêng, úp mặt vào trong nhìn ra phía của sổ. Nơi ngoài kia những tiếng gió vi vu đung đưa cành lá. Bóng vẫn ngồi đó, mở miệng khẽ trách:

- Em bệnh tật bất tiền thuốc thang, sao anh còn cứ rượu chè ?

Gã bất trả lời. Xoay mình anchorage ra ngoài, nhìn vào người đàn bà đang ngồi nơi cuối giường. Hìnhcoi nhưvợ gã, là lạ mà bỗng quen quen. Thị ngồi đó, ánh mắt không định xa xăm. Gương mặt xanh xao buồn. Nỗi buồn mất mát, nỗi buồn cùng kiệt túng, nỗi buồn bệnh tật... trộn vào nhau, nặng nề, u đen tối lan tỏa khắp ba gian nhà. Bỗng hai đứa trẻ chạy vào từ cổng, lao đến bên người đàn bà. Đứa bá vai, đứa sà vào lòng tíu tít gọi mẹ. Rồi cả ba mẹ con đứng dậy, lặng lẽ ra sân. Gã bỗng kêu toáng lên:

- Em ơi!

Lại một cơn mê. Gã hốt hoảng tỉnh. Sau vườn, loạt soạt cánh chim bay lên khỏi tán cây phần phật. Vọng lại từ nơi xa có tiếng quạ kêu. Gã trơ trọi nằm trên giường, đang ngẩng lên ngoái nhìn ra phía cổng, nơi ba mẹ con dắt díu nhau đi. Gã bỗng nhớ đến vợ con mình. Nhưng gã chỉ có một đứa con. Người đàn bà lúc nãy vừa lạ vừa quen, nhất thời (gian) gã bất nhớ ra nổi. Cõi tâm linh thúc giục, gã trở dậy đến bên bàn thờ đốt mấy nén hương. Trong mờ ảo ánh trăng hắt vào, những đốm đỏ lòm tỏa hương nghi ngút. Gã nằm xuống giường nghĩ về thời (gian) dĩ vãng xa xôi.

Năm mười bảy tuổi, gã vừa biết yêu. Tình yêu có một thứ men làm người ta say triền miên. Và gã vừa say như thế. Mối tình của gã là một cô gái học cùng. Nhưng đó chỉ là một mối tình đơn phương, trộm thương thầm nhớ.

Nàng hiền và hay buồn. Nỗi buồn đôi khi vắt vẻo trên những ngọn cây lắc lư ngoài sân trường. Khi là lác đác lá vàng rơi lúc chớm thu nhạt nắng. Khi lướt trên cọng gió cong mình hất lọn tóc phất phơ bay. Nàng và gã học một lớp, cách mấy bàn, nhưng rất ít khi trò chuyện. Gã sống cô độc, gần như chẳng có bạn bè. Nàng là người đầu tiên trao cho gã những nụ cười trìu mến. Tâm hồn gã, như một cánh cùng hanh lẻ gặp mưa dầm, cứ ngấm dần màu ẩm ướt tình yêu.

Tuổi mười bảy làm người ta mơ mộng. Gã cũng thế. Gã mơ về một căn nhà nho nhỏ. Nơi đó có nàng và những đứa con. Nơi đó, tình yêu sưởi ấm giá lạnh mùa đông, rượi mát ngột ngạt oi hè. Và từng đêm, gã sẽ accursed cánh tay khẳng khiu cho nàng gối. Cánh tay kia vuốt lên làn tóc mỏng, thì thầm vào tai nàng những lời âu yếm yêu đương.

Gã hay mường tượng như thế lúc trước khi ngủ. Đã thành thói quen, gã bất bao giờ chợp mắt ngay khi đặt mình. Phải mất một quãng thời (gian) gian để tâm trí theo đuổi những suy nghĩ miên man. Khi có tình yêu, nó trở thành độc quyền ở quãng thời (gian) gian đó. Tâm hồn của kẻ cô độc thường đượm màu (nhiều) đa cảm. Gã hằng đêm cứ trằn trọc vẽ vời những thứ chưa chắc có ở tương lai. Gã mơ đến nụ hôn rồi tự hỏi nó ngọt ngào, chua chát hay nhạt nhẽo? Hạnh phúc, đôi khi chỉ được xây lên bằng ảo vọng. Và người ta sẽ cảm giác cuộc sống hấp dẫn khi còn nhiều điều để mà ước ao.

Cả thế gian bất biết gã đang yêu. Nàng thì có biết. Nhưng bỏ mặc, bất gần gũi cũng bất xa cách thêm. Nàng biết gã và nàng thuộc về hai thế giới, sẽ mãi mãi bất bao giờ đến được với nhau. Vẫn thường nhìn nhau cười. Đôi khi tư vấn bâng quơ.

Nàng vừa yêu. Dĩ nhiên tình yêu bất dành cho gã. Đó là một anh chàng đẹp ngựa hào hoa. Hắn có cái nhìn hút hồn những thiếu nữ mới lớn. Sở có nụ cười bẻ vụn nét thơ ngây. Và hắn cũng yêu nàng. Mối tình công khai được bạn bè vun vén quanh mấy mẩu chuyện giỗi hờn của hai kẻ đang yêu.

Gã khờ. Và cũng bất can đảm. Khoảng cách hỡi hời giữa hai thế giới khác nhau. Giàu - nghèo. Gã bất đủ tự tin dù chỉ viết một bức thư không danh dưới ngăn bàn. Để nói những lời âu yếm. Để an ủi nàng lúc tình yêu kia gặp gió mưa. Và bởi thế gã buồn. Nỗi buồn thả vào ánh mắt, phất phơ bay đi.

Nhà gã cùng kiệt lắm. Từ nhỏ đến lớn, gã chỉ biết có mẹ. Một người đàn bà dặt dẹo, bệnh tật nhưng hết lòng thương yêu gã. Gã bất biết bố là ai. Những đêm hai mẹ con nằm ngủ, gã hỏi mẹ về bố. Bà bất đáp mà chỉ thút thít khóc. Gã cũng bất gặng hỏi, nằm yên nghe tiếng lệ lặng lẽ rơi xuống đáy đêm thâu.

Hai mẹ con, một căn nhà với mấy sào ruộng. Mẹ gã là một người lam làm. Cứ mùa vụ thì thức khuya dậy sớm đi làm mướn cho người ta. Ruộng nương của nhà, hay để gã tự lo, hay nửa buổi, nửa ngày tranh thủ. Hết mùa vụ, bà lại quang gánh cùng nát. Vậy mà cũng đủ trước thuốc men và cho gã học hành. Cuộc sống trong rau cháo lặng lẽ trôi. Lớn lên, gã bất bao giờ hỏi về bố nữa. Gã biết đó là nỗi đau trong lòng mẹ. Chỉ có lãng quên mới đủ sức nguôi vơi. Về đêm, mẹ gã cũng bất còn khóc. Những khuya thao thức, bà chỉ thườn thượt thở dài trong căn buồng u tối lặng im.

Ngày bà mất, trời nổi trận mưa rào. Như muốn gột sạch u đen tối kiếp làm người. Cả một đời lặn lội, cam chịu. Nỗi buồn và hận mang theo mà vùi dưới lớp cỏ xanh. Gã, chữ hiếu đội trắng vành khăn tang, rủa lý trí nhu nhược chạy theo tình yêu mà quên mất tâm nguyện người mẹ già. Gã hận tình, hận mình,... mủi lòng rỉ những dòng nước mắt lạnh lẽo, không hồn thấm đẫm tri lương.

Gã nhớ quá. Bàn tay gầy guộc thường sờ lên mặt gã lúc sinh thời. Bà bảo gã tương tự bố như đúc. Nhưng gã đâu biết bố là ai ? Còn sống hay vừa chết? Gã xoay mình nằm ngửa. Những ngón xương xẩu đặt trên trán gã lạnh lẽo. Gã hốt hoảng trở dậy:

- Mẹ! Mẹ ơi!

Lúc này, trông gã tương tự một đứa trẻ lạc mẹ lâu ngày ngơ ngác tìm hình bóng cũ xa xôi. Một bà lão đứng cạnh đầu giường nhìn gã:

- Sốt cao quá! Chú tỉnh rồi, dậy ăn lấy tí cháo rồi uống thuốc.

Bà lão có mái tóc bạc phơ vấn quanh đầu. Cái áo cộc nâu, cái quần đen gấu xoăn tít vắn lên nửa bắp chân. Răng vừa rụng, móm mém kể lể trong lúc tay đang múc cháo.

- Gớm! Khổ quá! Có một thân một mình. Sáng ra, tui sang nhà bảo chú qua giúp. Hôm nay nó gạn đầm. Gọi mãi chả thấy chú thưa. tui mới vào và nom thấy chú nằm bê bệt trên giường. Sờ chán chú sốt cao quá. tui chạy về nhà lấy tí gạo và vài viên thuốc sang đây.

- Dạ! Phiền cụ quá. Con chỉ cảm nhẹ tí! Nghỉ ngơi một lúc là được. Chắc chiều đỡ, con sang hộ bên ấy.

- Chú cứ nghỉ ngơi cho khỏe đi đã. Chú dậy ăn bát cháo rồi uống mấy viên thuốc. Cái khăn dấp nước vắt ở thành giường, ăn xong đi nằm thì đắp nó lên trán. tui chạy về cơm nước, gần trưa tui lại ghé qua.

- Vâng! Cụ lại nhà ạ!

Bà cụ thất thểu đi. Cái dáng oằn ưỡn nửa người về phía sau. Nắng vừa lên đứng bóng. Những cơn gió nhẹ xô đám lá khô xào xạc phía sau vườn. Gã trở dậy, miệng đắng ngắt. Súc qua ngụm nước, ăn nhoáng nhoàng bát cháo, uống thuốc rồi trở lại giường. Đặt khăn lên trán, gã thấy mình hạnh phúc vì đang lúc ốm đau mà có chỗ hi sinh tế để nằm. Gã vừa từng ngủ lề đường, góc chợ. Từng trơ trọi giữa bãi tha ma trong đêm mưa to gió lớn. Vậy mà gã bất thành ma cũng chẳng gặp ma. Gã li bì dưới cái am nhỏ, bụng thì đói meo. Bây giờ thấy mệt mỏi, gã chẳng còn muốn lang thang, chẳng còn muốn chạy trốn quá khứ. Bao nhiêu năm trốn chạy, quá khứ vẫn từng đêm hiện hình. Vẫn hỡi hời gọi linh hồn gã trở về đất ngục. Hiếm hoi lắm mới có một giấc ngủ yên bình. Và lúc này gã đang cần yên bình. Một giấc say. Lạy xin quá khứ.

Phần 3


Cánh cửa buồng khẽ hé. Tiếng cũ mọt cọt kẹt kêu. Mùi ẩm mốc, u đen tối bay ra. Người đàn ông say mềm nằm trên sàn nhà chửi bới. Bàn thờ nghi ngút khói. Nải chuối xanh bày trước ba cái bát hương. Hai bát con thờ hình hai thằng bé quàng khăn đỏ. Những nụ cười thơ dại trong áo trắng học trò. Căn buồng tối om tỉ tê những tiếng khóc. Tiếng khóc rên xiết, u sầu.

- Mày là loại gái độc. Mày hại đời ông. Từ lúc mày bước chân vào cái nhà này, ông bất có nổi một ngày thành thơi. Mày ốm gì mà khỏe ốm thế. Chết mẹ nó đi cho ông rảnh nợ. Đẻ bốn đứa thì yểu hai. Còn hai đứa, nuôi tốn bao nhiêu cơm gạo mà mày cũng đen tối chúng chết hết. Trời ơi là trời! Sao tui khổ thế này!

Đàn ông khóc. Khóc khi nỗi tột cùng đau đớn vượt uất ứt trào ứa thành dòng. Cơn say rũ mềm thân người lê lết thảm thương. Hắn gào lên tuyệt cú vọng khi tất cả yêu thương vuột mất. Rượu bất tẩy được não sầu, chỉ có nước mắt mới vãn hết cõi lòng, gột rửa thê lương. Hắn sóng soài dưới nền nhà. Sụt sùi nước. Của mắt và mũi. Cái mồm méo xệch đương gào xéo chửi bới kẻ trong buồng. Trong buồng thút thít. Van vãn hỡi hời ba tiếng "Các con ơi!".

Lại một cơn mê. Không đến từ quá khứ của gã mà đến từ căn nhà. Gã nghĩ vậy. Cánh cửa buồng, bàn thờ dù bây giờ nó chỉ trơ trọi mỗi bát hương. Gã bất thể hiểu nổi. Gã đưa mắt nhìn vào cánh cửa hờ hững khép. Liệu trong ấy có ai không? Từ ngày gã đến, vừa chưa từng dòm ngó. Gã đoán trong đó chứa vài thứ linh tinh bụi bẩn. Gã chỉ cần một chỗ để nằm. Cái giường kê gian bên này là đủ rồi. Đun nấu qua loa ở dưới bếp. Củi nhặt ngoài vườn thêm tí rơm xin được của người ta. Gã đi làm thuê, khi người ta trả trước công, khi người ta cho những thứ đồ dùng khác. Gã bất đòi hỏi lại làm lụng chịu khó nên ai cũng thương.

Mệt mỏi quá. Gã nghĩ. Những cơn mê hành hạ thân người. Gã bất muốn ngủ nữa. Gã muốn lang thang cho thảnh thơi. Bà lão vừa sang từ lúc nào mà gã chẳng hay. Một bát cơm và một bát canh để trên bàn. Nhạt miệng, chán ăn, gã xuống giường và đi thẳng ra cánh cùng phía trước cửa.

Đã quá nửa thu. Trời hơi se lạnh. Và chắc gã đang ốm nên nhạy cảm hơn với cái lạnh. Ngọn gió vi vu. Đồng trơ gốc rạ, trọi giữa nắng hanh. Xa xa, những cánh cò trắng chấp chới bay. Vài bóng trâu lững thững gặm. Bầy trẻ bắn bùm. Rộn tiếng tuổi thơ cười mà gã tủi cho tuổi thơ của gã. Lặng lẽ đi, gã như kẻ sắp lìa đời đang hết hưởng nắng gió trần gian trong những ngày cuối. Thênh thang.

Đạp lên cỏ khô, gã hoang ca chạy dài dập dìu lời gió. Xô quãng đời nằm mệt, gã vểnh tai nghe tiếng thở giục thời. Nắng lướt trên thân, hong nước mắt, hong ấu khờ dẹo dặt. Những bụi đời bám trên mớ tóc vuột mất. Ánh suy tư, nheo vào bất gian, đuổi theo vạn ngàn thương nhớ.

Gã cứ lặng lẽ. Mỉm cười. Nụ cười hiếm hoi trong kiếp làm người của gã. Thô kệch nhưng hiền. Gã nhớ về quê cũ. Nơi cũng có những cánh đồng. Nơi dáng mẹ oằn gánh rạ đi ra từ cuống họng khát khô giãy bỏng. Quãng đê bụi. Tung mịt mù. Gã hà hít sâu để lắng dìm mùi đất. Gã thèm đất, thèm cái nồng nồng ủi sục bùn đen.

Chắc mình sắp lìa đời. Gã nghĩ. Đã mệt mỏi quá rồi. Sức khỏe ngày càng sút đi trông thấy. Vì quá khứ hành hạ và vì đem bán. Bán hay cho. Gã hơi băn khoăn. Cho hay bán thì cũng vậy, quý báu gì với một kiếp bỏ đi. Thôi. Thà cho đi còn có ích. Bỗng gã nhớ tới bà lão ban sáng. Nhà bà gạn đầm. Gã nghĩ mình vừa khỏe nên chạy sang xem có đỡ được gì. Gã trở gót, vừa đi vừa vò đầu. Trái đầu rối bù, chua loét, hôi hám. Gã cũng thường xuyên dội hay dìm nước, nghĩa là tắm nhưng bất kỳ cọ. Đầu tóc cũng bất phải ngoại lệ, nó xù hơn dưới bàn tay gã. Bàn tay chai gầy như cành khô mùa lá rụng. Gã đang thèm vuốt tóc. Sở thích kỳ cục. Ngày bên vợ gã cũng hay làm vậy, còn bây giờ gã tự làm với chính mình.

Gã lù lù đến, bước vào trong sân. Xoảng. Một cái xoong bay ra từ cửa giữa. Tiếng đàn ông quát tháo:

- Mẹ chúng mày! Ông đập hết. Không ăn với uống gì cả! Ông đập hếp.

Tiếng vỡ loảng choảng, tiếng i-nốc va nền gạch leng keng. Thứ âm thanh hỗn tạp nhồi vào tai khiến gã u u mê mê. Bà lão chạy ra kéo gã vào góc sân, cạnh chuồng lợn, miệng xuýt xoa:

- Chú hết sốt rồi à? Vợ chồng nó cãi nhau trước cá mú? Gớm! Chỉ một chốc, một lát rồi lại đâu vào đấy thôi! Cứ như phường tuồng chèo ấy. Kệ chúng nó.

Bà ngưng nói, nhìn vào khuôn mặt gộc đen nhẻm của gã. Như định hỏi điều gì rồi lại thôi. Bà khẽ lời:

- Thôi! Chú về đi. Chắc chiều nay chả làm ăn được gì đâu. Chú cứ về mà nghỉ, có thì mai sang giúp em nó.

Gã chào cụ rồi rảo bước ra về. Ngoài xa, máy bơm nước vẫn xình xịch xả trắng xóa khoảng ruộng. Mặc kệ tiếng om xòm, gã trở gót trên con đường gạch lởm chởm. Con đường rải đầy nắng thu.

Ngày tàn. Sương buông. Vẩn lên khói bếp lam chiều. Tiếng nghé gọi bầy, tiếng trẻ con í ới. Vài cánh diều vi vu sáo trong gió. Thôn nữ gánh nước qua con đường trước cửa nhà gã lấm lét nhìn vào rồi rầm rì chuyện. Gã ngồi xổm trước hè, chống cằm ngắm những làng mạc phía xa xa.

Gã nhớ vợ, nhớ con. Cứ bằng tầm giờ này, gã hay bế con đi xem thả diều. Chỉ nhập nhoạng, vợ gã nhí nhéo gọi về ăn cơm. Quãng thời (gian) gian đó hạnh phúc biết mấy. Gã thấy tiếc, thấy buồn, thấy thương, thấy nhớ. Những giọt nước lăn dài trên gò má. Giờ gã bỏ làng, hương khói ai hay.

Một cơn gió lạnh ập đến. Gã rùng mình. Nó quấn quanh gã, thổi tung mớ tóc rối rồi như muốn chồm hỗm vào lòng gã ngồi. Là lạ, gã đứng dậy vào nhà. Khép cửa, gã ngồi xuống ăn chỗ cơm canh bà lão mang sang lúc trưa. Đã nguội ngắt nguội ngơ. Ể oải nhai, gã thẫn thờ nhung nhớ. Từ lâu lắm rồi gã bất có được bữa cơm chiều đầm ấm, quây quần. Bữa cơm khi chỉ vài cọng cải với bát cà, khi vài củ hành khô đập dập kho với muối và mỡ. Nhưng ngon, dưới ánh đèn dầu leo lét, muỗi vo ve, cả nhà trò chuyện, nói cười.

Ăn xong, gã lên giường nằm. Ở nhà thì hầu như gã chỉ nằm. Nằm mà nghĩ. Gã nghĩ về ngày cưới vợ. Tủm tỉm cười. Cưới xin hạng nhà cùng kiệt thì tuềnh toàng lắm. Vài mâm cơm đãi láng giềng. Ở làng, mẹ con gã cũng chả họ hàng với ai. Người ta đồn ầm gã ăn cơm chiếc kẻng. Nào gã vừa biết tí mô tê gì. Cưới nhau hơn một tháng mới dám chung thân. Vợ gã yêu phải phường Sở Khanh, có thai, giấu nhẹm rồi đến lúc vỡ lở, bấu víu vào gã như kẻ chết đuối vớ được mảnh ván lềnh bềnh. Gã chẹp miệng, bởi yêu, bởi làm phúc, bởi phận nghèo, cưới được vợ vừa là may cho gã rồi.

Phần 4

Ở với nhau hơn một tháng chửa động phòng. Hai mình nằm chung giường, nửa ai người nấy quay. Vợ nằm trong anchorage mặt vào trong, chồng nằm ngoài anchorage mặt ra ngoài. Xưng hô thì chỉ có đằng ấy với tôi. Nhưng rồi cái gì đến nó cũng đến. Đêm ấy, trời quá khuya, trăng hất vào cửa sổ rọi chỗ vợ chồng gã nằm. Tiết trời mát nhưng vợ gã cứ trằn trọc, liên tục xoay mình. Gã nằm im cũng chưa ngủ. Thị hắng giọng:

- Này. Đằng ấy ngủ chưa.

Gã bất đáp. Im lặng. Thị trách móc:

- Cưới nhau lâu rồi, sao mình không... Hay mình khinh tôi. tui biết tôi...

Nói được ngần ấy, gã nhanh tay khẽ đậy miệng thị. Hiểu ý, thị ngưng. Rồi thị xích lại gần gã. Vòng tay qua sườn ôm lấy gã. Thị chúi mặt vào lưng gã ngọ nguậy. Được một tẹo, thị nhoài mình trườn lên gã, trút bỏ áo quần.

Gã ngượng ngùng, ngờ nghệch. Nén thẹn thùng, hai kẻ cố gần gũi nhau. Gã đưa tay vuốt lên má thị, vén những lọn tóc lòa xòa. Bàn tay lướt xuống, lăn trên vùng da thịt mát rượi. Thị chồm hỗm, cái lẳng lơ e ấp dưới ánh trăng khuya. Cúi xuống, thị đặt môi lên má gã. Rồi môi gã. Hai cặp môi chạm vào nhau làm ra (tạo) thành luồng điện chạy rần rần dọc sống lưng. Gã rướn mình. Thị đẩy xuống. Nhịp nhàng trong nhễ nhại cơn đê mê. Đêm đầu tiên, gã trở thành đàn ông.

Mệt. Gã thiếp đi. Ngoài trời vẩn đục. Mây vần vũ kéo nhau, lất phất vài giọt mưa rơi. Tiếng sấm sét đùng đoàng làm gã nhoáng nhoàng trở dậy. Rồi vội vã chạy, thúc đầu chạy, điên cuồng chạy. Hai tay gã, vò rối bù mớ tóc dài chấm vai. Những bóng trắng chấp chới bay theo. Tiếng thét sắc lạnh phập sâu vào tâm hồn gã. Tâm hồn gã nham nhở sẹo. Máu rỉ đỏ, nguội tanh vung vãi xuống con đường. Gã trơ trọi, lạc loài trong mênh mông cô đơn. Cú vấp. Gã dấp dúi ngã uỵch xuống. Nằm.

Mở mắt. Thao láo nhìn. Xung quanh, bóng đen đặc quánh bấu chặt lấy gã như muốn nhấn chìm xác người. Gã cố ngọ nguậy nhưng bất lực. Đôi mắt trân trân trong đêm. Rồi một đốm trắng, hai đốm trắng. Đốm lớn dần, lớn dần. Hai đốm trắng trả hình thành hai bóng người bay đến bên gã. Mái tóc dài đen rũ rượi xõa kín khuôn mặt, chằm chằm nhìn gã. Gã sợ sệt, cố lùi mình nhưng như có bức tường đá lạnh lẽo, trơ lì nằm cản phía sau. Hai bóng trắng yên vị khoảng bất trên đầu cúi xuống. Rồi từ từ, bốn cánh tay đưa thẳng vào mặt gã cào cấu. Từ sâu thẳm cõi mơ hồ, xa xăm vọng về ái oan, rên rỉ. Giục cõi điêu linh, tiếng ngân dài lạnh lẽo xoáy sâu vào não, nguyền rủa một tâm hồn vừa nhàu nát. Gã lắc đầu nguầy nguậy, nghiến răng kin kít. Chạm tới đáy tột cùng chịu đựng, gã toạc miệng hét toáng lên. Hai bóng trắng biến mất. Tiếng hét rơi tõm vào đêm. Chìm nghỉm. Vô vọng.


Nắng xé sương, hong nẻ một ngày khô hanh. Tờ mờ sớm, gã trở dậy ra đầm. Ngồi nhìn đám cá lúc nhúc, quẫy trong cái thùng nhỏ, gã bớt sợ sệt và cô đơn. Đôi mắt thâm quầng, sâu hoắm, trân trân nhìn đám cá. Chủ nhà đứng sau lưng, ngó gã rồi lắc đầu. Hắn trở ra kéo lưới xuống đầm. Gọi:

- Này! Ra đây giúp anh với! Nặng gớm!

Gã đứng dậy, chạy đến giúp chủ nhà. Cái lưới rải tạm, tẹo nữa đủ người thì bắt đầu dịch. Mùi tanh sộc lên mũi gã. Gã thấy lợm cổ họng. Mùi tanh của bùn, của cá làm gã ghê ghê. Chẳng phải sạch sẽ gì, gã đang liên tưởng đến một thứ kinh tởm. Chủ nhà gợi chuyện:

- Chú ở trong cái nhà đấy có vấn đề thì ra lều mà ở. Nó nhỏ nhưng cũng đủ chỗ nghỉ ngơi. Cơm nước, tắm rửa chạy ù về nhà tôi. Hoàn cảnh chú. vợ chồng tui cũng nói chuyện. U tui thì quý chú như con ấy. Chú ăn ở rồi đỡ đần thêm cho vợ chồng tui nên đừng có ngại. Cái nhà chú đang sống chẳng lành đâu. Chú lại một thân, một mình.

"Cái nhà chú đang sống chẳng lành đâu. Chú lại một thân, một mình". Hai câu cuối văng vẳng, ngân dài bên tai gã. Quả thực, ngày đầu bước chân vào nhà, gã vừa thấy rờn rợn. Nhưng có chỗ trú mưa gió thì mừng lắm rồi. Gã cũng từng ngủ giữa bãi tha ma. Sợ sệt gì? Mà từ ngày gã đến đó, vừa vài tháng, gã chưa có may mắn gặp ma hay cơ duyên thấy một thứ gì kì lạ. Ma, đêm nào gã chả mơ, có sợ thì cũng đến thế là cùng. Gã đáp:

- Vâng! Hẵng cứ biết vậy bác ạ. Em ở đó thì chưa thấy gì cả. Cứ sống vài tháng xem sao.

Quãng xa, tiếng nhí nhéo, í ới. Cả hai bỏ dở câu chuyện vểnh tai hóng. Sương chưa tan nên bất nom rõ. Trẻ con dắt trâu bò ra đồng. Bò bê! Nghé ọ! Cuộc sống thả mình vào nếp yên bình thường nhật.

Buổi tối trở về, gã nằm vật ra giường. Hôm nay rượu nhấp chưa đủ làm mềm môi. Bà cụ bất cho gã uống vì sợ gã vẫn còn yếu. Gã cá mú là ý cụ vừa không hài lòng. Vừa mới sáng, cụ nom gã mệt mỏi lắm, xua gã về nhà nghỉ ngơi nhưng gã bất về. Bây giờ thì gã vừa không còn đủ sức mà mở mắt. Gã muốn nghỉ ngơi, lẩm bẩm cầu khấn một đêm yên lành.

Một đêm yên lành trôi. Giấc ngủ chìm sâu đến lãng quên mê sảng. Hôm nay gã vạ vật ở nhà. Không có chuyện gì làm, gã đi mượn cuốc đánh luống gieo ít cải ở bờ mương trước cửa. Có một mình, cũng chả ăn uống gì nhiều mà giồng với giọt. Nhưng làm cho hết ngày, hạt cải xin hẵng còn vứt ở góc nhà.

Mới vài nhát cuốc mà mồ hôi vừa ướt đầm lưng áo. Gã bỏ cuốc, nằm kềnh xuống ruộng, vắt chân chữ ngũ, nhổ cọng cỏ gà cắn cắn trong mồm. Gã nghĩ về bà cụ. Không hiểu sao cụ có vẻ quan tâm gã? Có lần buột miệng, cụ bảo đôi mắt gã rất tương tự một người. Đôi mắt buồn và ướt. Mắt mẹ gã cũng vậy, rất u buồn. Nhiều lúc nhìn mẹ, những ngấn lệ long lanh tưởng như sắp trào ra lăn giọt lên gò má. Gã nhớ mẹ quá. Người đàn bà cam chịu. Gã cưới vợ và gã biết mẹ bất bằng lòng. Không bằng lòng và cũng bất ra mặt ngăn cản. Chắc vì cái bụng mà vợ gã vác về. Lúc đầu bà nghĩ nó là của gã. Nhưng khi đứa trẻ ra đời thì vừa rõ mười mươi. Bà đâm thương con dâu hơn. Có lần bà bảo với ả:

- Mẹ cũng chửa hoang mà sinh ra nó. Bây giờ về ở với nó, vợ chồng bén hơi, gắng thương lấy nhau!

Cô con dâu sụt sùi nước mắt:

- Vâng!

Lúc đó gã nằm trong buồng. Đã thức nhưng chưa dậy. Gã vểnh tai hóng chuyện hòng biết chút ít về quá khứ. Nhưng bà cũng chẳng nói gì thêm. Gã chỉ biết mẹ gã chửa hoang, bỏ xứ mà đi. Bà bất hé răng một lời về quê cha đất tổ, về bố gã. Lúc chết bà đem theo xuống mồ. Gã chợt nhớ lại một giấc mơ, một rất mơ lạ kỳ.

"Trời đổ mưa. Như vạn năm bốc hơi hòng trút hết một ngày. Mưa xối xả, mưa ào ạt, mưa như tát nước vào mặt người. Gió rít lên từng cơn kéo những cành nghiêng ngả. Cô gái chửa bụng vượt mặt ngã dấp dúi trên quãng đê. Quãng đê trơn trợt, lép nhép bùn trong cơn nước. Sóng òng õng đánh bờ.

- Đứng lại! Mày đứng lại cho ông! Ông giết mày! Đồ gái hư!

Ông lão giơ thẳng con dao phay về phía cô gái. Quãng cách bất xa. Cô cuống cuồng chạy. Lão lết từng bước afraid hăng bám đuổi. Dưới chân lão, một bà già ngã sóng xoài trên đất bùn, ôm chặt bắp chân ông. Bà nài nỉ, van xin:

- tui lạy ông! tui van ông! Nó bỏ đi rồi! Ông tha cho nó! Hổ dữ chẳng ăn thịt con. Ông ơi! Ối giời ơi là giời! Sao tui khổ thế này! Con ơi! Chạy nhanh lên.

Tiếng gào tiềmn, loãng ra réo rắt len trong rào rào mưa rơi. Cả ba ướt sũng. Cô gái hớt biển chạy, nức nở khóc. Chốc chốc anchorage lại nhìn về phía sau. Tiếng hu hu, hư hư lẫn vào tiếng mưa hòa trôi dòng nước mắt. Bóng chìm dần. Chìm dần. Chìm dần.

Ánh sáng nhàn nhạt rọi mặt. Gã tỉnh. Thao láo nhìn. Khoảng trời đương sáng, quãng bất gian như vừa được gột rửa. Sạch sẽ, trong lành. Đối diện gã, khuôn mặt người đàn bà gầy rộc hiền lành. Mớ tóc dầm dề ướt, từng giọt tòng tòng nhỏ xuống. Thị tặc lưỡi, hất hàm cười với gã. Nụ cười thênh thang, dịu hiền, yên lành và ấm áp. Gã lặng im chốc lát rồi thét lên khóc oe oe. Gã chẳng hiểu vì sao gã khóc. Chân tay gã bỗng dưng ngắn tũn, nhỏ xíu, quơ lên cựa quậy. Rồi gã chúi mặt về phía ngực, ngậm lấy bầu vú. Chùn chụt mút. Người đàn bà nựng gã trên tay, quơ mảnh vải quấn lên mình gã. Gã bú ngon lành, thiếp đi trong cơn ngủ. Khúc đê quang, dáng thẫn thờ ôm con bước xiêu trên bình minh lấp ló. Tiếng ầu ơ lạc lõng trơ vơ."

Người ta hay quên những giấc mơ. Có khi vừa choàng tỉnh vừa quên. Nhưng gã thì nhớ. Nỗi sợ sệt đen tối ảnh, khoảng hạnh phúc đong đưa. Rồi cả những giấc mơ tưởng chừng như bất liên quan gì đến gã. Nhưng giấc kia thì có. Gã nghĩ. Cô gái trong giấc mơ là mẹ gã thời (gian) thiếu nữ. Dù khuôn mặt rất mờ ảo. Người ta bảo "ngày nghĩ sao, đêm chiêm bao là vậy". Gã bất biết về quá khứ của mình nên cũng hay mường tượng. Hình ảnh mẹ bỏ làng cứ hiển hiện trong tâm trí. Và bởi thế, giấc mơ đến. Nó nằm nguyên sau lãng quên.

- Ối giời ơi! Ăn uống có bao nhiêu mà giồng với giọt. Tối rồi, về tắm ù đi rồi sang ăn cơm.

Bã lão vừa đứng sau gã. Tay chống nạnh, ưỡn ngửa cái lưng còng giục gã. Gã bật dậy, lễ phép:

- Con chào cụ. Thôi hôm nay cụ để mặc con. Chứ phiền bên nhà nhiều quá!

- Mặc rồi lại nhịn đói à! Về tắm rấn lên bất chúng nó đợi cơm.

- Vâng!

Nhà bà lão cách đó bất xa. Độ trăm mét đường gạch. Làm lụng rồi ăn uống bên đó, gã mặc nhiên được coi như người nhà. Cũng chẳng dám lấy trước công. Vợ chồng nhà ấy và bà lão đều quý gã. Gã mà bất đi thì kiểu gì bà lão cũng mang cơm canh sang. Trời tối, gã lo bà vấp ngã. Rõ khổ. Đằng nào cũng thế, cứ ù té ăn nhoáng nhoàng cho xong. Những ngày rỗi, biết gã bất đi làm ở đâu, bà lão thổi quá nắm gạo. Bảo bất được thì lại cất công xách cặp lồng đi.

Cơm nước xong, gã định về thì chủ nhà bảo nán lại, xơi chén nước chè rồi nói chuyện cho đỡ buồn. Cái chiếu trải giữa sân, tờ mờ ánh trăng đu hiu hiu gió lộng. Bà lão và chị vợ cũng ngồi cùng. Thằng cu con đang vách vách học bài trong buồng, ánh sáng rọi qua song hắt một khoảng sân. Gã đưa chén nước nhấp môi. Anh chủ hỏi:

- Từ ngày chú đến đây, có nghe ai kể gì về căn nhà hoang chú đang ở không?

Gã lắc đầu:

- Không.

- Thế thì chú bất biết đấy! Lặng yêm để tui kể cho mà nghe.

Bà lão duỗi một chân, một chân quỳ, miệng huyên thuyên kể. Những câu chuyện về ngôi nhà hiền hiện ra trước mắt gã, nguyên hình số phận người.

- Vợ chồng nhà ấy vẫn trẻ, có hai đứa con trai xấp xỉ tuổi nhau. Vợ nó đẻ đứa thứ hai lại sinh đau ốm. Trước thì cả hai vợ chồng cùng đi hàng xáo. Sau chỉ có anh chồng. Hôm nào chị ấy khỏe thì đỡ đần. Tiền nong có bao nhiêu đổ vào thuốc men hết. Hôm đó, chị ấy trở bệnh, ở nhà, nằm trong buồng. Hai thằng con đi học về, hẵng đợi bố về ăn cơm, rủ nhau ra con mương trước cửa tắm. Cái chỗ phình to, người ta khoét sâu lấy đất đóng gạch đấy. Hai thằng cu nhớn thế, bơi lội uồm uỗm suốt ngày mà chả hiểu sao cả hai cùng chết đuối. Bố về thì xác con vừa nổi lềnh bềnh. Con chết, chị vợ chẳng hay, cứ nằm trong buồng. Đến khi chồng hét toáng lên mới chạy ra. Xác hai đứa trẻ trương phễnh, vớt lên để giữa sân. Hàng xóm chạy sang mà tội nghiệp.

Từ ngày con chết, anh chồng đâm ra oán trách vợ. Trẻ con nó đi tắm giữa trưa mà cũng bất cấm cản. Không thấy chúng nó về, cũng chẳng dậy mà đi tìm. Bệnh tật quanh năm nhưng cũng đâu đến nỗi liệt giường, liệt chiếu. Chị vợ thương con, tự trách mình, lo nghĩ nhiều rồi đâm ra ốm tợn. Khoảng nửa tháng sau, nhằm lúc chồng bất có nhà, uống thuốc sâu tự vẫn.

Gớm! Hai thằng cu ấy nghịch lắm đấy! Nhiều hôm giăng sáng vằng vặc, tui đi qua đó mà cứ khanh khách cười. Thế nên mỗi lần sang bên ấy buổi tối là tui phải thủ con dao. Nhưng hình như từ ngày chú đến, chúng nó bất trêu ai nữa. Chứ như ngày xưa, thi thoảng có người đi qua là kiểu gì cũng có này nọ. Khiếp lắm!

Chị vợ nhanh nhảu:

- Đấy! Cái bà Đoài mà hôm nọ chú vào lò gạch. Năm ngoái, lạc con nghé, cả nhà rong ruổi tìm khắp đồng. Đến chập tối, bà Đoài đi qua khúc mương đó, hai cái bóng trên bờ nhảy ùm xuống sông. Bà Đoài đứng chết trân, lạ một cái là nước bắn lên tung tóe mà chẳng bị ướt tẹo nào. Bà Đoài cuống cuồng chạy về đây kể lể. Nghe mà rợn người.

Bà lão tiếp lời:

- Hôm nọ chú ốm, tui phải mang sang mấy cành dâu vứt ở góc nhà. Cứ lo chúng nó bắt chú. Nhưng mà từ ngày chú đến, hình như bất có ai bị ma trêu. Thế chú ở đó mà chưa thấy gì à? Lạ nhỉ!

- Vâng! Con chưa thấy gì cụ ạ! Con bất nhà, bất cửa, trú chân ở đó là tốt lắm rồi.

- Cái nhà ấy bán mà bất ai dám mua. Chủ cũ muốn vào nam sống nên rao bán. Khách đến xem, thỏa thuận xong thì vài hôm sau lại đến giãn. Rẻ như cho mà trong làng cũng bất ai dám lấy. Nó bỏ hoang từ đó đến giờ. Trẻ con cũng chả dám bén mảng.

Anh chồng vừa ngưng giọng, chị vợ lại tiếp:

- Vài tháng trước, có ông thầy bán thuốc Nam vào đó ngủ. Nửa đêm hốt hoảng chạy sang gõ cửa hàng xóm. Gớm! Khiếp quá, ông ấy bảo cứ nó lù lù nằm cạnh hềnh hệch cười. Mới đầu tưởng ngủ mê, nhưng tát vào mặt mấy cái mới biết là vừa tỉnh. Chả nói, chả rằng, ù té chạy sang nhà bên cạnh.

Câu chuyện khiến gã rờn rợn. Quả thực, gã vừa đôi ba lần mơ thấy. Gã cũng biết nhà này chết vợ và hai đứa con trai. Nhưng đó chỉ là mơ, chứ tường hết chứng kiến thì quả thực gã chưa gặp. Nếu đêm nay trở về, phải những chuyện tương tự, gã cũng bất đủ can đảm mà ở lại căn nhà.

Trời khuya. Sương nặng hạt. Chuyện luyên thuyên mà ai cũng thao láo thức. Gã chủ bụng đứng dậy xin phép ra về. Anh chủ dặn:

- Thu xếp sang đây mà ngủ. Nếu ngại thì cứ ra lều. Ở đó tuy xa làng nhưng bất có gì sất. Chứ ở cái nhà đó, tui cũng lo cho chú.

Bà lão cùng tình:

- Phải đấy!

Gã dạ vâng lấy lệ rồi trở bước ra về. Trăng thõng thẹo theo sau. Ánh mờ ảo xuyên sương cuối thu. Cơn lạnh rùng mình. Gã lững thững đi. Nhưng hình như có ai theo gã. Gã dừng, cũng dừng. Gã bước, cũng bước. Tiếng đạp nhẹ vào hơi gió, đủ để lọt tai mà dò đoán chứ bất nặng trịch như bước chân gã. Bỗng, gã thình lình anchorage ngoắt người. Phía sau, con đường hun hút vắng tanh, vắng ngắt. Không một bóng người, bất một con chó hay con mèo đi hoang. Gã nhủ lòng đêm nay bất đủ can đảm ngủ trong căn nhà. Rảo bước đi thẳng ra cánh đồng, phía có đầm cá và cái lều nằm im lìm trong đêm.

Gọi là lều nhưng cũng được xây cất cẩn thận. Khoảng chừng hơn một gian lợp ngói cấp bốn. Gã đẩy cánh cửa khép hờ, đi vào trong, cài then. Nằm vật xuống sàn, tay gối đầu, tay vắt qua trán. Những cánh tay khẳng khiu đen trùi hũi. Đôi mắt thao láo mở, gã nghĩ về nơi này, có một cảm giác thân thương mà gã bất thể nào giải thích được.

Đất. Làng. Người. Khuya thức. Gã mở cửa, ra cùng ngồi. Dưới bóng trăng, lù lù một đống giữa mênh mông trơ trọi. Đất cày ải, từng luống nằm úp mặt, phơi nắng, hong sương. Đâu đó, thưa thớt kèng kẹc. Đất hòa nhịp, đều đặn trộn vào hơi gã thở. Da thịt hoài cội ngàn năm trên hình hài. Cảm. Tựa như gã vừa phôi thai từ đất, lớn lên từ đất, chôn nhau cũng ở đất này. Cằn cỗi. Khẳng khiu. Sương gió. Gã đặt mình, xương thịt nằm, nghe tiếng ru từ đất, thiếp đi, chìm sâu trong cơn ngủ yên bình.

Trở sáng, gã từ cùng trở về. Một đêm ngấm đầy sương độc. Gã sù sụ ho mà trời lại sắp trở lạnh. Cái chăn cũ bà lão mang sang vẫn xếp gọn ở cuối giường. Căn nhà yên ắng, tĩnh mịch và hoang phế, bất một chút hơi người.

Gã nhớ đến câu chuyện hôm qua, bước tới bàn thờ, thắp lên mấy nén nhang. Khói hương an ủi cô hồn. Nén hương ấm xua những ẩm mốc tỏa ra từ căn buồng. Gã lừng khừng nhìn vào trong. Khoảng tối om khiến chân chùn bước. Gã muốn ngó qua. Lấy hết can đảm, gã lao thẳng, đẩy toang cánh cửa, ánh sáng hùa theo, rọi khoảng bên trong. Trống huếch, chỉ một chiếc giường cũ ọp ẹp nằm, vài cục gạch lăn lóc. Gã an tâm, khép lại rồi trở ra.

*****


Một ngày rỗi. Buồn lủng lẳng treo trên nóc nhà thõng xuống, gã nằm ngửa gặm nhấm bằng mắt. Lục trí nhớ, đem hồi ức cũ ra giết thời (gian) gian. Những cơn ghen hiện về, sởn gai ốc rùng mình độc ác. Những cơn ghen giày vò hạnh phúc của gã nát nhàu, xé toạc rồi châm lửa đốt thành tro. Vị kỷ, tự ái lạnh lùng lưỡi sắc đâm chết vợ con gã. Để gã mồ côi tình.

Hạnh phúc quá mong manh. Đuối lý trí, gã đập nát mái ấm rồi điên loạn bỏ đời. Đời lang bạt, trôi dạt tứ xứ. Cơn hận hoang vừa hối đường. Tĩnh tâm, gã nuối quãng thời (gian) êm đẹp khi xưa mà nao luyến lòng. Giá như. Giá như hôm ấy chẳng xảy việc. Giá như gã chẳng trở về từ lúc chiều. Cái chiều hôm đó, dẫm chân lên im ắng, gã mở toang cánh cửa chứng kiến cảnh tình tứ yêu đương. Một người đàn ông đang ghì chặt tay ôm vợ gã. Đôi mắt nhắm nghiền, đầu gục trên vai, hếch mũi lùa hơi thở trong mái tóc. Vợ gã luống cuống, thị mạnh tay gỡ, chạy ra đầu giường đứng cúi đầu. Gã tròn xoe mắt hừng hực lửa hận, kẻ kia ngỡ ngàng cơn bối rối. Cả ba im lặng, đứng trơ trơ.

Gã tình nhân kia bất ai khác chính là người xưa của vợ gã. Mã vẫn đẹp dù nhuốm đôi chút phong trần. Hắn mở miệng, luống cuống trong họng:

- Tôi, tôi,...

Gã thinh. Nặng bước chân kéo lết cơn ghen hừng hực cúi đầu anchorage đi. Khi trời quá khuya, gã mới trở về. Bám đuổi ưu tư, gã tự cho mình quyền hành hạ vợ, quyền tìm thằng kia mà đấm nát nó ra. Nhưng không, gã bất có quyền làm vậy. Rồi vợ gã sẽ bỏ gã mà đi. Kiếp bần hèn, tự ti thẳng thừng chối từ mưu cầu hạnh phúc. Hạnh phúc đó đâu thuộc về gã. Nó đâu có tình yêu. Gã phải trả lại. Để vợ gã được thỏa nỗi nhớ mong. Để hai kẻ yêu nhau được chìm đắm bên nhau. Gã sao có thể ích kỷ? Mà cũng bất có quyền ích kỷ. Thà đau khổ một mình. Gã yêu vợ thì nên để vợ gã ra đi. Cơn nhói buốt trong tim, lan ra khắp cơ thể cứa lạnh lùng thân xác. Gã đau tình.

Gã đau tình. Hận tình. Hận yêu. Gã muốn mở miệng gào toáng lên: "Tình ơi! Ta hận mày!". Năm năm nghĩa vợ chồng. Rồi mai mốt, nàng ôm con trở về với hắn, gã sống cô đơn. Sẽ lủi thủi đi về một mình, trống trải giữa lạnh lùng đêm. Sẽ cắm cúi bát cơm chiều nhạt miệng. Sẽ đoài mong hoài mộng, bấu víu ký ức sống nốt kiếp làm người.

Nước mắt lại ứa, lăn trên khuôn mặt đen trùi hũi. Nỉ non vọng, nghe lọc cọc chuyến xe aroma tiễn người về với đất. Gã bò lăn dưới nền nhà, gào khóc thảm thiết. Tiếng tiềmn đục, gân lên cơn thê lương giẫy giụa. Gã hận trời, sao đày đọa đời mà bất để gã chết quách đi. Tìm đến đất ngục, địc ngục cũng chối từ. Gã lết xác người đi hoang. Những ác mộng, hối hận, đau thương lầm lũi đeo bám gầy mòn. Rồi gã ngưng khóc, bỗng dưng nhạt nhẽo nơi cuống họng. Gã đang thèm rượu, thèm những cơn say.

Say. Vui người ta uống, buồn người ta cũng uống, còn gã chán đời nên phải uống. Tiền nong kiếm được có khi nướng sạch vào hơi men. Những cơn say khiến gã phờ phạc, gầy mòn và bệnh tật. Những cơn say đập phá, chửi bới, điên loạn. Gã rống, vãn phận người, ăn vạ trời, vạ đất, vạ cả vợ con gã. Đứa trẻ cũng vì gã mà khóc thét. Hai tiếng khóc tranh giành, bẵng quên cam chịu của người đàn bà.

Gã sinh thói lầm lì kể từ hôm ấy. Khuya đẩy bước chân xiêu nồng nặc. Mỗi lần tần ngần giơ cánh tay mở cửa, gã lại sợ. Sợ khoảng trống huyếch phơi bày trước mắt, bởi vợ gã ôm con ra đi. Sẽ bất còn tiếng trẻ bi bô "Bố về!". Khoảng tối om im ắng, đôi mắt nhớn nhác tìm. Nhưng vợ gã vẫn còn đó. Trằn trọc trên giường đợi gã.

Đọa đời. Cuộc sống thường nhật diễn vở kịch câm bất kịch bản. Không tiếng cười, họa hoằn câu đáp cộc. Khi vét cạn lý trí bằng hơi men và ghen tuông, gã thường đuổi vợ. Tiếng khóc nức nở van xin. Tiếng thề trời, thề đất. Gã điên tình, hành hạ mình, hành hạ vợ. Mái tranh cùng kiệt đẫm nước bằng mắt, ẩm ướt rồi ủ dột. Những cơn gió lạnh lùng lùa đìu hiu ru cõi người. Vợ gã bấu víu, tất tưởi vá chằng, vá đụp hạnh phúc nhỏ nhoi. Rồi đến khi bất còn sức lực, thị ôm con lìa đời.

Bây giờ gã bất say. Nhưng cũng bất tỉnh. Hồi ức vực dậy cơn điên loạn. Gã co quắp trên nền đất, những mảng da thịt bám trắng bụi. Một khoảng đất nhoét nước mắt bẩn tưởi bết lên mớ tóc rối bù. Gã nằm, nhìn xa xăm không định. Khoảng lặng mơ hồ.

Sau bữa cơm trưa trở về, gã lại nằm bệt ra giường. Cả ngày đần ai hỏi chuyện cũng bất đáp. Quá khứ tê dại thần trí, gã bơ phờ như cái xác khô lờ đờ trôi giữa dòng đời.

Xế chiều, trời nổi một cơn giông. Gió ù ù luồn qua cửa sổ đập cành cạch cánh kẽo kẹt bản lề gỉ sét. Ngoài sân, mây xám xịt phủ màu u ám. Gió dồn lá, cào xào xạc trên nền gạch, vo cục rồi thổi tung trong cát bụi. Sau một đám mịt mù mở ảo bóng hình. Chiếc khăn trắng phủ ngang đầu phấp phới bay xõa mái tóc dài buông rối. Đôi mắt, khi đỏ ngầu, khi trắng rã, trừng trừng nhìn gã bất chớp. Bóng lướt nhanh qua sân, lên hè, vào nhà và biến mất sau cánh cửa buồng. Cánh cửa buồng đưa đẩy theo gió, văng vẳng vọng ra tiếng khóc. Lúc đầu còn nỉ non, sau gào thét điên dại. Trong ù ù mưa giông, nghe loáng thoáng câu gọi "Các con ơi!". Gã vẫn nằm, mắt thao láo, miệng há hốc chứng kiến hãi hùng. Mưa vừa lộp độp rơi. Tiếng gào khóc vẫn vọng ra. Căn buồng u tối dập dình đóng mở cánh cửa như thách thức trí tò mò, dọa nạt nỗi sợ sệt. Gã rùng mình ghê rợn.

Rồi như bị xúi giục, gã đứng dậy, lù lù đi tới. Gã hỏi vọng:

- Ai đấy?

Không có tiếng đáp lại. Căn buồng u tối hơn trong im ắng. Gã tiếp tục:

- Ai đấy? Ai ở trong đó hở? Ma hay người? Nếu là ma thì cứ liệu hồn đấy!

Câu dọa nạt, phần vì để trấn an tâm thần, phần vì muốn hăm đe. Vẫn bất có tiếng đáp lại. Một luồng gió lùa ra, tạt qua người gã. Cơn lạnh khiến gã co rúm người sởn gai ốc. Trong bóng tối, vọng ra khanh khách tiếng cười như muốn trêu ngươi gã. Gã chạy đến góc nhà, nắm lấy mấy cành dâu khua xung quanh rồi lăm lăm trỏ về phía buồng.

- Mày liệu hồn. Trêu tao nữa là tao vụt cho tơi bời đó!

Vẫn bất có tiếng đáp lại. Ngoài kia, mưa như trút nước, gió gào thét xô nghiêng ngả lá cành. Gã lén lút giơ tay kéo cánh buồng khép lại, nhặt mấy cục gạch chèn, vứt cành dâu dại án ngữ trước cửa rồi anchorage ra. Gã định bụng sẽ ôm chăn đi ra lều ngủ khi trời ngớt mưa. Lần đầu tiên gặp ma, gã sợ hơn mình tưởng. Ít ra trong lúc này, thần trí gã bất u mê.

Trời sầm tối, mưa vẫn xối xả. Gã chống chân ngồi trên hè đợi tạnh. Ngoài cổng, hình như có người đang thấp thó. Rồi đi vào, lù lù đen xì trong trắng xóa mưa. Gã đoán bà lão sang bên này, định bụng mấy câu trách móc.

- Nam mô a di đà phật. Thí chủ cho nhà chùa trú tạm đêm nay, mưa to quá.

Một vị sư già trong chiếc áo nâu sồng ướt sũng. Khoác cái nải trên vai, bà đứng trước mặt gã đợi chờ.

- Vâng. Mời nhà sư vào nhà.

Vị sư già ngẩng mặt hứng mưa nhìn gã. Trong sâm sẫm tối, gã đủ nhận biết nước da nhăn nhúm và đôi mắt sáng quắc.

- Đa tạ thí chủ.

Bà bước chân lên hè, bước nặng trịch sũng ướt. Bỗng, bà khựng lại trước cửa rồi lẩm bẩm khấn. Gã há hốc miệng. Một đoạn, bà anchorage lại bảo gã:

- Dữ quá. Xin thí chủ cho phép nhang đèn cầu an.

Gã gật đầu. Chỉ chờ vậy, vị sư già săm săm. Moi trong nải cái bọc quấn ni lông, lấy ra hai cấy nến và một nắm hương. Gã nhanh nhảu bật diêm châm nến, ánh sáng bừng khiến gã định thần và an tâm hơn. Vị sư cắm nến lên bàn thờ, thắp hương, cái mõ và quyển kinh bày ra trước mặt. Bà khoanh tròn, lẩm bẩm tụng. Gã cũng quỳ bên cạnh, đôi mắt nhắm nghiền, hai tay chắp trước ngực nam mô.

Ngoài trời vừa tối đen như mực, mưa chỉ còn lất phất. Tiếng rầm rì tụng, tiếng mõ đều đặn gõ. Meo bụng đói, gã dại chân tê quỳ. Gió mạnh hơn, rít lên hờn hận, xoáy vào màng nhĩ rọi buốt. Hai cây nến đang bập bùng cháy bỗng dưng phụt tắt. Bát hương bùng lên thành một ngọn lửa lớn đùng đùng. Vị sư già mau miệng lâm dâm, tiếng mõ dồn nhịp vồn vã.

Được một chốc, lửa lịm, trả lại tầm mắt kinh hoàng khoảng bất đen tối. Vị sư vẫn yên vị, nhắm tịt, mấp máy môi nhả kinh. Gã bất thần rồi cũng kéo lại được linh hồn. Định bụng chờ đợi thêm lát nữa sẽ trở dậy. Cái lạnh vừa ngấm vào xương thịt rúm vai khúm lúm. Những ngón tay khẽ chạm, xương xẩu đụng xương xẩu, đánh giật thót người. Gã anchorage lại. Bà lão sang, tay xách cặp lồng, tay cầm đèn bão. Đèn bất chút lửa, hăng hắc mùi dầu sộc lên mũi.

Gã đứng dậy theo bà lão ra hè. Bà khẽ:

- tui đem cơm nước sang cho chú. Thế sư thầy vẫn tụng à? Thôi! Đêm nay hẵng cứ tạm sang bên ấy. Cả sư thầy nữa. Nom nãy giờ là tui cũng đoán được chuyện gì rồi.

Vị sư già ngưng tụng, chống tay đẩy người đứng dậy. Cái áo loạt xoạt cọ vào nhau quét trên nền nhà. Bà đi ra hè, chỗ hai người đương đứng:

- Nam mô a di đà phật.

Bà lão chắp tay cúi xuống:

- Nam mô a di đà phật.

- Nhà chùa vừa làm những gì cần làm. Khí bất phải, mong thí chủ tạm lánh đêm nay.

- Thế còn sư thầy?

Bà lão vặn hỏi.

- Thân vừa thuộc về cõi phật, hà cớ hoạn nạn mà phải lánh. Nhà chùa mạn phép xin ở lại đây.

- Ấy chết! Bên nhà hãy còn rộng lớn lắm, sư thầy cứ sang đó nghỉ ngơi. Có chuyện gì thì mai hẵng tính.

Gã nãy giờ im lặng, mở miệng tiếp:

- Ở đây con e chẳng lành.

- Cứu khổ, cứu nạn là sứ mệnh của kẻ tu hành. Mong hai vị đừng bận lòng.

Bà lão chẹp miệng lắc đầu:

- Thôi đành vậy. Thế sư thầy cơm nước gì chưa?

- Đa tạ thí chủ! Nhà chùa có đồ chay mang theo.

Đoạn bà anchorage sang, nhìn thẳng vào gã:

- Âu cũng chữ duyên, nhà chùa xin có mấy nhời với thí chủ: Số mệnh vừa an bày, thí chủ cũng nên khép lại quá khứ, mở lòng với tương lai. Cái gì đi, hãy cứ để nó đi. Cái gì đến, tất nó sẽ đến. Nếu cùng đường, cửa phật sẽ là chốn nương thân.

Bà ngưng nói, luồn tay vào nải lấy ra xâu tràng hạt.

- Nhà chùa có vật này, xin thí chủ giữ lấy,phòng chốngkhi có lúc phải dùng.

Nói xong, bà anchorage gót trở vào. Lần mò trên bàn thờ quẹt diêm châm lại hai cây nến, thắp mấy nén hương rồi khoanh tròn chân chắp tay lễ. Bà lão đoái nhìn rồi bảo gã:

- Thôi. Ta về đi chú. Sang nhà cơm nước cho sớm sủa. Trời lạnh gớm.

Hai người đi. Chân trần, những ngón bấu vào giá lạnh lần bước trong đêm. Gã đi trước, bà lão bám tay theo sau. Hai cái bóng lầm lũi dẫm lên lởm chởm gạch trên mặt đường. Gió xô từng cơn tạt vào thân người. Cái rét cứa da lủi vào xương cốt cóng buốt. Khoảng đen tối đặc quánh bủa vây.

***

Mùa đông vừa trở về. Trời vần vũ mây đen lấp nắng. Gió, thốc lên những mái tranh phấp phới rơm rạ bay. Gã khúm lúm trong chiếc áo bông cũ kỹ đi về từ cánh đồng. Cánh cùng vắng, chưa một con trâu hay con bò. Những bụi tre đầu làng nghiêng ngả như kẻ say, lá cành cỗi trụi cào vào nhau xào xạc. Con đường ráo nước, nằm thâm tái hiu quạnh bất bóng người.

Gã về tới cổng. Im ắng. Chẳng buồn mở miệng, gã ráo hoảnh đảo mắt tìm bà sư. Bước trong sân, lên hè, đẩy cửa đi vào. Bà sư vẫn nằm trên giường, anchorage mặt vào trong, hai cái chân thò ra khỏi lớp áo quần tím tái. Gã bén lẽn đưa tay vỗ nhẹ lên vai gọi:

- Sư thầy vừa dậy chưa ạ?

Không có tiếng đáp lại. Một thoáng dữ dằn lướt qua trong đầu, gã mạnh tay kéo vai. Thân người xoay ra, khuôn mặt nhợt nhạt, đôi mắt vẫn nhắm nghiền thâm tái. Đưa cánh tay lên mũi, bất chút hơi thở, gã hốt hoảng toáng chạy sang nhà bà lão.

Người ta bất biết bà sư này từ đâu đến. Nghe loáng thoáng bà ở mãi chùa Hương, đi bốc thuốc chữa bệnh. Độ nửa tháng nay, bà lảng vảng vùng này, thường thì nghỉ ngơi sinh hoạt trong mấy cái chùa làng. Nhưng chỉ trở về vào buổi tối, đến sáng bà lại đi. Xác bà quàn giữa nhà, mấy làng chung nhau sắm cái áo quan. Hôm ấy, căn nhà chật kín người. Hết buổi sáng, cái chết của bà đồn khắp vùng. Người từ những làng xung quanh nườm nượp kéo đến. Trước để viếng kẻ xấu số, sau muốn hết mắt nhìn quang cảnh căn nhà. Họ ngồi chật ba gian, ngoài hè, dưới sân, xôn xao chuyện. Không kèn, bất trống, cái ban thờ để nải chuối, bát cơm cúng, quả trứng đen tối nghi ngút khói hương.

Bà lão ở góc hè, chỗ có mấy người đương ngồi chống chân hóng. Nhoe nhoét đỏ, cái miệng bỏm bẻm nhai trầu. Bà kể lể:

- Tối hôm qua, tui chạy sang bên này, thấy sư thầy hẵng còn ngồi tụng kinh. Gớm! Gió to quá, tui bị ngã mấy lần. Cũng may, chỉ có cái đèn bão vỡ, đánh đổ hết dầu. tui vào đến cửa thì chú ấy và sư thầy vưỡn đang ngồi tụng. Cái bát hương đùng đùng cháy nom rõ lắm. Đợi đến khi nó tắt hết, tui vỗ vai gọi chú ấy ra hè. Được một tẹo, sư thầy cũng ra, nom tỉnh táo lắm. Đến sáng nay, nhai chửa dập miếng trầu thì chú ấy chạy sang nhà báo sư thầy mất.

Nói đoạn, bà nhoài người với cái âu toẹt một bãi nước trầu đỏ au rồi tiếp:

- Rõ khổ. Chắc là hôm qua đi mưa cảm lạnh. Thấy chú ấy bảo lúc sư thầy vào xin ngủ nhờ vừa bị ướt sũng. Trời lạnh thế này cơ mà, cái chăn để ở cuối giường sáng nay vẫn y nguyên. Cửa rả thì có cái nào ra hồn đâu, cứ thông thống, thông thống.

Mấy bà cụ quanh đó hùa chuyện:

- Cảm lạnh đấy! Già cả rồi! Chắc là chết cóng chứ ma tà gì? Ma nào dám bắt người nhà chùa? Có cho ăn kẹo vàng.

- Nghe người ta đồn thì biết đâu được. Sư thầy dầm mưa mà bất cảm lạnh mới là lạ.

Vài người đứng dậy cầm nón đi về. Vài người thập thò ngoài cổng rồi rón rén. Bình thường, ít ai dám bước chân vào căn nhà này. Nhưng hôm nay thì đông đúc quá. Đầu giờ chiều, hai thanh niên kéo đến một chiếc xe tang. Tiếng sắt thép rung lên nghe lọc cọc, leng keng từ rất xa. Khi quan tài vừa được khiêng, người ta bắt đầu đưa ma. Gã oải lưng đùn, cái giá lạnh se sắt lòng mà lưng gã đẫm ướt.

Lần thứ hai trong đời gã đẩy xe tang. Một lần cho mẹ gã và lần này. Nhưng khác lần trước, gã phải anchorage mặt về phía sau làm như muốn níu kéo lại. Còn lần này gã chúi người đẩy về phía trước. Đoàn người lúc nhúc theo, lác đác vài khóe mắt hoe đỏ sụt sịt nhưng bất có tiếng khóc lớn. Đám kèn trống vừa đến tự khi nào. Tiếng ò í e, tiếng tùng tùng, tiếng leng keng, tiếng choang xoảng,... ầm ĩ át đi bao nhiêu cái miệng xì xào. Họ chuyện về bà sư già, chuyện về những con ma trong căn nhà hoang phế.

Cõi chết. Ai cũng phải trở về cõi chết. Để rữa mình trong đất rồi nghìn năm bẵng quên hóa không danh. Hành trình người, gã lầm lũi tìm đường về cõi chết. Nằm yên thối mục mà đoạn tuyệt cú với ăn năn. Bởi ăn năn, mê sảng vắt khô xác người bằng mặc cảm lỗi lầm đeo bám. Chí thú bất còn và hạnh phúc chỉ là ảo vọng. Khi trần gian bạc bẽo, sợi luyến lưu cắn đứt kết nối cuộc đời.

Lần thứ nhất, men rượu đâm chệch mũi dao, vết thương nhói buốt hành gã một thời (gian) gian thì lành. Lần thứ hai, trẫm mình trong nước cả, người ta vớt lên quẳng giữa đường. Lần thứ ba, thòng lọng thèm thắt cổ người nhưng mủn dây. Lần thứ tư, gã nốc hết hai chai thuốc sâu phải nằm rửa ruột ở trạm xá xã. Cánh cửa đất ngục đóng sầm trước mắt, gã gào lên cơn điên loạn rồi bỏ xứ tha hương. Trời đọa đầy, đất ngục chính là đây: Trần gian.

Trần gian ghẻ lạnh gã như một con hủi. Người xua đuổi, kẻ lợi dụng, đứa tha lôi. Đói no qua ngày trên bất biết bao nhiêu nẻo đường, góc chợ. Gặm từng khúc xương vứt dưới đất, nuốt tươi cá sống, nhai quả dại mà ngao ngán đến hết mang tai,... Gã như một con thú hoang đi lang thang, đôi mắt đẫn đờ, lạc loài và mệt mỏi.

Run rủi, gã lạc chân đến xứ này, giữa chợ ăn mày của thừa thãi. Một lần, dỏng tai hóng chuyện hai người đàn bà bán rau. Câu chuyện về ngôi nhà hoang với những ma. Ma dữ đến nỗi ai lỡ qua đêm thì sớm muộn gì cũng phải chết. Gã đang thèm cái chết, lần mò tìm đến ngủ thử một đêm.

Đêm ấy, bất có ma, yên bình đến lạ. Gã nằm trên đất, cái giường bụi phủ xộch xệch những chiếc lạch dọc ngang. Gã thao thức chờ đợi được rủ hồn về cõi âm. Nhưng không, gã thiếp đi lúc nào chẳng hay. Khi cái nắng sớm rọi thẳng vào mặt, gã mới tỉnh dậy. Rồi gã bám trụ căn nhà, ngày đi kiếm ăn, tối lăn ra ngủ dưới nền nhà chờ được chết.

Hàng xóm thương tình, người cho chăn, kẻ cho chiếu. Rồi có nồi niêu, xong chảo. Người đàng hoàng cũng trả trước công hi sinh tế. Cuộc sống mới manh nha bắt đầu tự lúc nào chẳng hay. Cứ thế, gã còn tại, đôi lúc manh mún ý chí làm lại cuộc đời. Nhưng hồi ức vẫn đong đưa ẩn hiện, những cơn mê sảng đeo bám hành hạ gã gầy mòn.

Cuối cùng thì con ma cũng hiện về. Hôm qua. Cơn ghê rợn rọi lạnh tâm thức người. Chết cũng bất đáng sợ bằng gặp ma. Thà nó lao thẳng vào gã mà đánh cướp linh hồn. Đằng này, nó trêu ngươi gã, vờn nỗi sợ sệt khanh khách cười thách thức. Đuối chí, gã hèn hạ nhủ lòng tạm lánh đêm. Và gió mưa mang đến một con người, để hôm nay nằm dưới nấm mồ này. Đáng nhẽ ra nấm mồ ấy phải để dành cho gã.

Nghĩa đất là một khoảng nhô lên giữa cánh đồng, quãnh cách làng bất xa. Tốt đất, cỏ mọc cao quá đầu gối người úa thu nghiêng ngả rạp dưới gió. Gió hú lên từng cơn như muốn xua đuổi lũ người. Lũ người túm tụm năm ba lầm lũi trở về. Gã lạc đàn trơ trọi, đứng đó bần thần bất động. Nắm hương bốc ngút khói cho gió đẩy xòa vào mặt gã để linh hồn gã thèm thuồng.